اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 700 |
| تعداد مقالات | 6,841 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,183,662 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,507,385 |
طنز نظامی گنجه‌ای، مرغِ تلخ‌آواز (نگاهی به گفتمان طنزآمیز و انتقادی نظامی گنجوی بر اساس خمسۀ او) | ||
| پژوهشنامه ادب غنایی | ||
| دوره 19، شماره 37، مهر 1400، صفحه 83-112 اصل مقاله (944.57 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2020.31749.2592 | ||
| نویسنده | ||
| نفیسه رئیسی مبارکه* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد (نویسنده مسئول) | ||
| چکیده | ||
| در میان انواع ادبی، طنز متعهّدترین نوع ادبی است و هنگامی که در اثر شاعر یا نویسندهای به ظهورمی رسد، بن مایه هایی از تعهّد اجتماعی و اعتراض در اندیشه های او نمود می یابد. نظامی گنجه‌ای را نیز می‌توان از شاعران طنزپرداز با گرایش‌های اجتماعی به شمارآورد که با نگاهی اعتراض‌آمیز از طنز به منزلۀ ابزاری هنری برای بیان اندیشه های خویش و اصلاح ناهنجاری های اجتماعی بهره می گیرد. این پژوهش در پی دانستن ارتباط شرایط جامعه و روزگار نظامی در کنار منش و کنش خاصّ شاعر با گفتمان طنزآمیز و انتقادی اوست، بنابراین نویسنده میکوشد پس از استخراج نمونه های طنزآمیز شعر او از خمسه، ویژگی های محتوایی و سبکی طنز او را بشناساند و درنهایت شگردهای طنزآفرینی او را با نمونه معرفی کند. روند پژوهش به شیوۀ توصیفی تحلیلی است و با رویکردی انسانگرایانه انجام میپذیرد. یافته‌های پژوهش نشان‌می‌دهد که طنز نظامی، تراژیک است و نگاه معترض شاعر به جامعه و ظلم و بیعدالتی آن، طنز او را به طنزی تلخ و گزنده تبدیل کرده و حالتی پنهانی و غیرمستقیم به آن بخشیده است. آگاهی اجتماعی شاعر، مضامین و حکایات طنزآمیز او را با بیان نتایج اخلاقی به پایان می برد. بستر مناظره جایگاه مناسبی برای طنز رندانه نظامی است و «روباه» و «کُرد» پربسامدترین تیپ های طنزآمیز شعر اوست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نظامی گنجه‌ای؛ خمسۀ نظامی؛ طنز؛ شگردهای طنزپردازی | ||
| مراجع | ||
|
1ـ احمدوند، عباس، و صیامیان گرجی، زهیر، و کارگر جهرمی، فاطمه، طنزپردازان و شیوه‌های طنزپردازی در ایران عصر سلجوقیان، فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی؛ پژوهش نامه انجمن ایرانی تاریخ، س 8، ش 29، صص 48ـ 23، تهران: پاییز 1395.
2ـ بچکا، ییرژی، دو اثر برجسته طنز در ادبیات امروز تاجیکی و ایران، ترجمه محمد قاسمزاده، نامه فرهنگستان، س 9، ش 2، صص 71 ـ 111، تهران: تابستان 1386.
3ـ براون، ادوارد، تاریخ ادبیات ایران از فردوسی تا سعدی، ترجمه غلامحسین صدری افشار، تهران: مروارید، 1381.
4ـ ثروت، منصور، گنجینه حکمت در آثار نظامی، تهران: امیرکبیر، 1370.
5ـ پناهی سمنانی، محمد احمد، شعر کار در ادب فارسی، تهران: مؤلف، 1369.
6ـ حسام‌پور، سعید، و دهقانیان، جواد، و خاوری، صدیقه، بررسی تکنیک‌های طنز و مطایبه در آثار هوشنگمرادیکرمانی، مجله مطالعاتادبیاتکودک، ش3، صص90ـ61، تهران: 1390.
7ـ صفا، ذبیح الله، تاریخ ادبیات ایران، زیر نظر سید محمد ترابی، تهران: فردوس، 1391.
8ـ صفایی، علی، و علیزاده جوبنی، علی، طنز مرگ و نمودهایی از آن در شعر شمس لنگرودی، زبان و ادبیات فارسی، س25، ش83، صص 169-145، تهران: پاییز و زمستان 1396.
9ـ صلاحی، عمران، خنده سازان و خنده پردازان، چاپ اول، تهران: نشر علمی،1382.
10ـ کرمی، محمدحسین، و ریاحیزمین، زهرا، و دهقانیان، جواد، پژوهشی در تئوری و کارکرد طنز مشروطه، پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، ش 1، صص 16 ـ 1، بهار 1388.
11ـ متینی، جلال، عدالت از نظر نظامی گنجوی، ایران‌نامه، س 6، ش 1، ص 87 ـ 67، 1373.
12ـ مجابی، جواد، تاریخ طنز ادبی ایران، تهران: نشر ثالث، 1395.
13ـ نظامی، الیاس بن یوسف، اقبالنامه، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: نشر قطره، 1378.
14ـ نظامی، الیاس بن یوسف، شرفنامه، به کوشش سعید حمیدیان، چ 4، تهران: نشر قطره، 1381.
15ـ نظامی، الیاس بن یوسف، مخزن الاسرار، به کوشش سعید حمیدیان، چ 6، تهران: نشر قطره، 1382.
16ـ نظامی، الیاس بن یوسف، خسرو و شیرین، به کوشش سعید حمیدیان، چ 5، تهران: نشر قطره، 1383.
17ـ نظامی، الیاس بن یوسف، الف، لیلی و مجنون، به کوشش سعید حمیدیان، چ 7، تهران: نشر قطره، 1386.
18ـ نظامی، الیاس بن یوسف، ب، هفت پیکر، به کوشش سعید حمیدیان، چ 6، تهران: نشر قطره، 1386.
19ـ وحید دستگردی، حسن، حکیم نظامی گنجوی، ارمغان، س20، ش 3، صص 154 ـ 145، 1318. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 647 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 372 |
||