اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 30 |
| تعداد شمارهها | 690 |
| تعداد مقالات | 6,765 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,998,690 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,409,728 |
سنجش سطح انطباقپذیری عدالت توزیعی زیرساختی-خدماتی با مزیت رقابتی نواحی روستایی (نمونۀ موردی: شهرستان اردبیل) | ||
| جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
| مقاله 3، دوره 12، شماره 45، دی 1401، صفحه 51-78 اصل مقاله (1.38 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2022.41987.3019 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدجواد عباسی* 1؛ فرهاد عزیزپور2 | ||
| 1دکتری تخصصی، گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکدة علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه جغرافیای انسانی، دانشکدة علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| نظام برنامهریزی غالب کشور بر دو جریان عمدۀ برنامهریزی کالبدی (طرح هادی روستایی، جامع شهری و...) و برنامههای میانمدت توسعۀ اقتصادی-اجتماعی (برنامههای 5 ساله بخشیمحور) استوار است و در برخی موارد با تخصیص ناعادلانة منابع و امکانات به بعضی مناطق و محرومشدن مناطق دیگر، موجب افزایش نابرابریهای ناحیهای شده است؛ ازاینرو، بهمنظور ایجاد توسعۀ متوازن و استقرار نظام آمایش محور مطلوب؛ شناسایی توانهای محیطی، نواحی همگن فضایی و مزیتهای رقابتی نواحی روستایی در ابتدای امر ضروری است. پژوهش حاضر با هدف سنجش انطباقپذیری عدالت در سطح برخورداری از امکانات با مزیت رقابتی در دهستانهای شهرستان اردبیل انجام شده است. جامعة آماری دهستانهای شهرستان اردبیل با 20889 خانوار و رویکرد پژوهش توصیفی-تحلیلی است. روش تهیۀ اطلاعات بهصورت کتابخانهای است. همچنین درجهت تجزیهوتحلیل دادهها از تکنیک چندمتغیرۀ الکتر و مدل موریس در نرمافزار EXCEL، روش درونیابی فاصلۀ معکوس (IDW) و روش طبقهبندی فازی در نرمافزار GIS ARCاستفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد دهستانهای شهرستان اردبیل، از جنبۀ عدالت در برخورداری از امکانات و خدمات وضعیت مطلوب ندارد و عدم توازن در آنها مشهود است. بهعبارتدیگر، دهستانهای نزدیک به مرکز استان (شهر اردبیل)، برخوردارتر و دهستانهای با فاصلۀ بیشتر مانند ارشق شرقی و دوجاق، با وجود مزیت رقابتی بالا؛ کمبرخوردارترند. بهطورکلی، بین سطح برخورداری دهستانها و مزیت رقابتیشان رابطۀ مستقیم وجود ندارد و این وضعیت شدیداً تحتتأثیر نگاه تمرکزگرای برنامههای کالبدی و برنامههای اقتصادی-اجتماعی 5 ساله (با غلبه سیاستزدگی، نفوذ و فشارهای سیاسی برای اجرای برخی طرحها) و اهمیت فاصلۀ سکونتگاههای روستایی از مرکزشهرستان (شهر اردبیل و حوزۀ نفوذ آن)، است؛ بنابراین راهکار اصلی؛ گذار از غلبۀ برنامههای بخشیمحور اقتصادی-اجتماعی 5 ساله و برنامهریزی کالبدی به سوی برنامهریزی آمایش سرزمین با الزامات قانونی مورد نیاز و کافی است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| عدالت توزیعی؛ مزیت رقابتی؛ توسعۀ متوازن؛ روش طبقهبندی فازی؛ شهرستان اردبیل | ||
| مراجع | ||
|
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، (1400). نتایج پایش ملی محیط کسبوکار، پاییز 1400.https://iccima.ir.
