اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 27 |
| تعداد شماره‌ها | 604 |
| تعداد مقالات | 6,159 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,107,500 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,939,310 |
تحلیل همبستگی تحرکات فضایی جمعیت و چالشهای زیست‌محیطی در ایران | ||
| جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای | ||
| مقاله 4، دوره 11، شماره 41، دی 1400، صفحه 81-112 اصل مقاله (2.4 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2021.6588 | ||
| نویسندگان | ||
کیومرث حبیبی  1؛ امین خلیلی2؛ گلشن همتی2؛ صلاح ویسی3
| ||
| 1دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
| 3استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
| چکیده | ||
| برقراری توازن بین منابع طبیعی و محیط‌زیستی و رشد جمعیت و به دنبال آن افزایش نیازهای انسانی، موضوعی است که باید در کانون توجه سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزانِ جمعیت قرار گیرد تا بتوان بر مبنای آن‌ها پایداری توسعه در کشور را تضمین کند. جمعیت انسانی، هم بر تغییرات اقلیمی مؤثر است و هم از آن متأثر می‌شود؛ درنتیجه شناسایی رابطۀ بین جمعیت و محیط‌زیست در درجۀ اول به‌دلیل گستردگی اثرات جمعیت بر محیط‌زیست از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بنابراین پژوهش حاضر درصدد است تا بتواند با استفاده از کشف روابط متقابل بین تحرکات جمعیت و شاخص‌های زیست‌محیطی، ضمن تبیین شرایط حاکم‌بر کشور، راهکارهایی ارائه دهد تا با اجرای این راهکارها، امکان دستیابی هرچه بیشتر به پایداری در ایران فراهم آید. روش تحقیق پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی مبتنی‌بر داده‌های ثانویه است. در راستای هدف پژوهش از 5 مؤلفه (اقلیم، آب، خاک، هوا و مخاطرات طبیعی) و 9 شاخص بهره گرفته شده است. در مرحلۀ ورود و مرتب‌سازی داده‌ها از نرم‌افزار Microsoft Excel و در مرحلۀ تحلیل داده از نرم‌افزار SPSS و ضریب همبستگی پیرسون برای در‌نظر‌گرفتن همبستگی بین داده‌های زیست‌محیطی و تحرکات جمعیتی استفاده شده است. همچنین در بخشی از کار برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار GIS استفاده شده است و خروجی داده‌ها در قالب نقشه، جدول و نمودار نمایش داده شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که تحرکات جمعیتی در ایران منشأ زیست‌محیطی نداشته‌اند، اما این تحرکات و مهاجرپذیری برخی از استان‌ها در طول دوران مورد مطالعه (1365-1395)، سبب ایجاد بحران‌های زیست‌محیطی متعددی شده است؛ ازجملۀ این بحران‌ها می‌توان به برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و بحران آب و همچنین در تداوم این مسئله، وقوع پدیدۀ فرونشست اشاره کرد. همچنین فعالیت‌های انسانی در اثر افزایش جمعیت و از‌بین‌بردن پوشش گیاهی در شهرها و اطراف آن سبب تشدید مخاطرات طبیعی ازجمله سیل و زلزله شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحرکات فضایی جمعیت؛ مهاجرت؛ چالشهای زیست‌محیطی؛ ایران | ||
| مراجع | ||
|
آنامرادنژاد، رحیم بردی. (1397). جغرافیای جمعیت ایران، انتشارات سمت، تهران: ایران.https://samta.samt.ac.ir/content/16641/
شهبازین، سعیده؛ کلانتری بنادکی، سیده زهرا. (1400). بررسی امید مهاجرت در مناطق شهری و روستایی ایران در سال 1395، دوفصلنامۀ مطالعات جمعیتی، دورۀ ششم، شمارۀ 2، صص 235-262. صاحب امتیاز: موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور.http://jips.psri.ac.ir/article_130210.html
