تعداد نشریات | 32 |
تعداد شمارهها | 735 |
تعداد مقالات | 7,131 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,584,379 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,937,234 |
حق به شهر و الگوی برنامهریزی مشارکتی (تحلیلی بر تولید اجتماعی فضاهای شهری با تأکید بر مجتمعهای بزرگ تجاری کلانشهر تهران) | ||
نشریه جغرافیا و توسعه | ||
مقاله 1، دوره 20، شماره 66، فروردین 1401، صفحه 1-34 اصل مقاله (1.32 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/j10.22111.2022.6690 | ||
نویسندگان | ||
حسن بهنام مرشدی1؛ صفر قائدرحمتی* 2؛ عبدالرضا رکن الدین افتخاری3؛ ابوالفضل مشکینی2 | ||
1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
2دانشیار جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
3استاد جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
این پژوهش، با بهرهگیری از تئوری تولید فضا و حق به شهر هنری لوفور و نیز الگوی برنامهریزی مشارکتی و پرهیز از تفاسیر و تحلیلهای تقلیلگرایانِ؛ در تلاش برای رسیدن به الگوی مطلوب تولید و بازتولید فضاهای شهری با تاکید بر یکی از عظیمترین، سرمایهبرترین و پر چالشترین فضاهای شهری یعنی مجتمعهای بزرگ تجاری یا مگامالهای کلانشهر تهران است. الگویی که بازی گرفتن و مشارکت شهروندان را اصل اساسی خود در سیاستگذاری شهری قرار داده و ندای اجتماعی بودن فضا و سازماندهی شدن زندگی افراد را بر مبنای انتزاعاتی چون طرح و نقشه، مؤسسات مالی، نظاممهندسی و ... میدهد. به بیانی دیگر، در این گفتار نگارندگان، علاوه بر تحلیل مفهوم حق به شهر و ابعاد آن و نیز ارتباط مفهومی آن با جریانِ تولید و بازتولید فضا در شهر، در پی این سؤال است که شهر مطلوب، بهعنوان عرصهی عمل، برای شهروندان و کنشگران فعال کدام است؟ و فرایند دستیابی بهحق در این عرصه، چگونه است؟. راهبرد غالب در این پژوهش بر اساس مساله تعریف شده در ذهن پژوهشگر، راهبرد کیفی بوده و روش تحقیق نیز توصیفی- تحلیلی است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که حق به شهر لوفور آزادی شهروندان برای مشارکت در استفاده و تولید فضای شهری بوده و بنابراین تولید فضا از طریق کنش اجتماعی را نمیتوان بدون مشارکت شهروندان در آن تصور کرد. ازاینرو هدف بنیادین مشارکت، بازپسگیری توان تصمیمگیری توسط مردم از نهاد قدرت است و به همین دلیل میتوان معادلات مشارکت را بهمثابه معادلات جابجایی قدرت میان نهادها و مردم در نظر گرفت. به بیانی دیگر باید از طریق پیگیری مداوم حق به شهر، در برابر هژمونی تولید فضای سرمایهدارانه ایستادگی و راهبردی رهاییبخش اتخاذ کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
تولید فضا؛ حق به شهر؛ الگوی برنامهریزی مشارکتی؛ مجتمعهای بزرگ تجاری (مگامال)؛ کلانشهر تهران | ||
مراجع | ||
- احمدی، سجاد (1398). تبیین فضای انتزاعی بر طرح تفصیلی شیراز. رسالۀ دکتری با راهنمایی دکتر علی موحد، گروه آموزشی جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه خوارزمی.
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/9ff58090cca47fe97c9d317ae2c8a072
- آخوندی، عباس (1399). شهرفروشی، بیتوجهی به حکمروایی شهری. روزنامۀ شرق. دوشنبه 25 اسفند 1399. شمارۀ 3963.
https://www.sharghline.ir/newspaper/content/main/279832/
- اطهاری، کمال (1390). بررسی آراء هنری لوفور: حق به شهر. گزارش نشست گروه جامعهشناسی شهر و مطالعات منطقهای.
http://www.isa.org.ir.
- اطهاری کمال (1394) شهریشدن رانت در ایران.
.www.fanni.info/
- پیران، پرویز (1394). حق مشخص به شهر مشخص، نشریه معماری و شهرسازی هفتشهر، دورۀ 4. شمارۀ 50-49. صفحات 51-8. http://www.haftshahrjournal.ir/article_20425.html
- جاودانی، علی؛ حسین پروین (1391). مشارکت فضا و مردم یا اتصال امر سیاسی و فضای شهری) نمونۀ موردی: محلة بابالوزیر و میدانالتحریر قاهره، 1391)، باغ نظر. شمارۀ 24. سال دوازدهم. صفحه 124-109.
http://www.bagh-sj.com/article_11094.html
- حبیبی، سید محسن (1398). شرح جریانهای فکری معماری و شهرسازی در ایران معاصر با تأکید بر دورۀ زمانی 1383-1357، انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی. چاپ پنجم. تعداد صفحه 384.
https://www.gisoom.com/book/1377449/1383-135/
- سالاری، محمد (1398). بازنگری طرح تفصیلی و حق بر شهر، روزنامه دنیای اقتصاد. شمارۀ خبر: ۳۵۴۰۷۳۵.
https://www.donya-e-eqtesad.com/ a/tiny/news-3540735
- صداقت، پرویز (1396). حق به شهر، بهمثابۀ دالّ فراگیر، نقد اقتصاد سیاسی. صفحات 7-1.
https://pecritique.com/2017/07/29/
- ضوابط و مقررات طرح تفصیلی شهر تهران (1391). معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران، ادارۀ کل شهرسازی و طرحهای شهری.
https://tka-eng.com/wp-content/uploads/ 2016/05/detailed-design.pdf
- غمامی، مجید (1392). بررسی وضعیت شهرسازی و برنامهریزی شهری و منطقهای در ایران معاصر، انتشارات افرند. چاپ اول. تعداد صفحات 236. https://www.gisoom.com/book/1955245/
- قادری، محمد (1396). پایینبودن سهم مالیات عامل اصلی تراکمفروشی و تغییر کاربری در تهران، عیار آنلاین، ۳۰ مرداد ۱۳۹۶.
https://ayaronline.ir/1396/05/249275.html
- کرسول، جان (1396). پویش کیفی و طرح پژوهش، انتخاب از میان پنج رویکرد روایت پژوهی، پدیدارشناسی، نظریۀ دادهبنیاد، قومنگاری و مطالعۀ موردی، ترجمۀ حسنداناییفرد و حسین کاظمی،انتشارات صفار. ویرایش سوم. تعداد صفحات 320.
https://www.gisoom.com/book/11345025/
- مارشال، کاترین و راسمن ب. گرچن (1390). روش تحقیق کیفی، ترجمۀ علی پارساییان و محمد اعرابی. تهران. دفتر پژوهشهای فرهنگی. تعداد صفحات 242. https://www.gisoom.com/book/1743460/
- مدنیپور، علی (1381). تهران ظهور یک کلانشهر. ترجمۀ حمید زرآزوند. تهران: انتشارات شرکت پردازش و برنامهریزی شهری. چاپ اول. تعداد صفحات 384. https://www.gisoom.com/book/1229648/
- وزارت راه و شهرسازی (۱۳۹۴). ویژهنامۀ جامعهشناسی راه ابریشم، مدیر مسئول و سردبیر: سید قاسم بینیاز، شمارۀ ۲. مرداد و شهریور. تعداد صفحات 68.
http://news.mrud.ir/download?f=2015/11/03/0/18749.pdf&ts=1446647227000
- هاروی، دیوید و اندی مری فیلد (1391). حق به شهر: ریشههای شهری بحرانهای مالی، ترجمۀ خسرو کلانتری، تهران. انتشارات مهر ویستا. چاپ اول. تعداد صفحات 112. https://www.gisoom.com/book/1881770/
- Brenner, Neil & Marcuse, Peter & Mayer, Margit (2011). Cities For People, Not For Profit: Critical Urban Theory and the Right to the City. Routledge.
https://www.routledge.com/Cities-for-People-Not-for-Profit-Critical-Urban-Theory-and-the-Right-to/Brenner-Marcuse-Mayer/p/book/9780415601788
- Butler, Chris (2005). Reading the production of suburbia in post-war australia. Law text culture, Vol. 9, PP.12-33. Available at ssrn. https://ro.uow.edu.au/ltc/vol9/iss1/2/
- De certeau, M. (2006). The practice of everyday life. Berkley: university of california press.
https://monoskop.org/images/2/2a/De_Certeau_Michel_The_Practice_of_Everyday_Life.pdf
- Fenster, T (2005). Identity issues and local governance: women’s everyday life in the city. Social identities. 11:1, PP. 23-39. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13504630500100472
- Gottdiener, Mark (1993). A Marx for our time: Henri Lefebvre and the production of space, sociological theory, Vol. 11, No. 1, PP. 129-134.
https://www.jstor.org/stable/201984?seq=1
- Harvey, David (1989). From managerialism to entrepreneurialism: the transformation in urban governance in late capitalism. Geografiska annaler. Series b, human geography, 71(1), 3-17. Doi: 10.2307/490503. https://www.jstor.org/stable/490503
- Harvey,David (2012). Rebel cities: from the right to the city to the urban revolution, publications Verso, PP. 219.
https://www.amazon.com/Rebel-Cities-Right-Urban-Revolution/dp/1781680744
- Lefebver, Henri (1991). The Production of Space, Translated by David Nicholson. Smith, Oxford, Black well, Oxford and Cambridge.
https://www.wiley.com/en-us/The+Production+of+Space-p-9780631181774
- Lefebvre, Henri (2009). State, space, world: Selected essays (N. Brenner & S. Elden, Eds; G. Moore, N. Brenner, & S. Elden, Trans.). Minneapolis: University of Minnesota Press.
https://www.jstor.org/stable/10.5749/j.ctttsrv7
- Lefebvre, Henri., (2003). The urban revolution. (R.Bononno,Trans)University of minnesotaPress.
https://www.jstor.org/stable/10.5749/j.ctt5vkbkv
- Macleod, Gordon & Jones, Martin (2011). Renewing urban politics. Urban studies, 48 (12): 2443-2472. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0042098011415717?journalCode=usja
- Merrifield, Andy (2002).Metromarxism, London: Routledge.
https://www.routledge.com/Metromarxism-A-Marxist-Tale-of-the-City/Merrifield/p/book/9780415933490
- Purcell, Mark (2002). Excavating Lefebver: The Right to the City and its Urban Politics of the Inhabitant,GeoJournal,Vol.58.No.2-3.PP.99-108.
https://link.springer.com/article/10.1023/B:GEJO.0000010829.62237.8f
- Purcell, Mark (2014). Possible Worlds: Henri Lefebvre And The Right To The City.” Journal Of Urban Affairs 36.1: 141-154.
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1111/juaf.12034
- Smith, Neil (1996). The New Urban Frontier: Gentrification and the Revanchist City, New York: Routledge.
https://www.routledge.com/The-New-Urban-Frontier-Gentrification-and-the-Revanchist-City/Smith/p/book/9780415132558
- Zieleniec, Andrzej (2007). Space and social theory, london: sage publications.
https://uk.sagepub.com/en-gb/eur/space-and-social-theory/book226343
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,052 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,113 |