دانشگاه سیستان و بلوچستان

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات27
تعداد شماره‌ها612
تعداد مقالات6,232
تعداد مشاهده مقاله9,356,699
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,107,725
شایانفر, جواد, حسینی, سیدمحمد, مومنی, عابدین. (1400). جایگاه حق فرهنگی در نظام حقوقی اسلام و قوانین اساسی ایران، عراق و پاکستان با نگاهی به اسناد بین‌المللی. نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 13(41), 171-194. doi: 10.22111/JSR.2021.36003.2117
جواد شایانفر; سیدمحمد حسینی; عابدین مومنی. "جایگاه حق فرهنگی در نظام حقوقی اسلام و قوانین اساسی ایران، عراق و پاکستان با نگاهی به اسناد بین‌المللی". نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 13, 41, 1400, 171-194. doi: 10.22111/JSR.2021.36003.2117
شایانفر, جواد, حسینی, سیدمحمد, مومنی, عابدین. (1400). 'جایگاه حق فرهنگی در نظام حقوقی اسلام و قوانین اساسی ایران، عراق و پاکستان با نگاهی به اسناد بین‌المللی', نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 13(41), pp. 171-194. doi: 10.22111/JSR.2021.36003.2117
شایانفر, جواد, حسینی, سیدمحمد, مومنی, عابدین. جایگاه حق فرهنگی در نظام حقوقی اسلام و قوانین اساسی ایران، عراق و پاکستان با نگاهی به اسناد بین‌المللی. نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 1400; 13(41): 171-194. doi: 10.22111/JSR.2021.36003.2117

جایگاه حق فرهنگی در نظام حقوقی اسلام و قوانین اساسی ایران، عراق و پاکستان با نگاهی به اسناد بین‌المللی

مطالعات شبه قاره
دوره 13، شماره 41، مهر 1400، صفحه 171-194    اصل مقاله (405.9 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/JSR.2021.36003.2117
نویسندگان
جواد شایانفر1؛ سیدمحمد حسینی* 2؛ عابدین مومنی3
1دانشجوی دکتری فقه و حقوق دانشگاه تهران
2دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه تهران.(نویسنده مسئول)
3دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه تهران..
چکیده
از میان کشورهایی که ملزم به تبعیت از اصول و موازین دین اسلام هستند، ایران با عراق و پاکستان که همسایگان غربی و شرقی آن هستند، دارای قرابت‌های فرهنگی بسیاری است. در نوشتار حاضر حق فرهنگی ملت‌های مذکور مورد بررسی مقایسه‌ای قرار گرفته است. حق فرهنگی برخلاف اهمیت فراوان و تأثیرگذاری آن بر دیگر عرصه‌های زندگی بشر و هم‌عرض ‌بودنش با سایر بخش‌های حقوق بشر مانند: حقوق سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ به‌طوری‌که علاوه‌بر مشخص‌نبودن دامنه و مصادیق دقیق آن، جزء حقوق کمتر‌توسعه‌یافته و درجه دو محسوب می‌شود. در این نوشتار ابتدا به روش تحلیل مقایسه‌ای با بررسی اسناد بین‌الملل حقوق بشری، به مصادیق خاص حق فرهنگی پرداخته شده و سپس به این سؤال پاسخ داده شده است که جایگاه این حق در نظام حقوقی اسلام و قوانین اساسی کشورهای مورد بحث کجاست؟ یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که از بررسی مجموع اسناد بین‌الملل حقوق بشری، مصادیق شش‌گانۀ حق فرهنگی، شناسایی و احصاء می‌شود که این مصادیق در نظام حقوقی اسلام مورد تأکید فراوان قرار گرفته‌اند؛ اما با مقایسۀ قوانین اساسی ایران، عراق و پاکستان، چنین به‌نظر می‌رسد که این قوانین در زمینۀ بیان حق فرهنگی، دارای نقاط ضعف بوده و نیازمند اصلاح، تکمیل و بازنگری هستند؛ به‌طوری‌که به برخی از مصادیق مانند حق بهره‌مندی از هنر، در هیچ‌کدام از قوانین مذکور اشاره نشده است و برخی دیگر با شدت و ضعف بیان شده‌اند.
کلیدواژه‌ها
حق فرهنگی؛ قانون اساسی ایران؛ عراق؛ پاکستان؛ اسناد بین‌المللی
مراجع

