تعداد نشریات | 32 |
تعداد شمارهها | 735 |
تعداد مقالات | 7,132 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,594,124 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,947,952 |
تحلیل فضایی کیفیت هوای شهر تهران با تأکید بر ذرات معلق (PM10 و PM2.5) | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 7، دوره 11، شماره 32، شهریور 1401، صفحه 109-128 اصل مقاله (2.45 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2021.37338.1759 | ||
نویسندگان | ||
مریم انصاری1؛ محمود احمدی* 2؛ غلامرضا گودرزی3 | ||
1دانشجوی دکتری گروه آب و هواشناسی، دانشگاه شهید بهشتی | ||
2دانشیار گروه آب و هواشناسی، دانشگاه شهید بهشتی | ||
3دانشیار گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز | ||
چکیده | ||
امروزه هوای بسیاری از شهرهای ایران بهویژه کلانشهرها با جمعیت بالا، از کیفیت مطلوبی برخوردار نمیباشند که این کیفیت نامطلوب بهدلیل وجود منابع متعدد آلاینده از قبیل خودروها، صنایع، وسایل گرمایشی، فعالیتهای ساختمانی و تجاری طی چند دهه اخیر میباشد و نگرانیهای بسیاری را در پی داشته است. بنابراین، پایش آلایندههای هوا و بررسی تغییرات مکانی و فصلی آنها اهمیت ویژهای دارد. هدف از این پژوهش ارزیابى کیفیت هوا و بررسی تغییرات فصلی و مکانی ذرات معلق (PM10 و PM2.5) در شهر تهران میباشد. در این پژوهش، از شاخص AQI برای تعیین کیفیت هوای شهر تهران و معرفی آلاینده مسئول استفاده شده است. به منظور بررسی تغییرات ذرات معلق (PM10 و PM2.5) در مقیاس های فصلی و مکانی دادههای ایستگاههای آلودگیسنجی (18 ایستگاه) شرکت کنترل کیفیت هوا طی 1397 و 98 مورداستفاده قرار گرفت. دادهها با استفاده از نرمافزارهای matlab و Excel و SPSS، تحلیل و نتایج حاصل از تحلیلهای آماری توزیع آلایندهها در مقیاسهای فصلی و مکانی با نرمافزار Arc Gis با تابع تحلیلی درونیابی فاصله معکوس (IDW) بهصورت نقشهها، جداول و نمودارها تهیه و ترسیم شده است. نتایج نشان داد سال 97 حدود 8/83 درصد در شرایط مطلوب و تنها 2/16 درصد در شرایط نامطلوب قرار دارد. اما در سال 98 حدود 4/76 درصد در شرایط مطلوب و 6/23 درصد در شرایط نامطلوب قرار دارد که علت آن تغییرات میزان بارش و سرعت باد در سال 97 و 98 بوده است. بالاترین غلظت فصلی ذرات معلق (PM10) و (PM2.5) را بهترتیب فصل تابستان و زمستان و کمترین غلظت فصلی هر دو آلاینده مربوط به فصل بهار میباشد. همچنین نتایج حاصل از درونیابی فاصله معکوس (IDW) نشان داد که مناطق غربی، جنوبی و مرکزی شهر تهران بیشتر از سایر مناطق درگیر ذرات معلق (PM10 , PM2.5) میباشند. | ||
کلیدواژهها | ||
کیفیت هوا؛ ذرات معلق؛ تهران | ||
مراجع | ||
حیدری، محسن؛ حیدرنژاد، ضحی؛ علیپور، ولی؛ دیندارلو، کاووس(1396)؛ ارزیابى کیفیت هوا بر اساس شاخص کیفیت هوا در شهر کرمان در سال 1394 ، فصلنامه پژوهش در بهداشت محیط، دوره 3، شماره 3، صص 218-208.
خورشید دوست، علی محمد؛ ولی زاده، خلیل و قاسمی بگتاش، علی(1396) تحلیل زمانی مکانی آلودگیهای خطرناک شهر تبریز با تأکید بر PM10، پژوهشهای جغرافیایی طبیعی، دوره 49، شماره 4، صص 602-585.
دهقانی، روح الله؛ تخت فیروزه، سید مهدی؛ حسین دوست، غلامرضا؛ مسیبی، محدثه؛ عرب فرد، مسعود (1393) تعیین کیفیت بهداشتی هوای شهر کاشان بر اساس شاخص کیفیت هوا در سال 1399، ارمغان دانش، دوره 19، شماره 4، صص 325-314.
شرعی پور، زهرا (1388) بررسی تغییرات فصلی و روزانه آلایندههای هوا و ارتباط آن با پارامترهای هواشناسی، مجله فیزیک زمین و فضا، دوره 35، شماره 9، صص137-119.
رحیمی، آذرنوش؛ بهبهانینیا، آزیتا؛ منصوری، نبی اله و عظیمی، علی (1398)؛ تعیین شاخص کیفیت آلودگی هوا بر اساس ذرات معلق و پهنهبندی آن در پایانههای مترو تهران، مجله مطالعات علوم محیط زیست، دوره 4، شماره 1، صص 1168-1160.
رنجبر، محسن و باهک، بتول (1398) تغییرات زمانی و مکانی آلایندههای هوا با استفاده از GIS (مورد مطالعه: نیمه شمالی شهر تهران) فصلنامه جغرافیا، دوره 17، شماره 60، صص 85-72.
صفوی، سید یحیی؛ علیجانی، بهلول(1385) بررسی عوامل جغرافیایی در آلودگی هوای تهران، پژوهشهای جغرافیایی، دوره 38، شماره 58، صص112-99.
صفوی، سید نوید؛ موسوی، مریم؛ دهقانزاده ریحانی، رضا و شاکری، مسعود (1395)؛ پهنهبندی فصلی و مکانی شاخص کیفیت هوا و آلایندههای محیطی هوای شهر تبریز به کمک نرمافزار GIS و بررسی مشکلات اجرایی موجود، مجله سلامت، دوره 7، شماره 2، صص 177-158.
عزیزی فر، محمد؛ ندافی، کاظم، محمدیان؛ مجید، صفدری؛ مرتضی و خزایی، محمد(1390) بررسی شاخص کیفیت هوا و غلظت ذرات معلق با قطر آئرودینامیکی در هوای شهر قم، مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، دوره 5، شماره 2، صص 63-59.
قلیزاده، محمد حسین؛ فرجزاده، منوچهر و دارند، محمد(1388) ارتباط آلودگی هوا با مرگومیر جمعیت شهری تهران، مجله پژوهشی حکیم، دوره 12، شماره 2، صص 71-65.
کرمانی، مجید؛ دولتی، محسن؛ فلاح جو کندان، سودا؛ آقایی، مینا؛ بهرامی اصل، فرشاد؛ کریم زاده، سیما؛ (1395) بررسی شاخص بهداشتی کیفیت هوا و کاربردهای آن در هفت شهر ایران در سال 90، مجله علوم پزشکی دانشگاه اراک، دوره 19، شماره 12، صص 88-78.
گلباز، سمیه؛ فرزاد کیا، مهدی و کرمانی، مجید (1388) بررسی کیفیت بهداشتی هوای شهر تهران در سال 1387 با تکیه بر شاخص کیفیت هوا، فصلنامه سلامت کار ایران، دوره 6، شماره 4،صص 65-59.
موسوی، فاطمه؛ جاهد، سید عادل؛ رجب، اسدالله؛ نیکو سخن تیار، امیر کامران؛ کاشی، گیتی و طباطبایی، بهروز(1392) بررسی تآثیر آلودگی هوا روی تغییرات سطح هموگلوبین در بیماران دیابتی شهر تهران، مجله سلامت و محیط، دوره ششم، شماره اول، صص 132-123.
مختاری، مهدی؛ میری، محمد؛ محمدی، امیر؛ خرسندی، حسن؛ حاجی زاده، یعقوب و عبدالله نژاد، علی(1395) برآورد شاخص کیفیت هوا و مخاطرات بهداشتی منتسب به PM10، PM2.5 و SO2 در هوای شهر یزد، مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره 25، شماره 131، صص 23-14.
میری، محمد؛ محمدی، امیر؛ نعمتی، سپیده؛ عبداله نژاد، علی؛ نیکونهاد، علی(1395) بررسی روند تغییرات شاخص کیفیت بهداشتی هوا در شهر مشهد (AQI) با سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) مجله تحقیقات سلامت در جامعه، دوره 2، شماره 1، صص 20-12.
ندافی, کاظم؛ محسن حیدری؛ محمد صادق حسنوند و مهدی فضل زاده، ۱۳۸۷، بررسی مقایسهای کیفیت هوای شهر تهران در سالهای 1385 و 1386، یازدهمین همایش ملی بهداشت محیط، زاهدان، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان.
مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، 1394، راهنمای محاسبه، تعیین و اعلام شاخص کیفیت هوا.
نورپور، علیرضا و فیض، سید محمد علی (1393) تعیین تغییرات مکانی-زمانی آلایندههای گوگرد دیاکسید، نیتروژن دیاکسید و انواع آلایندههای ذرات معلق با استفاده از تکنیکهای GIS در شهر تهران، محیطشناسی، دوره 40، شماره 3، صص 738-723.
Amador-Muñoz, O., Bazán-Torija, S., Villa-Ferreira, S. A., Villalobos-Pietrini, R. V., Bravo-Cabrera, J. L., Munive-Colín, Z., Murillo-Tovar, M. A. (2013). Opposing seasonal trends for polycyclic aromatic hydrocarbons and PM10: Health risk and sources in southwest Mexico City. Atmospheric Research, 122, 1999–2012. https://doi.org/10.1016/j.atmosres.2012.10.003 Bucko, M.S., Magiera, T., Johanson, B., Petrovský, E., Pesonen, L.J., (2011). Identification of magnetic particulates in road dust accumulated on roadside snow using magnetic, geochemical, and micro-morphological analyses. Environ. Pollute. 159,p.p: 1266-1276. https://doi.org/10.1016/j.envpol.2011.01.030 Clements, N., Hannigan, M. P., Miller, S. L., Peel, J. L., & Milford, J. B. (2015). Comparisons of urban and rural PM10-2.5 and PM2.5 mass concentrations and semivolatile fractions in Northeastern Colorado. Atmospheric Chemistry and Physics. Fattore E, Paiano V, Borgini A, Tittarelli A, Bertoldi M, Crosignani P, et al (2011) Human Health risk in relation to air quality in two municipalities in an industrialized area of Northern Italy. Environmental Research; 111(8): 1321-1327. https://doi.org/10.5194/acp-16-7469-2016, 2016. Graedel TE, Crutzen PJ. Atmospheric change: an earth system perspective. New York: W.H. Freeman and Company; 1993; 1: 329- 30. Headarnejad, Z; Kavousi, A; Mousapour, H; Daryabor, M R; Radfar, M; Abdolshahi, A (2018) Data ArticleData on evaluation of AQI for a different season in Kerman, Iran, 2015, Data in Brief (20), P.P: 1917–1923. Hossein, MA, Hoque, A(2018) Variation of Ambient Air Quality Scenario in Chittagong City: A Case Study of Air Pollution, Journal of Civil, Construction and Environmental Engineering, 3(1): 10-16. DOI: 10.11648/j.jccee.20180301.13 Luo, M. Hou, X. Gub, Y. Lau, N. C. Yim, S. H. (2018) Transboundary air pollution in a city under various atmospheric conditions, Science of the Total Environment (618) P.P: 132–141. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2017.11.001 Mu H, Otani S, Okamoto M, Yokoyama Y, Tokushima Y, Onishi K, et al. Assessment Effects of Air Pollution on Daily Outpatient Visits using the Air Quality Index. Yonago Acta Med 2014; 57(4): 133-136. Verma MK, Patel A, Sahariah BP, Choudhari JK. Computation of Air Quality Index for Major Cities of Chhattisgarh State. Environmental Claims Journal. 2016;28(3):195-205. https://doi.org/10.1080/10406026.2016.1129269 Xue, J., Xu Y., Zhao, L., Wang, C., Rasool, Z., Ni, M., Wang, Q., Li, D(2018)Air Pollution Option Pricing Model Based on AQI, Atmospheric Pollution Research (2018), DOI: 10.1016/j.apr.2018.10.011. https://doi.org/10.1016/j.apr.2018.10.011 Zeng, X.T., Tong, Y.F., Cui, L., Kong, X.M., Sheng, Y.N., Chen, L., Li, Y.P., 2017. Population- production-pollution nexus-based air pollution management model for alleviating the atmospheric crisis in Beijing, China. J. Journal of Environmental Management. 197, 507-517. DOI: 10.1016/j.jenvman.2017.04.022 Zhao, L.J., Xue, J., Gao, H.Z., Li, C.M., Huang, R.B., 2014. A model for interprovincial air pollution control based on futures prices. J. Journal of the Air & Waste Management Association. 64, 552-560. DOI: 10.1080/10962247.2013.873091 Zhao, L.J., Xue, J., Li, C.M., 2013. A bi-level model for transferable pollutant prices to mitigate China’s interprovincial air pollution control problem. J. Atmospheric Pollution Research. 4, 526 446-453. https://doi.org/10.5094/APR.2013.051 Xin W, Pengpu Z, Daqian L (2018) Spatiotemporal Variations and Influencing Factors Analysis of PM2.5 Concentrations in Jilin Province, Northeast China, Chin Geogra. Sci, 28: 810–822 https://doi.org/10.1007/s11769-018-0992-0. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 981 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 744 |