تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 566 |
تعداد مقالات | 5,822 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,157,390 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,457,366 |
آسیبشناسی مدیریت سیاسی فضا در کلانشهر تهران | ||
جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
مقاله 5، دوره 11، شماره 39، تیر 1400، صفحه 113-136 اصل مقاله (1.06 MB) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2021.6328 | ||
نویسندگان | ||
سعید خاتم![]() ![]() | ||
1دانشآموخته دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، ایران | ||
2استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
3دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه پیام نور، ایران | ||
چکیده | ||
کلانشهر تهران مرکزیت اداری-سیاسی کشور را در درون و برون مرزهای سیاسی تنظیم میکند و در تعامل با سایر نقاط جهان در ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی درجۀ بالایی از تأثیرپذیری و تأثیرگذاری را در یک تحلیل سیستمی آشکار میسازد. سیستم شهری تهران، باز و چندوجهی است که با تعارض و ناپایداریهای زیادی مواجه است. به نظر میرسد نبود یک کارکرد مشخص برای کلانشهر تهران، توصیف سیستمی از آن را با مشکل روبهرو و کارآمدی نهادهای مدنی و دولتی در آن را بهشدت تضعیف میکند. سپس زمینههای اصلی و بالقوه در شکلگیری و بروز عوامل استراتژیک چهارگانه (فرصتها، تهدیدها، نقاط قوّت و نقاط ضعف) در محیط بیرونی و درونی مورد شناسایی قرار گرفت. یافتهها نشان میدهد از میان عوامل مختلف بیرونیِ مؤثر در مدیریت سیاسی فضای کلانشهر تهران، عامل تهیۀ طرح مجموعۀ شهری با امتیاز وزنی (84/0) بهترتیب بهعنوان مهمترین فرصت و عامل تعدد و تفرق قلمروهای حکومتی و مدیریت کلانشهر تهران (33/0)، مهمترین تهدید پیشِروی مدیریت سیاسی فضا در مجموعۀ کلانشهری تهران محسوب میشوند. تفرق و چندپارگی، از ویژگیهای بارز نظام مدیریت شهری تهران است که همین عامل باعث شده است نظام مدیریت و ادارۀ این کلانشهر نتواند فضایی شهری و بهتبع آن فرایندهای اجتماعی، سیاسی، کالبدی، زیستمحیطی و اقتصادی را بهصورت سیستماتیک تحت پوشش قرار دهد. | ||
کلیدواژهها | ||
مدیریت سیاسی؛ آسیبشناسی؛ توسعۀ فضایی؛ تهران | ||
مراجع | ||
ابراهیمزاده، عیسی. (1386). مدل تحلیلی در ساماندهی فضاهای ناحیهای مورد ناحیۀ سنگان خاش. پژوهشهای جغرافیایی، دوره 39، شمارۀ 59.، صص 35-53. https://jrg.ut.ac.ir/article_18519_3ea5937e2e2bb5c303f3a90f3d0e85be.pdf احمدیپور، زهرا. (1378). مروری بر تاریخچه و سیر تحولات تقسیمات کشوری در ایران، مجلۀ رشد جغرافیا، تهران، بهار 1378، شمارۀ 50صص 27-35. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/802917/%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D9%88-%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%AA%D8%AD%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 افضلی، رسول؛ یاری، احسان؛ مرادی، اسکندر؛ ولیزاده، اکبر. (1392). تحلیل گفتمان ژئوپلیتیک دولت مدرن در مدیریت سیاسی فضا در ایران. فصلنامۀ جغرافیا، دوره یازدهم، شمارۀ 39. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=201820 آخوندی، عباس. (1386). حاکمیت شهر-منطقۀ تهران، چالشها و روندها. نشریۀ هنرهای زیبا، بهار 1386، شمارۀ 29، صص 5-16. https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?id=61365 الیگارسادیح، برونیسلاو. (2011). نظریهای نو دربارة جغرافیا، ترجمة محمدمهدی شیرازی، چاپ دوم، انتشارات کاوه،تهران. برآبادی، محمود. (1384). الفبای شهری. انتشارات سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور.، چاپ اول؛ تهران. برکپور، ناصر. (1385). حکمروایی شهری و نظام ادارۀ شهرها در ایران. همایش برنامهریزی و مدیریت شهری.، دوره اول، سال 1385، صص 491-512. https://www.sid.ir/fa/seminar/ViewPaper.aspx?ID=7114 پرهیزکار، اکبر؛ کاظمیان، محمد. (1384). رویکرد حکمروایی شهری و ضرورت آن در مدیریت منطقۀ کلانشهر تهران. فصلنامۀ پژوهشهای اقتصادی، دوره5، تابستان 1385، شمارۀ 16. صص 29-48. https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?id=62397 پیشگاهیفرد، زهرا؛ قالیباف، محمدباقر؛ مرادینیا، سجاد؛ مؤمنی، حمیده. (1392). آسیبشناسی توزیع فضایی قدرت سیاسی در کلانشهر تهران. جغرافیا، دورۀ جدید، سال یازدهم، شمارۀ 38. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1393749/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B9-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%87%D8%B1 جاجرمی، حسین. (1379). تحلیل مدلهای حکمرانی شهری در انتخابات سومین دورۀ شورای اسلامی شهر تهران، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، سال هفتم، شمارۀ 24. http://ensani.ir/fa/article/25648/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%85%D8%AF%D9%84-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86 حافظنیا، محمدرضا. (1381). جغرافیای سیاسی ایران. انتشارات سمت، چاپ دوم، تهران. حافظنیا، محمدرضا؛ ذوقی بارانی، کاظم؛ احمدیپور، زهرا. (1388). بررسی تأثیر الگوی دوگانۀ مدیریت سیاسی فضا بر کارکردهای مناطق آزاد، مدرس علوم انسانی، دورۀ پانزدهم، شمارۀ 1. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=169910 حسینی، سید هادی. (1395). تحلیل شاخصهای حکمروایی خوب شهری با تأکید بر نظرات شهروندان و مدیران، مطالعۀ موردی شهر تربت حیدریه، فصلنامۀ مطالعات شهری، دوره5، شمارۀ 20. صص 43-52. https://urbstudies.uok.ac.ir/article_40907.html حمدی، کریم؛ امیرانتخابی، شهرام. (1389). کلانشهر تهران بزرگ و چالشهای مدیریت شهری. فصلنامۀ جغرافیایی سرزمین، سال هفتم، شمارۀ 26. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=150181 خلیلآبادی، حسن. (1390). ژئوپلیتیک شهری،: نشر پژوهشی نوآوران شریف.، چاپ اول، تهران. شریفزادگان، محمدحسین؛ شمسکشکولی، هانیه. (1393). برنامهریزی فضایی راهبردی برای حکمروایی یکپارچۀ منطقهای در منطقۀ کلانشهری تهران. مدیریت شهری، دوره 13، شمارۀ34. صص 273-296. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=247652 شکوهی، محمد؛ رهنما، محمدرحیم؛ گوهری قاسمپور، نسرین. (1393).مطالعه تطبیقی شاخص های حکمروایی خوب شهری در کلان شهر های ایرانششمین کنفرانس برنامهریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفههای شهر اسلامی. مشهد. https://civilica.com/doc/349496/ صفاییپور، مسعود؛ امانپور، سعید؛ نادری چگینی، زهرا. (1392). ارزیابی و تحلیل میزان تحققپذیری حکمرانی خوب شهری در شهر خرمآباد. فصلنامۀجغرافیا و برنامهریزیشهریچشمانداز زاگرس،سالپنجم،شمارۀ 17. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=219897 عزیزی، محمدمهدی؛ ایوبیاردکان، محمد؛ نوری، نسرین. (1391). بررسی نقش کنشگران و ابزارهای مدیریت شهری در یکپارچگی مدیریت کلانشهر تهران. مدیریت شهر، شمارۀ10، سال ششم. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=184800 عسگری، علی. (1383). طراحی سیستم مدیریت مجموعههای شهری ایران. پژوهشکدۀ اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، مرکز مطالعات برنامهریزی شهری. علیخان گرگانی، روحالله.(1393). مطالعۀ عناصر ساختاری الگوی مدیریت شهری تهران در حوزههای شش گانه،فصلنامۀ اقتصاد و مدیریت شهری، دوره2، شمارۀ6. صص 127-143. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=226661 علیخانگرگانی، روحالله؛ موسیخانی، مرتضی؛ معمارزاده، غلامرضا. (1393). مطالعۀ عناصر ساختاری الگوی مدیریت شهری تهران در حوزههای ششگانۀ شهری. فصلنامۀ اقتصاد و مدیریت شهری، سال دوم، بهار1393، شمارۀ6. صص127-143. http://ensani.ir/fa/article/335228/%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%87-%D8%B9%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%B4-%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C عیوضلو، داود؛ رضویان، محمدتقی. (1397). ارزیابی وضعیت مدیریت شهری کلانشهرها مبتنی بر شاخصهای حکمروایی مطلوب شهری. جغرافیا و توسعه، پاییز 1397، شمارۀ 52. https://gdij.usb.ac.ir/article_4003.html قادری حاجت، مصطفی؛ مختاری هشی،حسین. (1396).هیدروپلتیک خاورمیانه در افق سال2025، فصلنامۀ ژئوپلتیک، دوره4،سال نهم. صص36-74. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=107947 قالیباف، محمدباقر؛ حافظنیا، محمدرضا؛ محمدپور، علی. (1392). نقش تقسیمات شهر در مدیریت یکپارچۀ شهری، مطالعۀ موردی تهران. فصلنامۀ جغرافیا، دورۀ جدید، سال یازدهم، شمارۀ 37. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=189951 محمدپور، علی. (1391).طراحی الگوی یکپارچۀ تقسیمات سیاسی اداری فضای شهری (مطالعۀ موردی شهر تهران).رسالۀ دکتری رشتۀ جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران. مرکز آمار ایران.(1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395، سایت مرکز آمار ایران. https://www.amar.org.ir/%D8%B3%D8%B1%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3-%D9%88-%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%86/%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AC-%D8%B3%D8%B1%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C/%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AC-%DA%A9%D9%84%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-1395 مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران. (1385). امکانسنجی واگذاری وظایف جدید به شهرداریها، جلد اول، پروژۀ تحقیقاتی، دفتر برنامهریزی عمرانی وزارت کشور، تهران. میرحیدر، درّه. (1396). مبانی جغرافیای سیاسی، انتشارات سمت، چاپ 22، تهران. هوشیار، محمدمهدی. (1379). تحلیل الگوی تقسیمات کشوری شمال خراسان، نمونه شهرستان اسفراین. پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس. Bailey, D., Koney, K. M. .(1995).Communitybased consortia: One model for creationand development, Journal of CommunityPractice, 2(1), 46-59. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1300/J125v02n01_02
Barlow, I. M. .(1991).Metropolitan government, Routledge, London. https://www.routledge.com/Metropolitan-Planning-in-Britain-A-Comparative-Study/Roberts-Thomas-Williams/p/book/9780117023611
Bugliarello, G..(2006).Urbansustainability: Dilemmas, challenges and paradigms, Technology in Society. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0160791X05000576
Gazendam, H.W. (2000). CoordinationMechanisms in Multi-Actor Systems,Netherlands: Twente University.
Mulford, C. L. and Klonglan, G.E. .(1992).Creating Coordination amongOrganizations, U.S.A.: North CentralRegion Extension Sociology Committee.
Short, john .(2013). An Interodaction to Political Geography. London; ROUTLEDGE. https://www.routledge.com/An-Introduction-to-Political-Geography/Short/p/book/9780415082273
Skocpol, T .(2014). State andSocialRevolotion. Cabridge: Cabridge University Press. https://scholar.harvard.edu/thedaskocpol/publications?page=4%2C0%2C0%2C0%2C0%2C0
Stephens, D; Satterthwaite .(2008). Urban healthin developing countries, Environmental ImpactAssessment, Review, 20 PP: 299- 310.
Young,b.(2010). RECONFIGURING SOCIALIST URBAN LANDSCAPES: THE ‘LEFT-OVER’ SPACES OF STATE-SOCIALISM IN BUCHAREST. Journal of Studies and Research in Human Geography(2010) 4.1, 5-16. https://www.researchgate.net/publication/228475817_Reconfiguring_Socialist_Urban_Landscapes_The_'Left-Over'Spaces_of_State-Socialism_in_Bucharest | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 113 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 103 |