اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 698 |
| تعداد مقالات | 6,840 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,121,735 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,502,229 |
نقش برنامهریزی کاربری زمین در راستای کاهش مصرف انرژی (نمونۀ موردی: محلۀ سرافرازان شهر مشهد) | ||
| جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
| دوره 13، شماره 47، تیر 1402، صفحه 121-146 اصل مقاله (1.83 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2023.44469.3083 | ||
| نویسندگان | ||
| سعید زنگنه شهرکی1؛ علی حسینی* 2؛ ابوالفضل منصوری اطمینان3 | ||
| 1دانشیار گروه جغرافیای انسانی و برنامهریزی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه جغرافیای انسانی و برنامهریزی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، پردیس بین‌المللی کیش، دانشگاه تهران، کیش ، ایران | ||
| چکیده | ||
| کشور ایران براساس آمار و اطلاعات دردسترس، در رتبه اول شدت مصرف انرژی جهان قرار دارد. در این بین، شهرها مصرف‌کننده‌های اصلی انرژی (حدود دوسوم) به‌شمار می‌‌آیند که شهر مشهد نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. به‌تبع این مسئله، طی سال‌‌های اخیر برنامهریزی در راستای ایجاد شهرهایی که ازنظر مصرف انرژی بهینه باشند، یکی از مهم‌ترین اهداف برنامهریزی شهری محسوب شده است؛ در این میان به نظر می‌‌رسد، برنامهریزی کاربری زمین در سطح محلات شهری و ازجمله محلۀ پرجمعیت سرافرازان شهر مشهد می‌تواند ازطریق تأثیرگذاری بر ابعاد مختلف فرم و ساختار شهر، الگوهای ساختمان، تراکم و حملونقل به بهینه‌‌سازی مصرف انرژی کمک کند. بدین‌ترتیب، این پژوهش باهدف وارسی نقش و تأثیر برنامهریزی کاربری زمین در راستای کاهش مصرف انرژی در سطح محلۀ سرافرازان شهر مشهد انجام پذیرفته است؛ بنابراین این پژوهش در گام اول در پرتو پیمایش کالبدی و اجتماعی (پرسشگری از ساکنان محله) به وضعیت‌سنجی کاربری زمین محلۀ سرافرازان شهر مشهد از منظر کارایی انرژی اقدام و در گام بعدی مبتنی بر پرسشگری از متخصصان و نخبگان مرتبط با موضوع این پژوهش و آشنا به موردپژوهی به تبیین میزان نقش و تأثیر برنامهریزی کاربری زمین در راستای کاهش مصرف انرژی در سطح محلۀ سرافرازان شهر مشهد پرداخته است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که بین مقوله‌‌های اثرگذار کاربری زمین ازجمله فرم و ساختار محلی، حملونقل و بخش ساختمان و کاهش مصرف انرژی در سطح محلۀ سرافرازان رابطه‌‌‌‌ای معنادار، مستقیم و قوی وجود دارد و مقوله‌‌های اثرگذار کاربری زمین به‌طور معنی‌‌داری کاهش مصرف انرژی در سطح این محله را تبیین می‌‌کند. با وجود این، هرچند کاربری زمین محلۀ سرافرازان در بخش ساختمان تا حدودی در راستای کارایی انرژی حرکت می‌‌کند، در دو بخش فرم و ساختار محلی و حملونقل اصولاً کاربری زمین این محله در راستای کاهش مصرف انرژی نقش کمتری را ایفا می‌‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کاربری زمین؛ کارایی انرژی؛ توسعۀ پایدار؛ محلۀ سرافرازان شهر مشهد | ||
| مراجع | ||
|
بهزادیان مهر، علی؛ علیجانی، بهلول؛ رهنما، محمدرحیم. (1396). طراحی اقلیمی و تعیین جهت‌‌گیری بهینۀ ساختمان‌‌ها و خیابان‌‌ها در رابطه با تابش در شهر مشهد، فصلنامۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیه‌‌ای، دانشگاه فردوسی مشهد، دوره 15، شمارۀ 2، صص 216-197.http://ensani.ir/file/download/article/1560683698-9506-29-9.pdf.
رضایی جهرمی، پگاه؛ برک‌پور، ناصر. (1395). ارزیابی کارایی انرژی در مقیاس شهری در مقایسۀ دو روش لید و تریس (نمونۀ مطالعاتی: محلۀ ظهیرآباد شهر تهران)، فصلنامۀ علمی-پژوهشی نقش جهان، دانشگاه تربیت مدرس، دوره 6، شمارۀ 1، صص 30-18.https://bsnt.modares.ac.ir/article-2-1225-fa.html.
رضویان، محمدتقی؛ مؤذن، سهراب؛ قورچی، مرتضی. (1398). ارزیابی کارایی انرژی در مقیاس محله‌‌ای با استفاده از مدل لید در راستای توسعۀ پایدار (مطالعۀ موردی: محلۀ ولنجک شهر تهران)، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ فضای شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، دوره 6، شمارۀ 1، شماره پیاپی 10، صص 237-223.https://jgusd.um.ac.ir/article_28409_c9e0b6f515ab280ad307868603675690.pdf.
عزیزی، محمدمهدی؛ قرائی، آزاده. (1394). برنامهریزی کاربری زمین در راستای توسعۀ پایدار محله‌‌ای با تأکید بر بهینه‌‌سازی مصرف انرژی (مطالعۀ موردی: محلۀ دروس، تهران)، نشریۀ هویت شهر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، دوره 9، شمارۀ 22، شماره پیاپی 22، صص 18-5.
فرخی، مریم؛ ایزدی، محمدسعید؛ کریمی مشاور، مهرداد. (1397). تحلیل کارایی انرژی در مدل‌‌های بافت شهری اقلیم گرم و خشک، نمونۀ موردی: شهر اصفهان، دوفصلنامۀ معماری ایرانی، دانشگاه کاشان، دوره 7، شماره 13، شماره پیاپی 13، صص 148-127.http://ensani.ir/file/download/article/1537609596-9863-13-7.pdf.
قنبری، ابوالفضل؛ واعظی، موسی؛ باکویی، مائده. (1400). ارزیابی تأثیر برنامهریزی کاربری زمین بر مصرف انرژی (مطالعۀ موردی: شهر تبریز)، فصلنامۀ علمی فضای جغرافیایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، دوره 21، شمارۀ 73، صص 72-55.https://www.magiran.com/paper/2308588.
لطفی، صدیقه؛ نیک‌‌پور، عامر؛ سلیمانی، محمد. (1398). بررسی تأثیر فرم شهر بر میزان مصرف انرژی در بخش مسکونی؛ مطالعۀ موردی: شهر همدان، فصلنامۀ شهر پایدار، انجمن جغرافیا و برنامهریزی شهری ایران، دورۀ دوم، شمارۀ 1، صص 122-109.http://www.jscity.ir/article_92853_8cf33969cd32e21933f8121b528f3984.pdf.
لطیفی، امین؛ صارمی، حمیدرضا. (1399). معاصرسازی محلات قدیمی محدودۀ مرکزی شهرها با رویکرد توسعۀ محلات سنتی (مطالعۀ موردی: محلۀ گلپا همدان)، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ فضاهای شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، دوره 7، شمارۀ 2، صص 103-87.https://jgusd.um.ac.ir/article_40399_769384070c8097d693ab43e2270ccdb1.pdf.
مرادخانی، ایوب؛ نیکقدم، نیلوفر؛ طاهباز، منصوره. (1397). شاخص‌‌های مؤثر بر مصرف انرژی الگوهای مسکن در مقیاس محله با تأکید بر کارایی انرژی (نمونۀ موردی: شهر سنندج)، فصلنامۀ علمی-پژوهشی نگر‌‌ش‌‌های نو در جغرافیای انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، سال یازدهم، شمارۀ 1، صص 358-339.http://ensani.ir/file/download/article/1587884506-10264-98-393.pdf.
مرکز آمار ایران. (1395). نتایج هشتمین سرشماری عمومی نفوس و مسکن.https://www.amar.org.ir.
ملائی، اعظم؛ کامیابی، سعید. (1399). ارزیابی کارایی انرژی در مقیاس محله‌‌ای با استفاده از مدل لید در راستای توسعۀ پایدار (مورد مطالعاتی: محلۀ یوسف‌‌آباد منطقۀ شش تهران)، فصلنامۀ برنامهریزی توسعۀ شهری و منطقهای، دانشگاه علامه طباطبائی، دوره 5، شمارۀ 13، صص 56-37.https://urdp.atu.ac.ir/article_13178_d9f755f36c5e460e3ddd915f47a0bd01.pdf.
میرمقتدایی، مهتا؛ موسویان، محمدفرید؛ گماریان، پیمان. (1395). مقایسۀ تطبیقی جایگاه مبحث انرژی در سیستم برنامهریزی شهری آلمان و ایران، نشریۀ باغ نظر، پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی، سال سیزدهم، شمارۀ 43، صص 100-91.http://www.bagh-sj.com/article_41075_f2f8080d2cee67029fa6e620293ec943.pdf.
نوریان، فرشاد؛ فتح جلالی، آرش. (1399). بررسی و تحلیل اثرات برنامهریزی کاربری اراضی شهری و شبکۀ حملونقل بر مصرف انرژی در شهر، مورد مطالعاتی: محدودۀ 35 هکتاری در شهر جدید هشتگرد، فصلنامۀ معماری و شهرسازی آرمان‌‌شهر، دکتر مصطفی بهزادفر، دوره 13، شمارۀ 31، صص 286-271.http://www.armanshahrjournal.com/article_113274.html.
Albert Baeribameng Yiran, G., Dziwornu Ablo, A., & Elikplim Asem. F. (2020). Urbanisation and domestic energy trends: Analysis of household energy consumption patterns in relation to land-use change in peri-urban Accra, Ghana, Land Use Policy, Volume 99, December 2020, 105047.https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0264837719320757.
Alhindaw, R., Abu Nahleh, Y., Kumar, A, & Shiwakoti, N. (2020). Projection of Greenhouse Gas Emissions for the Road Transport Sector Based on Multivariate Regression and the Double Exponential Smoothing Model, Sustainability 2020, 12, 9152.https://www.mdpi.com/2071-1050/12/21/9152.
Bogmans, Ch., Kiyasseh, L., Matsumoto, A., & Pescatori, A. (2020). Energy, Efficiency Gains and Economic Development: When Will Global Energy Demand Saturate? IMF Working Papers, International Monetary Fund.https://www.elibrary.imf.org/configurable/content/journals$002f001$002f2020$002f253$002farticle-A001-en.xml?t:ac=journals%24002f001%24002f2020%24002f253%24002farticle-A001-en.xml.
Dar-Mousa, R.N., & Makhamreh, Z. (2019). Analysis of the pattern of energy consumptions and its impact on urban environmental sustainability in Jordan: Amman City as a case study. Energy Sustain Soc, 9, 15.https://energsustainsoc.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13705-019-0197-0.
Energy Sector Management Assistance Program. (2014). Planning Energy Efficient and Livable Cities. Mayoral guidance note; no. 6. Energy efficient cities. World Bank, Washington.https://www.esmap.org/sites/esmap.org/files/DocumentLibrary/ESMAP_CEETI_MayoralNote_6_PlanningEE%20Livable%20Cities_optimized.pdf.
Filimonova, I.V., Nemov, V. Y., Komarova, A. V., Mishenin, M. V., & Kozhevin, V. D. (2021). Relationship of renewable energy consumption to economic, environmental and institutional factors in Europe, Energy Reports, Volume 7, Supplement 5, November 2021, Pages 358-365.https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352484721005801.
Heidarinejad, M., Alejandro Dalgo, D., W. Mattise, N., & Srebric, J. (2018). Personalized cooling as an energy efficiency technology for city energy footprint reduction, Journal of Cleaner Production, 171 (2018) 491-505.https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S095965261732303X.
International Energy Agency. (2021). Energy Efficiency.https://www.springer.com/journal/12053.
International Energy Agency. (2022). World Energy Outlook.https://www.iea.org/topics/world-energy-outlook.
Iyengar, S., Lee, S., Irwin, D., Shenoy, P., & Weil, B. (2018). WattHome: A Data-driven Approach for Energy Efficiency Analytics at City-scale, KDD 2018, August 19-23, 2018, London, United Kingdom.https://arxiv.org/abs/2007.01382.
Ke, H., Yang, B., & Dai. Sh. (2022). Does Intensive Land Use Contribute to Energy Efficiency?—Evidence Based on a Spatial Durbin Model, Int. J. Environ. Res. Public Health 2022, 19, 5130.https://www.mdpi.com/1660-4601/19/9/5130.
Keeley, Ch. S. (2014). Land Use and Energy: Connecting the Dots to Enhance Communities, University of New Hampshire Cooperative Extension and Benjamin.https://extension.unh.edu/sites/default/files/migrated_unmanaged_files/Resource004822_Rep6855.pdf
Lemes Proque, A., Ferreira dos Santos, G., Antonio Betarelli Junior, A., & Larson. W. (2020). Effects of land use and transportation policies on the spatial distribution of urban energy consumption in Brazil, Energy Economics, Volume 90, August 2020, 104864.https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0140988320302048.
Liu, J., Zhu, Y., Zhang, Q., & Sun, Zh. (2020). Transportation Carbon Emissions from a Perspective of Sustainable Development in Major Cities of Yangtze River Delta, China, Sustainability 2021, 13, 192.https://www.mdpi.com/2071-1050/13/1/192.
Mohajeri, N., Perera, A. T. D., Coccolo, S., Mosca, L., Le Guen, M., & Scartezzini, J. L. (2019). Integrating urban form and distributed energy systems: Assessment of sustainable development scenarios for a Swiss village to 2050. Renewable Energy, 143, 810-826.https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0960148119306925.
Nikookar, A. M., Nategh, T., & Gharibi, J. (2016). Energy Consumption Optimization in Urban Rail Transport (Case Study: Tehran Subway), A Quarterly Journal of Urban Economics and Management, Vol. 5, No2 (18), 59 -77.https://iueam.ir/article-1-665-en.pdf.
Nurulin, Y. R., Skvortsova, I. V., & Kalchenko, O. A. (2019). Energy Planning and Energy Efficiency in Smart City Areas, SHS Web of Conferences 61, 01017.https://www.shs-conferences.org/articles/shsconf/pdf/2019/02/shsconf_ies2018_01017.pdf.
OECD. (2020). Cities in the World; A new perspective on urbanization.https://www.oecd.org/publications/cities-in-the-world-d0efcbda-en.htm.
Osorio, B., McCullen, N., Walker, I., & Coley. D. (2017). Understanding the Relationship between Energy Consumption and Urban Form, Athens Journal of Sciences- Volume 4, Issue 2 – Pages 115-142.https://www.athensjournals.gr/sciences/2017-4-2-3-Osorio.pdf.
Ponkratov, V. V., Kuznetsov, A. S., Muda, I., Jannah Nasution, M., Al-Bahrani, M., & Aybar, H. S. (2022). Investigating the Index of Sustainable Development and Reduction in Greenhouse Gases of Renewable Energies, Sustainability 2022, 14, 14829.https://www.mdpi.com/2071-1050/14/22/14829.
Samawi, Gh. A., Mdanat, M. F., & Arabiyat, T. S. (2017). The Role of Energy Supply in Economic Growth: Evidence from the Oil Importing Countries, International Journal of Energy Economics and Policy, 2017, 7(6), 193-200.https://www.econjournals.com/index.php/ijeep/article/download/5357/3452/14719.
United Nations. (2019). World Urbanization Prospects the 2018 Revision.https://population.un.org/wup/publications/Files/WUP2018-Report.pdf.
Vijayan, M., Prabhakar Patil, A., & Bahadure, S. (2021). Assessing the Energy Efficiency Practices in Cities across the World, Current Science 121(3):372-383.https://www.currentscience.ac.in/Volumes/121/03/0372.pdf.
Zhovkva, O. (2020). Energy efficiency and environmental friendliness, as important principles of sustainability for multifunctional complexes.https://www.scielo.cl/pdf/ric/v35n3/en_0718-5073-ric-35-03-308.pdf. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 468 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 404 |
||