تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 612 |
تعداد مقالات | 6,232 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,356,321 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,107,443 |
پهنهبندی آسیبپذیری سکونتگاههای شهرستان نهاوند در برابر زلزله | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 5، دوره 11، شماره 34، دی 1401، صفحه 57-78 اصل مقاله (4.61 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2022.39334.1830 | ||
نویسندگان | ||
مرتضی حیدری مظفر* 1؛ مرضیه تاج بخشیان2 | ||
1استادیار گروه عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه بوعلی سینا | ||
2کارشناس ارشد سیستم اطلاعات جغرافیایی، شهرداری همدان | ||
چکیده | ||
بررسیهای اخیر در مورد پیامدهای فاجعهآمیز و خسارت گسترده جانی و مالی ناشی از بلایای طبیعی و بهویژه زلزله نشاندهنده آن است که اقدامات مؤثری در این زمینه، صورت نگرفته است. یکی از مناطق زلزلهخیز استان همدان، شهرستان نهاوند است که ازجمله پهناورترین مناطق استان نیز به شمار میرود. در این خصوص پژوهش حاضر باهدف پهنهبندی آسیبپذیری سکونتگاهها در برابر زلزله با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و سیستم اطلاعات مکانی انجام شد. به همین منظور از 14 معیار که عبارتاند از بافت خاک، بزرگا و مراکز زلزلههای پیشین، تأسیسات خطرساز، راههای دسترسی، رودخانهها، لایههای زمینشناسی، موقعیت زمینلغزش، شیب زمین، فرسایش خاک، کاربری اراضی، گسلهای منطقه، مدل رقومی ارتفاعی و نقاط جمعیتی استفاده گردید. در این خصوص نقشه پهنهبندی آسیبپذیری سکونتگاهها در برابر زلزله جهت تحلیلها و ارزیابیهای محیطی تهیهشده است. با توجه به بررسی مطالعات صورت گرفته توسط دیگر محققان در سراسر دنیا، در این پژوهش بهمنظور همپوشانی وزندار معیارها در فضای فازی، از تابع گاما با مقادیر اولیه 5/0، 7/0 و 9/0 استفاده شد؛ که پس از صحتسنجی نتایج و بررسی مقادیر آنها، گامای 9/0 بکار گرفته شد. نتایج نهایی برای شناسایی سکونتگاههای در معرض آسیب محدوده شهرستان نهاوند در 5 کلاس طبقهبندی شد. محدودههای با پتانسیل آسیبپذیری بسیار پایین به مساحت 25065 هکتار، با پتانسیل نسبتاً پایین به مساحت 48173 هکتار، پتانسیل متوسط به مساحت 39000 هکتار، پتانسیل نسبتاً بالا به مساحت 25571 هکتار و پتانسیل بسیار بالا به مساحت 13980 هکتار در نتیجه این طبقهبندی مشخص شد. نتایج نشان میدهد، 28 روستا در محدوده با پتانسیل آسیبپذیری بالا و 3 شهر و 26 روستا در پهنه با پتانسیل آسیبپذیری نسبتاً بالا قرار دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
پهنهبندی خطر زلزله؛ سیستم اطلاعات مکانی؛ شهرستان نهاوند؛ منطق فازی | ||
مراجع | ||
اسکندر زاده، آیدین؛ رستم زاده، هاشم؛ حجازی، میر اسدالله. (1393)، پهنهبندی آسیبپذیری خطر زلزله شهرستان جلفا با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل موقعیت سکونتگاههای شهری و روستایی نسبت به آن، پایاننامه کارشناسی ارشد، گروه ژئومورفولوژی، گرایش مخاطرات محیطی، پردیس بینالمللی ارس.
اقدر، حسین. (1391)، مسیریابی خطوط لوله انتقال نفت با استفاده از GIS و منطق فازی، پایاننامه کارشناسی ارشد سنجشازدور و GIS، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.
بحرالعلوم، محمد؛ ملایینیا، محمودرضا و امینیزاده بزنجانی، محمدرضا. (1396)، مکانیابی سدهای زیرزمینی با استفاده از تلفیق GIS و AHP (مطالعه موردی: حاشیه کویر لوت، کرمان)، مقاله 9، دوره 8، شماره 2- شماره پیاپی 30، صفحه 128-116.
پریشان، مجید؛ پورطاهری، مهدی؛ رکنالدین افتخاری، عبدالرضا؛ عسکری، علی. (1392)، رتبهبندی و سنجش سطح آسیبپذیری سکونتگاههای روستایی در برابر ریسک زلزله (مطالعه موردی: مناطق روستایی استان قزوین)، برنامهریزی و آمایش فضا (مدرس علوم انسانی)، دوره 17، شماره 3، صفحه 1-25.
پورطاهری، مهدی؛ سجاسی قیداری، حمدالله؛ صادقلو، طاهره. (1390)، ارزیابی تطبیقی روشهای رتبهبندی مخاطرات طبیعی در مناطق روستایی (مطالعه موردی: استان زنجان)، پژوهشهای روستایی، 2(3)، 54-31.
خزایی، مصطفی؛ رضویان، محمدتقی. (1398)، بافت فرسوده؛ فرصت یا تهدید مدیریت شهری (نمونه موردی: بافت فرسوده شهر نهاوند)، آمایش محیط، دوره 12، شماره 46، صفحه 101-125.
رحیمی شهید، مجتبی؛ رحیمی، نیما. (1396)، پهنهبندی خطر زلزله با استفاده از فرآیند تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان سمیرم، یافتههای نوین زمینشناسی کاربردی، دوره 11، شماره 22، صفحه 109-118.
رومیانی، احمد؛ عینالی، جمشید؛ صالحی میشانی، حیدر. (1393). نقش مدیریت در توسعه جوامع روستایی برای مقابله با مخاطرات زلزله (مطالعه موردی: دهستان زاغه شهرستان خرم آباد). پژوهش و برنامهریزی روستایی، 3 (8)، 82 – 96.
طلایی، حسن؛چایچی امیرخیز، احمد؛ سعیدی هرسینی، محمدرضا. (1385)، گزارش مقدماتی بررسی الگوهای استقراری عصر مفرغ دشت نهاوند (سرچشمه گاماسیاب)، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دوره 57، شماره 5، صفحه 122-138.
عطائی، محمد. (1389)، تصمیمگیری چندمعیاره، انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران.
فال سلیمان، محمود؛ حجی پور،محمد؛ جمشیدی، کمال. (1391)، آسیبپذیری عناصر کالبدی سکونتگاههای روستایی در مناطق زلزلهخیز (نمونه: شهرستانهای قاینات و زیرکوه)، آمایش جغرافیایی فضا، دوره 2، شماره 6، صفحه 75-98.
کرمی، محمدرضا. (1391)، ارزیابی خطر زلزله و آسیبپذیری شهرها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (نمونه موردی: شهر تبریز)، رساله دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، تبریز: دانشگاه تبریز.
کرمی، محمدرضا؛ امیریان، سهراب. (1397)، پهنهبندی آسیبپذیری شهری ناشی از زمینلرزه با استفاده از مدل Fuzzy-AHP (مطالعه موردی: شهر تبریز)، نشریه علمی- پژوهشی برنامهریزی توسعه کالبدی، سال سوم، شماره 6 (سری جدید) پیاپی 10، تابستان 1397، صفحه 124-110.
مالچفسکی، یاچک. (1999). سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چند معیاری، ترجمهی اکبر پرهیزگار و عطا غفاری گیلاتده. (1385). تهران، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
میرلطفی، محمودرضا؛ محمدزایی راد، طاهره. (1394). بررسی نقش مدیریت بحران در توسعه پایدار روستایی منطقه سیستان. همایش ملی عمران و معماری با رویکردی بر توسعه پایدار، فومن.
نیری، هادی؛ خالق پناه، کمال؛ کرمی، محمدرضا؛ احمدی، خه بات، (1395)، پهنهبندی میزان آسیبپذیری شهر سنندج ناشی از زلزله با استفاده از دو مدل تحلیل سلسلهمراتبی و مدل تاپسیس، جغرافیا و برنامهریزی، دوره 20، شماره 57، 277-294.
Abler, R. (2017). The National Science Foundation Center for Geographic Information and Analysis. International Journal of Geographic Information Systems, 1:26-303. Deligiannakis, G., Papanikolaou, I. D., & Roberts, G. (2018). Fault-specific GIS-based seismic hazard maps for the Attica region, Greece. Geomorphology, 306, 264-282. Foster, S. Tuinhof, A. (2004). Subsurface Dams to Augment Groundwater Storage in Basement Terrain for Human Subsistence Brazilian and Kenyan Experience World Bank Groundwater Management Advisory Team, No. 5. DOI:10.13140/RG.2.1.2725.1280 Hashemi, M., Alesheikh, A. A. (2011). A GIS-based earthquake damage assessment and settlement methodology. Soil Dynamics and Earthquake Engineering, 31(11), 1607-1617. Jena, R., Pradhan, B., Beydoun, G., Al-Amri, A., & Sofyan, H. (2020). Seismic hazard and risk assessment: a review of state-of-the-art traditional and GIS models. Arabian Journal of Geosciences, 13(2), 50. Moradi, M., Delavar, M. R., & Moshiri, B. (2015). A GIS-based multi-criteria decision-making approach for seismic vulnerability assessment using quantifier-guided OWA operator: a case study of Tehran, Iran. Annals of GIS, 21(3), 209-222. Nilsson, A. (2008). Groundwater dam for small-scale water supply. Intermediate technology publication ltd. Nyimbili, P. H., Erden, T., & Karaman, H. (2018). Integration of GIS, AHP, and TOPSIS for earthquake hazard analysis. Natural Hazards, 92(3), 1523-1546. Sadrykia, M., Delavar, M., & Zare, M. (2017). A GIS-Based Fuzzy Decision-Making Model for Seismic Vulnerability Assessment in Areas with Incomplete Data. ISPRS International Journal of Geo-Information, 6. DOI: 10.3390/ijgi6040119 Sinha, N., Priyanka, N., & Joshi, P. K. (2016). Using Spatial Multi-Criteria Analysis and Ranking Tool (SMART) in earthquake risk assessment: a case study of Delhi region, India. Geomatics, Natural Hazards, and Risk, 7(2), 680-701. Vatseva, R., Solakov, D., Tcherkezova, E., Simeonova, S., & Trifonova, P. (2013). Applying GIS in Seismic Hazard Assessment and Data Integration for Disaster Management (pp. 171-183). Zadeh Lotfi, A. (1965). Fuzzy sets. Information and Control, 8(3), 338-353. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 353 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 189 |