برقی، حمید؛ جمینی، داود؛ شفیعی، محمدرضا. (1396). تحلیلی بر نابرابری منطقهای در شاخصهای توسعۀ روستایی و برنامهریزی استراتژیک درجهت ایجاد تعادل منطقهای (مطالعۀ موردی: کردستان)، چهارمین کنفرانس بینالمللی علوم جغرافیایی، دانشگاه شیراز.https://civilica.com/doc/656311.
توکلی، مرتضی؛ ابراهیمی، آرام؛ حمیدی تهرانی، سمیرا. (1397). تحلیل الگوی منطقهبندی آمایش سرزمین در ایران از پسامشروطه تا به حال. برنامهریزی و آمایش فضا؛ دانشگاه تربیت مدرس، دورۀ ۲۲، شمارۀ ۱، صص ۱۲۳-۸۵.http://hsmsp.modares.ac.ir/article-21-25177-fa.html
جعفری، سعید. (1397). سنجش میزان عدالت فضایی در پراکنش شاخصهای توسعة پایدار روستایی، موردپژوهی: روستاهای شهرستان اردبیل، پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشتة علومانسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی.https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/c47b225b1d87764c426f51804a3d38da.
داداشپور، هاشم؛ دهده جانی، مهدی. (1394). شناسایی و اولویتبندی عوامل ریشهای تأثیرگذار در ارتقای رقابتپذیری منطقهای (مورد مطالعاتی: استان کردستان)، فصلنامۀ برنامهریزی منطقهای، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، سال پنجم، شمارۀ 19، صص 42-27.http://jzpm.miau.ac.ir/article_911.html.
دادشپور، هاشم؛ رستمی، فرامرز. (1390). سنجش عدالت فضایی یکپارچه خدمات عمومی شهری براساس توزیع جمعیت، قابلیت دسترسی و کارایی در شهر یاسوج، مطالعات و پژوهشهای شهری منطقهای، دانشگاه اصفهان، دورة سوم، شمارۀ ۱۰، صص 22-1.https://urs.ui.ac.ir/article_19992.html.
رحیمینیا, هیوا؛ اکبریمقدّم، بیتاله. (1399). یک تحلیل تجربی از رقابتپذیری محصولات کشاورزی استان کردستان، اقتصاد و توسعۀ کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، دورۀ 34، شمارۀ 1، صص 13-1.https://jead.um.ac.ir/article_35281.html.
روستایی، شهریور؛ کریمزاده، حسین و رحمتی، خسرو، (1395). تحلیل نابرابریهای فضایی بر پایۀ شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در شهرهای میانه اندام (مطالعۀ موردی: شهر میاندوآب)، پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، دانشگاه تهران، سال چهارم، شمارة 3، صص 471- 449.https://jurbangeo.ut.ac.ir/article_60643.html.
سازمان توسعۀ تجارت ایران. (1400).https://tpo.ir.
سازمان تقسیمات کشوری وزارت کشور. (1400).https://moi.ir.https://ardabilmpo.ir.
شامانیان، مریم، (1398). ارائة الگوی توسعة متوازن نواحی روستایی مبتنی بر رویکرد کارآفرینی (مطالعۀ موردی: شهرستان دامغان)، رسالة دکتری در رشتۀ جغرافیا و برنامهریزی فضایی کارآفرینی مناطق روستایی، دانشکدۀ علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران.https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/f19f8d6817d37b12b19f223d85734c6c.
شریفزادگان، محمدحسین؛ ندایی طوسی، سحر. (1395). بهکارگیری مؤلفههای موفقیت رقابتپذیری توسعۀ منطقهای در ایران، پژوهشهای جغرافیای انسانی، دانشگاه تهران، دورۀ چهلوهشتم، شمارۀ 1، صص 123-105.https://jhgr.ut.ac.ir/article_51802.html.
قادریحاجت، مصطفی؛ حافظنیا، محمدرضا. (1397). راهکارهای دستیابی به عدالت فضایی در ایران، پژوهشهای جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد ، سال سوم، شمارة 3، صص 57-25. http://dx.doi.org/10.22067/pg.v4i9.75411.
لادی، تهمینه. (1396). ارزیابی رقابتپذیری در راستای ارتقای کارایی در برنامهریزی توسعۀ منطقهای مورد مطالعاتی استان آذربایجان شرقی، پایاننامة کارشناسیارشد در رشتة برنامهریزیوطراحی شهریومنطقهای،دانشکدۀ معماریوشهرسازی،دانشگاه شهید بهشتی، تهران.https://centlibrary.sbu.ac.ir/faces/search/bibliographic/biblioBriefView.jspx?_afPfm=phlsr4wgs
مشفقی، وحید و محمدی، حمید. (1399). تحلیل انطباقپذیری مناطق خلّاق و رقابتپذیر ایران. مجلۀ علمی آمایش سرزمین، دانشگاه تهران، دوره 12، شماره2،صص 595-620.doi: 10.22059/jtcp.2020.302258.670113
مرکز آمار ایران. (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن.https://www.amar.org.ir.
نصیری، نادیا. (1393). بررسی تعادل منطقهای در استان مازندران و ارائۀ راهکارهای برنامهای برای دستیابی به تعادل، پایاننامۀ کارشناسیارشد در رشتۀ برنامهریزی منطقهای، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.https://centlibrary.sbu.ac.ir/faces/search/bibliographic/biblioBriefView.jspx?_afPfm=phlsr4wgv.
Asheim, B., Cooke, P., & Martin, R., 2006. The rise of the cluster concept in regional analysis and policy, Clusters and regional development: critical reflections and explorations, 1-29.https://books.google.com/books?hl=fa&lr=&id=sZyo2sP5A8kC&oi=fnd&pg=PA1&dq.
Clark. M., & Tilman. D., 2017. Comparative analysis of environmental impacts of agricultural production systems, agricultural input efficiency, and food choice .Environmental Research Letters 12 (6) : 064016.https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326.
Currid, E., Williams, S., 2010. The geography of buzz: art, culture and the social milieu in Los Angeles and New York, Journal of Economic Geography, 10 (3), 423–451.https://doi.org/10.1093/jeg/lbp032
Harvey, D., 2007. Justice, Nature and the Geography of Difference, Oxford: Blackwell Publishers.https://bibliotecadigital.mineduc.cl/handle/20.500.12365/17640.
Kitson, M., Martin, R., & Tyler, P., 2004. Regional competitiveness: an elusive yet key concept? Regional studies, 38(9), 991-999.https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/0034340042000320816?journalCode=cres20.
Lessmann, C., 2014. Spatial inequality and development - Is there an inverted-U relationship? Journal of Development Economics, 106(C), 35-51.https://doi.org/10.1016/j.jdeveco.2013.08.011.
Meijers, E. J., & Burger,M. J., 2010. Spatial structure and productivity in US metropolitan areas, Environment and planning A, 42(6), 1383- 1402.https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1068/a42151.
Neumann, Iver B. 2003: The Region-Building Approach, in: Söderbaum, Fredrik/Shaw, Timothy M. (eds): Theories of New Regionalism: A Palgrave Reader, Basingstoke: Palgrave Macmillan, 160-178.https://www.academia.edu/17639777/KFG_Working_Paper_No_64.
Ohlan, R., 2013. Pattern of regional disparities in socio-economic development in India. Social Indicators Research, 114(3), 841-873.https://link.springer.com/article/10.1007/s11205-012-0176-8.
Porter, M. E., 1990, The competitive advantage of nations, Harvard, Business Review, 74-91.https://books.google.com/books?hl=fa&lr=&id=CqZzxAxBpfEC&oi.
Redding, S., & Venables, A. J., 2004. Economic geography and international inequality, Journal of international Economics, 62(1), 53-82.https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0022199603000965.
Reggiani, A., & Rietveld, P., 2010. Networks, Commuting and Spatial Structures: An Introduction Guest Editorial, Journal of Transport and Land Use, 2(3/4), 1-4.https://www.jstor.org/stable/26201635?seq=1.
Schwanen, T., Dieleman, F. M., & Dijst, M., 2004. The impact of metropolitan structure on commute behavior in the Netherlands: a multilevel approach, Growth and change, 35(3), 304-333.https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1468-2257.2004.00251.x.
Unal, M., Uslu, C., & Cilek, A., 2016. GIS-based accessibility analysis for neighbourhood parks: The case of Cukurova district, Journal of Digital Landscape Architecture, 1, 46-56. http://gispoint.de/fileadmin/user_upload/paper_gis_open/DLA_2016/537612006.pdf.
Warren Smit, T. H., Kumaresen, J., Santos-Burgoa, C., Meneses, R. S. K., & Friel, S., 2010. Urban Planning/ Design and Health Equity: A Review, Global Research Network on Urban Health Equity (GRNUHE).https://link.springer.com/article/10.1007/s11524-011-9605-2.
Begg, I. 2002. Investability: The Key to Competitive Regions and Cities? Regional Studies, 36 2, 087– 211.https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00343400220121972.
Camagni, R. 2002. On the Concept of Territorial Competitiveness: Sound or Misleading? Urban Studies, 39(03), 2395–2400.https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1080/0042098022000027022.
Huggins, R., & Izushi, H. 2009. Regional Benchmarking in a Global Context: Knowledge, Competitiveness, and Economic Development. Economic Development Quarterly, 275.https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0891242409347896.
Kutscherauer, A. (2010). Regional Disparities in Regional Development of The Czech Republic Ostrava. University of Ostrava. http://disparity.vsb.cz/edice_cd/cd11_regdis_mono_angl/pdf/Regional%20disparities.pdf.
Kresl, P., & Singh, B. 2012. Urban Competitiveness and US Metropolitan Centres. Urban Studies (49(2)), 239-254.https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0042098011399592.
Lengyel, I. 2009. Bottom-up Regional Economic Development:Competition, Competitiveness and Clusters. In I. Lengyel, & Z. Bajmócy, Regional Competitiveness, Innovation and Environment (pp. 03-38). Szeged: JTAEPress.http://acta.bibl.uszeged.hu/37421/1/gtk_2009_en.pdf#page=8.
Lever, W. F. 2002. Correlating the Knowledge-base of Cities with Economic Growth. Urban Studies, 39(5-6), 859–871.https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1080/00420980220128345.
Malecki, E. J. 2004. Jockeying for Position: What It Means and Why It Matters to Regional Development Policy When Places Compete. Regional Studies, 38(9), 0010-002.https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/0034340042000292665.
Morgan, K. 2001. The Exaggerated Death of Geography: Localised Learning, Innovation and Uneven Development. The Future of Innovation Studies Conference (p. ؟). Eindhoven University of Technology: Eindhoven Centre for Innovation Studies.https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.564.1384&rep=rep1&type=pdf.
Porter, M. E. 2000, Locations, Clusters, and Company Strategy. In G. L. Clark, M. P. Feldman, & M. S. Gertler, ocation and Innovation: The New Economic Geography of Innovation, Spillovers and Agglomeration (pp. 275-253). New York: Oxford University Press.https://books.google.com/books?hl=fa&lr=&id=TzZ_oByXYhkC&oi.
Serrano, F. A. 2003. City competitiveness and attractiveness: A new approach to evaluate economic development in Mexican cities. University of Glasgow, Department of Urban Studies. Glasgow: University of Glasgow.https://theses.gla.ac.uk/982.
Tomul. Ekber .2009. Measuring regional inequality of education in Turkey: an evaluation by Gini index( 2009) Procedia - Social and Behavioral Sciences 1(1):949-952, DOI: 10.1016/j.sbspro.2009.01.168.https://www.researchgate.net/publication/240448225_Measuring_regional_inequality_of_education_in_Turkey_an_evaluation_by_Gini_index/related.
Kim, J., & Nicholls, S. (2016), Influence of the measurement of distance on assessment ofrecreation access, Leisure Sciences, 38: 118–139.https://ur.booksc.me/book/52227182/02de4e | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 751 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 482 |
||