تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 612 |
تعداد مقالات | 6,232 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,356,268 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,107,402 |
تحلیل اثرگذاری شاخصهای روستای خلاق بر پایداری سکونتگاههای روستایی (مورد شناسی: منطقۀ سیستان) | ||
جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
مقاله 4، دوره 11، شماره 38، فروردین 1400، صفحه 91-122 اصل مقاله (1.31 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2021.6110 | ||
نویسندگان | ||
حسنعلی جهانتیغ1؛ علیاکبر عنابستانی* 2؛ محمودرضا میرلطفی3؛ امیدعلی خوارزمی4 | ||
1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
2استاد جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
3دانشیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه زابل، زابل، ایران | ||
4استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
تجارب حاصل از نظریات توسعۀ روستایی نشاندهندۀ ناکارآمدی برخی از طرحهای گذشتۀ روستایی است؛ بنابراین در بازۀ زمانی کنونی، رهیافت روستای خلاق بهعنوان دیدگاهی نو و مؤثر در زمینۀ توسعۀ روستایی تلاش دارد تا بستر زندگیِ باکیفیت و خلاقانه را در مناطق روستایی مهیا سازد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرگذاری شاخصهای روستایی خلاق بر پایداری سکونتگاههای روستایی سیستان انجام شدهاست. این پژوهش بر پایۀ روش، توصیفی-تحلیلی استوار بوده و از نظر هدف، کاربردی است. برای گردآوری اطلاعات روشهای اسنادی و میدانی بهکار رفت. نمونۀ آماری، شامل 20 روستا با جمعیت 9762 خانوار است که براساس فرمول کوکران، تعداد 308 نفر انتخاب و با روش تصادفی ساده از آنها نظرسنجی شد. برای آزمون مدل مفهومی پژوهش و بررسی تأثیر شاخصهای روستای خلاق بر پایداری سکونتگاههای روستایی، آزمون T تکنمونهای و نرمافزار Smart PLS بهکار رفت. براساس مقادیر مربوط به ضریب مسیرها در مدل نهایی تحقیق، بهطورکلی عامل خلاقیت با ضریب اثر (97/0 درصد) پایداری روستایی را تبیین میکند. همچنین مؤلفههای انعطافپذیری، ابتکار، ترویج و آموزش، خطرپذیری، رهبری و مشارکت بهترتیب با ضرایب 182/0، 162/0، 148/0، 149/0، 155/0، 169/0 درصد بهطور غیرمستقیم بر پایداری روستایی اثرگذارند. براساس آزمون (T تکنمونهای)، میانگین بهدستآمده برای تمامی ابعاد (متغیر مستقل و وابسته) بیشتر از میانگین نظری (3) است. در این بین مؤلفههای اجتماعی (با میانگین 45/3)، اقتصادی (با میانگین 37/3) و کالبدی (با میانگین 31/3) بیشترین اثرگذاری را بر پایداری و مؤلفههای ترویج و آموزش (با میانگین 46/3)، انعطافپذیری (با میانگین 43/3) و ابتکار (با میانگین 42/3) بیشترین اثرگذاری را بر خلاقیت روستایی دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
اثرگذاری؛ روستای خلاق؛ پایداری روستایی؛ معادلات ساختاری؛ منطقۀ سیستان | ||
مراجع | ||
ازکیا، مصطفی؛ کامور، نجمه. (1392). توسعۀ پایدار گردشگری روستایی در روستای چاشم شهرستان مهدیشهر، مجلۀ مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، دورۀ پنجم، شمارۀ 3، صص 122-107. http://jisds.srbiau.ac.ir/article_2437.html پورطاهری، مهدی؛ نقوی، محمدرضا. (1391). توسعۀ کالبدی سکونتگاههای روستایی با رویکرد توسعۀ پایدار (مفاهیم، نظریهها، راهبردها)، مسکن و محیط روستا، پژوهشکده سوانح طبیعی، دورۀ سیویکم، شمارۀ 137، صص 70-53. http://jhre.ir/article-1-329-fa.html حبیبی، محسن؛ بارول، شیری؛ خجسته، مریم؛ نگهداریکیا، پریا. (1389). طراحی روستایی، مشارکت و توسعة پایدار، مسکن و محیط روستا، پژوهشکده سوانح طبیعی، دورۀ بیستونهم، شمارۀ 132، صص 16-3. http://jhre.ir/article-1-21-fa.html حسنزاده، داوود؛ ایزدی جیران، اصغر. (1388). بررسی جایگاه توسعة پایدار در اجتماعات روستایی ایران، فصلنامۀ علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی دورۀ هفدهم، شمارۀ 36، صص 55-27. https://jnoe.ut.ac.ir/article_20828.html رحیمی، راضیه؛ قنبری، یوسف؛ برقی، حمید. (1399). تأثیر عوامل محیطی-رفتاری بر تحقق گردشگری در روستاهای هدف گردشگری استان اصفهان، مجلۀ برنامهریزی و توسعۀ گردشگری، دانشگاه مازندران، دورۀ نهم، شمارۀ1، صص 18-1. magiran.com/p2152048 فلاحتبار، نصراله. (1396). چالشهای طرحهای توسعۀ روستایی از دیدگاه توسعۀ پایدار (با استفاده از مدل SWOT)، نشریۀ جغرافیا (برنامهریزی منطقهای)، موسسۀ آموزش عالی قشم، سال هفتم، شمارۀ 3، صص 202-187. http://www.jgeoqeshm.ir/article_54754.html بزی، خدارحم. (1395). تأملی بر مسائل و مشکلات شهرهای جدید با تأکید بر شهر جدید رامشار (زابل). فصلنامۀ معماری سبز، امیر حسین یوسفی، سال دوم، شمارۀ 3، صص30-19. https://civilica.com/doc/681846/ اصغری لفمجانی، صادق؛ ناریانفر، مهدی؛ نادریانفر، ثریا. (1392). محدودیت آب و راهکارهای دستیابی به توسعۀ پایدار در روستاهای سیستان. اولین همایش بحران آب، اصفهان. https://civilica.com/doc/215160 راستقلم، مهدی؛ صیدایی، سید اسکندر؛ نوری، سید هدایتاله. (1395). تعیین پیشرانهای کلیدی رهیافت روستای خلاق با استفاده از نرمافزار میکمک. فصلنامۀ پژوهشهای روستایی، دانشگاه تهران، دورۀ هفتم، شمارۀ 3، صص 329-319. https://jrur.ut.ac.ir/article_58977_e041ce7b6e07fb5695191bd84856e6ec.pdf رحیمی، محمد؛ مردعلی، محسن؛ داها، الهام؛ فلاحزاده، عبدالرسول. (1392). شهر خلاق (مبانی نظری و شاخصها)، انتشاراتمرکز مطالعات و برنامهریزی شهری، تهران، چاپ اول. رکنالدین افتخاری، عبدالرضا؛ مهدوی، داوود؛ پورطاهری، مهدی. (1389). فرایند بومیسازی شاخصهای توسعۀ پایدار گردشگری روستایی ایران، مجلۀ پژوهشهای روستایی، دانشگاه تهران، دورۀ یک، شمارۀ 4، صص 41-1. https://jrur.ut.ac.ir/article_22685.html زندیه، مهدی؛ حصاری، پدرام. (1391). تداوم معماری مسکن روستایی با انگیزۀ توسعۀ پایدار روستایی، مسکن و محیط روستا، پژوهشکده سوانح طبیعی، دورۀ سیویکم، شمارۀ 138، صص 72-63. http://jhre.ir/article-1-166-fa.html صالحپور، شمسی؛ اسماعیلزاده، حسن؛ کریمی، خدیجه. (1396). تأثیرات متقابل توسعۀ پایدار گردشگری با توسعۀ پایدار اجتماعات محلی (مورد مطالعه: شهرستان نقده)، فصلنامۀ فضای گردشگری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، دورۀ 6، شمارۀ 21، صص 61-41. http://gjts.malayeriau.ac.ir/article_528452.html ظفرغلامرضازادهنوغان، فاطمه؛ دانشور کاخکی، محمود؛ صبوحی صابونی، محمود. (1394). مدلسازی گردشگری روستایی با تأکید بر شاخصهای توسعۀپایدار روستایی، پایاننامۀ کارشناسیارشد گروه اقتصادی کشاورزی، دانشگاه فردوسی. عطایی، پوریا؛ نوروزی، آرش؛ مرادحاصلی، سمیه. (1395). تحلیل مطالعات اجتماعی تشکیل انجمنهای آببران درراستای توسعۀ پایدار روستایی (مورد مطالعه: شبکۀ آبیاری و زهکشی دشت فیروزآباد، استان فارس)، اولین همایش ملی رویکردهای نوین در برنامهریزی و توسعۀ پایدار منطقهای- دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت. https://www.civilica.com/Paper-NPRD01-NPRD01_058.html قاسملو، حسن؛ عینالی، جمشید؛ محمدییگانه، بهروز. (1396). نقش گردشگری در توسعۀ پایدار روستایی با رویکرد گردشگری خلاق (مطالعۀ موردی: روستاهای تاریخی-فرهنگی شمالغرب کشور). پایاننامۀ کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی روستایی- گرایشبرنامهریزیکالبدی،دانشگاهزنجان. کلامی، مریم؛ حسینی، سیدشهرام. (۱۳۹۶). روستای خلاق، رویکردی نو در استفاده از قابلیتها و ظرفیتهای موجود روستا جهت احیای آن (نمونۀ موردی: روستای خویین)، اولین همایش اندیشهها و فناوریهای نوین در علوم جغرافیایی، زنجان، گروه جغرافیای دانشگاه زنجان. https://www.civilica.com/Paper-GEOGRAPHIC01-GEOGRAPHIC01_201.html کلانتری، خلیل؛ اسدی، علی؛ چوبچیان، شهلا. (1388). تدوین و اعتبارسنجی شاخصهای توسعۀ پایدار مناطق روستایی، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، دانشگاه اصفهان، دورۀ یک، شمارۀ 2، صص 86-69. DOI: 10.22092/IJRDR.2017.114897 مختاری ملکآبادی، رضا؛ مرصوصی، نفیسه؛ علیاکبری، اسماعیل؛ امینی، داود. (1394). شاخصهای بومی شهر خلاق با رویکرد ایرانی-اسلامی. فصلنامۀ علمی-پژوهشی و بینالمللی انجمن جغرافیای ایران، انجمن جغرافیایی ایران، دورۀ سیزده، شمارۀ 47، صص 177-161. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=266519 مهدوی، داوود؛ رکنالدین افتخاری، عبدالرضا؛ سجاسی قیداری، حمدا. (1395). طراحی راهبردهای توسعۀ پایدار گردشگری روستاهای تاریخی-فرهنگی ایران، نشریۀ جغرافیا و برنامهریزی، دانشگاه تبریز، دورۀ بیستم، شمارۀ 56، صص 100-75. https://journals.tabrizu.ac.ir/article_4993.html مرکزل آمار ایران (1395). سالنامه آماری استان سیستان و بلوچستان. https://www.amar.org.ir/ موسوی، سید روحالله؛ موسوی، سیده پروین؛ برومندان، فریبا. (1393). آیندهپژوهی دانشی کاربردی در توسعۀ روستایی. سومین همایش ملی آیندهپژوهی، تهران. https://www.sid.ir/fa/seminar/SeminarListPaper.aspx?ID=214 موسیوند، جعفر؛ محمودی، سید مهدی؛ چراغی، رامین. (1392). توسعۀ گردشگری روستایی درراستای توسعۀ پایدار (نمونۀ مورد مطالعه: روستای سوریه، شهرستان بانه)، فصلنامۀ فضای گردشگری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، دورۀ دو، شمارۀ 8، صص 97-81. http://gjts.malayeriau.ac.ir/article_520591.html نیری، ناصر (1396)، تحلیلی بر شهر خلاق و بررسی تطبیقی شاخصهای آن در مناطق پنجگانۀ شهر زاهدان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، استاد راهنما دکتر عیسی ابراهیمزاده. یاسوری، مجید؛ سجودی، مریم. (1396). کارآفرینی روستایی؛ راهی برای تحقق روستای خلاق، اولین همایش اندیشهها و فناوریهای نوین در علوم جغرافیایی، دانشگاه زنجان. https://www.civilica.com/Paper-GEOGRAPHIC01-GEOGRAPHIC01_172.html
Ahmadi, A., Niknam, S. & Ghadermarzi, H. (2014). The Evaluation and Analysis of Physical Development’s Indicators in Rural Settlements with an Emphasis on Sustainable Development Approach; Case Study: Villages Surrounding the City of Sanandaj, Iran. Switzerland Research Park Journal, 103(1), 624-637. https://www.researchgate.net/publication/320859212_Sanandaj_Iran Anderson, L. (2010). Magic Light, Silver City: The Business of Culture in Broken Hill. Aust. Geogr. 41 (1): 71-85. DOI: 10.1080/00049180903535584 Anwar mchenry, J. (2011) Rural Empowerment through Hearts? The role of thearts in civic and social participation in the Mid-West Region of Western Australia. Journal of Rural Studies 27 (3): 245–253. DOI : 10.1016/j.jrurstud.2011.03.001 Ardhala, A. D., Santoso, E. B., and Sulistyarso, H. (2016). Influence Factors on the Development of Creative Industry as Tourism Destination, Social and Behavioral Sciences, 227: 671-679. http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/) Bell, D. And Jayne, M (2010). Policy and practice in the UK rural cultural economy.Journal of Rural Studies. 26: 209-218. DOI: 10.1016/j.jrurstud.2010.01.001 Batjargal, B. (2007), "internet entrepreneurship: social capital, human capital, and performance of internet ventures in China", Research Policy, Vol. 36, pp: 605–607. Bosworth, G. (2008). Entrepreneurial In-Migrants and Economic Development in Rural England. Int. J. Entrep. Small Bus. 63 (6): 355-369. DOI: 10.1504/IJESB.2008.019132 Brüntrup, M. and Messner, D. (2007). Global Trends and the Future of Rural Areas. Agriculture & Rural Development, 1, 2007. https://landportal.org/library/resources/rural21-vol14-nr12007-article15/global-trends-and-future-rural-areas Can, D. and Ngo, V. (2017). Building “Creative Tourism” In Duong Lam Ancient Village. International Journal of Management and Applied Science, 3 (7): 79-83. http://www.iraj.in/journal/journal_file/journal_pdf/14-391-150572004679-83.pdf Citarella, G. and Maglio, M. (2014). A Systems Approach to Local Territory as a Driver for Creative Tourism Development on the Amalfi Coast. Almatourism-Journal of Tourism, Culture and Territorial Development, 5(1), 57-80. https://www.researchgate.net/publication/307768631_A_Systems_Approach_to_Local_Territory_as_a_Driver_for_Creative_Tourism_Development_on_the_Amalfi_Coast Cooke, P. And Lazzeretti, L., (2008) Creative Cities, Cultural Clusters and Local Economic Development, Cheltenham, UK; Northampton, Ma: Edward Elgar, P62. Dcms Creative Industries Task Force (1998). Creative Industries: Mapping Document. Dcms, London. Donald, B., Beyea, J, and Christmas, C. (2008). Growing the creative-rural economy in prince Edward County. Department of Geography Queen’s University Doncean, M. (2013). The creative-inventive use of colors in rural tourism marketing strategy. Journal of Seria Agronomie, 56 (2): 213-216. http://www.uaiasi.ro/revagrois/PDF/2013-2/paper/2013-56(2)_40-en.pdf Florida, R. (2002). The Rise of the Creative Class: And How It's Transforming Work, Leisure, Community & Everyday Life. New York: Basic Books. Kamarudin, K. H., Untari, R. and Ngah, I. (2018). Development of Creative Village and Rural Entrepreneurship in Malaysia and Indonesia: An Exploratory Study. Rural Research & Planning Group International Conference 2018, At Denpasar, Bali. https://www.academia.edu/37023043/Development_of_Creative_Village_and_Rural_Entrepreneurship_in_Malaysia_and_Indonesia._9th_International_Conference_Rural_Research_and_Planning_Group_5-7_July_Bali_Indonesia Kazana, V., Kazaklis, A. (2009). Exploring Quality of Life Concerns in the Context of Sustainable Rural Development at the Local Level: A Greek Case Study. Reg. Environ. Change 9(3): 209- 219. https://link.springer.com/article/10.1007/s10113-008-0056-6 Kushalakshi, D. A. (2014), Rural Entrepreneurship: A Catalyst for Rural Development, International Journal of Science and Research (IJSR), Volume 3 Issue 8, 51-54. https://www.ijsr.net/archive/v3i8/MDIwMTUxNjQ=.pdf Le Tourneau, F., Marchand, G., Greissing, A., Nasuti, S., Droulers, M., Bursztyn, M., Le ´Na, P.And Dubreuil, V.2015.The Duramaz Indicator System: A Cross-Disciplinary Comparative Tool for Assessing Ecological and Social Changes in the Amazon.Royal Society. Le Tourneau, F., Marchand, G., Greissing, A., Nasuti, S., Droulers, M., Bursztyn, M., Le ´Na, P.And Dubreuil, V (2013). Assessing the Impacts of Sustainable Development Projects in the Amazon: The Duramaz Experiment. Sustain Sci, 8:199–212. https://link.springer.com/article/10.1007/s11625-013-0200-1 Lee, A. and Wall, G. (2012). Food clusters: Towards a creative rural economy. Martin Prosperity Institute, Rotman School of Management, University of Toronto. Mcgranahan, D.A., Wojan, T.R., 2007. Recasting the Creative Class to Examine Growth Processes in Rural and Urban Counties. Reg. Stud. 41 (2):197- 216. https://doi.org/10.1080/00343400600928285 Ericsson, K. A. (Ed.). (1996). The road to expert performance. Empirical evidence from the arts and sciences, sports, and games. Mahwah, NJ: Erlbaum. Mcgranahan, D.A., Wojan, T.R., Lambert, D.M. (2011). the Rural Growth Trifecta: Outdoor Amenities, Creative Class and Entrepreneurial Context. J. Econ. Geogr. 1: 529- 557. https://doi.org/10.1093/jeg/lbq007 Sawyer, R. K. (2006): Explaining Creativity. The Science of Human Innovation. Oxford: Oxford University Press. Stolarick, K., Denstedt, M., Donald, B. and Spencer, G. M (2010). Creativity, Tourism and Economic Development in a Rural Context: The Case of Prince Edward County. Journal of Rural and Community Development, 5: 238-258. https://www.researchgate.net/publication/228662034_Creativity_Tourism_and_Economic_Development_in_a_Rural_Context_the_Case_of_Prince_Edward_County Simonton, D. K. (2000). Career landmarks in science. Developmental Psychology, 27, 119–130. https://journals.brandonu.ca/jrcd/article/view/353 Thomas, N.J., Harvey, D.C. And Hawkins, H. (2013). Crafting the Region: Creative Industries and Practices of Regional Space. Regional Studies 47 (1): 75–88. https://doi.org/10.1080/00343404.2012.709931 Townsend, L., Wallace, C., Fairhurst, G., and Anderson, A. (2017). Broadband and the Creative Industries in Rural Scotland. Journal of Rural Studies. 54: 451-458. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2016.09.001 Zeller, M. (2006) Rural Development Theory and Policy. Germany: University of Hohenheim. Walter, J., Lechner, C., and Kellermanns, F. W. (2007),"Knowledge transfer between and within alliance partners: private versus collective benefits of social capital", Journal of Business Research, Vol (60), pp: 698–710. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2007.01.026. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 390 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 282 |