تقوایی، مسعود؛ صابری، حمیدرضا. (1389)، تحلیلی بر سیستم های شهری ایران طی سال های 1335 تا 1385، مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای، صاحب امتیاز: معاونت پژوهش و فناوریی دانشگاه اصفهان ، تابستان 1389، دوره 2، شماره . صص 76-555.https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/834316/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D9%87%D8%A7%DB%8C-1335-%D8%AA%D8%A7-1385
شاهنوشی، ناصر؛ نقوی، سمیه؛ اعظم رحمتی، الهه. (1395). بازخورد کلان اقتصادی-زیست‌محیطی اتخاذ سیاست «افزایش جمعیت» در ایران، نشریۀ آب و توسعۀ پایدار، صاحب امتیاز: دانشگاه فردوسی مشهد، سال سوم، شمارۀ 1. صص 46-31 .https://jwsd.um.ac.ir/article_27477.html
زالی، نادر؛ گنجی، رضا؛ حسینی امینی، حسن. (1396). برنامه‌ریزی تعادل جمعیتی شبکۀ شهری منطقۀ شمال کشور در افق 1400، نشریۀ مهندسی جغرافیایی سرزمین، صاحب امتیاز: انجمنجغرافیاییایران،دورۀاول، شمارۀ 1، صص71-54.http://www.jget.ir/article_44683.html
صادقی، سید کمال. (1392). بررسی رابطۀ انتشار کربن و آلودگی آب در ایران با نگرش اقتصاد محیط‌زیست، فصلنامۀ فضای جغرافیایی، صاحب امتیاز: دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، سال سیزدهم، شمارۀ 43، صص 227-209.https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=208136
صادقی، کمال؛ سجودی، سکینه؛ احمدزاده دلجوان، فهیمه. (1394). بررسی تأثیر متغیرهای جمعیتی بر کیفیت محیط‌زیست بر مبنای مدل STIRPAT، علوم تکنولوژی و محیط‌زیست، صاحب امتیاز: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، دورۀ هجدهم، ویژه‌نامۀ شمارۀ 3. صص 275-257.https://jest.srbiau.ac.ir/article_10367.html
صادقی، حسین؛ سعادت، رحمان. (1383). رشد جمعیت، رشد اقتصادی و اثرات زیست‌محیطی در ایران (یک تحلیل علّی)، مجلۀ تحقیقات اقتصادی، صاحب امتیاز: دانشگاه تهران، بهار 83، شمارۀ 64، صص 163-180.https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=7813
عادلی ساردو، فاطمه؛ صالحی، اسماعیل؛ صالحی، رضا. (1396). تحلیل مقایسه‌ای گزارش وضعیت محیط‌زیستی SOER شهر تهران و لندن برای رسیدن به مؤلفه‌های پایداری محیط شهری. محیط‌شناسی، صاحب امتیاز: دانشگاه تهران، دورۀ چهل‌وسوم، شمارۀ، صص 665-682.https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=476938
عیسی‌زاده، سعید؛ مهرانفرر، جهانبخش. (1389). تأثیر مهاجرت داخلی بر الگوی مصرف انرژی در اقتصاد ایران، راهبرد توسعه، صاحب امتیاز: دانشگاه مرکز پژوهشی مطالعات راهبردی توسعه، سال 1389، شمارۀ 22، صص 218-237.http://ensani.ir/file/download/article/20120504170513-9018-22.pdf
فطرس، محمدحسن؛ قربان سرشت، مرتضی. (1391). اثر رشد شهرنشینی بر مصررف انرژی و انتشار دی‌اکسید کربن: مقایسۀ سه نظریه، فصلنامۀ مطالعات اقتصاد انرژی، صاحب امتیاز: موسسه بین المللی مطالعات اقتصاد انرژی، سال نهم، شمارۀ31 ، صص 147-168.https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=185674
قدیری معصوم، مجتبی؛ باغبانی، حمیدرضا؛ قدیری معصوم، مطهره. (1392). تحرکات فضایی جمعیت در نواحی جغرافیایی ایران و پیامدهای آن، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، صاحب امتیاز: دانشگاه تهران، دورۀ چهل‌وپنجم، شمارۀ 4، صص 74-57.https://jhgr.ut.ac.ir/article_36136.html
فلاحی، فیروز؛ حکمتی فرید، صمد. (1392). بررسی عوامل مؤثر بر میزان انتشار گاز دی‌اکسید کربن، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، صاحب امتیاز: دانشگاه علامه طباطبایی، دوره دوم، شماره ششم، 150-129.https://jiee.atu.ac.ir/article_763.html
قرخلو، مهدی؛ حبیبی، کیومرث. (1385). تحلیل مهاجرت در ارتباط با سطح توسعه‌یافتگی استان‌ها، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، صاحب امتیاز: دانشگاه خوارزمی، سال 1385، شمارۀ 81، صص 60-83. صاحب امتیاز: دانشگاه خوارزمیhttps://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/106241
کاظمی، ابوطالب؛ جعفرزاده، بهروز؛ فرهادی سرتنگی، داوود. (1395). بررسی اثر رشد جمعیت بر آلودگی محیط‌زیست، مقایسۀ دو گروه کشورهای درحال‌توسعه (D8) و صنعتی (G7)، فصلنامۀ سیاست‌های راهبردی و کلان، صاحب امتیاز کمیسیون نظارت دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، سال چهارم، شمارۀ 15. صص 141-125.http://www.jmsp.ir/article_40574.html
مشفق، محمود؛ شکفته گوهری، محمد. (1399). مطالعۀ وضعیت مهاجرت در شهرستان‌های مرزنشین ایران و اثرات سطح توسعه‌یافتگی بر آن، فصلنامۀ علوم اجتماعی، صاحب امتیاز: دانشگاه علامه طباطبایی، سال بیست‌وهفتم، شمارۀ 88، صص 144-109.https://qjss.atu.ac.ir/article_11312.html
مدرس سبزواری، ساسان؛ قاری سیدفاطمی، سید محمد قاری. (1397). مهاجران محیط‌زیستی در حقوق بین‌الملل: از ابهام مفهومی تا فقدان چارچوب حقوقی. پژوهش حقوق عمومی (پژوهش حقوق) (حقوق و سیاست)، صاحب امتیاز: دانشگاه علامه طباطبایی، دورۀ بیستم، شمارۀ 61، صص 169-195.http://ensani.ir/fa/article/408843
مرکز آمار ایران، نتایج سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن سال‌های 1395، 1390، 1375، 1370، 1365 و 1355 مرکز آمار ایران، تهران.
نوبهار، الهام؛ قربانی، فهمیده؛ حدادمقدّم، ملیحه. (1400). بررسی رابطۀ بین کاربری و خالص مهاجرت: رهیافت اقتصادسنجی فضایی، نشریۀ پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، صاحب امتیاز: وزارت امور اقتصادی و دارایی، سال بیست‌ونهم، شمارۀ 98، صص 176-135.https://qjerp.ir/article-1-2707-fa.html
نیک‌پور، عامر؛ حسنعلی‌زاده، میلاد. (1398). تحلیل فضایی نظام شهری منطقة شمال ایران (سال‌های 1335 تا 1395). مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، صاحب امتیاز دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت. دورۀ چهاردهم، شمارۀ 4، صص 869-889.http://jshsp.iaurasht.ac.ir/article_672114.html
نگارش، حسین. (1384). زلزله، شهرها و گسل ها، پژوهش های جغرافیایی، موسسه جغرافیا، دانشگاه تهران، دوره 37، شماره 52، صص 93-110 .https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=37338
نگارش، حسین؛ اژدری مقدم، مهدی؛ آرمش، محسن. (1392)؛ کاربرد شبکه‌ی عصبی مصنوعی در شبیه‌سازی و پیش‌بینی سیلاب در حوضه‌ی آبریز سرباز، فصلنامه جغرافیا و توسعه؛ دانشگاه سیستان وبلوچستان، دوره 11، شماره 31 ، صص 15-28.https://gdij.usb.ac.ir/article_791.html
نظری، روح‌اله؛ مهدوی عادلی، محمدحسین؛ دادگر، یداله. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر آلودگی زیست‌محیطی ایران طی دورۀ 1392-1353. فصلنامه علمی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، صاحب امتیاز دانشگاه پیام نور. دوره ششم، شماره 21، صص 60-47.http://egdr.journals.pnu.ac.ir/article_2106.html
