دانشگاه سیستان و بلوچستان

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات27
تعداد شماره‌ها590
تعداد مقالات6,039
تعداد مشاهده مقاله8,869,012
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,837,283
فخری, زهرا, زارع, حسین, علیپور, احمد, شریف الحسینی, مهدی. (1401). اثربخشی آموزش برنامه فرزندپروری حمایت‌گرایانه بر الگوهای فرزندپروری، افسردگی، اضطراب و استرس مادران و مشکلات رفتاری برونی‌‏سازی کودکان. نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 19(47), 135-111. doi: 10.22111/jeps.2022.7189
زهرا فخری; حسین زارع; احمد علیپور; مهدی شریف الحسینی. "اثربخشی آموزش برنامه فرزندپروری حمایت‌گرایانه بر الگوهای فرزندپروری، افسردگی، اضطراب و استرس مادران و مشکلات رفتاری برونی‌‏سازی کودکان". نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 19, 47, 1401, 135-111. doi: 10.22111/jeps.2022.7189
فخری, زهرا, زارع, حسین, علیپور, احمد, شریف الحسینی, مهدی. (1401). 'اثربخشی آموزش برنامه فرزندپروری حمایت‌گرایانه بر الگوهای فرزندپروری، افسردگی، اضطراب و استرس مادران و مشکلات رفتاری برونی‌‏سازی کودکان', نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 19(47), pp. 135-111. doi: 10.22111/jeps.2022.7189
فخری, زهرا, زارع, حسین, علیپور, احمد, شریف الحسینی, مهدی. اثربخشی آموزش برنامه فرزندپروری حمایت‌گرایانه بر الگوهای فرزندپروری، افسردگی، اضطراب و استرس مادران و مشکلات رفتاری برونی‌‏سازی کودکان. نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 1401; 19(47): 135-111. doi: 10.22111/jeps.2022.7189

اثربخشی آموزش برنامه فرزندپروری حمایت‌گرایانه بر الگوهای فرزندپروری، افسردگی، اضطراب و استرس مادران و مشکلات رفتاری برونی‌‏سازی کودکان

مجله مطالعات روانشناسی تربیتی
مقاله 7، دوره 19، شماره 47، آبان 1401، صفحه 135-111  XML اصل مقاله (1.36 M)
نوع مقاله: مقاله علمی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jeps.2022.7189
نویسندگان
زهرا فخری email orcid 1؛ حسین زارعorcid 2؛ احمد علیپورorcid 2؛ مهدی شریف الحسینیorcid 3
1دانشجوی دکتری روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشگاه پیامنور، تهران، ایران.
2استاد، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
3استادیار، گروه علوم اعصاب ،مرکزتحقیقات تروما و جراحی سینا،دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
چکیده
مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش برنامه فرزندپروری حمایت­گرایانه بر الگوهای فرزندپروری و کاهش استرس، افسردگی و اضطراب مادران و مشکلات رفتاری برونی‌‏سازی کودکان انجام شد. مطالعه حاضر یک کارآزمایی نیمه آزمایشی با طرح پیش­آزمون پس­آزمون با گروه کنترل بود که مادران ایرانی به همراه فرزندانشان که در مدارس ابتدایی شهر تهران در سال 1400 تحصیل می­کردند و دارای مشکلات رفتاری برونی‌‏سازی بودند، در آن شرکت کردند. آزمودنی­ها شامل 32 مادر بودند که با روش نمونه‏گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی به گروه­های مداخله و کنترل (در هر گروه تعداد=16) تقسیم شدند. 16 مادر گروه مداخله در یک دوره آموزشی 10 جلسه­ای برنامه فرزندپروری حمایت­گرایانه بر اساس برنامه فرزندپروری مثبت ساندرز (Triple p) (ساندرز، 1999)، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) (هایز، 2012) و آموزش مهارت­های زندگی (سازمان بهداشت جهانی، 2015) شرکت کردند. در مقابل، 16 مادر در گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند. شرکت کنندگان با استفاده از مقیاس فرزندپروری (آرﻧﻮﻟﺪ، اولیری، ولف و آکر، 1993)، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (لاویباند و لاویباند (1995) (DASS-42) و پرسشنامه رفتار کودک آیبرگ (EBCI) (آﯾﺒﺮگ و ﭘﯿﻨﮑﺎس، 1999) مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین معلم کیفیت رفتار هر کودک را با استفاده از نسخه تجدیدنظر شده مقیاس مشاهده معلم از رفتار انطباقی در کلاس(TOCA-R)  (مرکز پیشگیری و مداخله جان هاپکینز، 1991) گزارش کرد. داده­ها با استفاده از تحلیل واریانس با طرح اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پس از پایان جلسات برنامه فرزندپروری حمایت­گرایانه، در ابتدا بهبود قابل توجهی را در الگوهای فرزندپروری و کاهش افسردگی، اضطراب و استرس مادران نشان داد. در پیگیری 6 ماهه، وضعیت این مادران در گروه مداخله به طور معناداری بهتر از نمره پایه آنها و همچنین گروه کنترل بود (05/0p<)؛ همچنین مشکلات رفتاری برونی­سازی شده کودکان آنها در گروه مداخله به‌طور معنی‌داری کاهش یافت و این تأثیر مداخله پس از 6 ماه به‌طور معنا‌داری حفظ شد. نتایج حاکی از اثربخشی برنامه آموزش فرزندپروری حمایت­گرایانه به عنوان رویکردی مؤثر در کاهش مشکلات رفتاری برونی‌‏سازی کودکان و همچنین بهبود کیفیت رفتارهای فرزندپروری مادران دارای فرزندان دچار مشکلات رفتاری می­باشد.
کلیدواژه‌ها
استرس؛ اضطراب؛ افسردگی؛ الگوهای فرزندپروری؛ برنامه فرزندپروری حمایت‌گرایانه؛ مشکلات رفتاری
مراجع
  1. افضلی، افشین.، دلاور، علی.، برجعلی، احمد.، میرزمانی بافقی، محمود. (1386). ویژگی­های روان­سنجی آزمون DASS-42 بر اساس نمونه­ای از دانش آموزان دبیرستانی شهر کرمانشاه. دو فصلنامه تحقیقات علوم رفتاری، 5(2): 81-92.
  2. امان­اللهی، ﻋﺒﺎس.، شادفر، افروز.، اصلانی، خالد. (1397). اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ راﺑﻄﻪ درﻣﺎﻧﯽ واﻟﺪ-ﮐﻮدک ﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﺬﯾﺮش واﻟﺪﯾﻨﯽ ﻣﺎدران و ﮐﺎﻫﺶ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻣﺨﻞ ﮐﻮدﮐﺎن. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺸﺎوره و روان­درﻣﺎﻧﯽ، 15(4): 103-120.
  3. به­پژوه، احمد.، متولی­پور، عباس.، فرزاد، ولی­الله.، رستمی، رضا.، حبیبی عسگرآباد، مجتبی. (1389). اثربخشی آموزش مهارت­های مقابله با تنیدگی بر تنیدگی فرزندپروری مادران دارای فرزندان با اختلال کاستی توجه و بیش­فعالی. فصلنامه خانواده پژوهی، 6 (21): 99-114.
  4. زارع، حسین. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در بهبود انعطاف­پذیری و همجوشی شناختی. فصلنامه شناخت اجتماعی، 6(11): 121-130.
  5. ساندرز، متیو. (1396). کتاب برای همه پدرها و مادرها (شیوه­ای مثبت جهت رسیدگی به رفتار کودکان). ترجمه نوشین شمس. تهران، انتشارات ذهن آویز.
  6. سبحانی، الهه.، باباخانی، نرگس.، آل­بویه، محمودرضا. (1398). اثربخشی درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر افسردگی، اضطراب، استرس و ادراک کاهش درد، در زنان مبتلا به کمردردهای مزمن پس از زایمان. مجله روان­پزشکی و روان­شناسی بالینی ایران، ۲۵(۳):۲۶۶-۲۷۷.
  7. شرودر اس. کارولین و گوردون. ان. بتی. (1384). سنجش و درمان مشکلات دوران کودکی، ترجمه مهرداد فیروزبخت. تهران، انتشارات دانژه.
  8. عطادخت، اکبر.، دانشور، سمیه.، فتحی­گیلارلو، مهناز.، سلیمانی، اسماعیل. (1394). ﭘﺮوﻓﺎﯾﻞ آﺷﻔﺘﮕﯽ روان­شناختی ﻣﺎدران و اﻓﺴﺮدﮔﯽ، اﺿﻄﺮاب و اﺳﺘﺮس ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺷﻬﺮ اردﺑﯿﻞ. فصلنامه داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ رﻓﺴﻨﺠﺎن، 14، 549-560.
  9. کوین، لیزا.، مورل؛ ایمی. (1397). راهنمای فرزندپروری با اکت (مزایا و لذت فرزندپروری ارزشمند برای سال­های اولیه کودکی). ترجمه سجاد بهرامی، علی فیضی، زهرا خوش­چشم. تهران، انتشارات ابن­سینا.
  10. هایز، استیون‌سی.، استروسال، کرک و ویلسون، کلی‌جی. (1396). مبانی نظری و راهنمای عملی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد فرایند و تمرین تغییر آگاهانه. ترجمه حسین زارع، مریم عابدین، مجید برادران، تهران، انتشارات محراب.
  11. واحدی، شهرام.، اسماعیل­پور، خلیل.، حاجی­پور، فرزانه. (1391). بررسی ساختار عاملی و ویژگی­های روان­سنجی نسخه تجدیدنظر شده مقیاس مشاهده معلم از رفتار انطباقی در کلاس. فصلنامه اصول بهداشت روانی، 14(1): 45-36.
  12. وﺣﯿﺪ، راﺣﻠﻪ و ﺧﺎﻧﺠﺎﻧﯽ، زﯾﻨﺐ (1393). اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ آﻣﻮزش ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ واﻟﺪﯾﻦ ﺑﺮ ﺑﻬﺒﻮد ﺳﺒﮏ ﻓﺮزﻧﺪﭘﺮوری واﮐﻨﺶ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻣﺎدران ﮐﻮدﮐﺎن ADHD. فصلنامه زن و مطالعات خانواده، 7، 91-108.
  13. American India Foundation. (2018). Handbook of Activitieson Life Skills. First published in 2018. https://aif.org › 2018/10 › Lifeskills-2018a_MAST
  14. Amini Naghani, S., Najarpourian, S., & Samavi, S. A. (2020). Comparing the Effectiveness of the Triple P-Positive Parenting Program and Parenting Program of Acceptance and Commitment Therapy on Parent-Child Relationship and Self-efficacy of Mothers with Oppositional Defiant Disorder Children. Journal of Research Health. 10(2): 111-122.
  15. Arnold, D. S., O'leary, S. G., Wolff, L. S. & Acker, M. M. (1993). The Parenting Scale: A measure of dysfunctional parenting in discipline situations. Journal of Psychological assessment. 5(2): 137-144.
  16. Blackledge, J. T., Ciarrochi, J., & Deane, F. (2009). Acceptance and commitment therapy: Contempory theory, research and practice. Bowen Hills, Australia: Australian Academic Press.
  17. Bolsoni-Silva, A. T., & Loureiro, S. R. (2020). Behavioral problems and their relationshipto maternal depression, maritalrelationships, social skills and parenting. Journal of Psicol. Refl. Crit. 33 (22): 1-13.
  18. Bond, F. W., Hayes, S. C., & Barnes-Holmes, D. (2006). Psychological flexibility, ACT and organizational behaviour. Journal of Organizational Behavior Management. 26, 25-54.
  19. Brown, F. L., Whittingham, K., Boyd, R. N., McKinlay, L., & Sofronoff, K. (2014). Improving child and parenting outcomes following pediatric acquired brain injury: a randomized controlled trial of Stepping Stones Triple P plus Acceptance and Commitment Therapy. Journal of Child Psychology and Psychiatry. 55(10): 1172-1183.
  20. Brown, F. L., Whittingham, K., Sofronoff, K., & Boyd, R. N. (2013). Parenting a child with a traumatic brain injury: Experiences of parents and health professionals. Journal of Brain injury. 27(14): 1570-1582.
  21. Byrne, G., Ghrada, A. N., O’Mahony, T. & Brennan, E. (2021). A systematic review of the use of acceptance and commitment therapy in supporting parents. Journal of Psychology and Psychotherapy Theory Research and Practice. 2, 378-407.
  22. Cho, S. M., Kim, E. J., Lim, K. Y., Lee, J. W., & Shin, Y. M. (2015). The effects of maternal depression on child mental health problems based on gender of the child. Journal of Community Mental Health. 51, 354-358.
  23. Colvin, A., Eyberg, S. M. & Adams, C. (1999). Restandardization of the Eyberg Child Behavior Inventory. Retrieved from http://goo.gl/dXsd2m.
  24. Conners, N. A., Edwards. M. C., & Grant, A. S. (2007). An evaluation of a Parenting class curriculum for parents of young children: parenting the strong-willed child. Journal of child family studies. 16, 321-330.
  25. De Los Reyes, A., Augenstein, T. M., Mo Wang, S. A. T., Drabick, D. A. G., Burgers, D. E., & Rabinowitz, J. (2015). The validity of the multi-informant approach to assessing child and adolescent mental health. Journal of Psychological Bulletin. 141(4): 858-900.
  26. De Maat, D. A., Jansen, P. W., Prinzie, P., Keizer, R., Franken, H. A. & Lucassen, N. (2021). Examining Longitudinal Relations between Mothers’ and Fathers’ Parenting Stress, Parenting Behaviors, and Adolescents’ Behavior Problems. Journal of Child and Family Studies. 30, 771-783.
  27. Dennis, C. L., Falah Hassani, K., & Shiri, R. (2017). Prevalence of antenatal and postnatal anxiety: systematic review and meta-analysis. The British journal of psychiatry. 210(5):315-323.
  28. Dib, E. P., Padovani, F. H. P., & Perosa, G. B. (2019). Mother-child interaction: implications of chronic maternal anxiety and depression. Journal of Psicologia: Reflexão e Crítica. 32 (10): 1-9.
  29. Eyberg, S. (1988). Parent-Child Interaction Therapy: Integration of traditional and behavioral concerns. Journal of Child & Family Behavior Therapy. 10(1), 33-46.
  30. Eyberg, S., & Pincus, D. (1999). Eyberg Child Behavior Inventory & Sutter-Eyberg Student Behavior Inventory-Revised: Professional Manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources. Retrieved from https://www.nctsn.org/measures/sutter-eyberg-student-behavior-inventory
  31. Goodman, A., Joyce, R., & Smith, J. P. (2011). The long shadow cast by childhood physical and mental problems on adult life. Journal of Proceedings of the National Academy of Sciences. 108(15): 6032-6037.
  32. Hakanen, H., Flykt, M., Sinervä, E., Nolvi, S., Kataja, E-L., Pelto, J., Karlsson, H., Karlsson, L., Korja, R. (2019). How maternal pre and postnatal symptoms of depression and anxiety affect early mother-infant interaction? Journal of Affective Disorders. 257, 83-90.
  33. Heath, G. H., Fife‐Schaw, C., Wang, L., Eddy, C. J., Hone, M. J. G. & Pollastri, A. R. (2020). Collaborative Problem Solving reduces children's emotional and behavioral difficulties and parenting stress: Two key mechanisms. Journal of Clinical Psychology. 76(7):1226-1240.
  34. Hou, Y. M., Stewart, L., Iao, L. S., & Wu, C. C. (2018). Parenting stress and depressive symptoms in Taiwanese mothers of young children with autism spectrum disorder: Association with children’s behavioural problems. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities. 31(6): 1113-1121.
  35. Kazdin, A. E. (1997). Parent management training: evidence, outcomes, and issues. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. 36, 1349-1356.
  36. Khooshab, E., Jahanbin, I., Ghadakpour, S., & Keshavarzi, S. (2016). Managing Parenting Stress through Life Skills Training: A Supportive Intervention for Mothers with Visually Impaired Children. Journal of Community Based Nursing and Midwifery. 4(3): 265-273.
  37. Lin, Y. N., Iao, L. S., Lee, Y. H. & Wu, C. C. (2021). Parenting Stress and Child Behavior Problems in Young Children with Autism Spectrum Disorder: Transactional Relations across Time. Journal of Autism and Developmental Disorders. 51(7); 2381-2391.
  38. Lovibond, S., & Lovibond, P. (1995). Manual for the depression anxiety stress scales. Sydney: Psychology Foundation of Australia; 1995. Retrieved from https://www.worldcat.org
  39. Mazzucchelli, T., & Sanders, M. R. (2011). Preventing behavioral and emotional problems in children who have a developmental disability: a public health approach. Journal of Research in Developmental Disabilities. 32(6): 2148-2156.
  40. McKinney, C., Stearns, M., & Szkody, E. (2021). Maltreatment and Affective and Behavioral Problems in Emerging Adults with and Without Oppositional Defiant Disorder Symptoms: Mediation by Parent-Child Relationship Quality. Journal of Interpers Violence. 36(5-6):2612-2632.
  41. Mingebach, T., Kamp-Becker, I., Christiansen, H., & Weber, L. (2018). Meta-meta-analysis on the effectiveness of parent-based interventions for the treatment of child externalizing behavior problems. Journal published by PLOS ONE, Public Library of Science. 13(9): 1-21.
  42. Murray, L., Halligan, S., & Cooper, P. (2019). Postnatal depression and young children’s development. In: Zeanah CH, editor. Handbook of infant mental health. 4th Ed. New York: The Guilford Press; P. 172-86.
  43. Ogundele, M. O. (2018). Behavioural and emotional disorders in childhood: A brief overview for paediatricians. Journal of Clin Pediatr. 7(1): 9-26.
  44. Paul, N., & Babu, J. (2018). Role of Parents for the Life Skill Development of Children with Learning Disability. Journal of Applied Research. 8(8): 17-20.
  45. Peters-Scheffer, N., Didden, R., & Korzilius, H. (2012). Maternal stress predicted by characteristics of children with autism spectrum disorder and intellectual disability. Journal of Research in Autism Spectrum Disorders. 6(2): 696-706.
  46. Rao, Z., Barker, B., O’Farrelly, C., & Ramchandani, P. (2021). Maternal anxiety and depression and their associations with mother-child pretend play: a longitudinal observational study. Journal of BMC Psychology. 9 (70): 1-11.
  47. Rodriguez, G., Hartley, S. L., & Bolt, D. (2019). Transactional relations between parenting stress and child autism symptoms and behavior problems. Journal of Autism and Developmental Disorders. 49(5): 1887-1898.
  48. Rohner, R. P., Khaleque, A., Riaz, M. N., Khan, U., Sadeque, S., & Laukkala, H. (2005). Agreement between children’s and mothers’ perceptions of maternal acceptance and rejection: A comparative study in Finland and Pakistan. Journal of Ethos. 33, 367-377.
  49. Sanders, M. (1999). Triple P-Positive Parenting Program: Towards an Empirically Validated Multilevel Parenting and Family Support Strategy for the Prevention of Behavior and Emotional Problems in Children. Journal of Clinical child and family psychology review. 2(2):71-90.
  50. Sanders, M. (2012). Development, evaluation, and multinational dissemination of the triple P-Positive Parenting Program. Journal of Annual Review of Clinical Psychology. 8, 345-79.
  51. Sanders, M. R., Kirby, J. N., Tellegen, C. L., & Day, J. J. (2014). The Triple P-Positive Parenting Program: a systematic review and meta-analysis of a multi-level system of parenting support. Journal of Clinical Psychology Review. 34(4):337-57.
  52. Sanner, C. M. (2017). Parental Distress and Child Behavior Problems: Parenting Behaviors as Mediators. Loma Linda University Electronic Theses, Dissertations & Projects. 426. Retrieved from http://scholarsrepository.llu.edu/etd/426.
  53. Scanlon, N. M., & Epkins, C. C. (2015). Aspects of mothers’ parenting: Independent and specific relations to children’s depression, anxiety, and social anxiety symptoms. Journal of Child and Family Studies. 24, 249-263.
  54. Schiff, M., Pat-Horenczyk, R., Ziv, Y., & Brom, D. (2017). Multiple Traumas, Maternal Depression, Mother-Child Relationship, Social Support, and Young Children's Behavioral Problems. Journal of Interpers Violence. 36(1-2): 892-914.
  55. Shakeri, F., Inanloo, M., Haghani, H. (2021). The effect of life skills training on parental stress of Health liaisons women with children under 7 years. Journal of Nursing. 33 (128): 84-99.
  56. Shawler, P. M., & Sullivan, M. A. (2017). Parental stress, discipline strategies, and child behavior problems in families with young children with autism spectrum disorders. Journal of Focus on Autism and Other Developmental Disabilities. 32(2): 142-151.
  57. Totsika, V., Hastings, R. P., Emerson, E., Lancaster, G. A., Berridge, D. M., & Vagenas, D. (2013). Is there a bidirectional relationship between maternal well-being and child behavior problems in autism spectrum disorders? Longitudinal analysis of a population- defined sample of young children. Journal of Autism Research. 6(3): 201-211.
  58. Tsotsi, S., Broekman, B. F. P., Sim, L. W., Shek, L. P., Tan, K. H., Chong, Y. S., Qiu, A., Chen, H. Y., Meaney, M. J., Rifkin-Graboi, A. (2019). Maternal Anxiety, Parenting Stress, and Preschoolers' Behavior Problems: The Role of Child Self-Regulation. Journal of developmental and behavioral pediatrics. 40(9): 696-705.
  59. Turner, K. T., Markie-Dadds, C., & Sanders, M. R. (2002). Facilitator's manual for Group Triple P (rev. Ed.). Brisbane, QLD, Australia: Triple P International. Retrieved from https://www.scirp.org/(S (lz5mqp453edsnp55rrgjct55.
  60. Walker, A. L., Peters, P. H., de Rooij, S. R., Henrichs, J., Witteveen, A. B., Verhoeven, C. J. M., Vrijkotte, T. G. M., de Jonge, A. (2020). The Long-Term Impact of Maternal Anxiety and Depression Postpartum and in Early Childhood on Child and Paternal Mental Health at 11-12 Years Follow-Up. Journal of Frontiers in Psychiatry. 11, 1-12.
  61. Webster-Stratton, C., Reid, M .J. & Hammond, M. (2004). Treating Children with Early-Onset Conduct Problems: Intervention Outcomes for Parent, Child, and Teacher Training. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology. 33(1):105-24.
Zaidman-Zait, A., Mirenda, P., Duku, E., Vaillancourt, T., Smith, I. M., Szatmari, P., et al. (2017). Impact of personal and social resources on parenting stress in mothers of children with autism spectrum disorder. Journal of Autism. 21(2): 155-166.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 301
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 127


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب