اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 29 |
| تعداد شماره‌ها | 643 |
| تعداد مقالات | 6,317 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,873,642 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,468,757 |
تهاجم عثمانی به غرب ایران در جنگ جهانی اول و پیامدهای آن: پژوهشی بر پایه اسناد | ||
| نشریه پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام | ||
| مقاله 11، دوره 17، شماره 32 - شماره پیاپی 31، فروردین 1402، صفحه 249-274 اصل مقاله (604.38 K) | ||
| نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2022.44041.3479 | ||
| نویسنده | ||
| توران طولابی* | ||
| استادیار گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی.دانشگاه لرستان. لرستان ایران | ||
| چکیده | ||
| تهاجم عثمانی به غرب ایران و اشغال چندسالة این خطه در جنگ جهانی اول، پیامدهای معینی داشت که ابعاد مختلف آن هنوز نیازمند واکاوی است. جلوه‌ای از این پیامدها، به‌ویژه از منظر حیات اجتماعی، در اسناد بازتاب یافته است که بررسی تحلیلی و زمینه‌مند آن می‌تواند به ترسیم نمای جزئی‌نگرتری از موضوع کمک کند. به این منظور در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با تکیه بر محتوای اسناد منتشرنشده، از زبان برخی نخبگان محلی که خود در متن این رخدادها حضور داشته‌اند، تصویری از وضعیت اجتماعی غرب ایران در جنگ جهانی اول ارائه شود. پرسش محوری پژوهش ناظر بر ابعاد اجتماعی و اقتصادی اشغال غرب ایران توسط عثمانی و تأثیر آن بر وضعیت عمومی کشور در این روزگار پرحادثه است. همزمان تلاش شده است رابطة دوسویة مرکز و حاشیه و نوسان آن در شرایط ضعف دولت مرکزی بررسی شود. حاصل پژوهش نشان می‌دهد که تهاجم نظامی عثمانی و اشغال چندسالة ولایات غرب ایران، در تضعیف و مختل شدن نظام اداری و شکل‌گیری بحران سیاسی مؤثر بود. پیامدهای عینی این بحران در قالب تشدید ناامنی، غارت و استثمار مردم، نبود یا کمبود و گرانی غله و آذوقه، اخلال در کار اداراتی چون پست و مالیه و تحمیل هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده به دولت بروز یافت. این وضعیت سهم معینی در تشدید بحران مالی کشور و به‌تبع آن، تضعیف بیشتر دولت مرکزی داشت | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ایران؛ جنگ جهانی اول؛ عثمانی؛ آذربایجان؛ کردستان؛ کرمانشاه | ||
| مراجع | ||
|
الف) کتاب‌های فارسی
آدمیت، فریدون (1362)؛ امیرکبیر و ایران، تهران: انتشارات خوارزمی.
اتابکی، تورج (1387)؛ ایران و جنگ جهانی اول میدان نبرد قدرت‌های بزرگ، ترجمة مهدی حقیقت‌خواه، تهران: انتشارات ققنوس.
احرار، احمد (بی‌تا)؛ توفان در ایران، جلد دوم، چاپخانه محمدعلی علمی، بی‌جا.
بیات، کاوه (1381)؛ ایران و جنگ جهانی اول، اسناد وزارت داخله، چاپ دوم، تهران: سازمان اسناد ملی ایران.
بهار(ملک‌الشعراء)، محمدتقی (1399)؛ تاریخچه سه‌سال و نیمة ما و جنگ (1918-1914) روس و انگلیس، آلمان، عثمانی و ایران، به‌کوشش کاوه بیات، تهران: شیرازه.
تمدن، محمد (1350)؛ اوضاع ایران در جنگ جهانی اول یا تاریخ رضاییه، ارومیه: تمدن، تهران: مؤسسه مطبوعاتی تمدن، کتابفروشی اسلامیه.
توفیق، رحمت‌الله(1389)؛ تاریخچة ارومیه؛ یادداشت‌هایی از جنگ جهانی اول و آشوب بعد از آن، تهران: شیرازه.
خسروزاده، سیروان (1398)؛ راه بی‌سرانجام، نگاهی به سرگذشت آسوریان در جنگ جهانی اول، تهران: شیرازه کتاب ما.
روزنامة خاطرات عین‌السلطنه(قهرمان‌میرزا سالور)(1378)؛ جلد 6، روزگار پادشاهی احمدشاه از تاج‌گذاری تا پایان حکومت علاءالسلطنه، به‌کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، تهران: انتشارات اساطیر.
سپهر، احمدعلی(مورخ‌الدوله)(1336)؛ ایران در جنگ بزرگ(1914-1918)، بی‌جا.
شاو، استنفورد جی. و ازل کورال شاو (1370)، تاریخ امپراتوری عثمانی و ترکیه جدید، ترجمه محمود رمضان‌زاده، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
شوستر، مورگان (1397)؛ اختناق ایران، تهران: نشر ماهی، چاپ چهارم.
فروتن، مجید (1389)؛ اوضاع سیاسی، اجتماعی همدان در جنگ جهان‌گیر اول، تهران: سازمان اسناد کتابخانه ملی.
قطبی، بهروز (1370)؛ اسناد جنگ جهانی اول در ایران، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نشر قرن.
کاظم‌زاده(ایرانشهر)، حسین(1343)؛ معارف در عثمانی و یک درس عبرت برای ایرانیان، برلین: انتشارات ایرانشهر؛
کسروی، احمد (1386)؛ تاریخ هیجده ساله آذربایجان، تهران: مؤسسه انتشارات آگاه.
ملائی‌توانی، علیرضا (1378)؛ ایران و دولت ملی در جنگ جهانی اول، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
ناطق، هما (1380)؛ کارنامه فرهنگی فرنگی در ایران، تهران: مؤسسه معاصرپژوهان.
نیدرمایر، اسکارفن(1363)؛ زیر آفتاب سوزان، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: نشر تاریخ ایران.
نظام‌مافی، رضاقلی(به‌کوشش)(1363)، کتاب سبز، تهران: نشر تاریخ ایران.
Ataöv, Turkkaya (2000), “Iran and Turkey, 1914-1918”, in O. Bast (ed.), La Perse et la grande guerre, Tehran: Institut Francais de Recherche en Iran, pp. 123-139.
Bast, Oliver (2000), “La mission persane a la conference de paix en 1919: une nouvelle interpretation”, La Perse et la grande guerre, pp. 375-425.
Kavusi-Eraqi, Mohammad Hasan (2000), “Le problem de la neutralite persane”, La Perse et la grande guerre, pp. 27-44.
Perkins, Justin (1843), A Residence of Eight Years in Persia among the Nestorian Christians with notice of the Muhammedans, New York.
Schofield, Richard (2008), "Narrowing the Frontier: mid-nineteen century efforts to delimit and map the Perso-Ottoman boundary", in. R. Farmanfarmaian (ed.), War and Peace in Qajar Persia, Implications Past& Present, New York: Routledge, pp. 149-173.
Williamson, Graham (2008), “The Turko-Persian War, 1821-1823, winning the war but losing the peace”, War and Peace in Qajar Persia, pp. 88-109.
Zirinsky, Michael (2000), “American Presbyterian Missionaries at Urmia during the Great War”, La Perse et la grande guerre, pp. 353-372.
ب) مقالات
تفسیری، سیدبرهان، منصور احمدی (1398)؛ «ایل گلباغی؛ سکونتگاه تاریخ و کوچ اجباری، پژوهشنامةتاریخ‌های محلی ایران، سال هشتم، شمارة اول، پیاپی 15، صص 259-270.
خسروی‌زاده، صباح، باقرعلی عادل‌فر و نصرالله پورمحمدی املشی (1397)؛ «ایل باجلان در کشاکش جنگ جهانی اول»، تاریخ‌نامة ایران بعد از اسلام، سال نهم، شمارة شانزدهم، صص 91-111.
دشتکی‌نیا، فرهاد (1397)؛ «دولت قاجار و بحران ارومیه در جنگ جهانی اول»، مطالعات تاریخی جنگ، دورة دوم، شمارة چهارم، صص 49-76.
کوهستانی‌نژاد، مسعود (1381)؛ «سال دمپختک- قحطی سال 1296 ش.»، گنجینه اسناد، شمارة 45 و 46، صص 40-85.
منصوری، فریبرز، علیرضا علی‌صوفی، نظامعلی دهنوی، ثریا شهسواری (1400)؛ «علل و پیامدهای قحطی کرمانشاهان در جنگ جهانی اول»، مطالعات تاریخی جنگ، دوره پنجم، شمارة دوم، صص 81-102.
ج)نشریات فارسی
چهره‌نما، سال سیزدهم، شمارة 33، 1334ق.
، سال چهاردهم، شمارة 37و38، 1335ق.
، سال چهاردهم، شمارة 40، 1335ق.
، سال چهاردهم، شماره 45، 1335ق.
عصرجدید، سال سوم، شمارة 80، 1335ه.ق، 1917م.
، سال سوم، شمارة 96، 1335 ه.ق،1917م.
د) اسناد
ساکما، شمارة 001753/ 293.
ساکما، شمارة 4801/ 240.
ساکما، شمارة 001853/293.
ساکما، شمارة 099521/ 240.
ساکما، شمارة 2553/ 293.
ساکما، شمارة 002715/ 240.
ساکما، شمارة 000676/ 998.
ساکما، شمارة 000293/ 240.
ساکما، شمارة 4232/ 210.
ساکما، شمارة 000762/293.
ساکما، شمارة 002857/ 240.
ساکما، شمارة 003078/ 240.
ساکما، شمارة 105335/ 240.
ساکما، شمارة 007124/ 240.
ساکما، شمارة: 007435/ 240.
ساکما، شمارة ، 1853/ 293.
ساکما، شمارة 002612/210.
ساکما، شمارة 3669/ 293.
ساکما، شمارة 008247/ 240.
ساکما، شمارة 014106/ 240.
ساکما، شمارة 023270/ 240.
ساکما، شمارة 4901/ 240. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 324 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 43 |
||