نظریان، اصغر. (1374). روابط شهر و روستا در ایران (پیوند فضایی)، مجلۀ زبان و ادبیات فارسی، صاحب امتیاز دانشگاه خوارزمی، تابستان، پاییز و زمستان 1374، شماره 9 و 10 و 11، ص 144-164.https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=22040
ولیقلی‌زاده، علی. (1398). تبیین نقش‌آفرینی جغرافیایی-سیاسی مهاجرت در ایران، نشریۀ جغرافیا و توسعه، صاحب امتیاز دانشگاه سیستان و بلوچستان، دوره 17، شمارۀ 56، صص 180-159.https://gdij.usb.ac.ir/article_4901.html
یزدی، محمد؛ جواهریان، زهرا؛ اژدری، افسون. (1389). تحلیل و بررسی شاخص‌های عملکرد زیست‌محیطی کشورها، فصلنامۀ علوم و مهندسی محیط‌زیست، صاحب امتیاز: دانشگاه محیط زیست، سال 1389، شمارۀ ۴۸. صص 46.https://www.magiran.com/paper/834971
یزدانی؛ محمد حسن، غفاری گیلانده؛ عطا، آفتاب؛ احمد، 1394، تحلیل توزیع فضایی جمعیت در نظام شهری کلان منطقه آذربایجان، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، صاحب امتیاز: دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، سال چهارم، شماره چهاردهم، صص 116-99.http://ensani.ir/fa/article/454704/
Abedini, A., Khalili, A. & Asadi, N. Urban Sprawl Evaluation Using Landscape Metrics and Black-and-White Hypothesis (Case Study: Urmia City). J Indian Soc Remote Sens 48, 1021–1034 (2020). https://doi.org/10.1007/s12524-020-01132-5
Akpan, U. F., & Abang, D. E. (2014). Environmental Quality and Economic Growth: A Panel Analysis of the "U" in Kuznets. MPRA Paper No, 54461, 1-22, posted 20. March:http://mpra.ub.unimuenchen.de/54461/
Alam, shaista, Fatima, Ambreeen & Butt, Muhammad (2007), Sustainable development in Pakistan in the context of energy consumption demand and environment degradation, Journal of Asian Economic, vol 18, pp. 825-837.https://isiarticles.com/bundles/Article/pre/pdf/29267.pdf
Al-Mulali, U., Saboori, B., & Ozturk, I. (2015). Investigating the Environmental Kuznets Curve Hypothesis in Vietnam. Energy Policy, 76, 123–131.
Ayres, R. M., Pettigrove, V. J., & Hoffmann, A. A. (2010). Low diversity and high levels of population genetic structuring in introduced eastern mosquitofish (Gambusia holbrooki) in the greater Melbourne area, Australia. Biological Invasions, 12(11), 3727-3744.https://link.springer.com/article/10.1007/s10530-010-9766-z
Bell, M., Blake, M., Boyle, P., Duke-Williams, O., Rees, P., Stillwell, J. and Hugo, G. (2002). "Cross-national comparison of internal migration: issues and measures". Journal of the Royal Statistical Society: Series A, 165(3): 435-464.https://rss.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/1467-985X.t01-1-00247.
Burket, S. R., White, M., Ramirez, A. J., Stanley, J. K., Banks, K. E., Waller, W. T., ... & Brooks, B. W. (2019). Corbicula fluminea rapidly accumulate pharmaceuticals from an effluent dependent urban stream. Chemosphere, 224, 873-883.https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0045653519304461
Cobbinah, P. B., Erdiaw-Kwasie, M. O., & Amoateng, P. (2015). Africa’s urbanisation: Implications for sustainable development. Cities, 47, 62-72. Africa’s urbanisation: Implications for sustainable development - ScienceDirect.
Dalton Michael, O'Neill Brian, Prskawetz Alexia, et al (2008), “Population aging and future carbon emissions in the United States”, Energy Econ; 30:642–75.The impacts of population change on carbon Fudan (paperzz.com)
Fargkou, M. 2009, Evaluation of urban sustainability through a metabolic perspective, PHD Thesis, Environmental Sciences, University Autonoma de Barcelona, pp:23-24. https://link.springer.com/article/10.1007/s10530-010-9766-z
Fawzi Raed, M. A and Mourshed, M. 2016. Environmental, Social and Economic Challenges for Urban Development: Stakeholder’s Perception in a Developing Economy. The 16th International Conference on Computing in Civil and Building Engineering (ICCCBE2016). Osaka. Japan.https://www.researchgate.net/publication/305479073_Environmental_Social_and_Economic_Challenges_for_Urban_Development_Stakeholder's_Perception_in_a_Developing_Economy/citations
Kidd, C., & Huffman, G. (2011). Global precipitation measurement. Meteorological Applications, 18(3), 334-353. https://rmets.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/met.284.
Knapp Tom, MookerjeeRajen (1996), Population growth and global CO2 emissions, Energy Policy; 24(1):31–7.EconPapers: Population growth and global CO2 emissions: A secular perspective (repec.org)
Panthi, K., & Bhattarai, S. (2008, August). A framework to assess sustainability of community-based water projects using multi-criteria analysis. In ICCIDC-1 conference (pp. 4-5).https://www.researchgate.net/publication/247935206_A_Framework_to_Assess_Sustainability_of_Community-based_Water_Projects_Using_Multi-Criteria_Analysis
Poumanyvong Phetkeo, Kaneko Shinj, (2010), Does urbanization lead to less energy use and lower CO2 emissions?, A cross-country analysis, Ecol Econ;70:434–44.EconPapers: Does urbanization lead to less energy use and lower CO2 emissions? A cross-country analysis (repec.org)
Ruttan, Vernon W., 1993. "Sustainable Growth In Agricultural Production: Poetry, Policy And Science," Staff Papers 13415, University of Minnesota, Department of Applied Economics.https://ideas.repec.org/p/ags/umaesp/13415.html
Seto, K. C., Fragkias, M., Güneralp, B., & Reilly, M. K. (2011). A meta-analysis of global urban land expansion. PloS one, 6(8), e23777 PP.1-9.A Meta-Analysis of Global Urban Land Expansion (plos.org)
Seto, K. C., Güneralp, B., & Hutyra, L. R. (2012). Global forecasts of urban expansion to 2030 and direct impacts on biodiversity and carbon pools. Proceedings of the National Academy of Sciences, 109(40), 16083-16088. Global forecasts of urban expansion to 2030 and direct impacts on biodiversity and carbon pools | PNAS
Shi Anqing (2003), the impact of population pressure on global carbon dioxide emissions, 1975–1996: evidence from pooled cross-country data. Ecol Econ; 44:29–42. EconPapers: The impact of population pressure on global carbon dioxide emissions, 1975-1996: evidence from pooled cross-country data (repec.org)
United Nations .(2001b). Population, Environment and Development, The Concise Report, New York.https://digitallibrary.un.org/record/435383?ln=fr
UNFCCC. (United Nations Framework Convention on Climate Change), Lima call for climate action, Advance unedited version, (Decision -COP 20). available at:http://unfccc.int/files/meetings/lima_dec_2014 /application/pdf/auv_cop20_lima_call_for_cli mate_action.pdf www.imo.org/en/
York, R., (2007), Demographic Trends and Energy Consumption in European Union Nations, 1960–2025. Social Science Research 36 (3), 855– 872.https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0049089X06000524
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 425 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 342 |
||
