تعداد نشریات | 29 |
تعداد شمارهها | 630 |
تعداد مقالات | 6,368 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,734,150 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,365,059 |
تحلیل ساختاری و علت تشکیل هسته مرکزی پرفشار سیبری در محدوده دریاچههای بایکال و بالخاش | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 2، دوره 11، شماره 33، مهر 1401، صفحه 21-38 اصل مقاله (5 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2022.36472.1726 | ||
نویسندگان | ||
حسن لشکری* 1؛ زینب محمدی2؛ محسن مرادی3 | ||
1دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران | ||
2پسادکتری آبوهوا شناسی سینوپتیک، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران | ||
3کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران | ||
چکیده | ||
سامانه پرفشار سیبری یکی از عناصر سازنده گردش جوی مؤثر بر آبوهوای کشور ایران بویژه در فصل سرد سال است. در این تحقیق به مکان شکلگیری اولیه این سامانه و ویژگیهای همدیدی آن پرداختهشده است. برای این منظور دادههای جوی ترازهای زیرین وردسپهر برای سه ماه دسامبر تا فوریه از دادههایNCEP/NCAR برای یک دوره 22 ساله دریافت شد. سامانههای با ویژگی حرارتی جداسازی شد. سپس هسته مرکزی این سامانه برای تمام ماهها به تفکیک روزانه تعیین و مختصات جغرافیایی آنها محاسبه گردید. نتایج نشان داد که در اکثر قریب به اتفاق روزهای سه ماه دسامبر تا فوریه هسته اصلی پرفشار سیبری در ترازهای زیرین جو بر روی کوههای آلتای و سایان قرار دارد.این تحقیق همچنین نشان داد که در بیش از نیمی از روزهای هرماه پرفشار دارای دو هسته مرکزی بوده است. که در این حالت همواره هسته اصلی بر روی کوههای آلتای و هسته ثانوی بر روی ارتفاعات سایان قرار میگیرد. بنابراین برخلاف تصور هسته مرکزی پرفشار سیبری نه بر روی دشتهای پست سیبری که بر روی ارتفاعات بلند کوههای آلتای و سایان تکوین پیدا میکنند. همچنین انطباق نقشههای همدما و همفشار و همارتفاع نیز نشان داد که هسته اصلی سرما در سه ماه سرد عموماً بر روی شمال یا شمال شرق صحرای سیبری قرار داشت. درصورتی که هسته اصلی پرفشار در بیشتر روزها بر روی این دو کوهستان مرتفع قرار داشت. بنابراین علاوه بر سرما عامل توپوگرافی (امتداد شمالغربی– جنوبشرقی) نقش بسیار مهمی در مکان شکلگیری هسته پرفشار دارد. بر اساس نتایج عموم تحقیقات انجام شده این پرفشار، بطور مستقیم یا غیرمستقیم، عامل سرماها و امواج سرد دوره سرد سال و همین طور امواج زودهنگام و دیرهنگام کشور می باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
پرفشار سیبری؛ دریاچه های بایکال و بالخاش؛ هسته مرکزی پرفشار | ||
مراجع | ||
ایراننژاد پرویز؛ احمدیگیوی فرهنگ؛ محمدنژاد علیرضا (1388). اثر بازههای نوسان سالانه کمربند پرفشار جنب حاره و پرفشار سیبری بر چرخندزایی مدیترانه و بارش ایران، فیزیک زمین و فضا،دوره 35، شماره 4، صص115-130.
بلیغی مهدی (1375). ورود پرفشار سیبری به خراسان و تأثیر آن بر اقلیم منطقه، پایاننامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تربیت معلم.
تقیزاده حبیب (1366)، بررسی سیل پاییز 1365 از نظر هواشناسی، مجله رشد آموزش زمینشناسی، شماره 6، صص 56-51.
جعفرپور ابراهیم (1377)، اقلیم شناسی، چاپ هفتم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
جهانبخش سعید؛ کرمی فریبا (1378)، تحلیل سینوپتیکی تاثیر پرفشار سیبری بر بارش سواحل جنوبی دریای خزر، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 467، صص 130 – 108.
چوخاچیزاده مقدم محمدباقر (1376)، تحلیل سینوپتیکی اثر پرفشار سیبری بر دمای شمال شرق ایران، رساله دکتری، گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تهران.
حلبیان امیرحسین؛ شبانکاری مهران (1391)، نقش پرفشار سیبری در پراکنش دماهای کمینه روزانه ایران. جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دوره23 ، شماره 4، صص 151-166.
شبانکاری مهران (1387)، بررسی اثر پر فشار سیبری بر روی دما و بارش ایران، رساله دکتری، گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تهران.
عزیزی قاسم؛ اکبری طیبه؛ داودی محمود؛ اکبری مهری (1389)، تحلیل همدیدی موج سرمای شدید دیماه 1386 ایران، پژوهشهای جغرافیای طبیعی، دوره 70، شماره 40،صص 19-1.
علیجانی بهلول (1369)، چگونگی تشکیل فرابار سیبری و اثر آن بر اقلیم شرق ایران، تحقیقات جغرافیایی، دوره 5،شماره2، صص 251 – 241.
علیجانی بهلول؛ هژبرپورقاسم (۱۳۸۶)، تحلیل همدید یخبندانهای استان اردبیل، مجله جغرافیا و توسعه، دوره۵، شماره 10، صص 89-106.
فتح نیا امان اله؛ رحیمی حمید؛ آب خرابات شعیب (1397)، تعیین گسترش زمانی- مکانی پرفشار سیبری بر روی ایران و اثر آن بر تغییرات دما و بارش، نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی ،دوره 22، شماره 63، صص 183-202.
کاویانی محمدرضا؛ مسعودیان سیدابوالفضل؛ شبانکاری مهران(1386)، شناسایی رفتار زمانی مکانی پرفشار سیبری در تراز دریا، تحقیقات جغرافیایی، دوره 22 ، شماره 4، صص 48-27.
کریمی صادق؛ نگارش حسین؛ طاوسی تقی؛ علیجانی بهلول (۱۳۹۱)، تحلیل همدید امواج سرماهای فراگیر ایران مورد: موج سرمای دی و بهمن ۱۳۸۳ استان چهارمحال و بختیاری، مجله جغرافیا و توسعه، دوره 10، شماره 22، صص55-76.
لشکری حسن (1387)، بررسی تحلیل سینوپتیکی موج سرمای فراگیر 1382 در ایران، پژوهشهای جغرافیای طبیعی، دوره 40، شماره 66 ، صص 18 – 1.
لشکری حسن (1375)، الگوی همدیدی بارشهای شدید جنوب و جنوبغرب ایران، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیا.
لشکری حسن؛ نقیزاده حبیبه؛ مرادی محمد؛ نجفی محمد سعید (1393). تحلیل همدید دمای پایه بارش برف در شمال غرب ایران. پژوهش های اقلیم شناسی، دوره 1393، شماره 19، صص 11-22.
لشکری حسن؛ یارمرادی زهرا (1393). تحلیل همدیدی موقعیت استقرار پرفشار سیبری و مسیرهای ورودی آن به کشور ایران در فصل سرد. پژوهشهای جغرافیای طبیعی، دوره 46، شماره2، صص 199-218.
محمودی پیمان؛ خسروی محمود؛ مسعودیان سید ابوالفضل؛ علیجانی بهلول(1395)، میانگین گردش جوی منجر به یخبندان های فراگیر در ایران . مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، دوره ۶ ، شماره 24، صص ۸۶-۱۰۳.
موسوی بایگی محمد؛ اشرف بتول (۱۳۹۱)، مطالعه الگوهای سینوپتیکی منجر به خشکسالی های پاییزه و زمستانه در استان خراسان رضوی، نشریه پژوهشهای حفاظت آب و خاک، دوره18، شماره 4،صص 167-184.
یوسفی حسن؛ عزیزی قاسم (1384)، زمانیابی ورود پرفشار سیبری به سواحل جنوبی دریای خزر، برنامهریزی و آمایش فضا، دوره 9، شماره 4، صص193-213.
Blomdin, R., Heyman, J., Stroeven, A. P., Hättestrand, C., Harbor, J. M., Gribenski, N., ... & Rudoy, A. N., (2016). Glacial geomorphology of the Altai and western sayan mountains, Central Asia. Journal of Maps, Vol 12, No1, pp123-136. https://doi.org/10.1080/17445647.2014.992177. CHAN, J. C., & LI, C., (2004). The East Asia winter monsoon. In East Asian Monsoon, pp. 54-106.https://doi.org/10.1142/9789812701411_0002. Cohen, J., Saito, K., & Entekhabi, D. (2001). The role of the Siberian high in Northern Hemisphere climate variability. Geophysical Research Letters, Vol 28, No2, pp.299-302. https://doi.org/10.1029/2000GL011927. Ding, Y., 1990, Build-up, Air Mass Transformation and propagation of Siberian High and Its Relation to Cold Surge in East Asia. J. Meteoro. Atmos. Phys, Volume 44, pp 281-292. Ding, Y., & Krishnamurti, T. N. (1987). Heat budget of the Siberian high and the winter monsoon. Monthly Weather Review, Vol115, No10, pp 2428-2449. https://doi.org/10.1175/1520-0493(1987)115<2428: HBOTSH>2.0.CO;2. Fahad Riaz, S. M., Iqbal, M. J., & Khan, F. (2019). Effect of Siberian high and remote forcings on winter precipitation in the Kingdom of Saudi Arabia. Journal of Water and Climate Change, pp1-14.https://doi.org/10.2166/wcc.2019.026. Farrington, J. D. (2005). A report on protected areas, biodiversity, and conservation in the Kyrgyzstan Tien Shan. Fulbright Fellow-Environmental Studies Kyrgyzstan, Former Soviet Central Asia2003-2004, pp13-18. Gong, D. Y., & Ho, C. H. (2002). The Siberian High and climate change over the middle to high latitude Asia. Theoretical and applied climatology, Vol 72, No1-2, pp 1-9. https://doi.org/10.1007/s007040200008. Gorbunov, A.P., (1993), Geocryology in Tianshan Mountain, PERMAFROST, Sixth International Conference. Proceedings. July 5-9, Beijing, China, 2, South China University of Technology Press, pp 1105–1107. Hasanean, H. M., Almazroui, M., Jones, P. D., & Alamoudi, A. A. (2013), Siberian high variability and its teleconnections with tropical circulations and surface air temperature over Saudi Arabia. Climate dynamics, Vol41, No7-8, pp 2003-2018. https://doi: 10.1007/s00382-012-1657-9. Konstantinova, N. A., & Vasiljev, A. N. (1994), On the hepatic flora of Sayan Mountains (south Siberia). Arctoa, Nov3, pp 123-132https://doi: 10.15298/arctoa.03.07 Lingis, P., & Michaelides, S. C. (2009), Teleconnection patterns of the Siberian Anticyclone and precipitation over Cyprus. Atmospheric Research, Vol94, No4, pp663-674.https://doi.org/10.1016/j.atmosres.2009.05.013. Lydolph, P. E. (1977), Climates of the Soviet Union. Elsevier Scientific Publishing Company. https://doi.org/10.2307/2495290 Takahashi, H. (1990). Migration of the cold air mass related to rain belt formation of the Chinese continent and atmospheric systems during the Baiu season (in Japanese). Geographical Review of Japan; Series A, Vol 64, pp10-24.https://doi.org/10.4157/grj1984a.64.10_697. Takaya, K., & Nakamura, H. (2005). Mechanisms of intraseasonal amplification of the cold Siberian high. Journal of the Atmospheric Sciences, Vol62, No12, pp4423-4440.https://doi.org/10.1175/JAS3629.1 Zhang, Y. (1996). Climatology of east Asia winter monsoon and cold surges program for climate model diagnosis and intercomparison (PCMDI)No. 38. Zhao, S., Feng, T., Tie, X., Long, X., Li, G., Cao, J., ... & An, Z. (2018). Impact of climate change on Siberian High and wintertime air pollution in China in past two decades. Earth's Future, Vol6, No2, pp 118-133.https://doi.org/10.1002/2017EF000682. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 465 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 284 |