دانشگاه سیستان و بلوچستان

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات31
تعداد شماره‌ها701
تعداد مقالات6,850
تعداد مشاهده مقاله11,205,955
تعداد دریافت فایل اصل مقاله7,518,195
محمدی, دادرس, اکرمی, میر جلیل. (1400). تحلیل کارکرد‌های عنصر تیغ در شبکه‌های تداعی غزل صائب. نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 19(36), 215-238. doi: 10.22111/jllr.2021.6115
دادرس محمدی; میر جلیل اکرمی. "تحلیل کارکرد‌های عنصر تیغ در شبکه‌های تداعی غزل صائب". نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 19, 36, 1400, 215-238. doi: 10.22111/jllr.2021.6115
محمدی, دادرس, اکرمی, میر جلیل. (1400). 'تحلیل کارکرد‌های عنصر تیغ در شبکه‌های تداعی غزل صائب', نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 19(36), pp. 215-238. doi: 10.22111/jllr.2021.6115
محمدی, دادرس, اکرمی, میر جلیل. تحلیل کارکرد‌های عنصر تیغ در شبکه‌های تداعی غزل صائب. نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 1400; 19(36): 215-238. doi: 10.22111/jllr.2021.6115

تحلیل کارکرد‌های عنصر تیغ در شبکه‌های تداعی غزل صائب

پژوهشنامه ادب غنایی
دوره 19، شماره 36، فروردین 1400، صفحه 215-238    اصل مقاله (536.45 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2021.6115
نویسندگان
دادرس محمدی1؛ میر جلیل اکرمی* 2
1دانشجوی دکتری رشتۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز
2استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز(نویسنده مسئول)
چکیده
   تداعی، فرایند هم­خوانیِ موادّ و عناصر در کارگاه تخیّل و تخیّل، هسته و کانونِ هنرِ شعر است و این رابطه بیانگر نقش بی­بدیلِ تداعی در شعر ادوار گوناگون است لکن این فرایند در غزل شاعران سبک هندی و به ویژه صائب، به دلیلِ تمرکز بر خلق مضامین با کشف روابط بین عناصر و ایجاد پیوند­های نوینِ هنری میان آن­ها برای خلقِ شبکه­های تصویری و معنایی، از نمود و اهمیت خاصی برخوردار است این امر در شعر صائب از رهگذرِ دست­اندازیِ خیال در عناصر و نقش آن­ها در عرصۀ شعر و از دو طریقِ ابداع شبکه­های نوین و گسترش و نوسازیِ شبکه­های موجود در ادب فارسی صورت یافته­است. در پژوهش حاضر در صددِ پاسخ به این سوال هستیم که تیغ به عنوان یکی از عناصر دیوانیِ ریشه­دار شعر فارسی، به چه شیوه­هایی، با هم­نشینی با چه عناصری و برای بیان چه مفاهیمی در شبکه­های تداعیِ غزل صائب نقش­آفرینی نموده است؟ و به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و تحلیل محتوا در فرایند پژوهش، تبیین نموده­ایم که تیغ به هر دو شیوۀ مذکور دستخوش خیال صائب واقع شده­ یعنی؛ وی هم با برجسته­سازی دو ملائم تیغ یعنی «آب تیغ» و «جوهر تیغ» خوشه­های خیالی بکری آفریده و از آن­ها به عنوان عنصر کانونیِ شبکه­های تداعی بهره برده است و هم با ایجاد شبکه­های تداعی نوینی از عناصر به محوریت تیغ و استخدامِ آن در قالب جفت­های گردان، اقدام به گسترش قلمرو خیالی و بسامد استعمال آن نموده است.
کلیدواژه‌ها
صائب؛ غزل؛ تیغ؛ جوهر تیغ؛ آب تیغ؛ شبکۀ تداعی
مراجع
  1. آتش سودا، محمدعلی، رویای بیداری، فسا: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، 1383
  2. آراسته، رضا، سیر روان شناسی در غرب، چاپ اول، تهران: انتشارات دهخدا، 1348
  3. استالی، اولیور، براس،آلن، فرهنگ اندیشۀ نو، ترجمه ع پاشایی، تهران: مازیار، 1369
  4. براهنی، رضا، بحران نقد ادبی و رسالۀ حافظ، تهران: انتشارات ویستار، 1375
  5. بیدل دهلوی، کلیات ابوالمعانی میرزا عبدالقادر بیدل دهلوی، تصحیح خال محمد خسته و خلیل الله خلیلی، چاپ اول، تهران: انتشارات طلایه، 1389
  6. پارسا، محمد، زمینۀ روانشناسی، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات بعثت، 1374
  7. پورنامداریان، تقی و  طهرانی ثابت، ناهید، تداعی و فنون بدیعی، مجلۀ فنون ادبی دانشگاه اصفهان، شماره 1 ، صص12-1، 1388
  8. پورنامداریان، تقی، سایۀ آفتاب؛ شعر فارسی و ساخت­شکنی در شعر مولوی، چاپ پنجم، تهران: نشر سخن، 1392
  9. تجلیل، جلیل، معانی و بیان، چاپ دوم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1386
  10. حسن آبادی، محمود و ادیبان، فاطمه، توصیف و تحلیل مضمون قربانی در اشعار بیدل، کهن نامۀ ادب پارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،سال هفتم، شمارۀ اول، صص50-25، بهار1395
  11. حسن­پور آلاشتی، حسین، طرز تازه، تهران: انتشارات سخن، 1384
  12. حسینی، حسن، بیدل سپهری و سبک هندی، تهران: سروش، 1368
  13. حیدری، خلیل، شبکه­های تداعی در غزلیات کلیم کاشانی، رشد آموزش زبان و ادب فارسی، صص17-14، 1389
  14. حیدری، علی، درم­ربایی تیغ در بیتی از بوحنیفۀ اسکافی، متن پژوهی ادبی، شماره 64، صص 163-149، تهران، 1394
  15. دریا گشت، محمد رسول، صائب و سبک هندی، تهران: نشر قطره، 1371
  16. زرین کوب، عبدالحسین، سیری در شعر فارسی، تهران: نشر سخن، 1384
  17. سجادی، سید محمد علی، صائب و شاعران معروف سبک هندی ، تهران: انتشارات پیام نور، 1393
  18. شفیعی کدکنی، محمدرضا، شاعر آینه­ها، تهران: انتشارات آگاه،  1366(الف)
  19. ـــــــــــــــــــــــ، صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه، 1366(ب)
  20. ـــــــــــــــــــــــ، رستاخیز کلمات، تهران: انتشارات سخن، 1391
  21. ـــــــــــــــــــــــ، موسیقیِ شعر: تهران، انتشارات آگاه، 1381
  22. صائب تبریزی، دیوان صائب تبریزی، به تصحیح محمد قهرمان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1370-1364
  23. صفوی، کوروش، از زبان­شناسی به ادبیات،ج2، نظم، تهران: سورۀ مهر، 1383
  24. طحان، احمد، تداعی معانی در شعر حافظ، پژوهش­های ادبی، شمارۀ 25، صص130-101، 1389
  25. غیاث الدین، محمد، غیاث اللغات، چاپ سوم، تهران: امیر کبیر، 1388
  26. فتوحی رود معجنی، محمد، نقد ادبی در سبک هندی، تهران: انتشارات سخن، 1385
  27.  فضیلت، محمد، آرایه­های ادبی، کرمانشاه: انتشارات دانشگاه رازی، 1384
  28. قاآنی شیرازی، میرزا حبیب، دیوان قاآنی شیرازی، به تصحیح ناصر هیری، چاپ اول، تهران: انتشارات ارسطو، 1363
  29. کادن ،جی. ای، فرهنگ توصیفی ادبیات و نقد، ترجمه کاظم فیروزوند، تهران: نشر شادگان، 1380
  30. گلی، احمد، عرفان­گرایی صائب، زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال دوم، پاییز و زمستان، صص116-97، زاهدان،  1383
  31. محمدی، محمدحسین، بیگانه مثل معنی، چاپ اول، تهران: میترا، 1374
  32. ملکی، ناصر، تداعی معانی در شعر صائب، مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان، شماره16، صص112-97، سمنان زمستان 1385
  33. میرصادقی، میمنت، واژه­نامه هنر شاعری، چاپ چهارم، تهران: انتشارات مهناز، 1376
  34. واحد پور مجید، بررسی و تحلیل کارکرد عناصر دیوانی در غزل فارسی (رساله مقطع دکتری)، به راهنمایی میرجلیل اکرمی، دانشگاه تبریز، پاییز 1396 
  35. وفایی، عباسعلی و کمالی بانیانی، مهدی­رضا، بررسی شبکۀ تداعی معانی بر اساس فنون بدیعی در اشعار صائب تبریزی،نشریۀ ادب و زبان دانشگاه کرمان، شمارۀ 38، صص 383-363، 1394
  36. هدایت، صادق، نیرنگستان، چاپ سوم، تهران: بی­نا، 1342
  37. -Shaffer, Laverncer, Encyclopedic, Dictionary of Literary Criticism, Dehli; IVY Publishing house, (2005)
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 464
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 305


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب