تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 566 |
تعداد مقالات | 5,822 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,157,425 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,457,379 |
رویکردهای عرفانی فیضی فیاضی | ||
مطالعات شبه قاره | ||
دوره 13، شماره 40، فروردین 1400، صفحه 159-178 اصل مقاله (441.9 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jsr.2020.26110.1810 | ||
نویسندگان | ||
سیدعلی روحانی1؛ سید محمد راستگو2؛ علیرضا فولادی2؛ رضا شجری2؛ محمدمصطفی رسالت پناهی3 | ||
1دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان | ||
3دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان | ||
چکیده | ||
شیخ ابوالفیض بن مبارک(954ـ 1004ه.) متخلّص به فیضی از بزرگترین شاعران قرن دهم هجری و ملکالشعرای دربار اکبرشاه بودهاست. بر خلاف دیدگاه کسانی که او را ملحد و دیوانش را سرشار از کفریات دانستهاند، او در بارۀ دین نگاهی ژرف و با آموزههای عرفانی آشنایی بسیار داشتهاست و در عین حال از تنگنظری و تعصب به دور بوده و دیوان او گنجینهای عرفانی است. در این مقاله بر بنیاد این فرضیهها و با روش توصیفی- تحلیلی کوشیدهشدهاست که اندیشههای عرفانی و اثرپذیری از مکاتب گوناگون عرفانی در دیوان فیضی واکاوی شود و به این نتایج رسیدهایم که فیضی به مکاتب عرفانی ملامتی و قلندری گرایش بیشتری داشته، همانگونه که با تصوف خانقاهی سر سازش نداشته و فراوان از مظاهر آن چون خانقاه و خرقه و شیخ و ... انتقاد کرده است. شیوة بیانش در تبیین مبارزه با نفس بیشتر حماسی و تأویلگرایانه بوده و در اندیشههای ملامتی و قلندری رندانه و طنزآمیز و در شطحیات اغراقآمیز و متناقض. حوادث اجتماعی و فرهنگی عصر او نیز در دیدگاههای او اثرها داشته، به ویژه در نگاه اشراقی او و ستایشهای بسیارش از خورشید و تساهل با پیروان دیگر ادیان و مکاتب. | ||
کلیدواژهها | ||
"شعر فارسی"؛ "عرفان و تصوف"؛ "فیضی" | ||
مراجع | ||
1- ابن عربی، فصوص، تصحیح و تعلیق ابوالعلاء عفیفی، تهران: الزهرا، 1370. 2- بداؤنی، عبدالقادر بن ملوکشاه، منتخب التواریخ، تصحیح مولوی احمد علی صاحب، به کوشش و توضیحات توفیق سبحانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1380. 3- بقلی شیرازی، روزبهان، شرح شطحیات، تصحیح هنری کربن، تهران: طهوری، 1374. 4- پورنامداریان، تقی، گمشدة لب دریا، تأملی در معنی و صورت شعر حافظ، تهران: سخن، ، 1382. 5- خرگوشی، ابوسعد عبدالملک بن محمد،. تهذیبالاسرار، تحقیق و تعلیق بسام محمد بارود، ابوظبی: المجمع الثقافی، 1999 م. 6- راستگو، سید محمد، نظربازی، مجله مطالعات عرفانی، شمارة سوم، بهار و تابستان 1385 7- -------------، عرفان در غزل فارسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1389. 8- رجایی بخارایی، احمدعلی، فرهنگ اشعار حافظ، چاپ چهارم، تهران: علمی، 1366. 9- روزبهان بقلی شیرازی، شرح شطحیات، تصحیح هنری کربن، تهران: کتابخانۀ طهوری، 1374. 10- سبحانی، توفیق، نگاهی به تاریخ ادب فارسی در هند، تهران: دبیرخانة شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی، 1377. 11- سراج، ابونصر، اللمع فی التصوّف، تصحیح رینولد الین نیکلسون، لیدن، 1914 م. 12- سلمی، ابو عبدالرحمان، مجموعه آثار، ج2، گردآوری نصرالله پورجوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1372. 13- شفیعی کدکنی، محمدرضا، قلندریه در تاریخ، دگردیسیهای یک ایدئولوژی، تهران: سخن، 1386. 14- شمیسا، سیروس، انواع ادبی، تهران: باغ آینه، 1370. 15- صفا، ذبیحالله، تاریخ ادبیات در ایران، تهران: فردوس، چاپ سوم، 1368. 16- فیضی فیّاضی، ابوالفیض بن مبارک، دیوان فیضی، بزرگترین شاعر سده دهم سرزمین هند، با تصحیح و تحقیق ای. دی ارشد، با مقدّمه و مقابلهی حسین آهی، تهران: فروغی، 1362. 17- فیضی فیّاضی، ابوالفیض بن مبارک، دیوان، دستنویس کتابخانه مجلس شورای اسلامی، بیجا، کاتب: محمد مؤمن بن نصیرالدین محمد. 18- کزازی، میرجلالالدین، رؤیا، حماسه، اسطوره، تهران: مرکز، 1372. 19- محمد بن منور، اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابیسعید، مقدّمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ پنجم، تهران: آگاه، 1381. نصری، انور، جمالپرستی در ادب عرفانی، نامۀ پارسی، سال دهم، شمارۀ دوم، صص51-65، تابستان 1385 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 203 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 94 |