تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 700 |
تعداد مقالات | 6,840 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,129,285 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,505,143 |
تبیین سیر تحول روابط بنادر سواحل مکران با نواحی پسکرانه ای | ||
جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
مقاله 9، دوره 11، شماره 39، تیر 1400، صفحه 225-252 اصل مقاله (1.62 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2021.6397 | ||
نویسندگان | ||
مجتبی آراسته* 1؛ رضا علیزاده2؛ رضا مطهر3 | ||
1استادیار بخش شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
2کارشناس ارشد برنامهریزی منطقه ای، بخش شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
3کارشناس ارشد برنامهریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
بنادر در طول تاریخ، جایگاه برجستهای در توسعۀ مناطق پسکرانهایداشتهاند. بنادر سواحل مکران نیز با توجه به موقعیت راهبردیشان، ظرفیت گستردهای برای تعامل با مناطق پسکرانهای دارند. این بنادر طی دهههای اخیر، نتوانستهاند آنگونه که باید از فرصتهای پیشِرو بهره ببرند. همین امر موجب شده است محرومیت و نابرابری فضایی بهخصوص در پهنههای پسکرانۀ محلی منطقۀ جنوبشرق ایران، بیش از سایر نقاط کشور دیده شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی سیر تحول تعاملات بنادر سواحل مکران با نواحی پسکرانهای در طول 20 سال اخیر (بازۀ 1375-1395) است تا بر این اساس مشخص شود که بنادر سواحل مکران تا چه میزان توانستهاند طی دو دهۀ اخیر، تعاملات خود را با مناطق پسکرانهای در سه سطح محلی، منطقهای و ملی افزایش دهند. روش پژوهش کمّی و تکنیک مورد استفاده، تحلیل شبکه با استفاده از نرمافزار Gephi است. دادههای مورد استفاده، شبکۀ تعاملات دوسویۀ کالایی میان بنادر سواحل مکران و کلیۀ شهرهای پسکرانۀ سرزمین ایران است. یافتههای پژوهش نشان میدهد بندر چابهار طی دو دهۀ اخیر توانسته است بهخوبی تعامل خود را با شهرهای پسکرانهای در هر سه سطح ملی، منطقهای و محلی ارتقا دهد. در عین حال بنادر دیگری همچون جاسک و پسابندر نیز توانستهاند جایگاه خود را نظام ساختار فضایی منطقۀ جنوبشرق تثبیت کنند و تعامل خود را با پسکرانههای محلی افزایش دهند. پیشنهاهای این پژوهش بر این موضوع تأکید دارد که بنادر سواحل مکران برای ارتقای نقش مؤثرتر خود بر پسکرانههای ملی و فراملی، لازم است ساختار فضایی خود را به سمت الگوی شبکهای سلسلهمراتبی شکل دهند. این الگو، درحقیقت مجموعهای همپیوند از عناصر ساختار فضایی را در قالب یک تعامل سلسلهمراتبی شکل میدهد که بر مبنای آن، همۀ سطوح پسکرانهای را از مقیاس محلی تا فراملی، در فرایند توسعۀ فضایی درگیر میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
نابرابری؛ ساختار فضایی؛ تعاملات کالایی؛ تحلیل شبکه؛ سواحل مکران | ||
مراجع | ||
آراسته، مجتبی (1396). تبیین نقش بنادر در تکوین ساختار فضایی و توسعۀ پسکرانههای حوزۀ ساحلی جنوب، رسالۀ دکتری، گروه برنامهریزی شهری و منطقهای، دانشگاه تربیت مدرس. https://parseh.modares.ac.ir/thesis.php?id=6031975&sid=1&slc_lang=fa
اسفندیاری، علی اصغر؛ مقدس حسینزاده، سمیره؛ دلاوری، مجید. (1387). ارزیابی عملکرد مناطق آزاد تجـاری ایـران و تأثیر آن در توسعۀ اقتصادی این مناطق، پژوهشنامۀ اقتصادی، دورۀ هشتم، شمارۀ 28، صص 119-146. https://joer.atu.ac.ir/article_3235.html
رمضانی، ابوالفضل؛ میرزامحمدی، علی. (1392). تحلیل شبکههای اجتماعی، تهران: نشر جامعهشناسان.
سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای. (1399). دادههای تعامل کالایی میان بنادر و شهرهای پسکرانهای سرزمین ایران، مرکز آمار و فناوری اطلاعات. https://www.rmto.ir/
شیخ بیگلو، رعنا؛ تقوایی، مسعود؛ وارثی، حمیدرضا. (1391). تحلیل فضایی محرومیت و نابرابریهای توسعه در شهرستانهای ایران. رفاه اجتماعی، سال دوازدهم، شمارۀ 46، صص ۲۱۵-۲۴۵. http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-974-fa.html
عزتی، عزتاله؛ شکری، شمسالدین. (1391). بررسی جایگاه چابهار در ترانزیت شمال-جنوب و نقش آن در توسعۀ شهرهای همجوار، فصلنامۀ جغرافیایی سرزمین، دورۀ نهم، شمارۀ 4، صص 1-14. https://sarzamin.srbiau.ac.ir/article_5507.html
غفرانی، علی؛ شجاعقلعهدختر، راضیه. (1392). جغرافیای تاریخی سرزمین مکران. تاریخ و فرهنگ، دورۀ چهلوپنجم، شمارۀ 2، 133-151. https://jhistory.um.ac.ir/article_25801.html
محمدی، محمود؛ زایندهرودی، محسن؛ جلائیاسفندآبادی، عبدالمجید. (1396). راهبرد مقابله با فقر در سواحل مکران. فصلنامۀ راهبرد اقتصادی، دورۀ ششم، شمارۀ 23، صص 5-23. http://econrahbord.csr.ir/article_110859.html
نجفی، مهرداد؛ ابوطالبپور، علی. (1388). سیر تکاملی مناطق آزاد و جایگاه آنها در توسعۀ اقتصادی کشورها با تأکید بر منطقۀ آزاد چابهار، نشریۀ دیدگاه، دورۀ سوم، شمارۀ 2، صص 81-118. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=232456
ویسی، هادی؛ مهماندوست، خدیجه. (1392). تأثیر نظام سیاسی تکساخت بر آرایش فضایی-مکانی و توسعۀ شهرهای ایران. فصلنامۀ ژئوپلیتیک، دورۀ نهم، شمارۀ 2، صص 204-229. https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?id=192141
Amirthan, S. (2017). What is India, Iran, and Afghanistan’s Benefits from the Chabahar Port Agreement? Strategic Analysis, 41(1), 87-93. (https://doi.org/10.1080/09700161.2016.1249184)
Barke, M., (1986). Transport and Trade. Oliver & Boyd Press.
Bird, J., (1963). Seaports and Seaport Terminals, London: Hutchinson University Library.
Ducruet, C., Cuyala, S., & El Hosni, A. (2018). Maritime networks as systems of cities: The long-term interdependencies between global shipping flows and urban development (1890–2010). Journal of Transport Geography, 66, 340-355. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2017.10.019)
Flämig, H., & Hesse, M. (2011). Placing dryports. Port regionalization as a planning challenge–The case of Hamburg, Germany, and the Süderelbe. Research in Transportation Economics, 33(1), 42-50. (https://doi.org/10.1016/j.retrec.2011.08.005)
Hansen, D., Shneiderman, B., & Smith, M. A. (2010). Analyzing social media networks with NodeXL: Insights from a connected world. Morgan Kaufmann. (http://repository.fue.edu.eg/xmlui/bitstream/handle/123456789/3607/9083.pdf?sequence=1&isAllowed=y)
Hayuth, Y. (1981). Containerization and the load centre concept, Economic Geography, 57, pp. 160-176. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.2307/144140)
Hoyle, B. (1983). Seaports and Development: The Experience of Kenya and Tanzania. Gordon and Breach Science Publishers, New York, London.
Jia, T., Qin, K., & Shan, J. (2014). An exploratory analysis on the evolution of the US airport network. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 413, 266-279. (https://doi.org/10.1016/j.physa.2014.06.067)
Kleinberg, J. M. (1999). Authoritative sources in a hyperlinked environment. Journal of the ACM (JACM), 46(5), 604-632. https://doi.org/10.1145/324133.324140). (http://www.jtle.net/uploadfile/2014/0604/20140604043649802.pdf)
Liu, C., Wang, J., & Zhang, H. (2018). Spatial heterogeneity of ports in the global maritime network detected by weighted ego network analysis. Maritime Policy & Management, 45(1), 89-104. (https://doi.org/10.1080/03088839.2017.1345019)
Ng, A. K., Ducruet, C., Jacobs, W., Monios, J., Notteboom, T., Rodrigue, J. P., ... & Wilmsmeier, G. (2014). Port geography at the crossroads with human geography: between flows and spaces. Journal of Transport Geography, 41, 84-96. (https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2014.08.012)
Ng, A. K., & Ducruet, C. (2014). The changing tides of port geography (1950–2012). Progress in Human Geography, 38(6), 785-823. (https://doi.org/10.1177%2F0309132513516178)
Notteboom, T., (2009), The relationship between seaports and the intermodal hinterland in light of global supply chains: European challenges, Discussion Paper No. 2008-10, OECD International Transport Forum, Paris. https://doi.org/10.1787/9789282102251-en)
Merk, O., (2013(. The Competitiveness of Global Port-Cities: Synthesis Report. OECD, Paris. https://dx.doi.org/10.1787/5k40hdhp6t8s-en)
Merkel, A. (2017). Spatial competition and complementarity in European port regions. Journal of Transport Geography, 61, 40-47. (https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2017.04.008)
Rodrigue, J. P. (2004). Freight, Gateways and Mega‐Urban Regions: The Logistical Integration of The Bostwash Corridor. Tijdschrift voor economische en sociale geografie, 95(2), 147-161. (https://doi.org/10.1111/j.0040-747X.2004.t01-1-00297.x)
Rodrigue, J. P., & Notteboom, T. (2009). The terminalization of supply chains: reassessing the role of terminals in port/hinterland logistical relationships. Maritime Policy & Management, 36(2), 165-183. https://doi.org/10.1080/03088830902861086)
Shaaban, K., & Radwan, E. (2014). Rebuilding the transportation system in the city of Doha. Journal of Traffic and Logistics Engineering Vol, 2(3), 241-247.
Notteboom, T. E., & Rodrigue, J. P. (2005). Port regionalization: towards a new phase in port development. Maritime Policy & Management, 32(3), 297-313. (https://doi.org/10.1080/03088830500139885)
Taaffe, E., Morrill, R., Gould, P., (1963). “Transport expansion in underdeveloped countries: a comparative analysis “. Geographical Review, 53, pp. 503–529. (https://www.jstor.org/stable/43616684?seq=1)
Wang, J. J., & Cheng, M. C. (2010). From a hub port city to a global supply chain management center: a case study of Hong Kong. Journal of Transport Geography, 18(1), 104-115. (https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2009.02.009)
Wang, L., Zhu, Y., Ducruet, C., Bunel, M., & Lau, Y. Y. (2018). From hierarchy to networking: the evolution of the “twenty-first-century Maritime Silk Road” container shipping system. Transport Reviews, 38(4), 416-435. https://doi.org/10.1080/01441647.2018.1441923)
Wilmsmeier, G., Monios, J., & Lambert, B. (2011). The directional development of intermodal freight corridors in relation to inland terminals. Journal of Transport Geography, 19(6), 1379-1386. (https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2011.07.010)
Woo, S. H., Pettit, S., Beresford, A., & Kwak, D. W. (2012). Seaport research: A decadal analysis of trends and themes since the 1980s. Transport Reviews, 32(3), 351-377. (https://doi.org/10.1080/01441647.2012.660996)
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 642 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 512 |