تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 612 |
تعداد مقالات | 6,232 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,356,711 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,107,731 |
تأثیر عوامل سیاسیاجتماعی بر رکود و انحطاط اقتصادی ایران در دورۀ افغانها (1135ـ1142 هـ.ق) | ||
نشریه پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام | ||
مقاله 9، دوره 16، شماره 31، دی 1401، صفحه 209-243 اصل مقاله (758.54 K) | ||
نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2021.39291.3196 | ||
نویسندگان | ||
سمیه خانی پور1؛ فهیمه شکیبا* 2 | ||
1استادیار دانشگاه ولی عصر رفسنجان، دانشکده ایران شناسی | ||
2نویسندۀ مسئول، عضو هیئتعلمی و استادیار دانشکدۀ ایرانشناسی دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان | ||
چکیده | ||
سقوط سلسلۀ صفویه در سال 1135ه.ق، ناشی از بحرانهای اقتصادی، سیاسی، نظامی و ایدئولوژیکی؛ زمینه را برای نیروهای موازی قبیلهای باز کرد؛ یکی از مهمترین مسائل این دوره تأثیر اوضاع نابسامان سیاسی اجتماعی بر اقتصاد جامعه است. بیثباتی سیاسی، هرجومرج، استقرار نظام ملوکالطوایفی در مدت کوتاهِ سروری افغانها جامعۀ ایران را درگیر مسائلی کرد و از همه مهمتر اینکه حیات اقتصادی ایران را تحت تأثیر خود قرار داد. سؤال اصلی نوشتار حاضر این است که اقتصاد ایران در دورۀ افغانها چگونه از عوامل سیاسی اجتماعی تأثیر پذیرفته و دچار رکود و انحطاط شده است؟ بهمنظور یافت پاسخ این پرسش با تکیهبر روش توصیفی تبیینی، شرایط اقتصادی و تأثیر عوامل سیاسی اجتماعی بر وضع موجود بررسی شد و چنین به نظر رسید که نبود ثبات و امنیت سیاسی، پیدایش مراکز متعدد قدرت، اخذ مالیاتهای سنگین، ناامنی راهها، قتل و غارت و کاهش جمعیت فعال کشور منجر به رکود و انحطاط اقتصادی و توقف تولید و تجارت داخلی و خارجی در دورۀ افغانها شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
ایران؛ افغان؛ سلسله صفویه؛ عوامل سیاسی اجتماعی؛ اقتصاد؛ رکود و انحطاط | ||
مراجع | ||
ادریسی آریمی، مهری، (1385)، «تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوره افشاریان و زندیان»، تهران: پیام نور، ص 10.
استرآبادی، میرزا مهدیخان، (1384)، دره نادره تاریخ عصر نادرشاه، به اهتمام جعفر شهیدی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ: سوم.
اسدپور، حمید، (1387)، تاریخ اقتصادی و سیاسی خلیجفارس در عصر افشاریه و زندیه، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
اشراقی، احسان، (1376)، اهمیت تجارت ابریشم در زمان صفویه، ایران شناخت، شماره 5.
اشراقیان، ک.ز، ارونوا، م. ر، (2536) دولت نادرشاه افشار، ترجمۀ حمید امین، تهران: شبگیر، چ دوم.
اقبال آشتیانی، عباس، (1384)، مطالعاتی درباب بحرین و جزایر و سواحل خلیج فارس، تهران: اساطیر.
اقتداری، احمد، (1356)، خلیجفارس، تهران: کتابهای جیبی، فرانکلین، چ دوم.
اوتر، ژان، (1363)، سفرنامه ژان اوتر (عصر نادر شاه)، ترجمۀ علی اقبالی، تهران: جاویدان.
اوضاع اقتصادی ایران در قرن بیستم، گزارش هیئت بازرگانی هند بریتانیا اعزامی به جنوب شرقی ایران 1284-1283 شمسی/1905-1904 م، (1376)، ترجمۀ معصومه جمشیدی، محمدتقی حروفچین، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
اولئاریوس، آدام، (1363)، سفرنامه، ترجمۀ احمد بهپور، تهران: ابتکار.
