اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 29 |
| تعداد شماره‌ها | 629 |
| تعداد مقالات | 6,353 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,719,125 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,357,441 |
دلیل‌آفرینی‌های هنری در شعر خاقانی شروانی | ||
| پژوهشنامه ادب غنایی | ||
| مقاله 2، دوره 20، شماره 38، اردیبهشت 1401، صفحه 31-60 اصل مقاله (1.07 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2021.34460.2738 | ||
| نویسندگان | ||
| منوچهر تشکری* 1؛ سید محسن زکی نژادیان2 | ||
| 1دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران(نویسنده مسئول) | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهیدچمران اهواز، ایران | ||
| چکیده | ||
| دلیلآفرینی در شعر به سبب ویژگیهای تخیّلِ کلام، تأثیرگذاری و افزایش بُعد اقناعی، اهمّیّت بسیار دارد. ازسویی، خاقانی از سخنورانی است که با آگاهی از ظرفیّتهای این بیان هنری، توجّه ویژهای به انواع آن نموده؛ لذا بهرهگیری وی از آرایههای دلیلآفرینِ مذهب کلامی، مذهب فقهی و حُسن تعلیل، بسامد بالایی دارد. بهعلاوه، دیگر دلیلآوریهای هنری با زیرساختی بلاغی، در سخن وی نمود بسیار یافته که این مقاله به تحلیل آنها میپردازد. فراوانی آرایههای مذکور تا حدّی است که باید دلیلآفرینی را از عناصرِ سبکسازِ خاقانی برشمرد و او را «شاعرِ دلیلآفرین» نامید. در این پژوهش کوشیدهایم، به این سؤال اصلی پاسخ دهیم که فراوانی بالای دلیلآفرینی در شعر خاقانی چه دلایلی دارد؟بدینمنظور، با مطالعه دقیق دیوان خاقانی و استخراج انواع دلیلآفرینی، دستهبندی آنها و تدبّر در احوال و زندگی وی به تحلیل موضوع پرداخته شد.نتیجه بررسیها آشکار نمود که مهمترین اسباب فراوانیِ دلیلآفرینی وی، سه نکته است: نخست، وی به سبب آشنایی با دانشِ زمانه و برخورداری از ذهن علمی، برای همه سخنانش، دلیلِ هنری میآورَد تا جنبههای القایی سخن را افزایش دهد. دوم، در مفاهیم اندرزی و زاهدانهایکه تکیه بر عُزلت و ترک دنیا دارند نیز با ذکر دلیل، سخن میگوید تا تأثیر بیشتری بر مخاطب بگذارد. سوم، او خویشتنستاست و مدحِ خویش و قَدحِ دیگری برای مخاطب شعرش، تنها در ساختار دلیلآفرینی هنری، قابل توجیه است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خاقانی؛ بلاغت؛ دلیل آفرینی هنری | ||
| مراجع | ||
|
1- قرآن کریم، ترجمه مهدی الهی قمشهای. چ 4. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، 1389.
2-استعلامی، محمّد، نقد و شرح قصاید خاقانی. چ1. تهران: انتشارات زوّار، 1387.
3- اسکویی، نرگس، شیوههای تعلیلیشاعران سبکآذربایجانی. شعرپژوهی(بوستانادب). س7. ش1. شیراز: 2/ 1394. صص29- 48.
4- امامی، نصرالله، ارمغان صبح (برگزیده قصاید خاقانی). چ4 . تهران: انتشارات جامی، 1387.
5- امامی، نصرالله ، صور ابهام ذاتی در غزلهای حافظ. حافظپژوهی. دفتر 14. صص58-35،تهران: 8/ 1390.
6-پرهیزی، عبدالخالق، سیر علوم بلاغی در ادب فارسی. چ1 . تهران: انتشارات فردوس، 1396.
7-تشکری، منوچهر و سیّدمحسن زکینژادیان، بررسی و نقد تعاریف حسن تعلیل، ارائه کارکردها، تقسیم بندیهای تازه و… . نقد ادبی. دوره 13. شماره 49. صص36-72، تهران:1/ 1399.
8-تقوی، نصرالله، هنجارگفتار(در فنّ معانی، بیان و بدیع فارسی). اصفهان: فرهنگسرای اصفهان،1363.
9-جرجانی، عبدالقاهر، اسرارالبلاغه. ترجمه جلیل تجلیل. تهران: نشر دانشگاه تهران، 1361.
10-خاقانی، بدیل بنعلی، دیوان. ویراسته میر جلالالدّین کزّازی. چ2 . تهران: نشر مرکز، 1387.
11- خاقانی، بدیل بنعلی، منشآت. تصحیح و تحشیه محمّد روشن. چ2 . تهران: کتاب فرزان، 1362.
12-دشتی، علی، خاقانی شاعری دیرآشنا. چ3 . تهران: انتشارات امیرکبیر، 1375.
13-رادویانی، محمّدبنعمر، ترجمانالبلاغه. تصحیح احمد آتش. چ2. تهران: انتشارات اساطیر، 1362.
14-رجایی، محمد خلیل، معالم البلاغه. چ3. تهران: انتشارات دانشگاه شیراز، 1353.
15-زرینکوب، عبدالحسین، سیری در شعر فارسی. چ4 . تهران: انتشارات سخن، 1384.
16- زرینکوب، عبدالحسین ،دیدار با کعبه جان(آثارو اندیشه خاقانی). چ4 . تهران: انتشارات سخن، 1389.
17-سجادی، سیّد ضیاءالدّین، شاعر صبح (پژوهشیدر شعر خاقانی).چ3. تهران: انتشارات سخن،1374.
18- سجادی، سیّد ضیاءالدّین، گزیده اشعار خاقانی شروانی. چ17. تهران: انتشارات امیرکبیر، 1386.
19-شبائک، عید محمّد، من جمالیات المعنی حسن التعلیل. قاهره: دار حراء ، (بیتا).
20-شفیعیکدکنی، محمّدرضا، صور خیال در شعر فارسی. چ 8 . تهران: انتشارات سخن، 1388.
21- شفیعیکدکنی، محمّدرضا ، رستاخیز کلمات. چ 3. تهران: انتشارات سخن، 1391.
22-شمیسا، سیروس، نگاهی تازه به بدیع. چ 14. تهران: انتشارات فردوس، 1381.
23- شمیسا، سیروس ، سبک شناسی شعر. چ 9. تهران: انتشارات فردوس، 1382.
24-صادقیان، محمّد علی، زیور سخن در بدیع پارسی. چ 2. یزد: انتشارات دانشگاه یزد، 1388.
25-فارابی، ابونصر، احصاء العلوم، ترجمه و تصحیح حسین خدیوجم، تهران: علمی و فرهنگی، 1361.
26-فتوحی، محمود، بلاغت تصویر. چ 2. تهران: انتشارات سخن، 1389.
27-فروزانفر، بدیعالزمان، سخن و سخنوران. چ 1. تهران: انتشارات زوّار، 1387.
28-کزّازی، میر جلالالدّین، شرح دشوارییهای دیوان خاقانی. چ 6 . تهران: نشر مرکز، 1389.
29- کزّازی، میر جلالالدّین ، رخسار صبح. چ 1. تهران: نشر مرکز، 1368.
30- کزّازی، میر جلالالدّین ، بدیع (زیباییشناسی سخن پارسی). چ 6 . تهران: نشر مرکز، 1387.
31-ماهیار، عبّاس، گزیده شعر خاقانی. چ 2. تهران: نشر قطره، 1373.
32-محبّتی، مهدی، از صورت تا معنا. چ 1. تهران: انشارات سخن، 1388.
33- محبّتی، مهدی ، بدیعِ نو. چ 2. تهران: انتشارات سخن، 1386.
34-معدنکن، معصومه، بزم دیرینه عروس. چ 4 . تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1387.
35-وحیدیان کامیار، تقی، بدیع از دیدگاه زیباییشناسی. چ 1. تهران: انتشارات دوستان، 1379.
36-همایی، جلالالدّین، فنون بلاغت و صناعات ادبی. چ 3 . تهران: اهورا، 1389. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 366 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 267 |
||