اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 29 |
| تعداد شماره‌ها | 643 |
| تعداد مقالات | 6,317 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,873,574 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,468,704 |
مستشاران خزانه‌داری و مسئلۀ پرداخت حقوق پس از مشروطه (1290-1300) | ||
| نشریه پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام | ||
| مقاله 15، دوره 15، شماره 29، آبان 1400، صفحه 380-406 اصل مقاله (575.62 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2021.36513.2988 | ||
| نویسندگان | ||
| امین محمدی* 1؛ سیدحسین میرجلیلی2 | ||
| 1دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| 2دانشیار اقتصاد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| چکیده | ||
| پس از استقرار نظام مشروطیت، پرداخت حقوق به یک مسئلۀ بحرانی برای دولت تبدیل شد. بررسی اسناد وزارت مالیه نشان می‌دهد که دولت به دلیل عسرت مالیه، توانایی پرداخت کامل و به موقع حقوق‌ها را نداشته است. دولت و مجلس تلاش بسیاری برای حل مشکلات ناشی از پرداخت حقوق‌ها به خرج دادند که یکی از آنها اصلاح ساختار فرسوده وزارت مالیه بود. در یک اقدام مهم، در سال 1290، با تصویب مجلس شورای ملی، خزانه‌داری‌کل تشکیل شد تا زمام امور مالیه کشور را به دست بگیرد. خزانه‌داری‌کل اختیارات بسیاری داشت که یکی از مهمترین آنها، مسئولیت پرداخت تمامی هزینه‌های دولتی از جمله پرداخت حقوق‌ها بود. برای ریاست این اداره، طی یک بازۀ زمانی ده ساله، چهار مستشار خارجی به استخدام دولت درآمدند که پرداخت حقوق از چالش‌های اصلی هرکدام از آنها بود. این مقاله تلاش دارد به این پرسش پاسخ دهد که مستشاران خزانه‌داری‌کل چه تمهیداتی برای حل مسئلۀ پرداخت حقوق انجام دادند و در نهایت تا چه میزان توانستند به اهداف خود و دولت مشروطه، که همان ساماندهی وضعیت بحران‌زده پرداخت حقوق بود، دست پیدا کنند؟ یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که این مستشاران در راستای حل مسئلۀ پرداخت حقوق با اجرای سیاست افزایش درآمدها و کاهش هزینه‌های دولت تلاش کردند با اولویت دادن به پرداخت حقوق‌های جاری و کاهش برخی حقوق‌ها مسئلۀ پرداخت‌ها را حل کنند، اما بی‌ثباتی سیاسی، خالی شدن خزانه، مداخلۀ حکام ولایات و منازعه با وزرای مالیه بر سر حدود اختیارات مانع به انجام رسیدن اقدامات آنها شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| وزارت مالیه؛ پرداخت حقوق؛ مشروطیت؛ مستشاران خزانه‌داری؛ تحصن | ||
| مراجع | ||
|
فهرست منابع و مطالعات
الف: اسناد تاریخی
اسناد سازمان اسناد و کتابخانه‌ی ملی ایران (ساکما)، شناسه‌ی سند 9600/230
ساکما، 1559/232
ساکما، 002681/240
ساکما، 002689/240
ساکما، 004590/240
ساکما، 004590/240
ساکما، 012091/230
ساکما، 051631/240
ساکما، 096756/240
ساکما، 097561/240
ساکما، 107664/240
ساکما، 11208/240
ساکما، 1169/240
ساکما، 11946/240
ساکما، 15627/240
ساکما، 16468/240
ساکما، 19/240
ساکما، 2033/240
ساکما، 20581/240
ساکما، 22632/240
ساکما، 2319/293
ساکما، 2392/240
ساکما، 2525/240
ساکما، 2681/240
ساکما، 2724/240
ساکما، 273/240
ساکما، 2921/360
ساکما، 30624/240
ساکما، 3120/240
ساکما، 3258/240
ساکما، 3739/240
ساکما، 38069/240
ساکما، 4010/240
ساکما، 45459/240
ساکما، 48761/240
ساکما، 5282/240
ساکما، 52894/240
ساکما، 532358/240
ساکما، 557/240
ساکما، 6695/240
ساکما، 7013/240
ساکما، 7016/240
ساکما، 7051/240
ساکما، 7054/240
ساکما، 7078/240
ساکما، 7161/240
ساکما، 7378/240
ساکما، 15627/240
ساکما، 108122/240.
ساکما، 76363/240
ساکما، 7652/240
ساکما، 77255/240
ساکما، 78/240
ساکما، 7847/240
ساکما، 8953/240
ساکما، 92895/240
ساکما، 92899/240
ساکما،2921/240
ساکما، 2609/293
ساکما، 2610/293
ساکما، 2611/293
ساکما، 2612/293
ساکما، 2613/293
ساکما، 2616/293
ساکما، 2627/293
ساکما، 1657/360
ساکما، 192/360
ساکما، 387/360
ساکما،10230/360
ب: کتاب‌ها
بشیری، احمد (1363). کتاب آبی: گزارش‌های محرمانه‌ی وزارت امور خارجه‌ی انگلیس درباره‌ی انقلاب مشروطه‌ی ایران. 8 جلد، (چ 2). تهران: نشر نو
دولت‌آبادی، یحیی (1371). حیات یحیی. 4 جلد، تهران: انتشارات عطار.
سالور عین‌السلطنه، قهرمان‌میرزا (1374). روزنامه‌ی خاطرات، تصحیح مسعود سالور و ایرج افشار، 10 جلد، تهران: نشر اساطیر.
سایکس، سرپرسی (1380). تاریخ ایران، ترجمه‌ی سیدمحمدتقی فخر داعی گیلانی، ج 2، چ 7، تهران: افسون.
سپهر، احمدعلی (1336). ایران در جنگ بزرگ، تهران: چاپخانه‌ی بانک ملی ایران.
شوستر، مورگان (1394). اختناق ایران. ترجمه‌ی حسن افشار. تهران: نشر ماهی.
کسروی، احمد (1383). تاریخ هجده‌ساله‌ی آذربایجان (چ 21). تهران: امیرکبیر.
مستوفی، عبدالله (1384). شرح زندگانی من (تاریخ اجتماعی دوران قاجار)، 3 جلد، تهران: انتشارات زوار.
میلسپو، آرتور (1356). مأموریت آمریکایی‌ها در ایران، ترجمه‌ی حسین ابو ترابیان، تهران: پیام
یکتایی، مجید (1352). تاریخ دارایی ایران، تهران: کتاب‌فروشی دهخدا، (چ 3).
ج: مشروح مذاکرات
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره‌ی چهارم، 1340 ق، جلسه‌ی 34
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره‌ی چهارم، 1301 ش، جلسه‌ی 168
د: مقالات
اتحاد، سید کاظم، تاریخچه‌ی مستشاران آمریکایی در ایران، یاد، شماره‌ی 73 و 74، سال 1383، صص 157-164.
سرگذشت تأثرانگیز و درعین‌حال افتضاح‌آور (از زندگی میرزا ملکم خان)، مجله‌ی یاد، شماره‌ی 73 و 74، پاییز و زمستان 1383، صص 69-78.
سید غنی، افتخاری (1382). استخدام مورگان شوستر آمریکایی و پیامدهای آن در ایران، فصلنامه‌ی تاریخ روابط خارجی، شماره‌ی 17، زمستان 1382، صص 77-104.
قلی مجد، محمد (1388). میلسپو و مستشاران مالی آمریکایی در ایران، فصلنامه‌ی مطالعات تاریخی، شماره‌ی 27، زمستان 1388، صص 30-79.
ه: مطبوعات
روزنامه‌ی ایران نو، 1329 ق، شماره‌ی 43؛ شماره‌ی 45؛ شماره‌ی 53؛ شماره‌ی 61؛ شماره‌ی 62.
روزنامه‌ی ایران، 1340 ق، شماره‌ی 1185. شماره‌ی 1190؛ شماره‌ی 1193؛ شماره‌ی 1265؛ شماره‌ی 1295.
روزنامه‌ی ایران، 1341 ق، شماره‌ی 1245؛ شماره‌ی 1250.
روزنامه‌ی ایران، 1342 ق، شماره‌ی 1574؛ شماره‌ی 1612
روزنامه‌ی شفق سرخ، 1341 ق، شماره‌ی 95
روزنامه‌ی کوشش، 1341 ق، شماره‌ی 14؛ شماره‌ی 72
روزنامه‌ی کوشش، 1342 ق، شماره‌ی 9
روزنامه‌ی اقدام، 1342 ق، شماره‌ی 111. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 396 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 258 |
||