 

  1. قرآن کریم
  2. امام علی. نهج‌البلاغه. گردآورنده: سید رضى، محمد، قم: مؤسسۀ نهج‌البلاغه، 1414ق.
  3. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری. بیروت: الناشردارالصادر، ۱۴۰۵ق.
  4. ابن کثیر، السیره النبویه. بیروت: ناشردارالمعرفه، ۱۳۹6ق.
  5. ابن منظور، ابوالفضل محمد بن مکرم، لسان العرب. بیروت: دارالفکرللطباعة والنشر والتوزیع، چاپ سوم، 1414ق.
  6. اصفهانى، محمدتقى، روضة المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه. قم: مؤسسۀ فرهنگى اسلامى کوشانبور، 1406ق.
  7. اصفهانى، محمد باقربن محمدتقى، بحارالأنوار. بیروت: مؤسسة الطبع والنشر، 1410ق.
  8. ـــــــــــــــــــــــــــــ ، مرآة العقول فی شرح أخبارآل الرسول. تهران: دارالکتب الإسلامیة، 1404ق.
  9. افروغ، عماد. فرهنگ‌شناسی و حقوق فرهنگی. تهران: مؤسسۀ فرهنگ و دانش، ۱۳۷۹.
  10. بحرانى، یوسف بن احمدبن ابراهیم، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة. قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1405ق.
  11. جوادی آملی، عبدالله، فلسفۀ حقوق بشر. تهران: نشر اسراء، 1377.
  12. جوان آراسته، حسین، حقوق بشر در اسلام. نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۷.
  13. ــــــــــــــــــ ، تحریرالأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة. قم: مؤسسۀ امام صادق(ع)، 1420ق.
  14. حائرى، سید على بن محمد طباطبایى، ریاض المسائل. قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع)، 1418ق.
  15. حسینی نیک، سید عباس، قانون اساسی ایران. چاپ یازدهم، تهران: نشر مجد، 1390ش.
  16. حلّى، شمس‌الدین محمدبن شجاع القطّان. معالم الدین فی فقه آل یاسین. قم: مؤسسۀ امام صادق(ع)، 1424ق.
  17. حلّى، نجم‌الدین، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام. قم: مؤسسۀ اسماعیلیان، 1408ق.
  18. حلّى، حسن بن یوسف بن مطهراسدى، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب. مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة، 1412ق.
  19. حمیتی واقف، احمدعلی، مقدمه علم حقوق. چاپ اول، تهران: نشر دانش‌گستر، 1387.
  20. حمیرى، عبدالله بن جعفر، قرب الإسناد. قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع)، 1413ق.
  21. خلیلیان، خلیل، نگرشی بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات برهان، ۱۳۵۸.
  22. دشتی، تقی، حقوق بشر در ترازو. تهران: انتشارات کانون اندیشه جوان، ۱۳۹۰.
  23. زیدان، جرجی، تاریخ تمدن اسلام. ترجمۀ علی جواهرکلام، تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۵۲.
  24. سنهوری، عبدالرزاق احمد، مصادرالحق فی فقه الاسلامی. بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیه، ۱۹۹۸.
  25. صفار، حسن. چندگونگی و آزادی دراسلام. ترجمۀ حمید آژیر، قم: نشر بقیع، بی‌تا.
  26. طبری، محمد بن جریر. تاریخ الامم والرسل والملوک. بیروت: الناشر روایع التراث العربی، بی‌تا.
  27. طوسى، ابو جعفر. محمد بن حسن. الأمالی، قم: دارالثقافة، 1414ق.
  28. عاملى، حرّ؛ محمد بن حسن، رسالة فی الغناء. قم: نشر مرصاد، 1418ق.
  29. ــــــــــــــــــــــــــ ، وسائل الشیعة. قم: مؤسسه آل‌البیت(ع)، 1409ق.
  30. عاملى، شهید اول، محمد بن مکى، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة. قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1417ق.
  31. ـــــــــــــــــــــــــــــــ ، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة. بیروت: دارالتراث، 410ق.
