دانشگاه سیستان و بلوچستان

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات33
تعداد شماره‌ها769
تعداد مقالات7,457
تعداد مشاهده مقاله12,440,612
تعداد دریافت فایل اصل مقاله8,469,277
امانی, میثم, سلیمانی, کریم. (1401). نقش مؤسسه انتشارات فرانکلین در تمرکزگرایی چاپ کتب درسی ابتدایی در ایران دوره پهلوی از 1357 تا 1336ش.. نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 16(31), 26-50. doi: 10.22111/jhr.2022.41054.3310
میثم امانی; کریم سلیمانی. "نقش مؤسسه انتشارات فرانکلین در تمرکزگرایی چاپ کتب درسی ابتدایی در ایران دوره پهلوی از 1357 تا 1336ش.". نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 16, 31, 1401, 26-50. doi: 10.22111/jhr.2022.41054.3310
امانی, میثم, سلیمانی, کریم. (1401). 'نقش مؤسسه انتشارات فرانکلین در تمرکزگرایی چاپ کتب درسی ابتدایی در ایران دوره پهلوی از 1357 تا 1336ش.', نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 16(31), pp. 26-50. doi: 10.22111/jhr.2022.41054.3310
امانی, میثم, سلیمانی, کریم. نقش مؤسسه انتشارات فرانکلین در تمرکزگرایی چاپ کتب درسی ابتدایی در ایران دوره پهلوی از 1357 تا 1336ش.. نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 1401; 16(31): 26-50. doi: 10.22111/jhr.2022.41054.3310

نقش مؤسسه انتشارات فرانکلین در تمرکزگرایی چاپ کتب درسی ابتدایی در ایران دوره پهلوی از 1357 تا 1336ش.

نشریه پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام
مقاله 2، دوره 16، شماره 31، دی 1401، صفحه 26-50    اصل مقاله (661.66 K)
نوع مقاله: علمی و پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2022.41054.3310
نویسندگان
میثم امانی1؛ کریم سلیمانی* 2
1دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
2دانشیار گروه تاریخ دانشکده علوم انسانی.دانشگاه شهید بهشتی تهران ایران
چکیده
انحصار چاپ کتاب‌های درسی را می‌بایست اقدامی در جهت تمرکزگرایی در حوزه آموزش دانست که دولت‌های مطلقه به شدت به انجام آن علاقه‌مند بودند. در ایران هنگامی‌که دولت در وضعیت تمرکزگرایی قرار می‌گرفت، انحصار در حوزه آموزش افزایش می‌یافت و برعکس، زمانی‌که قدرت مرکزی با چالش روبرو بود، تنوع فضای آموزشی را پر می‌کرد. با اشغال ایران در شهریور 1320 و سقوط حکومت استبدادی رضاشاه، دوره‌ای از حاکمیت غیرمتمرکز آغاز شد و در زمینه کتب درسی، سلایق و تنوع فراوانی به وجود آمد. حکومت پهلوی که با کودتای 28 مرداد 1332 قدم در تمرکزگرایی گذاشته بود و تحقق این امر را با قرار گرفتن در بلوک غرب می‌دید، با استمداد از مؤسسه انتشارات فرانکلین که یک شرکت آمریکایی بود، چاپ کتب درسی ابتدایی را در انحصار گرفت. اگرچه دولت از سال 1342ش. با تأسیس سازمان کتب درسی به ظاهر در جهت تمرکز این حوزه تحت نظارت خود برآمد، اما این امر از نفوذ مؤسسه فرانکلین نکاست. در این مقاله تلاش شده است تا با روشی توصیفی- تحلیلی و با اتکا بر اسناد تاریخی، چگونگی شکل‌گیری نظم آموزشی از طریق سامان یافتن کتب درسی بررسی شود. اگرچه اقدام به تمرکزگرایی در چاپ کتب درسی تا حدی با توفیق همراه بود، اما از آنجا که دولت امکان نظارت بر این مسئله را نداشت، شاهد شکل‌گیری یک رانت همراه با واگذاری بخشی از امتیاز دولت به یک مؤسسه غیرایرانی هستیم که با اعتراض‌ها و مخالفت‌های زیادی روبرو شد و تلاشی در جهت از بین بردن بومی‌گرایی و آزادی‌های حوزه آموزشی قلمداد شد.
کلیدواژه‌ها
مؤسسه انتشارات فرانکلین؛ کتب درسی؛ سازمان کتب درسی؛ تمرکزگرایی؛ پهلوی دوم
مراجع
منابع و مطالعات

  • آذرنگ، عبدالحسین، (1396)، تاریخ و تحول نشر. تهران: خانه کتاب.
  • آل‌احمد، جلال، (1342)، «بلبشوی کتاب‌های درسی.» سه مقاله دیگر، بی‌جا: بی‌نا.
  • بیات، کاوه، (1374)، «تجربه فرانکلین.» مجله گفتگو. ش7، صص 63-57.
  • جعفری، عبدالرحیم، (1388)، در رثـای همان صنعتی‌زاده. مجله بخارا، ش 72 و 73.
  • «راهی که بازگشت ندارد.» نشریه آموزش و پرورش (تعلیم و تربیت)، دوره 33، ش9، صص 25- 11.
  • ریاحی، محمدامین، ماجرای کتاب‌های درسی (ورقی از تاریخ فرهنگ ایران)، بخارا، 1377، شماره 2، صص 80-60.
  • ریاحی، محمدامین؛ داستانی به نام کتاب درسی، نشریه آموزش و پرورش (تعلیم و تربیت)، دوره سی و سوم، خرداد 1342، شماره 4، ص 24- 1.
  • صادقی، مقصودعلی و محمدرضا عسکرانی؛ درآمدی تاریخی بر روند تدوین و چاپ نخستین کتاب‌های درسی، مجله علمی- پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره دوم، شماره پنجاهم، پاییز 1386، صص 89- 71.
  • صفا، فضل‌الله، (1345)، «گزارش آقای دکتر فضل‌الله صفا در مراسم آغاز توزیع کتاب‌های درسی تحصیلی.» نشریه آموزش‌وپرورش (تعلیم و تربیت)، دوره 36، ش 4، صص 13-20.
  • علی‌نژاد، سیروس، (1395)، از فرانکلین تا لاله زار. تهران: ققنوس.
  • فیلستروپ، ج. م، (1357)، «مؤسسه انتشارات فرانکلین تهران» ترجمه آرین گیتی، مجله نامه انجمن کتابداران ایران. ش 41، بهار، صص 36- 7.
  • مجیدی، موسی، (1364)، «تاریخچه مختصر کتاب‌های درسی و سیر تطور آن در ایران (از دارالفنون تا به امروز).» نشریه آموزش‌وپرورش (تعلیم و تربیت)،ش4، صص 65- 95.
  • معتمدی، اسفندیار؛ بررسی تاریخ تحولات کتاب‌های درسی مدارس در ایران (1230- 1390ه.ش)، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، شماره 25، تابستان 1391، ص111- 131.
  • ناتل‌خانلری، پرویز، (1342)، «درباره کتاب‌های درسی.» نشریه آموزش‌وپرورش (تعلیم و تربیت)، دوره 33، ش 7، صص 1-8.
  • یادگار، ژیلا، (1358)، بررسی فعالیت‌های مؤسسه انتشارات فرانکلین. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.
  • یوسفی، مهدی؛ (1395)، «تمایزیابی نهادهای ادبیات کودک در دهه۱۳۴۰»، در درآمدی بر مطالعات کودکی در ایران، نشر آگاه، صص. ۴۹-۸۸.
  • صفت‌گل، منصور (1378)، کتابخانه دانشگاه انقلاب: تاریخ‌نویسی درسی در ایران از دارالفنون تا برافتادن فرمانروایی قاجاران، نشریه دانشگاه انقلاب، ش112، صص 196-153.
  • ذاکر شهرک، مینا (1383)، نقش دولت در کتاب‌های درسی، نشریه پژوهش نامه ادبیات کودک و نوجوان، ش37، صص 68-63.
 

  • Books for developing countries guide for Enlisting Private-Industry Assistance, (1969), prepared by franklin book program Inc, New York: franklin book program Inc.
  • Smith Jr, Datus C. (2012), “Franklin Book Program,” Encyclopædia Iranica, online edition, accessed31January 2012, http://www.org/articles/franklin-book-program.
  • Smith Jr, Datus. (1989), C, A Guide to Book Publishing, Published by Univ of Washington Pr, Baltimore, Maryland, U.S.A.
  • https://www.loc.gov/rr/rarebook/coll/franklinbookprogram.html.
  • Stanley A. Barnett, Roland R. Pig ford, (1969), Manual on and Book Library activities in Developing countries, Agency for International development Contract AID/csd-
  • Haddadian-Moghaddam, Esmaeil. (2016), “The Cultural Cold War and the Circulation of World Literature Insights from Franklin Book Programs in Tehran.” Journal of World Literature 1, No 3, 371-390.
 

اسناد

کتابخانه ملی وسازمان

 

سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران [ساکما]، شماره بازیابی 198912- 264، شماره سند 5

سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران [ساکما]، شماره بازیابی 094611-298، شماره سند 0020.

سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران [ساکما] ،شماره بازیابی 092599- 298، شماره سند، 0021.

سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران [ساکما] شماره بازیابی 092599- 298، سند شماره‌های 0021 تا 0034.

سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران [ساکما] ، شماره بازیابی 094611- 298، اسناد شماره0010.

مرکز اسناد ریاست جمهوری، شماره بازیابی 829151، شماره سند 8.

مرکز اسناد ریاست جمهوری، شماره بازیابی 829151، شماره سند 10- 8.

مرکز اسناد ریاست جمهوری شماره بازیابی، 829151.

مرکز اسناد ریاست جمهوری، شماره بازیابی، 64807.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 822
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 530


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب