تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 604 |
تعداد مقالات | 6,158 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,077,054 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,928,346 |
تحلیل روند تغییرات سری زمانی بیشینه بارش روزانه و سالانه حوضه آبریز کرخه و دز | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 9، دوره 11، شماره 32، شهریور 1401، صفحه 149-168 اصل مقاله (1.52 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2022.38193.1788 | ||
نویسندگان | ||
زیبا حسنوند![]() ![]() | ||
1دانشجوی دکترا آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه لرستان | ||
2دانشیار، گروه جغرافیا، دانشگاه لرستان | ||
3استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه لرستان | ||
چکیده | ||
بارش بهعنوان مهمترین مشخصه اقلیمی هر منطقه است. این مشخصه اقلیمی جز نوسانیترین متغیرهای اقلیمی است که بر منابع آب منطقه بهطور جدی ﺗﺄثیرگذار است. این مسئله بهویژه در ایران با بارش متوسط بیش از 250 میلیمتر، اهمیت دارد. هدف این مطالعه تحلیل بارشهای سنگین حوضه کرخه و دز با استفاده از روشهای آماری است. بدین منظور از دادههای بارشی 14 ایستگاه سینوپتیکی و بارانسنجی بازه زمانی 60 ساله (2019 – 1959) استفاده شد. جهت نیل به اهداف پژوهش، ابتدا با استفاده از تابع توزیع احتمالاتی حد نهایی تیپ 1 (گامبل)، آستانه بارش سنگین هر ایستگاه مشخص شد. آنگاه برای شناسایی روندهای یکنواخت و نایکنواخت موجود در سری زمانی بیشینه بارشهای روزانه و مجموع بارش سالانه از روش گرافیکی ITA و آزمون ناپارامتری من- کندال استفاده شد. نتایج بهدستآمده از آستانههای بارش سنگین مشخص شد. بهطور متوسط بارش بیش از 7/40 میلیمتر در حوضه کرخه و متوسط بارش بیش از 47 میلیمتر در حوضه دز بهعنوان بارش سنگین محسوب میشوند. تعداد روزهای بارش سنگین حوضه کرخه متوسط 118 روز و حوضه دز 81 روز است. آستانه سیلابخیزی حوضه کرخه کمتر از حوضه دز است. بنابراین بارشهای کرخه ناگهانیتر و نامنظمتر رخ میدهد، درحالی بارشهای حوضه دز از سریهای زمانی بههنجارتری برخوردار است. در نتیجه حوضه کرخه ازنظر افزایش بارشهای سنگین منجر به سیلاب آسیبپذیرتر از حوضه دز است. نتایج حاصل از کاربرد آزمون من - کندال و ITA نشان داد آزمون من - کندال تنها قادر به شناسایی روندهای یکنواخت در سریهای زمانی هستند، چنانکه مزیت روش ITA این است علاوه بر روندهای یکنواخت، قادر است روندهای پنهان و داخلی را در سریهای زمانی شناسایی کند. برای نمونه اگرچه آزمون من - کندال روند مشخصی برای بارشهای بیشینه ایستگاه خرمآباد نشان نداد، ولی آزمون ITA روندهای پنهان و نایکنواخت این ایستگاه کشف و شناسایی کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
بارش؛ روش ITA؛ آزمون من - کندال؛ کرخه و دز | ||
مراجع | ||
بارانی، نادر؛ کرمی، آیتاله. (1398). تحلیل روند سالانه پارامترهای اقلیمی دما و بارش در نواحی دهگانه زراعی - اکولوژیکی ایران. فصلنامه علوم محیطی، دوره هفدهم، شماره 4، 90-75. https://envs.sbu.ac.ir/article_98116.html
باقرپور، مهسا؛ سیدیان، سید مرتضی؛ فتحالهی، ابوالحسن؛ محمدی، امین. (1396). بررسی کارایی آزمون من - کندال در شناسایی روند سریهای دارای خودهمبستگی. مجله علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، شماره 36، 21-11.
حسینی، سید اسعد؛ مجیدی، لیلا؛ بالی، عارف؛ شیراوند، هنگامه. (1399). بررسی نوسانات منطقهای دما و بارش در جنوبغرب آسیا. نشریه پژوهشهای اقلیمشناسی، سال یازدهم، شماره 42، 167-155. http://clima.irimo.ir/article_125201.html
رضایی، پرویز؛ قربانپور، آتیه. (1397). تحلیل روند تغییرات بارش در شرق گیلان. فصلنامه جغرافیای طبیعی، سال یازدهم، شماره 40، 120-105. https://www.sid.ir/FileServer/JF/20413974007.pdf
ظهرابی، نرگس؛ مساح بوانی؛ علیرضا، گودرزی، الهه؛ حیدرنژاد، محمد. (1395). شناسایی روند تغییرات دما و بارش سالانه در حوضه آبریز
کرخه. فصلنامه علمی – پژوهشی اکوبیولوژی تالاب – دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، شماره 28، 22 – 5.
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=276416
قصاب فیض، مصطفی؛ اسلامی، حسین. (1396). ارزیابی تغییرات بارندگی با روش من - کندال و رگرسیون خطی در استان خوزستان. فصلنامه علمی و تخصصی مهندسی آب، شماره 2، 121-113. http://jwe.iau-shoushtar.ac.ir/article_536703.html میرمریدی، عاطفه. (1399). تحلیل سینوپتیکی بارشهای سنگین استان لرستان. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه لرستان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا. ﻣﺆلف: دفتر برنامهریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو. (1394). سالنامه آماری آب کشور 1391-1390، 13. Arafat Rahman, M., Begum, M. (2013). Application of non – parametric test for trend detection of rainfall in the largest island of Bangladesh, Journal Earth Sciences, 2, 40-44. https://www.researchgate.net Brunetti, M., Buffoni, L., Mangiantic, F., Maugeri, M., Nanni, T. (2004). Temperature Precipitation and Extreme event during the last century in Italy, Global and Planetary Change, 40, 141-149. https://doi.org/10.1016/S0921-8181(03)00104-8 Buffoni, L., Maugeri, M., Nanni, T. (1999). Precipitation in Italy from 1833 to 1996, Theoretical Applied Climatology, 63, 33-40. https://doi.org/10.1007/s007040050089 Caloiero, T., Coscarelli, R.,Ferrari,E. (2020). Assessment of seasonal and annual rainfall trends in Calabria (Southern Italy) with the ITA method. Journal of Hydroinformatics, 22(4), 738-748. https://doi.org/10.2166/hydro.2019.138 Caloiero, T., Coscarelli, R.,Ferrari,E. (2018). Application of the Innovative Trend Analysis Method for the Trend Analysis of Rainfall Anomalies in Southern Italy. Water Resources Management, 32, 4971-4983. https://doi.org/10.1007/s11269-018-2117-z Elouissi, A., Sen, Z., Habi, M. (2016). Algerian rainfall innovative trend analysis and its implications to Macta Watershed. Arabian Journal of Geosciences, 9, 303. http://doi.org/10.1007/s12517-016-2325-x Hartmann, H., Becker, S.,King, L. (2008). Quasi–Periodicities in Chinese Precipitation time series, Applied Climatology, 92, 155-163. http://doi.org/10.1007/s00704-007-0317-1 IPCC Semenor, M. A. (2007). Developing of High – resolution UKCUP 02- based climate change Scenarios in the UK. Agriculturral Forest meteorology, 144, 127-138. https://links/5bec8e38a6fdcc3a8dd5924d/Development-of-high-resolution-UKCIP02-based-climate-change-scenarios-in-the-UK.pdf Leong Tan, M., LatifIbrahim, A., Yusop, Z., Chua, V., Wengchan, N. (2017). Climate change impacts under CMIP5 RCP scenarios on water resources of the Kelantan River Basin, Malaysia. Atmospheric Research, 189, 1-10. http://doi.org/10.1016/j.atmosres.2017.01.008 Murat, A., Ozgur, K. (2015). Investigation of trend analysis of monthly total precipitation by an innovative method. Theoretical and Applied Climatology, 120, 617-629. http://doi.org/10.1007/s00704-014-1198-8 Raziei, T.,Daneskar Arasteh, P.,Saghfian,B. (2005). Annual rainfall trend in arid and semi-arid regions of Iran, ICID 21st European Regional Conference.May, 15-19.https://links/5736a6bc08ae9ace840afbc9/Annual-Rainfall-Trend-in-Arid-and-Semi-arid-Regions-of-Iran.pdf. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 380 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 244 |