اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 698 |
| تعداد مقالات | 6,840 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,121,621 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,502,130 |
بازتاب اندیشه شهریاری و مذهب بر سکه‌های دوره قاجاریه | ||
| نشریه پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام | ||
| مقاله 4، دوره 16، شماره 30، اردیبهشت 1401، صفحه 73-112 اصل مقاله (1.03 M) | ||
| نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2021.38006.3108 | ||
| نویسندگان | ||
| سیاوش امرایی1؛ جهانبخش ثواقب* 2؛ سهم الدین خزایی3؛ شهاب شهیدانی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام / گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان ، خرم آباد، ایران | ||
| 2استاد گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان خرم آباد،، ایران | ||
| 3استادیار تاریخ/ گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران | ||
| چکیده | ||
| سکه به‌عنوان بخشی از هویت جامعه، بازتابی از اندیشه و گرایش سیاسی و مذهبی شهریاران ایرانی است. نوشتار روی سکه‌ها بیشتر در دو مقوله شعائر مذهبی و القاب و عناوین مرتبط با پادشاهی و سلطنت در کانون توجه پادشاهان قرارگرفته است. این کارکرد در طول دوره قاجاریه به شکل چشمگیری دچار تغییر و دگرگونی شد. گاه شعائر مذهبی روی سکه‌ها فزونی پیدا کرد و گاه عباراتی در معرفی شکوه پادشاهی افزایش یافت. این پژوهش به روش تطبیقی و پژوهش کتابخانه‌ای به مقایسه و تحلیل نوشتار روی سکه‌های قاجاریه، به هدف تبیین بازتاب اندیشه پادشاهی و مذهب از طریق این مسکوکات، پرداخته و درصدد پاسخ به این پرسش است که سیاست شاهان قاجار در توازن نوشتار مذهبی و سیاسی روی سکه‌ها چگونه بوده‌است؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که تغییرات نوشتاری روی سکه‌های دوره قاجاریه تحت‌تأثیر تمایلات شخصی شاهان قاجار، نبود وحدت میان علما، هویت‌سازی آن‌ها با الهام از شاهان ایران باستان و فن‌آوری جدید و ارتباطات با غرب بوده‌است. نتایج نموداری مشخص نموده که شعائر مذهبی از ابتدا تا پایان دوره قاجاریه روندی کاهشی و عناوین مرتبط با سلطنت از شکل‌گیری حکومت آن‌ها تا دوره ناصرالدین‌شاه سیر صعودی و پس از او روند کاهشی داشته‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سکه های قاجار؛ شاهزادگان ایرانی؛ دوران قاجار؛ ایده سلطنت؛ اندیشه دینی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن مجید
آصف، محمدهاشم (رستم‌الحکما) (1352)، رستم‌التواریخ، به‌اهتمام محمد مشیری، تهران، سپهر.
اعتضادالسلطنه، علیقلی میرزا (1395)، اکسیرالتواریخ، به‌اهتمام جمشید کیانفر، تهران، اساطیر.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن بن علی (1367)، تاریخ منتظم ناصری، تصحیح محمداسماعیل رضوانی، ج 3، تهران، دنیای کتاب.
___________ (1308-1310)، درالتیجان فی تاریخ بنی الاشکان، ج 3، تهران، دارالترجمه دولتی.
__________ (1368)، مرآه‌البلدان، تصحیح عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث، تهران، دانشگاه تهران.
الگار، حامد (1369)، دین و دولت در ایران؛ نقش عالمان در دوره قاجار، ترجمه ابوالقاسم سری، چاپ دوم، تهران، توس.
افضل‌الدین کرمانی، احمدبن حامد (1356)، عقدالعلی للموقف الاعلی، محقق علی‌محمد عامری، تهران، روزبهان.
امرایی، سیاوش و جهانبخش ثواقب (1398)، «سنت‌گرایی و نوآوری در نقوش سکه‌های افشاریه»، پژوهشنامه تاریخ اسلام، ش 34، دوره 9، تابستان.
امین، محسن (1403 ه. ق) اعیان‌الشیعه، ویرایش حسن امین، ج 2، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات.
پوپ، آرتور اپهام (1384)، شاهکارهای هنر ایران، اقتباس و نگارش پرویز ناتل خانلری، تهران، علمی فرهنگی.
پولاک، یاکوب ادوارد (1368)، سفرنامه پولاک «ایران و ایرانیان»، ترجمه کیکاوس جهانداری، تهران، خوارزمی.
ترابی طباطبایی، سید جمال (1350)، سکه‌های شاهان اسلامی ایران، ج 2، بی‌جا، نشریه شماره 5 موزه آذربایجان شرقی.
ثواقب، جهانبخش؛ امرایی، سیاوش و شهاب شهیدانی (1395)، «روند دگرگونی نقوش و شعائر مذهبی بر روی سکه‌های دوره صفوی»، تاریخ‌نامه ایران بعد از اسلام، س 6، ش 12، بهار و تابستان.
حر عاملی، محمد بن حسن (1374)، تفصیل وسایل الشیعه، ج 5، چاپ سوم، قم، آل‌البیت.
خاوری، فضل‌الله بن عبدالنبی شیرازی (1380)، تاریخ ذوالقرنین، تصحیح و تحقیق ناصر افشارفر، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
خورموجی، محمدجعفر (1344)، حقایق‌الاخبار ناصری، به‌کوشش حسین خدیوجم، تهران، زوار.
دروویل، گاسپار (1370) سفر در ایران، ترجمه منوچهر اعتمادمقدم، تهران، شباویز.
دنبلی، عبدالرزاق (1383)، مآثر سلطانیه، به‌کوشش فیروز منصوری، تهران، اطلاعات.
ذکاء، یحیی(1344)، «تاریخچه تغییرات و تحولات درفش و علامت دولت ایران از آغاز سده سیزدهم ه. ق تا امروز»، هنر و مردم، ش 31.
رابینو، لویی (1353)، سکه‌های شاهان ایرانی: آلبوم سکه‌ها، نشان‌ها و مهره‌ای پادشاهان ایران، به‌اهتمام محمد مشیری، تهران، امیرکبیر.
ساروی، محمد فتح‌الله بن محمدتقی (1371)، تاریخ محمدی «احسن‌التواریخ»، به‌اهتمام غلامرضا طباطبایی مجد، تهران، امیرکبیر.
سپهر، محمدتقی لسان‌الملک (1377)، ناسخ‌التواریخ، به‌کوشش جمشید کیانفر، ج 1، تهران، اساطیر.
سرفراز، علی‌اکبر؛ آورزمانی، فریدون (1383)، سکه‌های ایران از آغاز تا دوران زندیه، چاپ سوم، تهران، سمت.
شامی، نظام‌الدین (1363)، ظفرنامه شامی، مقدمه و کوشش پناهی سمنانی، تهران، بامداد.
شریعت‌زاده، علی‌اصغر (1390)، سکه‌های ایران زمین، تهران، پازینه.
شمیم، علی‌اصغر (1375)، ایران در دوره سلطنت قاجار، چاپ هفتم، تهران، مدبر.
شاپور شهبازی، عبدالله (1388)، «پرچم در ایران»، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، ج 5، تهران، بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.
شهبازی فراهانی، داریوش (1380)، تاریخ سکه (دوره قاجاریه)، تهران، پلیکان.
شیرازی، عبدالوهاب‌بن علی (1391)، نخبه‌الاخبار، ضمیمه جنه‌الاخبار، تصحیح میرهاشم محدث، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
شیل، لیدی مری (1368)، خاطرات لیدی شل، ترجمه حسین ابوترابیان، چاپ دوم، تهران، نو.
صفا، ذبیح‌الله (1369)، تاریخ ادبیات ایران، چاپ دهم، تهران، فردوس.
عضدالدوله، میرزا احمدخان (1376)، تاریخ عضدی، با توضیحات عبدالحسین نوایی، تهران، علم.
عقیلی، عبدالله (1377)، دارالضرب‌های ایران در دوره اسلامی، تهران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
علاءالدینی، بهرام (1391)، سکه‌های مسی ایران، تهران، یساولی.
عیسوی، چارلز (1388)، تاریخ اقتصادی ایران، ترجمه یعقوب آژند، چاپ سوم، تهران، گستره.
فتحعلی شاه قاجار (1387)، ملوک‌الکلام، تحریر میرزا محمدتقی علی‌آبادی مازندرانی، تصحیح سعید میرمحمدصادق، در: گنجینه بهارستان، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
فراستی، رضا (1380)، «مهره‌ای شاهان قاجار»، تاریخ معاصر ایران، س 5، ش 17، بهار.
فلاندن، اوژن (2536)، سفرنامه اوژن فلاندن به ایران، ترجمه حسین نورصادقی، چاپ سوم، بی‌جا، اشراقی.
فووریه (1385)، سه سال در دربار ایران، ترجمه عباس اقبال آشتیانی، تهران، علم.
قدیمی قیداری، عباس (1393)، تداوم و تحول تاریخ‌نویسی در ایران عصر قاجار، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام.
کرزن، جرج ن. (1373)، ایران و قضیه ایران، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، چ 4، تهران، علمی و فرهنگی.
گدار، آندره (1377)، هنر ایران، ترجمه بهروز حبیبی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
گروته، هوگو (1369)، سفرنامه گروته، ترجمه مجید جلیلوند، تهران، مرکز.
لمبتون، آن. کی. اس، (1385) دولت و حکومت در اسلام «سیری در نظریه سیاسی فقهای مسلمان از صدر اسلام تا اواخر قرن سیزدهم»، ترجمه و تحقیق محمدمهدی فقیهی، چاپ سوم، تهران، شفیعی.
لنجانی اصفهانی، محمدحسن بن محمدرحیم(1391)، جنه‌الاخبار (بخش تاریخ زندیه و قاجاریه)، تصحیح میرهاشم محدث، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
مارکام، کلمنت (1364)، تاریخ ایران در دوره قاجار، ترجمه میرزارحیم فرزانه، به‌کوشش ایرج افشار، بی‌جا، فرهنگ ایران.
مته، رودی (و دیگران) (1396)، تاریخ پولی ایران از صفویه تا قاجار، ترجمه جواد عباسی، تهران، نامک.
محمودمیرزا قاجار (1389)، تاریخ صاحبقرانی: حوادث تاریخی سلسله قاجار (1190-1248 ق.)، تصحیح نادره جلالی، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
________ (1346)، سفینه‌المحمود، تصحیح و تحشیه عبدالرسول خیامپور، ج 1، تبریز، تاریخ و فرهنگ ایران، شماره 7.
مستوفی، عبدالله (1388)، شرح زندگانی من، چاپ ششم، تهران، زوار.
مکنزی، چارلز فرانسیس (1359)، سفرنامه شمال، ترجمه منصوره اتحادیه، تهران، گستره.
ملکم، سر جان (1383)، تاریخ ایران، ترجمه میرزا اسماعیل حیرت، تهران، سنائی.
موسوی، مهدی (1393)، سکه‌های ماشینی قاجار، تهران، پازینه.
موسوی دالینی، جواد (1398)، «سیر تحول مضامین و شعائر مذهبی بر سکه‌های دوره افشاریه (1210-1148 ق)»، مطالعات تاریخ اسلام، شماره 40، بهار.
موزه و کتابخانه ملک، تهران.
ناظم‌الاسلام کرمانی (1376) تاریخ بیداری ایرانیان، به‌اهتمام علی‌اکبر سعیدی سیرجانی، بخش اول، چاپ پنجم، تهران، پیکان.
نفیسی، سعید (1364)، تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در دوره معاصر، چ 5، تهران، بنیاد.
________ (1328)، درفش ایران و شیروخورشید، تهران، بی‌جا.
نیرنوری، حمید (1344)، تاریخچه بیرق ایران و شیر و خورشید، تهران، دانشگاه تهران.
- Poole, Reginald Stuart, lld (1887), Coins of the Shahs of Persia, London, British museum.
- https://www.zeno.ru
- https://en.numista.com | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 971 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 634 |
||