اولیویه، (1371)، سفرنامه اولیویه، ترجمۀ محمد طاهر میرزا، تصحیح و حواشی غلامرضا ورهرام، تهران: اطلاعات.
باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، (1362)، سیاست و اقتصاد عصر صفوی، تهران: صفی علیشاه، چ سوم.
باغداساریان، ادیک، (1380)، نگاهی به تاریخ ارمنیان ایران، تهران: احسان.
بهرامی (دماوندی)، اکرم، (2536)، تبریز از دیدگاه سیاحان خارجی در قرن هفدهم، تهران: وحید.
بیات، اروج بیگ، (1348)، دون ژوئنایرانی، با حواشی و یادداشتهایی از لسترنج، ترجمۀ مسعود رجب نیا، تهران: بنگاه ترجمۀ و نشر کتاب.
پیگولوسکایا، نیناویکتورونا و دیگران، (1349)، تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده هیجدهم، ترجمۀ کریم کشاورز، تهران: دانشگاه تهران.
تشکری بافقی، علی اکبر، (1392)، «درآمدی بر صنعت بافندگی یزد درعصر صفوی»، پژوهش نامۀ تاریخ اجتماعی و اقتصادی، شماره 1.
تهرانیوارد، محمد شفیع، (1349)، تاریخ نادرشاهی (نادرنامه)، تعلیقات به اهتمام رضا شعبانی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
جکسن، ابراهم و. ویلیامز، (1352)، سفرنامۀ جکسن (ایران در گذشته و حال)، ترجمۀ منوچهر امیری؛ فریدون بدره ای، تهران: خوارزمی.
جمالزاده، محمدعلی، (1335)، گنج شایگان: اوضاع اقتصادی ایران، برلین: کاوه، چاپخانه کاویانی.
حافظ نیا، محمدرضا، (1392)، مطالعات منطقهای خلیج فارس، حسین ربیعی، تهران: سمت.
حبیبی، حسن، وثوقی، محمد باقر، (1387)، بررسی تاریخی، سیاسی و اجتماعی اسناد بندر عباس، تهران: بنیاد ایران شناسی.
حزین لاهیجی، محمد علی بن ابی طالب، (1377)، رسائل حزین لاهیجی، تصحیح و تحقیق علی اوجبی، ناصر باقری بیدهندی، اسکندر اسفندیاری، عبدالحسین مهدوی، تهران: آینه میراث.
حسینی فسائی، حاج میرزا حسن، (1367) فارسنامۀ ناصری، تصحیح و تحشیه منصور رستگار فسائی، ج اول، تهران: امیر کبیر.
خلیفه، مجتبی، (1379)، ایران صفوی از دیدگاه سفرنامههای اروپاییان، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شماره 37 و 38.
مرعشی صفوی، محمدخلیل، (1328)، مجمع التواریخ، به تصحیح و اهتمام عباس اقبال آشتیانی، تهران: بی نا.
درهوهانیان، هارتون، (1379)، تاریخ جلفای اصفهان، ترجمۀ لئون میناسیان و محمد علی موسوی فریدونی، اصفهان: زنده رود، نقش خورشید.
دوسرسو، (1364)، سقوط شاه سلطان حسین، ترجمۀ ولی الله شادان، تهران: کتاب سرا.
رضاقلی (والا)، علی، (1384)، «تاریخ، توسعه و توسعه نیافتگی نگرش تطبیقی به آراء ابن خلدون، مارکس، بازرگان و نورث»، فصلنامۀ جامعه و اقتصاد، موسسه دین واقتصاد، سال دوم، شماره 5.
سدید السلطنه مینابی بندرعباسی، محمد علی خان، (1362)، سفرنامه سدید السلطنه، تصحیح و تشحیه احمد اقتداری، تهران: بهنشر.
سرپرسی سایکس، (1391)، تاریخ ایران، ترجمۀ محمدتقی فخرداعی گیلانی، ج 2، تهران: نگاه.
