تعداد نشریات | 29 |
تعداد شمارهها | 643 |
تعداد مقالات | 6,317 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,873,584 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,468,722 |
بررسی سلوک عرفانی در مثنوی مولوی و مثنوی های سلطانولد | ||
پژوهشنامه ادب غنایی | ||
دوره 19، شماره 36، فروردین 1400، صفحه 257-278 اصل مقاله (515.24 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/JLLR.2020.22933.2179 | ||
نویسندگان | ||
داود واثقی خوندابی* 1؛ مهدی ملک ثابت2؛ محمدکاظم کهدویی3 | ||
1دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد (نویسندۀ مسئول) | ||
2استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد | ||
3دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد | ||
چکیده | ||
نخستین کسی که در مثنویسرایی از مولوی تقلید کرد، فرزند و مریدش سلطانولد بود که به تشریح و تبیین عقاید پدر خود پرداخت. غور و تأمل در آثار سلطانولد خصوصاً مثنویهای سهگانه نشان میدهد که خداوندگار در تشکیل منظومۀ فکری فرزندش سلطانولد نقش فراوانی داشته است. سلطانولد به دلیل عظمت شخصیت پدرش مولانا و آثار سترگ او، چندان مورد توجه اهل ادب و عرفان قرار نگرفته است، این در حالی است که وی با تمسّک به شیوۀ پدر و سلوک عملی در سایۀ بزرگان طریقۀ مولویه به تجربیات جدیدی در عالم عرفان رسیده است. این جستار که مبتنی بر مطالعات کتابخانهای است و با شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام میشود، سلوک عرفانی را در مثنوی معنوی و مثنویهای سلطانولد بررسی میکند و به این پرسش پاسخ میدهد که سلطانولد با استعانت از کشفیات عرفانی خود تا چه حد توانسته گفتمان مولانا را در خصوص مبحث سلوک تشریح کند و در این زمینه چه استنباطهای بدیعی ارائه میدهد؟ نتیجۀ این پژوهش آشکار میکند که سلطانولد با تکیه بر قدرت علمی و تجربیات شهودی خود توانسته برداشتهای نابی از کلام پدر ارائه دهد. وی در مبحث سلوک عرفانی نوآوریهایی نیز دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
طریقۀ مولویه؛ مثنوی مولوی؛ مثنویهای سلطانولد؛ سلوک عرفانی | ||
مراجع | ||
1- قرآن کریم. 1- ابرقوهی، شمسالدّین ابراهیم، مجمعالبحرین، به اهتمام نجیب مایل هروی، تهران: انتشارات مولی، 1364. 2- ابن بابویه، محمّد بن علی، معانیالاخبار، به اهتمام علی اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1403ه.ق. 3- اسداللهی، خدابخش، «شروط و مقدّمات سلوک از دیدگاه عینالقضات همدانی»، مجله پژوهش های زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان، دورۀ جدید، شمارۀ دو،صص49-60، 1389. 4- اسفراینی، نورالدّین عبدالرحمان، کاشفالاسرار، به اهتمام هرمان لندلت، تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل،1358. 5- بخاری، محمّد بن اسماعیل، صحیح بخاری، چاپ دوم، مصر، قاهره: جمهوریة مصر العربیه، وزارة الاوقاف، المجلس الاعلى للشئون الاسلامیة، لجنة إحیاء کتب السنة،1410ه.ق. 6- بدلیسی، ابی یاسر عمار بن محمّد، بهجه الطائفه، به اهتمام ادوارد بدین، بیروت: دارالنشر فرانز شتاینر،1999م. 7- حسنزاده، شهریار، «بررسی بازگشت به موطن اصلی از دیدگاه مثنوی و ربابنامه»، مجلۀ عرفان اسلامی، سال یازدهم، شمارۀ چهل و یک، صص131 ـ158، 1393. 8- زرینکوب، عبدالحسین، سرّ نی: نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی، چاپ هفتم، تهران: انتشارات علمی، 1387. 9- سبزواری، ملاهادی، شرح مثنوی، به اهتمام مصطفی بروجردی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی،1374. 10- سعیدی، گل بابا، فرهنگ جامع اصطلاحات عرفانی ابن عربی، تهران: انتشارات زوّار،1387. 11- سلطانولد، بهاءالدّین محمّد، ابتدانامه، به تصحیح محمّدعلی موحد و علیرضا حیدری، تهران: انتشارات خوارزمی،1389. 12- ــــــــــــــــــــــــــ ، انتهانامه، به تصحیح محمّدعلی خزانه دارلو، تهران: انتشارات روزنه،1376. 13- ــــــــــــــــــــــــــ ، ربابنامه، به تصحیح علی سلطانی گردفرامرزی، تهران: انتشارات مؤسسۀ مطالعات اسلامی مک گیل، 1359. 14- ــــــــــــــــــــــــــ ، مثنوی ولدی، به تصحیح جلالالدّین همایی، به کوشش ماهدخت بانو همایی، چاپ دوم، تهران: نشر هما،1389. 15- ــــــــــــــــــــــــــ ، مولوی دیگر، بهاءالدّین محمّد بلخی، به تصحیح حامد ربّانی و مقدمة سعید نفیسی، تهران: انتشارت کتابخانۀ سنایی،1363. 16- سمعانی، احمد، روحالأرواح و شرحألاسماء الملکالفتاح، به تصحیح نجیب مایل هروی، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی،1384. 17- سمنانی، علاءالدوله، چهل مجلس یا رسالۀ اقبالیه، تحریر امیر اقبالشاه بن سابق سجستانی، به تصحیح نجیب مایل هروی، تهران: انتشارات ادیب،1366. 18- شبستری، شیخ محمود، شرح ساده گلشن راز شیخ محمود شبستری، به تصحیح و شرح بهروز ثروتیان، چاپ سوم، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل،1388. 19- شجاری، مرتضی، «غایتسیروسلوکازدیدگاهابنعربی»، مجلۀ مطالعات عرفانی، شمارۀ یازدهم، صص115-144، 1389. 20- شمس تبریزی، محمّد بن علی، مقالات شمس تبریزی، به تصحیح محمّدعلی موحّد، چاپ چهارم، تهران: انتشارات خوارزمی،1391. 21- صادقی حسنآبادی، مجید و راضیه عروجی، «سلوکعرفانیدرحکمتاشراق»، فصلنامۀ اندیشۀ دینی شیراز، شمارۀ بیست و یک، صص1-22، 1385. 22- طبرسی، علی بن حسن، مشکاةالأنوار فی غرر الأخبار، به اهتمام صالح الجعفری، چاپ دوم، نجف: المکتبة الحیدریة،1385ه،ق. 23- عطّار نیشابوری، فریدالدّین، الهینامه، به تصحیح محمّد رضا شفیعی کدکنی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات سخن،1388. 24- غزالی، ابوحامد محمّد، احیاء علوم دین، به اهتمام عبدالرحیم بن حسین حافظ عراقى، بیروت: دارالکتاب العربی،بیتا. 25- فرغانی، سعیدالدّین، مشارقالدرارى شرح تائیه ابن فارض، به اهتمام سیّد جلالالدّین آشتیانی، چاپ دوم، قم: مرکز انتشارات تبلیغات اسلامی،1379. 26- فروزانفر، بدیعالزمان، شرح مثنوی شریف، تهران: انتشارات زوار، 1367. 27- قمی، عباس، سفینةالبحار، قم: انتشارات اسوه،1414ه.ق. 28- لاهیجی، شمسالدّین محمّد، مفاتیحالاعجاز فی شرح گلشن راز، به اهتمام محمّد رضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، چاپ نهم، تهران: انتشارات زوّار،1390. 29- مجلسی، محمّد باقر، بحارالانوار، چاپ دوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی،1403ه.ق. 30- محقق ترمذی، برهانالدّین، معارف: مجموعه مواعظ و کلمات سیّد برهانالدیّن محقق ترمذی، به تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، چاپ دوم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1377. 31- ملاصدرا شیرازی، صدرالمتألهین، رساله سه فصل به انضمام منتخب مثنوی و رباعیات، مصحح حسین نصر، چاپ دوم، تهران: انتشارات مولی،1360. 32- مولوی، جلالالدّین محمّد، مثنوی معنوی، به تصحیح رینولد ا. نیکلسون، به اهتمام نصرالله پورجوادی، تهران: انتشارات امیرکبیر،1363. 33- نسفی، عزیزالدّین، زبدةالحقائق، به اهتمام حق وردی ناصری، چاپ دوم، تهران: انتشارات طهوری،1381. 34- ـــــــــــــ،کشفالحقایق، به اهتمام احمد مهدوی دامغانی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی،1386. 35- ـــــــــــــ، مقصد اقصی، به اهتمام حامد ربّانی، تهران: انتشارات گنجینه،1352. 36- واثقی، داود، مهدی ملک ثابت، محمّد کاظم کهدویی، «نگاهی تحلیلی به رابطۀ معنوی سلطانولد و مشایخ طریقۀ مولویه»، مجله مطالعات عرفانی، شماره 20، 1393. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 368 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 202 |