اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 29 |
| تعداد شماره‌ها | 630 |
| تعداد مقالات | 6,368 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,734,744 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,365,169 |
تحلیل رونق و تضعیف طریقت نقشبندیه در ماوراءالنهر و خراسان دوره تیموریان (از نظر تبارشناسی فوکو) | ||
| نشریه پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام | ||
| مقاله 6، دوره 16، شماره 31، دی 1401، صفحه 134-158 اصل مقاله (614.74 K) | ||
| نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2022.39170.3188 | ||
| نویسندگان | ||
| علی پرورش رامکی1؛ صالح پرگاری* 2؛ کاظم میقانی3؛ شهرام یوسفی فر4 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام ،گروه تاریخ ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران؛ | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی. تهران، ایران. | ||
| 3استادیار گروه تاریخ ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی. تهران، ایران. | ||
| 4استاد گروه تاریخ. دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران. تهران، | ||
| چکیده | ||
| به طور نسبی، خط و مشی طریقت نقشبندیه برگرفته از طریقت عبدالخالق غجدوانی (وفات 575 ه.ق) است. اما پیدایش این طریقت، منتسب به بهاءالدین‌محمد نقشبند بخاری (717-719 ه.ق) است که در منطقه خراسان و ماواراءالنهر ایجاد و گسترش یافت. در دوره تیموریان جانشینان او مقام پیشوایی یافتند. اما اوج رونق و رواج طریقت نقشبندیه در نیمه دوم قرن نهم ه.ق به رهبری خواجه عبیدالله احرار (وفات 895 ه.ق) اتفاق افتاد که ارتباط نزدیکی با سلطان ابوسعید داشت، بر این اساس سوال تحقیق این است که: گسترش و تضعیف طریقت نقشبندیه در ماوراءالنهر و خراسان دوره تیموریان متأثر از چه بستر و شرایط فرهنگی و سیاسی بوده است؟ بررسی و تحقیقات نشان داد که نخست:طریقت نقشبندیه بر گرایش مذهبی و طریقتی هیأت حاکمه در ماوراءالنهر و خراسان که مرکز قدرت تیموریان بود، تاثیر گذاشت و رونق طریقت نقشبندیه در ماوراءالنهر و خراسان، حاصل ارتباط مستقیم با نظام ارزش گذاری‌های اجتماعی و اصول اعتقادی آن طریقت با ساختار فرهنگی و سیاسی جامعه دوره تیموریان بوده است. دوم : تضعیف طریقت نقشبندیه در ماوراءالنهر و خراسان پس ازسقوط تیموریان به دلیل تغییر شرایط سیاسی و فرهنگی در خطه ماوراءالنهر و خراسان بود و همین موجب شد تا از نفوذ شیوخ طریقت نقشبندیه و قابلیت تاثیرگذاری آن بر جامعه به شدت کاسته شد. روش این پژوهش همچون تحقیقات تاریخی متکی بر توصیف و تحلیل داده های منابع کتابخانه‌ای است که در تحلیل های تاریخی از نظریه تبار شناسی فوکو استفاده شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| طریقت نقشبندیه؛ عبدالخالق غجدوانی تیموریان؛ ماوراءالنهر؛ خراسان؛ نظریه تبارشناسی فوکو | ||
| مراجع | ||
|
احرار، خواجه عبیدالله، (1380)، ملفوظات، تحریر میر عبدالاول نیشابوری، در مجموعه‌ی احوال و سخنان خواجه عبیدالله احرار، تصحیح عارف نوشاهی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
احمدی یزدی، احمد، (1395)، تاملی در ابراز مودت و دوستی عبدالرحمان جامی به اهل بیت پیامبر (ص)، حبل المتین، شماره 16.
ارازی، عثمان، نقشبندیه در دوره تیموریان، (1386)، استاد راهنما محمد حسن رازنهان، پایان نامه اخذ درجه فوق لیسانس، دانشگاه خوارزمی، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی، گروه تاریخ.
بخارایی، محمد بن پارسا، (1354)، رساله قدسیه، با تصحیح احمد طاهری عراقی، تهران، کتابخانه طهور.
اللهیاری، فریدون، مرتضی نورایی، علی رسولی، (1388)، کارکردهای تجاری نقشبندیه در دوره تیموری، فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام دانشگاه الزهرا (س)، سال 19، شماره 4 پیاپی 81.
بخاری، صالح بن مبارک، (1383)، انیس الطالبین، تصحیح خلیل اباهیم صاریاوغلی، به کوشش توفیق سبحانی، انجمن آثارو مفاخر فرهنگی.
برنز، اریک، (1382)، میشل فوکو، ترجمه بابک احمدی، تهران، نشر ماهی.
بری، اسمارت، (1385)، میشل فوکو، ترجمه لیلا جو افشان و محمد چاوشیان، تهران، نشر اختران.
بریون، مارسل، منم تیمور جهانگشا (سرگذشت تیمور لنگ به قلم خود او)، (1368)، ترجمه ذبیح الله منصوری، تهران، مستوفی.
بشیریه، حسین، (اسفند 1387 و فروردین 1379)، دولت وجامعه مدنی(گفتمان‌های جامعه شناسی سیاسی، کتاب ماه علوم اجتماعی.
تقی نتایج، غلامحسین، محمد مهدی مؤمن زاده، (1389)، حسابداری، قدرت و دانش با تأکید بر دیدگاه میشل فوکو، مجله علوم انسانی، سال 17، شماره 74.
جامی، نورالدین عبدالرحمان، (1378)، هفت اورنگ، ج 2، با تصحیح افصح زاده و حسین احمد تربیت، تهران، میراث مکتوب.
جامی، نورالدین عبدالرحمان، (1383)، رساله منشات، مصحح عبدالعلی نور احرار، تربت جام، انتشارات شیخ الاسلام احمد جام.
جامی، نورالدین عبدالرحمان، (1390)، دیوان کامل اشعار، با مقدمه و تصحیح محمد روشن، تهران، نگاه.
حسین زاده، مهدی، زین العابدینی رنانی، محسن ملاباشی، (1394)، تبیین و بررسی مبانی معرفتی تبارشناسی میشل فوکو، غرب شناسی بنیادی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 6، شماره اول.
حقیقی، شاهرخ، (1379)، گذر از مدرنیته، تهران، آگه.
حکمت، علی اصغر، (1363)، جامی، تهران، انتشارات توس.
خالقی، احمد، (1382)، قدرت، زبان و زندگی روزمره، تهران، گام نو.
خاینکی، رجبعلی، (1377)، سمرقند و هرات تجلی گاه فرهنگ و هنر ایران در عصر تیموریان، خراسان پژوهی، سال اول، شماره دوم.
خواند میر، غیاث الدین بن همام الدین حسین، (1333)، حبیب السیر فی اخبار افراد بشر، ج 4، تهران، خیام.
دهلوی، عبدالله، (1299)، مقامات مظهریه، در مطبع احمدی به اهتمام مظفرعلی طبع شا، از سایت کتابخانه حقیقت استانبول.
شکاری نیری، جواد، (خرداد و تیر 1385)، حرفه‌ی نقشبندی، فرقه‌ی نقشبندیه، کتاب ماه هنر.
عبدالعال، محمد، (2009)، نقشبندیه نشاتها و تطورها لدی الترک، قاهره، الدار الثقافه للنشر.
فتحی، علی، (1387)، هرمنوتیک فلسفی یا فلسفه هرمنوتیکی، مجله تخصصی اللهیات وحقوق، شماره 29.
فرحناکی، شهرام، جمشید نوروزی و شهرام یوسفی فر، (1397)، عوامل مؤثر بر وضعیت تجارت خراسان و ماوراءالنهر در دوران تیموریان، مجله پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، شماره 23.
فرهانی منفرد، مهدی، (1381)، پیوند سیاست و فرهنگ در عصر زوال تیموریان و ظهور صفویان، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
فوکو، میشل، (1389)، تئاتر فلسفه، ترجمه نیلو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران، نی.
قزوینی، یحیی بن عبداللطیف، (1386) لب التواریخ، صحیح میر هاشم محدث، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
قطعان، محمدیار بن عرب، (1385)، مسخرالبلاد، تصحیح نادر جلالی، تهران، میراث مکتوب.
کاوسی، ولی الله، (1388)، زمینه‌های توسعه هنر در دوره تموریان، آینه خیال، شماره 12.
کیایی نژاد، زین الدین، (1366)، سیر عرفان در اسلام، تهران، انتشارات اشراقی.
گوتینگ، گری، (1390)، فوکو، ترجمه مهدی یوسفی، افق.
متولی، عبدالله، ابراهیم اصلانی، فاطمه فضلی، (1393)، پیامدهای تهاجمات ازبکان بر منطقه خراسان در دوره صفوی، دوفصلنامه پژوهشنامه‌ی تاریخ‌های محلی ایران، شماره 2 پیاپی 4.
مشکوریان، محمد تقی، فریدون اللهیاری، (1393)، تغییر خطبه به نام ائمه اثنا عشری (ع): قدرت سیاسی و دین در آغاز حکومت سلطان حسین بایقرا، جستارهای تاریخی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، ش اول.
مظاهری، علی، (1372)، جاده ابریشم، ج 2، ترجمه ملک ناصر نوبان، تهران، موسسه‌ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
معتمدی، مهیندخت، (1368)، مولانا خالد نقشبندی و پیروان طریقت او، شرکت انتشاراتی پاژنگ، تهران.
منوچهری،عباس،ایرج رنجبر، (1389)،نسبت فلسفه سیاسی و قدرت در اندیشه سیاسی لئواشتراوش و میشل فوکو، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 40، شماره 2.
مولانا شیخ، (1380)، خوارق عادات، در مجموعه احوال و سخنان خواجه عبیدالله احرار، تصحیح عارف نوشاهی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
میرجعفری، حسین، (1380)، نقش تیموریان و حمایت آنان در شکوفایی فرهنگ و تمدن ایرانی، مجله علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، ویژه نامه تاریخ و علوم اجتماعی.
میرجعفری، حسین، کریم یوسف جمالی و داریوش موگویی (1394)، عوامل رشد وزوال شهرخای ایران در عصر تیموریان، مجله پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، شماره 17.
میلز، سارا، (1389)، میشل فوکو، ترجمه داریوش آشوری، تهران، نی.
واعظ کاشفی، فخرالدین علی (مولانا فخرالدین علی صفی)، (1336)، لطائف الطوائف، تصحیح احمد گلچین معانی، تهران، شرکت نسبی حاج محمد حسین اقبال و شرکا.
واعظ کاشفی، فخرالدین علی (مولانا فخرالدین علی صفی)، (1356)، رشحات عین الحیات، ج 1 و 2، تصحیح علی اصغر معینیان، تهران، بنیاد نیکوکاری نویانی.
یکه‌خانی، مهدی، (1392)، تاریخ اجتماعی شیعیان ایران در دوره تیموریان با تکیه بر آداب و رسوم مذهبی، فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش ویژه سیره و تاریخ اسلام، شماره 13.
Foucault, Michel, (Summer, 1982), the subject and power, Critical Inquiry, Vol. 8, No. 4. pp. 777-795.
Foucault, Michel, (2007) Security, Territory, Population: Lectures at the College de France 1977-1978, Basingstoke, Palgrave.
Mahendrarajah, shiran,2017, Tamerlanes, conquest of Herat and the politics of Notables, studia iranica, 46, pp 49-76.
Meers, Jelter, (2013) the conceptual role of pastoral power in Foucault's genealogy social and political philosophy: advanced course prof, Bntoon Breackman.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 384 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 143 |
||