سفرنامه برادران شرلی، (1357)، ترجمۀ آوانس، با توضیحات محبت آیین، بی جا، کتابخانه منوچهری، چاپ دوم.
سیف، احمد، (1387)، اقتصاد و جامعه ایران در قرن نوزدهم، تهران: نی.
سیوری، راجرز. ام، کلی، جی. بی، (1377)، خلیجفارس از دوران باستان تا اواخر قرن هیجدهم میلادی، ترجمۀ حسن زنگنه، قم: مرکز بوشهرشناسی با همکاری مؤسسه فرهنگی همسایه.
شاردن، (1372)، سفرنامه شاردن، ترجمۀ اقبال یغمایی، ج 2 و 4، تهران: توس.
فلور، ویلم، (1365)، برافتادن صفویان، برآمدن محمود افغان: (روایت شاهدان هلندی)، ترجمۀ ابوالقاسم سری، تهران: توس.
فلور، ویلم، (1367)، اشرف افغان بر تختگاه اصفهان، ترجمۀ ابوالقاسم سری، تهران: توس.
فلور، ویلم، (1371)، صنعتی شدن ایران و و شورش شیخ احمد مدنی، ترجمۀ ابوالقاسم سری، تهران: توس.
فوران، جان، (1377)، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال 1500 میلادی مطابق با 879 شمسی تا انقلاب، ترجمۀ احمد تدین، تهران: رسا.
فیگویروا، (1363)، سفرنامه دن گارسیا دسیلوا فیگویروا، تهران: نو.
کاتوزیان، محمدعلی همایون، (1393)، اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، ترجمۀ محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: مرکز، چ بیستم.
کروسینسکی، تادوز یودا، (1363)، سفرنامه کروسینسکی، ترجمۀ عبدالرزاق دنبلی مفتون، با مقدمه، تصحیح و حواشی مریم میر احمدی، تهران: توس.
گیلانتز، پطرس دی سرکیس، (1371)، سقوط اصفهان (گزارشهای گیلاننتز درباره حمله افغانان و سقوط اصفهان)، ترجمۀ از ارمنی به انگلیسی: کارو میناسیان، با مقدمه و تعلیقات لارنس لاکهارت، ترجمۀ از انگلیسی به فارسی: محمد مهریار، اصفهان: گلها، چ دوم.
لکهارت، لارنس، (1343) انقراض سلسله صفویه و ایام استیلای افاغنه در ایران، ترجمۀ مصطفی قلی عماد، تهران: علمی و فرهنگی.
لکهارت، لارنس، (2537)، نادرشاه، ترجمۀ و اقتباس مشفق همدانی، تهران: امیرکبیر.
لمبتون، ا.ک.اس، (1377)، مالک و زارع در ایران، ترجمۀ منوچهر امیری، تهران: علمی فرهنگی.
مالکوم، سرجان، (1363)، تاریخ ایران، ترجمۀ میرزا اسماعیل حیرت، به کوشش میرزا سیفی فمی تفرشی، ابراهیم زندپور، تهران: یساولی «فرهنگسرا».
متی، رودی، (1393)، ایران در بحران: زوال صفویه و سقوط اصفهان، ترجمۀ حسن افشار، تهران: مرکز.
مستوفی، محمد محسن، (1375)، زبده التواریخ، به کوشش بهروز گودرزی، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
مشیزی، میر محمد سعید، (1369)، تذکره صفویه کرمان، مقدمه، تصحیح و تحشیه محمد ابراهیم باستانی پاریزی، تهران: علم.
میرزا محمد کلانتر فارس، (1362)، روزنامه میرزا محمد کلانتر فارس، به تصحیح و اهتمام عباس اقبال آشتیانی، تهران: طهوری.
مینورسکی، (1334)، سازمان اداری حکومت صفوی با تعلیقات مینورسکی بر تذکره الملوک، ترجمۀ مسعود رجب نیا، با حواشی و مقدمه محمد دبیر سیاقی، تهران: زوار.
میرجلیلی، حسین و دیگران، (1389)، تجارت در جهان اسلام (بخش سوم: تجارت در ایران در دوره صفوی و قاجار: ویلم فلور، ترجمه افسانه منفرد)، تهران: نشر جامع کتاب.
نوایی، عبدالحسین، (1368)، نادرشاه و بازماندگانش، همراه با نامههای سلطنتی و اسناد سیاسی و اداری، تهران: زرین.
نوربخش، حسین، (1369)، جزیره قشم و خلیج فارس، تهران: امیرکبیر.
نیبور، کارستن، (1354)، سفرنامه نیبور،، ترجمۀ پرویز رجبی، تهران: توس.
هنوی، جونس، (1365)، زندگی نادرشاه، ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی، شرکت انتشارات علمی وفرهنگی.
هنوی، جونس، (1367)، هجوم افغان و زوال دولت صفوی، ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، تهران: یزدان.
وثوقی، محمد باقر، (1389)، تاریخ خلیجفارس و ممالک همجوار، چ دوم، تهران: سمت.
وثوقی، محمدباقر، (1389)، علل و عوامل جابجایی کانونهای تجاری در خلیج فارس، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
ورهرام، غلامرضا، (1364)، کمپانی هند شرقی انگلیس در ایران، جستارهای ادبی، پاییز 1364، ش 70.
ویلسون، آرنولد، (1366)، خلیج فارس، ترجمۀ محمد سعیدی، تهران: علمی و فرهنگی، چ دوم.
یکتائی، مجید، (1393)، تاریخ دارائی ایران، تهران: دهخدا، چ سوم.
In English
A chronicle of the Carmelites in Persia:The Safavids and the Papal Mission of the17th and 18th centuries, (2012)vol2,published by: New York.
Baladouni, vahe and Makepeace, Margaret, (1998), Armenian merchants of the seventeenth and early eighteenth centuries: English east India company sources, American philosophical society independence square Philadelphia.
Calmard, Jean, (1993), ETUD ES SAFAVIDES, The East India company trade in Kerman wool, l658-1730, Matthee, Rudi, Institut Franeais de recherche en Iran paris - Tdhdran,
Elfenbein. J, (2001), Review: The Afghan Occupation of Safa vid Persia, 1721-1729, Journal of the Royal Asiatic Society, Third Series, Vol. 11, No, Published by: Cambridge University Press.
Floor, Willem, (2000), The Economy of Safavid Persia, Published by Reichert Verlag in Wiesbaden.
Floor, Willem, (2011), Bandar Abbas: the natural trade gateway of southeast Iran, mage publishers.
Floor,Willem, (2013), The persian gulf Dutch – Omani relations a commercial& political history1651-1806, mage publishers.
Floor,Willem, )2003), Agriculture in Qajar Iran, mage publishers.
Floor, Willem, Edmund Herzing (2015), Iran and the world in the Safavid age, published by I.B. Tauris and Co.Ltd.
Fryer, John, (1968), A New Account of East India and Persia, London.
Herbert, Thomas (1928), Travel in Persia 1627-1629, Edited by Sir William Foster, London.
Matth, Rudolph, (1999), The politics of trade in safavid Iran: silk foe silver, 1600-1730, Cambridge: university press.
Nobuaki, Kondo, (2005), Persian Documents: Social history of Iran and Turan in the fifteenth to nineteenthcenturies, published by Routledge Curzon, published in the Taylor & Francis e-Library.
Potter, Lawrence G. (2009), The Persian Gulf in History, Published by Palgrave Macmillan.
Stevens, Roger, (1974),European visitors to the Safavid court, Iranian Studies, Publisher: Routledge.
http://www.iranicaonline.org, Encyclopedia Iranica: East India Company (Dutch),Willem Floor,accessed on 30 December 2012.
Kroell, Anne, The article of East India Company (The French), Encyclopedia Iranica, retrieved from:
http://www.iranicaonline.org/articles/east-india-company, 2hr and 3.7.2015. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 363 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 79 |