  32. عاملى، شهید ثانى، زین‌الدین بن على، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. قم: نشر داورى، 1410ق.
  33. ـــــــــــــــــــــــــــــــ ، حاشیة شرائع الإسلام. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى، 1422ق.
  34. ــــــــــــــــــــــــــــــ ، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، 1413ق.
  35. قلعجی، محمد، معجم لغه الفقهاء. عمان: ناشر دارالنفائس، بی‌تا.
  36. قمّى، صدوق، محمّد بن على بن بابویه، من لایحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1413ق.
  37. کاتوزیان، ناصر، مقدمۀ علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران. تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار، ۱۳۷۹.
  38. کاظمى، شبر؛ حسینى، سید عبدالله، الأصول الأصلیة والقواعد الشرعیة. قم: کتابفروشى مفید، 1404ق.
  39. کلینى، ابوجعفر، محمد بن یعقوب، الکافی. تهران: دارالکتب الإسلامیة، 1407ق.
  40. مامقانى، محمدحسن بن عبداللّه. غایة الآمال فی شرح کتاب المکاسب. قم: مجمع الذخائر الإسلامیة، 1316.
  41. مجموعه قوانین اساسی کشورها. قانون اساسی اسپانیا. تهران، 1978.
  42. مجموعه قوانین اساسی کشورها. قانون اساسی پاکستان. تهران: 1973.
  43. مجموعه قوانین اساسی کشورها. قانون اساسی عراق. تهران: 2005.
  44. مختارى، رضا؛ صادقى، محسن، غنا، موسیقى. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى، 1419ق.
  45. نجفى، محمدحسن. جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دارإحیاءالتراث العربی، 1404ق.
  46. نورى، میرزاحسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. بیروت: مؤسسه آل‌البیت(ع)، 1408ق.
  47. ورعی، جواد، حقوق و وظایف شهروندان و دولتمردان. تهران: انتشارات دبیرخانۀ مجلس خبرگان رهبری، ۱۳۸۱.
  48. اعلامیۀ بین‌المللی حقوق بشر تهران، سازمان ملل متحد در جمهوری اسلامی ایران، تهران: 1968.
  49. اعلامیۀ جهانی تنوع فرهنگی، سایت کمیسیون ملی یونسکو–ایران، تهران: 2001.
  50. اعلامیۀ جهانی حقوق بشر، سایت سازمان ملل متحد در جمهوری اسلامی ایران، تهران: ۱۹۴۸.
  51. اعلامیۀ جهانی حقوق زبانی، پژوهشکدۀ باقرالعلوم(ع)، تهران: 1996.
  52. اعلامیۀ حقوق افراد متعلق به اقلیت‌های ملی، پژوهشکدۀ باقرالعلوم(ع)، تهران: 1992.
  53. اعلامیۀ محو تعصب وتبعیض مبتنی بر دین، پژوهشکدۀ باقرالعلوم(ع)، تهران:
  54. پیمان‌نامۀ حقوق کودک، سایت یونیسف، تهران: 1989.
  55. توصیه‌نامۀ حفاظت از فرهنگ سنتی و فولکلور، سایت ایسنا، تهران:
  56. کنوانسیون بین‌المللی رفع تبعیض نژادی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران:
  57. کنوانسیون حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی جهانی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران:
  58. کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران:
  59. کنوانسیون وضع بیگانگان، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران: 1951.
  60. منشور سازمان ملل متحد، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران: 1945.
  61. میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران: 1966.
  62. میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران: 1966.
  63. Janusz, symonides. The Implementation of Cultural Rights by the International Community. International communication Gazette, 1998.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 343
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 225


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب