اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 32 |
| تعداد شمارهها | 735 |
| تعداد مقالات | 7,131 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,584,411 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,937,319 |
واکاوی نحوه مواجهه قبیله کلب با اسلام براساس تعلقات ژئوپلیتیکی | ||
| نشریه پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام | ||
| مقاله 7، دوره 17، شماره 32 - شماره پیاپی 31، فروردین 1402، صفحه 152-180 اصل مقاله (767.42 K) | ||
| نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2022.37114.3041 | ||
| نویسندگان | ||
| میثم حبیبی کیان* 1؛ مهران اسماعیلی2؛ ستار عودی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی، تهران ایران. | ||
| 2استادیار گروه تاریخ و تمدن دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی تهران. ایران. | ||
| 3دانشیار. دانشگاه آزاد اسلامی. تهران. ایران | ||
| چکیده | ||
| بررسی حیات سیاسی ـ اجتماعی قبایل عرب و واکنش آنها در مواجهه با اسلام، برای شناخت تاریخ صدر اسلام ضروری است. از جمله قبایل قدرتمند شمال جزیرةالعرب، بنیکلب بن وبرة بود که با تکیه بر علایق ژئوپلیتیکی، تا آخرین سالهای حیات پیامبر(ص) در قبال پذیرش اسلام مقاومت کرد. در واقع انتساب به یمن، جغرافیای گسترده، زعامت و رهبری قضاعیان و رویکرد اعتقادی عامل همبستگی کلبیان بود که برای حفظ آن تلاش میکردند. بنابراین پژوهش پیشرو میکوشد تا با روش توصیفی ـ تحلیلی به چگونگی برخورد این قبیله با اسلام و مطالعهی عوامل ژئوپلیتیکی موثر در آن پاسخ دهد که به تبع آن راهبرد پیامبر(ص) نیز مورد واکاوی قرار گرفته است. نتایج تحقیق گویای آن است که مردم قبیلهی کلب با وابستگی به جغرافیای سیاسی خود تا سرحدّ توان به رویارویی با مسلمانان پرداختند و تنها پس از اقدامات پیامبر(ص) در اصلاح علایق آنها بود که به اسلام گرویدند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| پیامبراسلام(ص)؛ قبیله کلب؛ پیشااسلامی؛ اسلام؛ جزیرهالعرب؛ ژئوپلیتیک | ||
| مراجع | ||
|
ابنأثیر، عزالدین أبو الحسن على بن ابى الکرم،(1965م) الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادرـ داربیروت.
ابنخلدون، عبد الرحمن بن محمد،(1988م) العبر و دیوان المبتداء و الخبر فی ایام العرب و العجم و البربر، چاپ دوم، تحقیق خلیل شحادة، بیروت: دارالفکر.
ابنخیاط، خلیفة،(1397ق) تاریخ خلیفة بن خیاط، تحقیق دکتر أکرم ضیاء العمری، چاپ سوم، دمشق: نشر دارالقلم.
ابنعدیم، کمالالدین عمر بن احمد،(بیتا) بغیة الطلب فی تاریخ حلب، تحقیق سهیل زکار، بیروت: دارالفکر.
ابنعساکر، علی بن حسن،(1995م) تاریخ مدینه دمشق، تحقیق علی شیری، بیروت: دارالفکر.
ابنکلبى، هشام بن محمد،(1364ش) الأصنام، چاپ دوم، تحقیق احمد زکى باشا، افست تهران: نشر نو.
ابنکلبی، هشام بن محمد،(بیتا) جمهرة النسب، تحقیق ناجی حسن، بیروت: نشر عالم الکتب.
ابنکلبی، هشام بن محمد،(1988م) نسب معد والیمن الکبیر، چاپ اول، تحقیق دکتر ناجی حسن، بیروت: نشر عالم الکتب.
اصطخری، إبراهیم بن محمد،(2004م) المسالک والممالک، بیروت: دارصادر.
ابوالفرج اصفهانى، على بن الحسین،(بىتا) مقاتل الطالبیین، تحقیق سید احمد صقر، بیروت: دارالمعرفة.
ابوالفرج اصفهانى، على بن الحسین،(1994م) الأغانی، چاپ اول، بیروت: نشر دار إحیاء التراث العربی.
امرؤالقیس بنحجر،(1984م) دیوان امروءالقیس بنحجر، چاپ چهارم، تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره: دارالمعارف.
أنباری، قاسم بن بشار،(1920م) شرح دیوان المفضلیات، تحقیق کارلوس یعقوب لایل، بیروت: بینا.
اندلسی، ابنحزم،(1983م) جمهرة أنسابالعرب، چاپ اول، تحقیق لجنة من العلماء، بیروت: دارالکتب العلمیة.
اندلسی، ابنسعید،(1982م) نشوة الطرب فی تاریخ جاهلیة العرب، چاپاول، تحقیق نصرت عبدالرحمن، عمان: نشر الأقصی.
باشمیل، محمداحمد،(1973م) العرب فی بلادالشام قبل الاسلام، دمشق: بینا.
بخیت، محمدعدنان، بلاد الشام فی صدر الإسلام، 1987م، مؤتمر الدولی الرابع لتاریخ بلاد الشام، عمان: دانشگاه اردن و دانشگاه یرموک.
بّرو، توفیق،(1996م) تاریخ العرب القدیم، چاپ دوم، دمشق: دارالفکر.
البطاینة، محمد ضیف الله،(1985م): القبائل العربیة فی بلاد الشام و موقفها من حرکة الفتح الإسلامی، دراسات تاریخیة، نیسان 1985، العدد 19و20، دمشق: ص130-148.
بغدادی، ابنقانع،(1418م) معجم الصحابة، تحقیق صلاح بن سالم المصراتی، مدینه: نشر مکتبة الغرباءالأثریة.
بغدادی، أبیجعفر محمد بن حبیب،(1942م) المحبر، تصحیح دکتر إیلزه لیحتن شتیتر، حیدرآباد دکن: بینا.
بغدادی، محمد بن سعد،(1968م) الطبقات الکبرى، چاپ اول، تحقیق إحسان عباس، بیروت: نشر دارالصادر.
بکری، عبدالله بن عبدالعزیز،(1983م) فصل المقال فی شرح کتاب الأمثال، تحقیق عبدالمجید عابدین و احسان عباس، قم: نشر مؤسسة الرسالة.
بکری اندلسی، عبدالله بن عبدالعزیز،(1983م) معجم مااستعجم من اسماء البلاد والمواضع، چاپ سوم، تحقیق مصطفى السقا، بیروت: نشر عالمالکتب.
بلاذرى، أحمد بن یحیى،(1996م) انساب الأشراف، چاپ اول، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلى، بیروت: دارالفکر.
بلاذرى، أحمد بن یحیى،(1988م) فتوح البلدان، بیروت: دار و مکتبة الهلال.
تغلبی، أخطل،( بیتا) شعر الأخطل التغلبی، تحقیق دکتر فخرالدین قباوة، بیروت: دارالآفاق الجدیدة.
ثقفى کوفى، ابواسحاق ابراهیم بن محمد،(1353ش) الغارات، تحقیق جلالالدین حسینى ارموى، تهران: انجمن آثار ملى.
جزرى، عزالدین ابنالأثیر،(1409ق) أسدالغابة فى معرفة الصحابة، بیروت: دارالفکر.
جهان، ایمانپور، عباسی، مفتخری،(1400): جایگاه عوامل غیردینی موثردر پیروزی عربهای مسلمان در فتح ایران، مجله پژوهش های تاریخی ایران و اسلام، شماره 29، زاهدان، ص 75-101.
حافظنیا، محمدرضا، (1393ش) اصول و مبانی ژئوپلتیک، مشهد: نشر پاپلی.
حافظ نیا، محمد رضا،(1379ش): تعریفی نو از ژئوپلیتیک، تحقیقات جغرافیایی، پاییز و زمستان1379، شماره 58و59، مشهد: ص71 ـ 88.
حموى، یاقوت بن عبد الله،(1995م) معجم البلدان، چاپ دوم، بیروت: دارصادر.
حمیرى، ابنهشام،(بیتا) السیرة النبویة، تحقیق مصطفى السقا و ابراهیم الأبیارى و عبدالحفیظ شلبى، بیروت: دارالمعرفة.
خطیب تبریزی، (بیتا) شرح دیوان الحماسة، بیروت: عالم الکتب.
دینوری، ابنقتیبة، غریب الحدیث،(1397ق) چاپاول، تحقیق عبدالله جبوری، بغداد: مطبعة العانی.
رضوی، اشرفی،(1396): زمینههای اجتماعی استمرار جشنهای ایرانی در قرون نخستین اسلامی، مجله پژوهش های تاریخی ایران و اسلام، شماره 20، زاهدان، ص117ـ142.
زیدان، جرجی،(1922ق) العرب قبل الاسلام، مصر: نشر الهلال.
سجستانی، ابوحاتم،(1961م) المعمّرون و الوصایا، تحقیق عبدالمنعم عامر، مصر: دارالکتب العربیة.
سدیری، عبدالرحمن بن أحمد،(2005م) الجوف وادیالنفاخ، چاپ دوم، ریاض: مؤسسة عبدالرحمن السدیری الخیریة.
سمعانى، أبو سعید عبد الکریم بن محمد،(1962م) الأنساب، چاپ اول، تحقیق عبد الرحمن بن یحیى المعلمى الیمانى، حیدر آباد: مجلس دائرة المعارف العثمانیة.
شیخو، لویس،(۱۹۸۹م) النصرانیه و آدابها بین عرب الجاهلیه، بیروت: نشر دارالمشرق.
شیخو، لوئیس،(1967م) شعراء النصرانیه قبل الإسلام، چاپ سوم، بیروت: نشر دارالمشرق.
صفدی، خلیل بن أیبک،(2000م) االوافی بالوفیات، تحقیق أحمد الأرناؤوط وترکی مصطفى، بیروت: نشر دارإحیاء التراث.
ضیف، احمد شوقی عبدالسلام،(1960م) تاریخ الأدب الاعربی العصر الجاهلی، چاپ یازدهم، قاهره: دارالمعارف.طبری، محمد بن جریر،(1976م) تاریخ الأمم و الملوک، چاپ دوم، تحقیق محمد أبوالفضل ابراهیم، بیروت: دارالتراث.
العامری، ثامرعبدالحسن،(1992م) موسوعة العشائر العراقیّة، بغداد: دارالشؤون الثقافیة العامة.
عسقلانی، ابنحجر،(1415ق) الإصابة فی تمییز الصحابة، چاپ اول، تحقیق عادل أحمد عبد الموجود وعلى محمد معوض، بیروت: نشر دارالکتب العلمیة.
علی بیگی، یوسفیفر، یوسفی،(1397ش): مواضع سیاسی ـ نظامی پیامبر(ص) در مواجهه با مسیحیان جزیرةالعرب، پژوهشنامه تاریخ اسلام، شماره30، تهران: ص5 ـ 30.
علی، جواد،(۱۹۶۸م) المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت: بینا.
غندجانی، الأسود،(1985م) إصلاح ماغلط فیالنمری فی معانی أبیات الحماسة، تحقیق محمد علی سلطانی، کویت: نشر معهد المخطوطات العربیة.
غندجانی، الأسود،(1980م) فرحة الأدیب، تحقیق دکتر محمد علی سلطانی، دمشق: دارقتیبة.
غنیمة، یوسف رزقالله،(1936م) حیرة، المدینه و المملکة العربیة، بغداد: بینا.
الفریجات، عادل عطاءالله، (1415ق): زهیر بن جناب، اخباره و ماتبقی من شعره، معهد المخطوطات العربیة، شماره80و81، قاهره: ص129ـ182.
قیروانی أزدی، أبوعلى الحسن بن رشیق،(1981م) العمدة فی محاسن الشعر وآدابه، چاپ پنجم، تحقیق محمد محیی الدین عبدالحمید، بیروت: نشر دارالجیل.
کحالة، عمر رضا،(1994م) معجم قبائل العرب القدیمة و الحدیثة، چاپ هفتم، بیروت: مؤسسة الرسالة.
مرزبانی، محمد بن عمران،(1982م) معجم الشعراء، تحقیق دکتر کرنکو، بیروت: دارالکتب العلمیة.
مغربی، ابوالقاسم،(1980م) الإیناس فی علم الأنساب، چاپ اول، تحقیق حمد جاسر، ریاض: نشر النادی العربی.
مقدسى، مطهر بن طاهر،(بىتا) البدء و التاریخ، پورتسعید: مکتبة الثقافة الدینیة.
مقریزى، تقى الدین أحمد بن على،(1999م) إمتاعالأسماع بما للنبى من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، چاپ اول، تحقیق محمد عبدالحمید النمیسى، بیروت: دارالکتب العلمیة.
موصلی أزدی، محمد بن الحسین،(1989م) الکنى لمن لا یعرف له اسم من أصحاب النبی(ص)، چاپ اول، تحقیق أحمد بن محمد إسحاق بسکوبری، هند، بمبئی: نشر الدار السلفیة.
میدانی، احمد بن محمد،(1366ش) مجمع الأمثال، مشهد: نشر آستان قدس.
نصیری، زارعکار،(1396): تحلیل جامعهشناختی مسئلۀ زنده به گور کردن دختران در جزیره العرب عصرجاهلی، مجله پژوهش های تاریخی ایران و اسلام, شماره 20، زاهدان، ص 197ـ214.
واقدی، محمدبن عمر،(1948م) المغازی، چاپ اول، قاهره: بینا.
همدانی، ابنحائک،(بیتا) صفة جزیرةالعرب، صنعا: نشر ارشاد.
همدانی، حسن بن احمد،(2004م) الإکلیل من اخبار الیمن و أنساب الحمیر، تحقیق محمد بن علی بن حسین الأکوع الحوالی، صنعاء: نشر دارالکتب.
یعقوبى، احمد بن أبى یعقوب،(بىتا) تاریخ یعقوبى، بیروت: دارصادر .
Hafeznia, Mohammad Reza, (2015) Interview with French Conflict Quarterly.May 2015.
Webb, Peter, (2020) "Kalb b. Wabra", Encyclopaedia of Islam, 3rd ed, Leiden, Brill. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 619 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 243 |
||