دانشگاه سیستان و بلوچستان

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات29
تعداد شماره‌ها630
تعداد مقالات6,368
تعداد مشاهده مقاله9,734,149
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,365,058
حسینی, اعظم, ذوالفقاری, حسن, غلامحسین‌زاده, غلامحسین, دری, نجمه. (1401). طبقه‌بندی و تحلیل بن‌مایۀ "آغاز عشق" در منظومه‌های عاشقانۀ فارسی. نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 20(39), 99-116. doi: 10.22111/jllr.2021.34230.2725
اعظم حسینی; حسن ذوالفقاری; غلامحسین غلامحسین‌زاده; نجمه دری. "طبقه‌بندی و تحلیل بن‌مایۀ "آغاز عشق" در منظومه‌های عاشقانۀ فارسی". نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 20, 39, 1401, 99-116. doi: 10.22111/jllr.2021.34230.2725
حسینی, اعظم, ذوالفقاری, حسن, غلامحسین‌زاده, غلامحسین, دری, نجمه. (1401). 'طبقه‌بندی و تحلیل بن‌مایۀ "آغاز عشق" در منظومه‌های عاشقانۀ فارسی', نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 20(39), pp. 99-116. doi: 10.22111/jllr.2021.34230.2725
حسینی, اعظم, ذوالفقاری, حسن, غلامحسین‌زاده, غلامحسین, دری, نجمه. طبقه‌بندی و تحلیل بن‌مایۀ "آغاز عشق" در منظومه‌های عاشقانۀ فارسی. نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 1401; 20(39): 99-116. doi: 10.22111/jllr.2021.34230.2725

طبقه‌بندی و تحلیل بن‌مایۀ "آغاز عشق" در منظومه‌های عاشقانۀ فارسی

پژوهشنامه ادب غنایی
دوره 20، شماره 39، مهر 1401، صفحه 99-116    اصل مقاله (1.05 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2021.34230.2725
نویسندگان
اعظم حسینی1؛ حسن ذوالفقاری* 2؛ غلامحسین غلامحسین‌زاده3؛ نجمه دری4
1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.ایران.
2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.ایران
3استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.ایران.
4دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.ایران
چکیده
یکی از بن‌مایه‌های داستانی در منظومه‌های عاشقانه، آغاز عشق عشّاق آن است. در این منظومه‌ها نویسنده هنر خود را به کار می‌گیرد تا اوّلین جرقّۀ ایجاد عشق را حادثه­ای زیبا و به یادماندنی توصیف کند. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی، به این سؤالات پاسخ می‌دهد که بن‌مایۀ آغاز عشق را در منظومه‌های عاشقانۀ فارسی چگونه می‌توان طبقه‌بندی کرد و هر یک از این طبقه­بندی­ و زیرگونه­ها در روایت داستان چه نقشی ایفا می‌کند؟ برای این منظور کتاب "یک‌­صد منظومۀ عاشقانه فارسی" (ذوالفقاری،1394) مبنای کار قرار گرفته است. براساس نتایج به دست آمده، آغاز عشق با دو کنش "دیدن" و "شنیدن" و در انواع گوناگون، در سیر حوادث به وقوع می‏پیوندد. دیدن معشوق به صورت مستقیم، دیدن در خواب و دیدن تصویر وی، مشهورترین انواع آغاز عشق به واسطۀ دیدن محسوب می‏شود. آغاز عشق با دیدن تصویر فقط بین عشّاق ایرانی و عرب کاربرد داشته است. شنیدن توصیف معشوق و یا شنیدن صدای وی نیز از انواع دیگر آغاز عشق است و در میان همه ملّت‌ها به جز اعراب رایج بوده است. نقش بن‌مایۀ مذکور از آن جهت است که تا زمانی که اوّلین جرقّۀ عشق زده نشود و آغاز عشق صورت نگیرد ساختار روایی منظومۀ عاشقانه شکل نخواهد گرفت.
 
کلیدواژه‌ها
آغاز عشق؛ منظومۀ عاشقانه؛ عاشق‌شدن با دیدن؛ عاشق‌شدن با شنیدن
مراجع
 

  1. آتونی، بهروز،1391، دبستان نقد اسطوره‌شناختی ژرفا بر بنیاد کهن‌نمونۀ نرینۀ روان (آنیموس)، نشریۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، ش26، صص1-22، بهار.
  2. اسلامی ندوشن، 1346، محمدعلی، جام جهان بین، تهران: انتشارات ایرانمهر.
  3.  بدیع‌الزمان‌نامه، 1386، تصحیح حسن ذوالفقاری و پرویز ارسطو، تهران: چشمه.
  4. بیهقی، ابوالفضل، 1380، تاریخ بیهقی، به کوشش خلیل خطیب رهبر، تهران: مهتاب.
  5. پارسانسب، محمد،1388، بن‌مایه: تعاریف، گونه‌ها، کارکردها، فصلنامه نقد ادبی، س1، ش5، صص 7- 40، بهار.
  6. پراپ، ولادیمیر، 1386، ریخت‌شناسی قصّه‌های پریان، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران: توس.
  7. پیرنیا، حسن، 1391، تاریخ ایران باستان، تهران: نگاه.
  8. تفضلی، احمد،1375، تاریخ ادبیات ایران پیش‌از اسلام، به کوشش ژاله آموزگار، تهران: سخن.
  9. جوشقانی، خواجه شعیب، 1389، وامق و عذرا به ضمیمه وامق و عذرای عنصری، تصحیح حسن ذوالفقاری و پرویز ارسطو، تهران: چشمه.
  10. حائری، سید هادی، 1368، افکار و آثار ایرج میرزا، تهران: انتشارات جاویدان.
  11. حسن‌رضایی، حسین و سیف، عبدالرضا،1395، بررسی عشق در دنیای حماسه با نگاهی به شاهنامه، متن پژوهی ادبی، ش70، صص29-45، زمستان.
  12. خزانه‌دارلو، محمدعلی، 1375، منظومه‌های فارسی، تهران: روزبه.
  13. خواجوی‌کرمانی، کمال‌الدّین،1370، گل و نوروز، به اهتمام کمال عینی، چاپ دوم، تهران: مؤسسه    مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  14. خواجوی‌کرمانی، کمال‌الدّین ، 1348، همای و همایون، به اهتمام کمال عینی، بنیاد فرهنگ ایران. 
  15. خواجوی‌کرمانی، کمال‌الدّین،1319، سام‌نامه، تصحیح اردشیر بنشاهی،ج1، چاپ سنگی، بمبئی.
  16. دهلوی، امیرخسرو، 1972، هشت‌بهشت، تصحیح جعفر افتخار، آکادمی علوم اتحادیه جماهیر    شوروی.
  17. ذوالفقاری، حسن، 1394، یکصد منظومه‌ی عاشقانه‌ی فارسی، چ2، تهران: نشر چرخ.
  18. رضایی‌راد، محمد، 1382، درآمدی بر ریخت‌شناسی قصّه‌های عاشقانه، به اهتمام محمد میرشکرایی و علیرضا حسن‌زاده،مجله زن و فرهنگ: سازمان میراث فرهنگی و نشر نی.
  19. ساوجی، سلمان، 1348، مثنوی جمشید و خورشید، به اهتمام فریدون وهمن و ج.پ. آسموسن، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  20. صافی‌سبزواری، امین‌الدین، 1388، بهرام ‌و گلندام، تصحیح حسن ذوالفقاری و پرویز ارسطو، تهران: چشمه.
  21. ضیا، محمدضیا،1336، سسی و پنون، هلال، ش21، ص33-44، پاییز.
  22. طبیب قمی، میرزا محمد، 1386، خورشید و مهپاره، تصحیح حسن ذوالفقاری و جلیل اصغریان رضایی، تهران: چشمه.
  23. عرفانی، خواجه عبدالحمید،1340، داستان‌های عشقی پاکستان، کتاب‌فروشی ابن‌سینا.
  24. عصار ‌‌تبریزی، 1375، مهر و مشتری، تصحیح رضا مصطفوی سبزواری، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
  25. عطار‌‌ نیشابوری، فریدالدین، 2535شاهنشاهی(1355)، خسرونامه، تدوین احمد سهیلی خوانساری، تهران: مروی.
  26. عطار‌‌ نیشابوری، فریدالدین،1940، الهی‌نامه، تدوین‌ هلموت‌ریتر، استانبول: مطبعه معارف.
  27. عیّوقی، ورقه و گلشاه، 1343، تدوین ذبیح‌الله صفا، تهران: دانشگاه تهران.
  28. فتاحی نیشابوری، محمدبن یحیی، 1386، حسن و دل، تصحیح حسن ذوالفقاری و پرویز ارسطو، تهران: چشمه.
  29. فردوسی، ابوالقاسم، 1378، شاهنامه، زیر نظر ع.نوشین، نسخه 9 جلدی، تهران: انتشارات ققنوس.
  30. کاتبی نیشابوری، 1365، مجمع البحرین، ناظر و منظور، نسخه خطی، تهران: کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
  31. گرگانی، فخرالدین اسعد، 1349، ویس و رامین، تدوین ماگالی تودوا و الکساندر گواخاریا، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
  32. مارزلف، اوّلریش، 1396، طبقه‌بندی قصّه‌های ایرانی، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: سروش.
  33. محجوب، محمدجعفر، 1382، ادبیات عامیانه‌ ایران، به کوشش حسن ذوالفقاری، تهران: چشمه.
  34. مشکور، محمدجواد، 1329، کارنامه اردشیر بابکان، تهران: چاپخانه دانش.
  35. میرصادقی جمال و میمنت، 1377، واژه‌نامۀ هنر داستان‌نویسی، تهران: کتاب مهناز.
  36. نزل‌آبادی سبزواری، محمد، 1382، مثنوی جمال و جلال، مقدمه و تصحیح شکوفه قبادی،     تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  37. نظامی گنجوی، 1391، خسرو و شیرین،  به کوشش حسین حداد، ، تهران: قدیانی.
  38. واعظ‌زاده، عباس،1395، رده‌بندی داستان‌های عاشقانه، فصلنامه نقد ادبی، ش34 ، صص157-190، تابستان.
  39. هلالی جغتایی، بدرالدین، 1368، دیوان، تصحیح سعید نفیسی، تهران: سنایی.
  40. ناشناخته، 1383، همای نامه، تصحیح محمد روشن، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  41. یاحقی، محمدجعفر، 1386، فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 155
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 163


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب