تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 587 |
تعداد مقالات | 6,018 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,814,315 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,818,297 |
اثر سیل در تغییر پارامترهای کیفی آب رودخانه زرینگل، استان گلستان | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 9، دوره 11، شماره 33، مهر 1401، صفحه 155-176 اصل مقاله (3.12 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2022.38587.1807 | ||
نویسندگان | ||
مجتبی قره محمودلو ![]() ![]() | ||
1استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس | ||
2استادیار گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس | ||
چکیده | ||
بهمنظور بررسی تاثیر سیل بر روی پارامترهای کیفی آب رودخانه زرینگل، از پنج ایستگاه بر روی رودخانه در سه دوره قبل، همزمان و بعد از وقوع سیل نمونهبرداری و برخی از پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب تعیینشد. برای مقایسه و تعیین اختلاف آماری بین پارامترها کیفی از آزمون F استفادهشد. سپس تغییرات هیدروژئوشیمیایی رودخانه، عوامل مؤثر در کنترل ترکیب شیمیایی و همچنین فرآیندهای غالب آب رودخانه تعیینشد. درنهایت جهت پیشبینی احتمال رسوب و یا انحلال برخی از کانیها کربناته و تبخیری در هر سه دوره، از شاخصهای اشباع استفادهشد. نتایج این پژوهش نشانداد که در زمان سیل یونهای کلراید و سدیم یونهای غالب آب بوده و بیشترین تغییرات در زمانهای مختلف مربوط به دو یون مذکور میباشد. تیپ غالب آب رودخانه در زمانهای قبل و بعد از وقوع سیلاب بیکربنات منیزیک میباشد. درحالیکه در زمان وقوع سیل به سولفات تا کلرید سدیک تغییر مییابد. براساس دیاگرامهای پایپر و دوروف اکثر نمونههای مربوط به قبل و بعد از وقوع سیلاب دارای رخسارههای نزدیک به منطقه تغذیه (بیکربناته) هستند. درحالیکه در زمان وقوع سیلاب با فراوانی یونهای کلراید و سولفات در آب، رخسارههای ترکیبی غالب میشوند و میزان TDS آب در این زمان تقریبا سه برابر قبل از وقوع آن میباشد. براساس تجمع، توزیع و جهت یافتگی نمونهها بر روی دیاگرام گیبس، عامل اصلی کنترل کننده شیمی آب رودخانه زرینگل در هر سه دوره، هوازدگی شیمیایی کانیهای تشکیل دهنده سنگهای حوضه میباشد. همچنین براساس نتایج حاصل از نسبتهای یونی، انحلال برخی از کانی تبخیری نظیر ژیپس همزمان با پدیده تبادل کاتیونی از جمله فرآیندهای غالب هیدروژئوشیمیایی در زمان وقوع سیل میباشد. درحالیکه در بیشتر نمونههای مربوط به قبل و بعد از سیل فرآیند عکس تبادل یونی غالب میباشد. براساس نتایج حاصل از نمودارهای دو متغیره، منشأ اصلی شوری آب رودخانه زرینگل انحلال کانیها تبخیری (نظیر هالیت) متعلق به سازند مبارک میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
سیل؛ هیدروژئوشیمی؛ مارن؛ رودخانه زرینگل | ||
مراجع | ||
حشمتپور، علی؛ جندقی، نادر؛ پسند، سعیده؛ قرهمحمودلو، مجتبی. (1399). اثر خشکسالی بر کیفیت منابع آبهای سطحی استان گلستان جهت اهداف آبیاری مطالعه موردی: رودخانه گرگان رود. فصلنامه جغرافیای طبیعی، 12(48)، 88-75.
سامانی، سعیده؛ بوستانی، فردین؛ ایرجیزاده، مراد. (1399). استفاده از مدل ژئوشیمیایی معکوس و روشهای هیدروژئوشیمی در جهت بررسی منشأ شوری آبخوان سروستان. مجله هیدروژئولوژی، 5(1)، 16-33.
سلماسی، رامین. (1392). اثر سیلاب بر آلودگی خاکهای کشاورزی با فلزات سنگین، همراه مثال موردی. مجله انسان و محیط زیست، 11(2)، 40-35.
شیرازی، اسماعیل. (1395). آموزش جامع نرمافزار آماری Minitab 16. چاپ اول. انتشارات نوروزی. تعداد صفحات 305.
صادقی کردقوجه بیگلو، مهناز. (1399). تاثیر گنبدهای نمکی بر خصوصیات هیدروشیمیایی و کیفیت آب رودخانه فیروز آباد در استان فارس. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گنبد کاووس.
فریدگیگلو، بهنام؛ نجفینژاد، علی؛ مغانی بیلهسوار، وحید؛ غیاثی، اصغر. (1392). بررسی تغییرات کیفیت آب رودخانه زرینگل استان گلستان. مجله پژوهشهای حفاظت آب و خاک. 20(1)، 95-77.
قائدامینی، فاطمه؛ زمانی، رسول؛ محمودی، احمد؛ نجفی، مریم. (1396). ارزیابی کیفیت آب رودخانه پیرغار بهمنظور شرب و آبزی پزوری، استان چهار محال و بختیاری. نشریه محیط زیست طبیعی، 70(3)، 684-673. doi:10.22059/JNE.2017.212210.1212
قرهمحمودلو، مجتبی؛ جندقی، نادر؛ صیادی، مریم. (1399). بررسی تکامل هیدروشیمیایی و کاهش کیفیت آب رودخانه گرگانرود. فصلنامه زمین شناسی ایران. 14(55)، 145-122. http://geology.saminatech.ir/Article/9882
قلیزاده، محمد؛ پاکروان، محمدهادی. (1397). نظارت بر سلامت رودخانه زرین گل با استفاده از شاخص زیستی SIGNAL. فصلنامه علمی پژوهشی محیط زیست جانور، 10(2)، 272-267.
قلیزاده، محمد؛ علینژاد، مجید. (1397). بررسی تغییرات مکانی برخی از پارامترهای موثر بر کیفیت آب رودخانه زرینگل در استان گلستان. فصلنامه علوم محیطی. 16(1)، 126-111.
نوری، زهرا؛ ملکیان، آرش. (1395). بررسی تاثیر عوامل موثر بر کیفیت آب رودخانههای سیمره و کشکان در استان های ایلام و لرستان. نشریه محیط زیست طبیعی، 69(2)، 564-549.doi: 10.22059/JNE.2016.59764
Abbasi-Moghadam, H.R., Mahmoodlu, M.G., Jandaghi, N., Heshmatpour, A., Seyed, M. (2021). River bank filtration for sustainable water supply on Gorganroud River, Iran. Environmental Earth Sciences, 80(1), pp1-15. Doi:10.1007/s12665-020-09334-3. Arpine, H., Gayane, S. (2016). Determination of background concentrations of hydrochemical parameters and water quality assessment in the Akhuryan River Basin (Armenia). Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, 94, pp 2-9. doi:10.1016/j.pce.2016.03.011. Barzegar, R., Moghaddam, AA, Tziritis, E. (2016). Assessing the hydrogeochemistry and water quality of the Aji-Chay River, northwest of Iran. Environmental Earth Sciences, 75(23), pp 1-5. doi:10.1007/s12665-016-6302-1. Batsaikhan, B., Kwon, J.S., Kim, K.H., Lee, Y.J., Lee, J.H., Badarch, M., Yun, S.T. (2017). Hydrochemical evaluation of the influences of mining activities on river water chemistry in central-northern Mongolia. Environmental Science and Pollution Research, 24(2), pp 2019-2034. doi:10.1007/s11356-016-7895-3. Ching, Y.C., Lee, Y.H., Toriman, M.E., Abdullah, M., Yatim, B.B. (2015). Effect of the big flood events on the water quality of the Muar River, Malaysia. Sustainable Water Resources Management, 1(2), 97-110. doi:10.1007/s40899-015-0009-4. Gibbs, R.J. (1970). Mechanisms controlling world water chemistry. Science, 170(3962), pp 1088-1090. Hounslow, A. (1995). Water Quality Data: Analysis and Interpretation. CRC press., 416 p. Islam, M.A., Zahid, A., Rahman, M.M., Rahman, M.S., Islam, M.J., Akter, Y., Shammi, M., Bodrud-Doza, M. and Roy, B. (2017). Investigation of groundwater quality and its suitability for drinking and agricultural use in the south-central part of the coastal region in Bangladesh. Exposure and health, 9(1), pp.27-41. doi:10.1007/s12403-016-0220-z Jongman, B., Hochrainer-Stigler, S., Feyen, L., Aerts, J.C., Mechler, R., Botzen, W.W., Bouwer, L.M., Pflug, G., Rojas, R., Ward, P.J. (2014). Increasing stress on disaster-risk finance due to large floods. Natural Climate Change, 4 (4), pp 264-268. doi:10.1038/NCLIMATE2124. Laxmankumar, D., Satyanarayana, E., Dhakate, R., Saxena, P.R. (2019). Hydrogeochemical characteristics for fluoride contamination in groundwater of Maheshwarm Mandal, RR District, Telangana state, India. Groundwater for Sustainable Development. 