فرزین, سامان, مرادزاده میرزایی, سعیده. (1400). پیوند فرهنگی ایران و هند؛ رد پای معماران ایرانی در ساخت باغهای تاریخی کشمیر. نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 13(41), 235-250. doi: 10.22111/jsr.2021.36579.2134
سامان فرزین; سعیده مرادزاده میرزایی. "پیوند فرهنگی ایران و هند؛ رد پای معماران ایرانی در ساخت باغهای تاریخی کشمیر". نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 13, 41, 1400, 235-250. doi: 10.22111/jsr.2021.36579.2134
فرزین, سامان, مرادزاده میرزایی, سعیده. (1400). 'پیوند فرهنگی ایران و هند؛ رد پای معماران ایرانی در ساخت باغهای تاریخی کشمیر', نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 13(41), pp. 235-250. doi: 10.22111/jsr.2021.36579.2134
فرزین, سامان, مرادزاده میرزایی, سعیده. پیوند فرهنگی ایران و هند؛ رد پای معماران ایرانی در ساخت باغهای تاریخی کشمیر. نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 1400; 13(41): 235-250. doi: 10.22111/jsr.2021.36579.2134
پیوند فرهنگی ایران و هند؛ رد پای معماران ایرانی در ساخت باغهای تاریخی کشمیر
1استادیار گروه باستان‌شناسی دانشگاه بیرجند (نویسنده مسئول)
2دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد باستان‌شناسی دانشگاه بیرجند
چکیده
باغ ایرانی با توجه به الگوی خاص، طراحی هوشمندانه و پیشینۀ تاریخی که دارد، به‌عنوان یکی از نخستین الگوهای باغ‌‌سازی جهان همواره مورد توجه طراحان باغ سایر ملل بوده است. یکی از دستاوردهای فرهنگی ورود ایرانیان مسلمان به سرزمین هند و گسترش اسلام در شبه‌قاره هند، تأثیرگذاری الگوی باغ ایرانی بر باغ‌‌سازی این سرزمین در زمان حکومت امرای گورکانی است که نتیجۀ نهایی آن احداث باغ‌‌هایی به شیوۀ باغ‌‌سازی ایرانی در شبه‌قاره هند ازجمله منطقۀ کشمیر هند شده است. با توجه به روابط سیاسی و فرهنگی طولانی‌مدتی که هند با ایران داشته و همچنین برپایۀ شواهد موجود، باغهای شبه‌قاره هند-پاکستان از قرن شانزدهم تا هجدهم، نتیجۀ پیوند فرهنگی هندیان با سایر ملل و دوران امپراتوری مغول در شمال هند است. این پژوهش با روش تحلیل تاریخی به بررسی نقش و الگوی باغ ایرانی در باغ‌‌سازی منطقۀ کشمیر هند و بیان شباهت‌‌ها و تفاوت‌‌های آن‌ها می‌‌پردازد. هدف این مقاله، شناخت بهتر پیوندهای فرهنگی شبه‌‌قارۀ هند و ایران در زمینۀ معماری و طراحی باغ است. روابط سیاسی و فرهنگی این سرزمین با ایران، باعث شده نگارندگان به دنبال پاسخ این پرسش‌‌ها باشند که باغهای باربری کشمیر تحت‌تأثیر باغ‌‌سازی ایرانی شکل گرفته‌‌اند؟ و همچنین می‌‌توان میان باغهای کشمیر و باغ‌‌سازی ایرانی همگونی و هم‌پیوندی معماری و طراحی یافت؟ شواهد موجود حاکی از آن است که ایرانیان مسلمان نقش مهم و تأثیرگذاری در سنت باغ‌‌سازی منطقۀ کشمیر هند داشته‌‌اند که در مقالۀ پیشِ‌رو مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
اعتضادی، لادن، دریچه‌‌ای به باغ ایرانی، اهمیت پژوهشهای چندجانبه در باغ ایرانی، مجلۀ باغ نظر، دورۀ 5، شمارۀ 24، صص 55-52، پژوهشکدۀ هنر، معماری و شهرسازی نظر: زمستان 1392.
بهشتی، سید محمد، جهان باغ ایرانی، گلستان هنر، شمارۀ 12، صص 15-7، فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران: تابستان1387.
پیامنی، بهناز؛ پازکی، معصومه، نقش ادبیات و فرهنگ ایرانی در معماری باغهای هند (مطالعۀ موردی: بررسی باغ مزار تاج‌محل براساس تئوری داده‌بنیان)، فصلنامۀ تخصصی سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی، سال 9، شمارۀ 4، صص 283-263، دکتر امید مجد: زمستان 1395.
پیرنیا، محمدکریم، باغهای ایرانی، به کوشش فرهاد ابوالضیا، مجلۀ آبادی، سال 4، شمارۀ 15، پاییز 1373.
حیدرنتاج، وحید، انتقال فرهنگ، روند انتقال باغ ایرانی به هند، مجلۀ منظر، شمارۀ 25، صص 67-64. 1392.
ریاض، محمد، ادبیات فارسی در شبه‌قاره هند و پاکستان، مجله هنر و مردم، شمارۀ 157، صص 72-66، زمستان 1354.
ریاحی، محمدحسین، اصغر، منتظرالقائم، نقش شخصیت‌‌های ایرانی در کشمیر، با تأکید بر تواریخ محلی کشمیر و تذکره‌‌ها (قرن هشتم تا یازدهم هجری)، فصلنامۀ پژوهشهای تاریخی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، سال 7، شمارۀ 4، صص 16-1، زمستان 1394.
شاهچراغی، آزاده، تحلیل فرایند ادراک محیط باغ ایرانی بر اساس نظریۀ روان‌شناسی بوم‌شناختی، نشریۀ هویت شهر، دورۀ 3، شمارۀ 5، صص 84-71، پاییز 1388.
قلی‌‌پور، سودابه؛ حیدرنتاج، وحید، تأثیرات باغهای تیموری در سمرقند بر باغهای صفوی در اصفهان (خیابان چهارباغ)، باغ نظر، دورۀ 13، شمارۀ 4، صص 18-5، پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر: مرداد و شهریور 1395.
موسوی حاجی، سید رسول؛ تقوی، عابد؛ شریفی‌نژاد، ثریا، پژوهشی در ساختار کالبدی-فضایی باغ ایرانی در دوران صفوی و گورکانیان هند، فصلنامۀ مطالعات شبه‌قاره دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال 6، شمارۀ 21، صص 151-167، دانشگاه سیستان و بلوچستان: زمستان 1393.
1؛ سعیده مرادزاده میرزایی2
