
تعداد نشریات | 33 |
تعداد شمارهها | 769 |
تعداد مقالات | 7,457 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,441,845 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,469,588 |
مطالعۀ تطبیقی کارایی مدل توسعۀ شهری عامل مبنا و سلولهای خودکار زنجیرۀ مارکوف در شبیهسازی توسعۀ شهری نیشابور | ||
مجله جغرافیا و توسعه | ||
مقاله 12، دوره 19، شماره 64، مهر 1400، صفحه 291-314 اصل مقاله (1.42 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/j10.22111.2021.6352 | ||
نویسندگان | ||
حسن محمودزاده* 1؛ افسانه نقدبیشی2 | ||
1دانشیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
2کارشناس ارشد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجشازدور دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
در دهههای اخیر براثر رشد سریع و بدون برنامه شهرها، مدیریت شهری با مسائل متعددی ازجمله مدلها و الگوهای گسترش شهری و انتخاب گزینههای بهینه در مکانیابی روبهرو شده است. شهر نیشابور بهعنوان دومین شهر پرجمعیت استان خراسان رضوی شناخته میشود. با توجه به کاهش باران و رخ دادن خشکسالی، کشاورزی رونق خود را ازدستداده و اکثر جمعیت روستاها به شهر مهاجرت نمودهاند. این عوامل باعث رشد سریع شهر در چند سال اخیر شده است. ازآنجاییکه توسعه هر شهر نیازمند امکانات و زیرساختهای مناسب برای پیشرفت آن است، بنابراین شناخت جهت توسعه شهر و سرعت رشد آن باعث پیشبینی بهتر زیرساختها و امکانات موردنیاز است. پژوهش توسعه شهری توسط مدل عامل مبنا با استفاده از عوامل تأثیرگذار بر توسعه شهری نیشابور صورت پذیرفته است. این عوامل شامل: موقعیت غالب اجتماعی- مسیر دسترسی- عناصر مطلوب- کیفیت دسترسی به خدمات- حریم سبز و حریم مسیل و نوع کاربری در نظر گرفتهشده است. مدل عامل مبنا مجموعهای از عاملهای مستقل با اهداف و قابلیتهایی که در تعامل با یکدیگر هستند تشکیلشده است. برای اعتبار سنجی مدل از روش مارکوف_ سلولی خودکار بر اساس تصاویر ماهوارهای لندست 7 و 8 و برای مدت 17 سال استفادهشده است. بر اساس نتایج شبیهسازی توسعه شهری با استفاده از مدل عامل مبنا مساحت منطقه شهری از سال 2018 تا سال 2035 با نرخ رشد 8/19 درصد افزایشیافته است و در مدل مارکوف_ سلولی خودکار مساحت منطقه شهری از سال 2018 تا سال 2035 با نرخ رشد 1/23 درصد افزایش پیدا خواهد کرد. بر این اساس، این نتایج با یکدیگر تفاوت چندانی ندارند. نتایج بیانکننده آن است که در اجرای این دو مدل برای توسعه شهر نیشابور مدل عامل مبنا نشاندهنده تأثیر زیاد عامل طبقه غالب اجتماعی است و اعتبار مدل عامل مبنا در مقایسه آن با روش مارکوف_ سلولی خودکار دقت قابل قبولی دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
توسعه شهری؛ مدلسازی عامل مبنا؛ مدل مارکوف_سلولی خودکار؛ نیشابور | ||
مراجع | ||
احمدیزاده، سیدسعیدرضا؛ زینب کریمزاده مطلق (1394). شبیهسازی رشد شهری با استفاده از سلولی خودکار و زنجیرۀ مارکوف (منطقۀ مورد مطالعه: شهر بیرجند)، سیزدهمین همایش ملی ارزیابی اثرات محیط زیستی ایران. تهران. انجمن ارزیابی محیط زیست ایران. https://elmnet.ir/vslg?url=https%3A%2F%2Fcivilica.com%2Fdoc%2F536367%2F&type=0&id=20543898 بیجندی، مهرداد؛ محمد کریمی (1394). مدلسازی تغییر و توسعۀ کاربری اراضی با استفاده از عامل: فرصتها و چالشها،مهندسی نقشهبرداری و اطلاعات مکانی 13-1. https://elmnet.ir/vslg?url=https%3A%2F%2Fwww.magiran.com%2Fpaper%2F1602282&type=0&id=1486621 پورمحمدی، محمدرضا (1395). برنامهریزی کاربری اراضی شهری، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت). https://elmnet.ir/vslg?url=http%3A%2F%2Fsamta.samt.ac.ir%2Fcontent%2F13364%2F%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8 %B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8% A7%D8%B6%DB%8C-%D8%B4%D9 %87%D8%B1%DB%8C&type =0&id=30796928 حسینعلی، فرهاد؛ علیاصغر آلشیخ؛ فرشاد نوریان (1391). توسعۀ مدلی عامل مبنا برای شبیهسازی گسترش کاربری اراضی شهری (مطالعۀ موردی: قزوین)، مطالعات و پژوهشهای شهری منطقهای پاییز 1391. دورۀ 4. شمارۀ 14. https://elmnet.ir/vslg?url=https%3A%2F%2Fwww.magiran.com%2Fpaper%2F1066536&type=0&id=923820 حیدریزادی، زاهده؛ عبدالرضا محمدی (1395). پیشبینی تغییرات کاربری اراضی در دشت مهران با استفاده از مدل سلولهای خودکار- مارکوف مجلۀ علمی پژوهشی مهندسی اکوسیستم بیابان، سال پنجم. شمارۀ 10. 68- 57. https://elmnet.ir/vslg?url=https%3A%2F%2Fwww.magiran.com%2Fpaper%2F1557646&type=0&id=1510411 سرمدیان، فریدون (1396). مقدمهای بر کاربرد مدلهای عامل مبنا در کاربری اراضی پانزدهمین کنگرۀ علوم خاک ایران. https://elmnet.ir/vslg?url=https%3A%2F%2Fcivilica.com%2Fdoc%2F730368%2F&type=0&id=20762788 صفویان، سیدتقی؛ طالب عبداللهی؛ الهام کرامتی (1396). ارزیابی مکانی درجهت توسعۀ شهری با استفاده از روش SAW و GIS (مطالعۀ موردی: شهر مشگینشهر)،چهارمین کنفرانسبینالمللیبرنامهریزی و مدیریت محیطزیست، تهران. دانشکدۀ محیطزیست دانشگاه تهران. https://elmnet.ir/vslg?url=https%3A%2F%2Fcivilica.com%2Fdoc%2F589957%2F&type=0&id=20606437 علیجانی، زهره؛ فریدون سرمدیان (1396). مقدمهای بر روشهای اعتبارسنجی مدلهای عامل مبنا، پانزدهمین کنگرۀ علوم خاک ایران. https://elmnet.ir/vslg?url=https%3A%2F%2Fcivilica.com%2Fdoc%2F729562%2F&type=0&id=20762787 فیروزی، محمدعلی؛ علی شجاعیان؛ طاهره قنواتی (1396). تحلیلگر عامل؛ مدلسازی عامل مبنا در GIS. نارین رسانه. https://elmnet.ir/vslg?url=https%3A%2F%2Fdb.ketab.ir%2Fbookview.aspx%3Fbookid%3D2168365&type=0&id=31361693 قانعی، محمدرضا (1389). توسعۀ یک مدل عامل مبنا بهمنظور تخصیص کاربریهای شهری. پایاننامۀ کارشناسی ارشد. راهنما: محمد سعدی مسگری، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری- دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی- دانشکدۀ نقشهبرداری. https://ganj.irandoc.ac.ir//#/articles/48f2d85f632537b99d75ef47aad44072/search/98283ece2f40e2cd6945e6e970811747 قربانی، رسول؛ محمدرضا پورمحمدی؛ حسن محمودزاده (1392). رویکرد زیستمحیطی در مدلسازی تغییرات کاربری اراضی محدودۀ کلانشهر تبریز با استفاده از تصاویر ماهوارهای چندزمانهای، ارزیابی چندمعیاری و سلولهای خودکار زنجیرۀ مارکوف (1417-1363). مطالعات شهری 8. 30-13. https://elmnet.ir/vslg?url=https%3A%2F%2Fwww.magiran.com%2Fpaper%2F1321914&type=0&id=822452 کمیجانی، محبوبه؛ روزبهشاد (1394). شبیهسازی روند توسعۀ شهری با استفاده از مدلسازی عامل مبنا (مطالعۀ موردی: شهر مشهد)، دومین کنفرانس ملی جغرافیا و زمینشناسی. تهران. مؤسسۀ اطلاعرسانی نارکیش. https://elmnet.ir/vslg?url=https%3A%2F%2Fcivilica.com%2Fdoc%2F423552%2F&type=0&id=20425034 کمیجانی، محبوبه (1394). شبیهسازی رشد و توسعۀ بهینۀ شهری با استفاده از مدلسازی عامل مبنا. پایاننامۀ کارشناسی ارشد. استاد راهنما: روزبه شاد، مشاور: سعید بهزادی، دولتی- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری،دانشگاه فردوسی مشهد. دانشکدۀ مهندسی. https://ganj.irandoc.ac.ir//#/articles/9af47bf8ae9032a61f1eb42bac742774/search/50455f088cf90b0166e03de07863ef4d محمودزاده، حسن؛ خلیل دیدهبان؛ سیدعلی صادقزاده سادات (1395). کاربرد تکنیکهای دورسنجی و سیستم اطلاعات جغرافیایی با هدف شبیهسازی توسعۀ شهری (مطالعۀ موردی: شهر مهاباد)، دوفصلنامۀ جغرافیا و توسعۀ فضای شهری 3(2). https://elmnet.ir/vslg?url=https%3A%2F%2Fwww.magiran.com%2Fpaper%2F1691721&type=0&id=1681925 هوشنگی، نوید؛ علیاصغر آلشیخ (1396). توسعۀ یک سیستم شبیهسازی عامل- مبنا در عملیات امداد و نجات. اطلاعات جغرافیایی (سپهر). 70-59. https://elmnet.ir/vslg?url=https%3A%2F%2Fwww.magiran.com%2Fpaper%2F1772447&type=0&id=1754235 Alqurashi, Abdullah F Lalit Kumar and Priyakant SinhaUrban Land Cover Change Modelling Using Time-Series Satellite Images: A Case Study of Urban Growth in Five Cities of Saudi Arabia. Remote Sens.(2016) 8(10), 838. https://doi.org/10.3390/rs8100838 Acevedo, W., Foresman, T. W. and Buchanan, J. T. Origins and philosophy of building a temporal database to examine human transformation processes. Proceedings, ASPRS/ACSM Annual Convention and Exhibition, Baltimore, MD, April 22-24,(1996), Vol.I, PP.148-161. https://pubs.er.usgs.gov/publication/70202451 Achmad,Ashfa, Sirojuzilam Hasyim, Badaruddin Dahlan, Dwira N. Aulia. Modeling of urban growth in tsunami-prone city using logistic regression: Analysis of Banda Aceh, Indonesia. Applied Geography 62 (2015) 237e246. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2015.05.001 Batty, M (2005). Agents, cells, and cities: new representational models for simulating multiscale urban dynamics. Environment and Planning A,37: 1373-1394. https://doi.org/10.1068%2Fa3784 Gilbert, N., Bankes, S (2002). Platforms & methods for agent-based modeling Proceedings of the National Academy of Sciences, 99(suppl 3), 7197-7198. https://doi.org/10.1073/pnas.072079499 Junfeng, J (2003). Transition Rule Elicitation for Urban Cellular Automata models. Case Study: Wuhan-China, MSc. Thesis, International institute for geo-information science and earth observation (ITC). The Netherlands. https://www.academia.edu/download/50547525/Transition_Rule_Elicitation_Methods_for_20161125-6587-13grhp8.pdf Liu Xiaoping, Li Xia, Ai Bin et al (2006). Multi-agent systems for simulating and planning land use development. Acta Geographica Sinica, 61(10): 1101- 1112. (in Chinese). https://en.cnki.com.cn/Article_en/CJFDTotal-DLXB200610011.htm Macal C. M, North M. J.(2004). Agent-based modeling and simulation: ABMS examples. In Proceedings of the 40thConference on Winter Simulation (PP. 808-884) https://doi.org/10.1109/WSC.2008.4736060 Malik. Ammar, Andrew Crooks, Hilton Root and Melanie Swartz. Exploring Creativity and Urban Development with Agent-Based Modeling Journal of Artificial Societies and Social Simulation 18 (2015), (2) 12. https://ideas.repec.org/a/jas/jasssj/2014-38-3.html Parker, D. C, T.Berger, and S. M. Manson. (2002). Agent-based models of land-use and land-cover change. LUCC Focus1 office, Indiana university https://www.academia.edu/download/40637428/Agent-Based_Models_of_Land-Use_and_Land-20151204-31035-1rocmiq.pdf Torrens, P. M (2003). Cellular automata and multi-agent systems as planning support tools. In Planning support systems in practice (PP. 205-222). Springer, Berlin, Heidelberg. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-540-24795-1_12#:~:text=DOI%3A-,10.1007/978-3-540-24795-1_12,-Instant%20PDF%20download Wolfram, S (2002). A new kind of science (Vol.5, P.130). Champaign, IL: Wolframmedia. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=10.1.1.252.4404 Xia Li, Xiaoping Liu (2007). Defining agents’ behaviors to simulate complex residential development using multicriteria evaluation, Journal of Environmental Management85(2007)1063-1075. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2006.11.006 Zhang Jing, Wang Ke, Song Gengxin, Zhang Zhongchu, Chen Xinming, YU Zhoulu. (2013) Application of Multi-agent Models to Urban Expansion in Medium and Small Cities: A Case Study in Fuyang City, Zhejiang Province, China, Geogra. Sci. 2013 Vol.23 No.6. PP.754-764. https://doi.org/10.1007/s11769-013-0636-3 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 848 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 742 |