8, pp 474-483. DOI: 10.1016/j.gsd.2019.01.008. Lima, A.D.O., Lima-Filho, F.P., Dias, N.D.S., Reho, P.R., Aagao, D., Blanco, F.F., Ferreira, M. (2017). Mechanisms controlling surface water quality in the Cobras river sub-basin, northeastern Brazil1. Revista Caatinga, 30, pp181-189. https://doi.org/10.1590/1983-21252017v30n120rc. Kumar, M., Kumari, K., Ramanathan, A.L., Saxena, R. (2007). A comparative evaluation of groundwater suitability for irrigation and drinking purposes in two intensively cultivated districts of Punjab, India. Journal of Environmental Geology. 53, pp553-574. Doi:10.1007/s00254-007-0672-3 Mishra, K., Binaya, K. (2017). Regmi, Yoshifumi Masago, Kensuke Fukushi, Pankaj Kumar, and Chitresh Saraswat. Assessment of Bagmati River pollution in Kathmandu Valley: Scenario-Based Modeling and Analysis for Sustainable Urban Development. Sustainability of Water Quality and Ecology, 9, pp 67-77. doi:10.1016/j.swaqe.2017.06.001. Naderi, M., Raeisi, E., Zarei, M. (2016) The impact of halite dissolution of salt diapirs on surface and groundwater under climate change, South-Central Iran. Environmental Earth Sciences, 75, 708. Doi: 10.1007/s12665-016-5525-5. Nwankwoala, H.O. and Udom, G.J., 2011. Hydrochemical facies and ionic ratios of groundwater in Port Harcourt, Southern Nigeria. Research Journal of Chemical Sciences. 1(3), pp 87-101. Mazor, E. (1991). Applied chemical and isotopic groundwater hydrology. John Wiley & Sons, New York. 456p. Parkhurst, D., Appelo, C. (1999). PHREEQC for Windows version 1.4.07, A hydrogeochemical transport model. The U.S, Geological Survey Software. Safari, M., Hezarkhani, A., Mashhadi, S.R. (2020). Hydrogeochemical characteristics and water quality of Aji-Chay river, the eastern catchment of Lake Urmia, Iran. Journal of Earth System Science, 129(1), pp1-15. doi:10.1007/s12040-020-01469-y. Saha, A., Salim, S.M., Sudheesan, D., Suresh, V.R., Nag, S.K., Panikkar, P., Das, B.K. (2020). Impacts of a massive flood event on the physico-chemistry and water quality of river Pampa in Western Ghats of India. International Journal of Environmental Analytical Chemistry, pp 1-19. doi:10.1080/03067319.2020.1843026. Saleh, A. Al-Ruwaih, F., Shehata, M. 1999. Hydrogeochemical processes operate within the main aquifers of Kuwait. Journal of Arid Environments. 42, pp195-209. Doi:10.1006/JARE.1999.0511 Sikdar, P.K., Sarkar, S.S., Palchoudhury, S. (2001). Geochemical evolution of groundwater in the Quaternary aquifer of Calcutta and Howrah, India. Journal of Asian Earth Sciences, 19, pp 579-594. DOI: 10.1016/S1367-9120(00)00056-0. Subyani, A.M. (2005). Hydrochemical identification and salinity problem of groundwater in Wadi Yalamlam basin, Western Soudia Arabia. Arid Environments, 60, pp 53-66. doi:10.1016/j.jaridenv.2004.03.009. Wu, Z., Wang, X., Chen, Y., Cai, Y., Deng, J. (2018). Assessing river water quality using water quality index in Lake Taihu Basin, China. Science of the Total Environment, 612, pp 914-922. doi:10.1016/j.scitotenv.2017.08.293. Xu, H., Zheng, H., Chen, X., Ren, Y., Ouyang, Z. (2016). Relationships between river water quality and landscape factors in Haihe River Basin, China: Implications for environmental management. Chinese Geographical Science, 26, pp197-207. Yang, Q., Li, Z., Ma, H., Wang, L., Martín, J.D. (2016). Identification of the hydrogeochemical processes and assessment of groundwater quality using classic integrated geochemical methods in the Southeastern part of Ordos basin, China. Environmental Pollution, 218, pp 879-888. DOI: 10.1016/j.envpol.2016.08.017. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 224 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 110 |