تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 550 |
تعداد مقالات | 5,698 |
تعداد مشاهده مقاله | 7,964,340 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,347,869 |
نقش بررسیهای استریوگرافی در جهتیابی خطر مهاجرت بارخانهای سوران در منطقه بلوچستان | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 تیر 1400 اصل مقاله (3.45 MB) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2021.36663.1735 | ||
نویسندگان | ||
عبدالحمید دهواری ![]() | ||
1استادیار بخش مرتع و آبخیزداری ، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل | ||
2کارشناس پژوهشی دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
3کارشناس خاکشناسی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری زاهدان | ||
چکیده | ||
تپههای ماسهای منطقه مورد مطالعه در پاییندست حوضه آبخیز روتک و 40 کیلومتری غرب شهرستان سراوان (بلوچستان) و در حاشیه شمالی اراضی زراعی منطقه واقع بوده و جهت مهاجرت و میزان حمل ماسه از نظر زمانی و مکانی از اهداف اصلی این تحقیق است. از دادههای سمت و سرعت باد ایستگاههای سراوان، خاش و ایرانشهر (1391-1385) برای بررسی دینامیک تپهها استفاده گردید. تپههای با مورفولوژی بارخان انتخاب و ژئومتری آنها بهروش استریوگرافی و میزان تحرک آنها بهروش فرایبرگر و دین (1979) بررسی گردید. نتایج نشان داد که سمت پیشروی بارخانها در این دوره از نظر زمانی متنوع بوده ولی از نظر مکانی برآیند جهت پیشروی آنها از طرف غرب و شمال غرب بطرف شرق و جنوب شرق بوده است. در حالیکه بادهای غالب از نظر فراوانی وقوع عمدتا با جهت شمال شرقی وزیده اند (گلباد)، اما گلماسهها و جهت پیشروی تپهها در اغلب موارد با جهت باد غالب همخوانی نداشتند. برآیند حرکت تپه ماسهها در این دوره براساس درصد فراوانی وقوع ازطرف شمال غرب 9/28 %، از طرف جنوب غرب و شمال غرب و بدون پیشروی 8/17%، از طرف جنوب شرق 7/10%، و از طرف غرب و جنوب 5/3% بوده است. نتایج روش استریوگرافی دینامیک لحظهای بارخانها را نیز در این دوره عمدتا منطبق با گلماسههای حاصل از روش فرایبرگر و دین نشان دادند، بطوریکه میزان حمل ماسهها بین 17 تا 20 m3/yr.m و شدت بادها کم انرژی بود. همچنین حمل ماسههای منطقه زمانی صورت میگیرد، که سرعت آستانه فرسایش بیشتر یا حداقل مساوی 78/6 m/s باشد. این نتیجه گیری از آن جهت حائز اهمیت است که میتواند در طراحی شبکه بادشکنها مورد استفاده قرار گیرد. بدین معنی که برای تثبیت تپهها شبکههای بادشکن باید عمود بر جهات وزش بادهای غرب تا شمال غرب تعبیه شوند، و سرعت باد در بین ردیفهای بادشکن هم نباید از 78/6 m/s تجاوز نماید. | ||
کلیدواژهها | ||
استریوگرافی؛ دینامیک بارخان؛ سرعت آستانه؛ گلماسه؛ سوران | ||
مراجع | ||
اختصاصی، محمد رضا و احمدی، حسن. (1372). منشا تپه های دشت یزد-اردکان با استفاده از دو روش تله های رسوبگیر و دستگاه سنجش فرسایش بادی. مرکز تحقیقات مناطق کویری و بیابانی، دانشگاه تهران. 120 ص. اختصاصی، محمدرضا. احمدی، حسن.؛ خلیلی.علی؛ صارمی نایینی.محمدعلی؛ رجبی.محمدرضا. (1385). کاربرد گلباد ، گلطوفان و گلماسه در تحلیل فرسایش بادی و تعیین جهت حرکت ماسه های روان (مطالعه موردی، حوضه دشت یزد–اردکان)، مجله منابع طبیعی ایران. دانشگاه تهران 59 (1) ، 533-541 . دهواری، عبدالحمید (1373). منشاء رسوبات بادی در سراوان-بلوچستان. پایان نامه کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 207 ص. دهواری، عبدالحمید.، فیض نیا، سادات و احمدی، حسن. (1384). نقش بررسی های کانی شناسی و شاخص های آماری رسوبات در منشاء یابی تپه ماسهای شندان، سراوان. مجله منابع طبیعی ایران، دانشگاه تهران، 58 (4)، 757-743. راهداری, محمدرضا؛ احمدی, حسن؛ طویلی, علی؛ جعفری, محمد؛ نظری سامانی, علی اکبر؛ خسروشاهی, محمد؛ شریفی, شهروز (1398). واکاوی و پهنهبندی انرژی باد بر اساس قابلیت حمل ماسه در راهآهن قم-تهران، تحقیقات مرتع و بیابان ایران, 26(1)، 226-240. doi: 10.22092/ijrdr.2019.119339 عباسی, حمید رضا؛ گوهردوست, آزاده؛ خاکساریان, فرهاد؛ گنجعلی, مجتبی (1396). ویژگیهای ریخت شناسی رسوبات بادی و بادهای فرساینده دشت سیستان، مدیریت بیابان، 10(5)، 28-42 عباسی, حمیدرضا؛ کاشکی, محمدتقی؛ راهداری, محمدرضا؛ گوهردوست, آزاده؛ لطفی نسب اصل, سکینه (1399). ویژگی های رژیم بادی و پتانسیل حمل ماسه در ریگ سرخس, تحقیقات مرتع و بیابان ایران, 27(2), .371-384. doi:10.22092/ijrdr.2020.122809.1753 علیپور، حمید؛ حاجی هاشمی جزی، محمدرضا.؛ شیرانی، کورش. و اتشگاهی،مجید. (1389). منشاء یابی تپه های ماسه ای مطالعه موردی: عشق آباد نیشابور، دومین همایش ملی فرسایش بادی، یزد، انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران. فرجی محمد؛ احمدی حسن؛ اختصاصی، محمدرضا؛ جعفری، محمد؛ و فیض نیا سادات،(1390). تعیین سهم و اهمیت نسبی رخساره های ژئومرفولوژی در تولید رسوبات تپه های ماسه ای منطقه مارون- ملاثانی استان خوزستان، نشریه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه تهران 64 (2). 991-.216. فیض نیا، سادات.، دهواری، عبدالحمید؛ و احمدی، حسن. (1377). منشاء یابی تپه ماسه های حوضه روتک سراوان در منطقه بلوچستان. مجله منابع طبیعی ایران، دانشگاه تهران، 51 (1)، 109-99 حسینی مرندی، حمید، و فیض نیا.سادات. (1387). بررسی نقش ویژگیهای بافتی رسوبات در منشاء یابی رسوبات بادی. (مطالعه موردی غرب ایرانشهر). مجله منابع طبیعی ایران. دانشگاه تهران، 72 (2)، 297-309 نگارش، حسین و لطیفی، لیلا. (1387). تحلیل ژئومورفولوژیکی روند پیشروی تپه های ماسه ای شرق سیستان در خشکسالی های اخیر، جغرافیا و توسعه، دانشگاه سیستان و بلوچستان 6 (12)، 43-60 . 10.22111/GDIJ.2008.1242 Ahlbrandt, T.T. (1974). The source of sand for the Killpecker sand dune field. Sedimentary Geology. 11، 39-57. https://doi.org/10.1016/0037-0738(74)90004-9 Bagnold, R.A., (1941). The physics of blown wind and desert dunes. Methuen, London pp 265. https://doi.org/10.1177/030913339401800105 Bagnold, R.A., (1951). The sand formation of south Arabia. Geographical journal.117: 78-86. https://doi.org/10.2307/1789795 .Brookfield, M. (1970). Dune trend and wind regime in central Australia. Zeitschrift fur Geomorphologie, Suplememt 10, 121-158. http://hdl.handle.net/102.100.100/319099?index=1 Fryberger, S.G., and Dean Gary, (1979). Dune forms and wind regime. In McKee, E.D. (Ed.). A study of global sand seas, USGS professional paper, vol. 1052. US Geological Survey and United States National Aeronautics and Space Administration, Washington, DC., pp. 137-169. r https://doi.org/10.3133/pp1052 Goudie, A.S., Cooke, R.U. and Warren, A. (1993). Desert Geomorphology. UCL Press, London. https://doi.org/10.1002/esp.3290190311 Hereher, Mohamed E. (2018) Geomorphology and drift potential of major aeolian sand deposits in Egypt, Geomorphology, Volume 304, 2018, Pages 113-120, ISSN 0169-555X, https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2017.12.041. Hunter RE, Richmond BM, Alpha T.R. (1983) Storm-controlled oblique dunes of the Oregon coast. Geological Society of American Bulletin, 94(12),1450–1465. https://doi.org/10.1130/0016-7606(1983)94<1450:SODOTO>2.0.CO;2 Illenberger, WK, Rust, IC (1988) A sand budget for the Alexandria coastal dune field, South Africa. Sedimentology 35, 513–521. https://doi.org/10.1111/j.1365-3091.1988.tb01001.x John E Stout, Jeffrey A Lee. (2003) Indirect evidence of wind erosion trends on the Southern High Plains of North America, Journal of Arid Environments, 55(1), 43-61. https://doi.org/10.1016/S0140-1963(02)00266-5. Khalaf, F. I. and Al-Ajmi. (1993). Aeolian process and sand encroachment problem in Kuwait. Geomorphology, 6, 111-134. https://doi.org/10.1016/0169-555X(93)90042-Z Lancaster, Nicholas. (1988). Development of linear dunes in the southwestern Kalahari, Southern Africa. Journal of Arid Environments 14 (3), 233-244. https://www.sciencedirect.com/journal/journal-of-arid-environments/issues?page=2 Lancaster, Nicholas, (1995). Geomorphology of desert dunes. Routledge, New York, NY 290 pp. https://www.routledge.com/Geomorphology-of-Desert-Dunes/Lancaster/p/book/9780415060943 Lettau, K. and Lettau H.H., (1978). Experimental and mieno-meteorological field studies on dune migration. In: Lettau, K. and Lettau H.H. (Eds.). Exploring the world‟s driest climate. University of Wisconsin-Madison, Institute for Environmental Studies, pp. 140-147 https://www.worldcat.org/title/exploring-the-worlds-driest-climate/oclc/4601231 Louassa, Samira; Merzouk, Mustapha; Kasbadji Merzouk, Nachida (2018) Sand drift potential in western Algerian Hautes Plaines, Aeolian Research, 34, 27-34. https://doi.org/10.1016/j.aeolia.2018.07.002. Morgan. R. P.C. (2005). Soil conservation and erosion. Blackwell Publishing Ltd. (3rd ed.). 304 p. https://doi.org/10.1111/j.1365-2389.2005.0756f.x Rahdari, M.R., Gyasi-Agyei, Y. & Rodrigo-Comino, J. (2021) Sand drift potential impacts within desert railway corridors: a case study of the Sarakhs-Mashhad railway line. Arabian Journal of Geoscience. 14, 810 https://doi.org/10.1007/s12517-021-07171-7. Tsoar H, Blumberg DG. (2002). Formation of parabolic dunes from barchan and transverse dunes along Israel’s Mediterranean coast. Earth Surf Process Landf 27(11),1147–1161. https://doi.org/10.1002/esp.417 Warren, Andrew (1970) Dune trends and their implications in the central Sudan. In: Mensching, H.G. (ed). 1970. Piedmont plains and sand-formations in arid and humid tropic and subtropic regions. Zeitschrift für Geomorphologie Supplementbände 10,154-179. https://www.persee.fr/doc/geo_0003-4010_1972_num_81_445_18721_t1_0331_0000_3 Warren, Andrew (1976) Morphology and Sediments of the Nebraska Sand Hills in Relation to Pleistocene Winds and the Development of Aeolian Bedforms. The Journal of geology, 84 (6), 685-700). https://www.jstor.org/stable/30067915 Wilson, I.G. 1972. Aeolian bedforms; their development and origins. Sedimentology 19: 173-210. https://doi.org/10.1111/j.1365-3091.1972.tb00020.x Xiao-yan, Sun; Yan-Jie, Fang; Jing-Feng, Zhao; Qing, He; Jie, Zhou (2021) Spatial and temporal distribution characteristics of sand drift potential in Taklimakan desert. Arid land geography, 43(1), 38-47. https://doi:10. 12118/j. Yang, Hui; Cao, Jiansheng; and Hou, Xianglong (2019) Characteristics of Aeolian Dune, Wind Regime and Sand Transport in Hobq Desert, China. Applied science, 9 (5543), 1-21. https://doi:10.3390/app9245543 Zamani, Samira; Mahmoodabadi, Majid; Yazdanpanah, Najme; Farpoor, Mohammad Hady. (2020) Meteorological application of wind speed and direction linked to remote sensing images for the modeling of sand drift potential and dune morphology. Meteorological Applications, 27(1), 1-16. https://doi.org/10.1002/met.1851 Zhang, Zhengcai; Dong, Zhibao; Wu, Guoxi (2017) Field observations of sand transport over the crest of a transverse dune in northwestern China Tengger Desert, Soil and Tillage Research, 166, 67-75 ISSN 0167-1987, https://doi.org/10.1016/j.still.2016.10.010. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 43 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 48 |