تعداد نشریات | 30 |
تعداد شمارهها | 691 |
تعداد مقالات | 6,782 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,080,681 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,478,748 |
تبیین سناریوهای اثرگذاری رهیافت رشد هوشمند بر پایداری سکونتگاههای روستایی مطالعۀ موردی: شهرستان جیرفت | ||
نشریه جغرافیا و توسعه | ||
مقاله 2، دوره 21، شماره 71، تیر 1402، صفحه 33-65 اصل مقاله (1.16 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2023.7589 | ||
نویسندگان | ||
علی اکبر عنابستانی* 1؛ فرخ لقا بهادری امجز2؛ جمیله توکلی نیا3 | ||
1استاد گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
2دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
3دانشیار گروه جغرافیای انسانی و آمایش ، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
رهیافت رشد هوشمند نقش بسیار مهمی در توسعۀ پایدار روستایی دارد؛ ازاینرو تدوین سناریوهایی که زمینۀ تحقق رشد هوشمند سکونتگاههای روستایی شهرستان جیرفت را فراهم میسازد، باید موردتوجه قرار گیرد. در پژوهش حاضر تلاش شده با مشارکت مدیران و مسئولان و خبرگان دانشگاهی، پیشرانهای کلیدی تأثیرگذار بر رشد هوشمند سکونتگاههای روستایی شهرستان جیرفت شناسایی و درنهایت سناریوهای مؤثر بر شکلگیری رشد هوشمند سکونتگاههای روستایی تدوین شود. پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوری دادهها و اطلاعات بهصورت کتابخانهای، اسنادی و پیمایشی (مصاحبه) بود. با بررسی منابع علمی 57 عامل تأثیرگذار بر رشد هوشمند سکونتگاههای روستایی شناسایی شد که در 4 بُعد دستهبندی شدند و درمجموع 30 نفر، شامل مدیران سازمانهای مرتبط و متخصصان دانشگاهی، مصاحبه انجام شد. تجزیهوتحلیل دادهها مبتنی بر تکنیکهای آیندهپژوهی بود؛ ازجمله تحلیل ساختار، تحلیل اثرات متقابل (نرمافزارهای میکمک و سناریوویزارد). نتایج نشان داد 35 سناریو با سازگاری ضعیف و تنها یک سناریو در حالت سازگاری قوی و پایدار (ناسازگاری صفر) قرار دارد. سناریوی اول که یک سناریو با جهت مثبت است، دارای مجموع امتیاز اثر متقابل 446 و ارزش سازگاری 5 است؛ درحالیکه سناریوی دوم که سناریوی نامطلوب است، مجموع امتیاز اثر متقابل 93- و ارزش سازگاری 1- دارد. سناریوی سوم (پابرجا) نیز دارای ارزش سازگاری 3 بود و با امتیاز مجموع اثر متقابل 42 میتواند از سناریوهای محتمل برای آیندۀ تحولات کالبدی- فضایی روستایی باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
آ یندهپژوهی؛ پیشرانها؛ رشد هوشمند؛ سکونتگاههای روستایی؛ سناریوویزارد؛ شهرستان جیرفت | ||
مراجع | ||
بابائی، نگین؛ علیاکبر تقیلو؛ علیرضا موقری (1400). روستاهای هوشمند راهبردی برای توسعۀ پایدار (مطالعۀ موردی: دهستان نازلو- شهرستان ارومیه)، مهندسی جغرافیایی سرزمین. سال 5. شماره 9. صفحات 42-29.
بزاززاده، مهدی؛ هاشم داداشپور؛ شریف مطوف (1393). بررسی و تحلیل عوامل کلیدی مؤثر بر توسعۀ منطقهای با رویکرد آیندهنگاری منطقهای (مطالعۀ موردی: استان آذربایجان غربی، ایران)، برنامهریزی فضایی (جغرافیا). سال 4. شماره 2. صفحات 104-79.
تقی لو، علیاکبر؛ ناصر سلطانی؛ احمد آفتاب (1395). پیشرانهای توسعۀ روستاهای ایران، برنامهریزی و آمایش فضا (مدرس علوم انسانی). سال 20. شماره 4. صفحات 28-1.
جوانشیری، مهدی؛ سیروس نبیوتی؛ مسلم نامدارزاده (1400). آیندهنگری توسعۀ منطقهای و تحققپذیری طرحهای آمایش سرزمینی کشور (مطالعۀ موردی: استان خراسان رضوی)، برنامهریزی منطقهای. سال 12. شماره 43. صفحات 34-12.
رکنالدینافتخاری، عبدالرضا؛ مهدی پورطاهری؛ اسماعیل آدینهوند (1399). ارزیابی سطح الگوی رشد هوشمند در مناطق روستایی استان تهران، فصلنامۀ برنامهریزی و آمایش فضا. سال 24. شماره 19. صفحات 126-103.
زیاری، کرامتالله؛ طاها ربانی؛ رامین ساعدموچشی (1396). آیندهپژوهی پارادایمی نوین در برنامهریزی با تأکید بر برنامهریزی شهری و منطقهای (مبانی، مفاهیم، رویکردها و روشها)، تهران. مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
صدیقی، الهام؛ عبدالرسول سلمانماهینی؛ سید حامد میرکریمی؛ حسن دلیری؛ برایان فث (1398). شناسایی و تحلیل پیشرانهای کلیدی آمایش منطقهای براساس آیندهپژوهی در شهرستان گرگان، آمایش سرزمین. سال 11. شماره 2. صفحات 233-205.
عنابستانی، علیاکبر؛ رقیه کلاته میمری (1399). تحلیل فضایی شاخصهای مؤثر در شکلگیری توسعۀ هوشمند روستایی مطالعۀ موردی: شهرستان جوین، فصلنامۀ جغرافیا و توسعه. سال 18. شماره 60، صفحات 20-1.
عنابستانی، علیاکبر؛ مهدی جوانشیری (1395). تجزیهوتحلیل و تحلیل شاخصهای توسعۀ روستایی هوشمند (مطالعۀ موردی: روستاهای شهرستان بینالود)، مجلۀ پژوهش و برنامهریزی روستایی. سال 5. شماره 4. صفحات 212-187.
عنایتالله، سهیل (1393). پرسش از آینده، مترجم: مسعود منزوی، تهران، موسسه آموزشی- تحقیقاتی صنایع دفاعی.
قربانی، رسول؛ سمیه نوشاد (1387). راهبرد رشد هوشمند در توسعۀ شهری، جغرافیا و توسعه. سال 6. شماره 12. صفحات 163-140. مقیمی، ابوالفضل (1394). معرفت شناسی آیندهپژوهی در رویکردهای نظری به برنامهریزی شهری، معماری و صنعت ساختمان. مدیریت شهری. سال 14. شماره 38. صفحات 104-75.
مهندسان مشاور آمایش و توسعۀ البرز (1392). طرح تهیه و تدوین برنامۀ آمایش استان تهران، معاونت برنامهریزی (استانداری تهران).
موسوی، میرنجف؛ رضا قادری؛ علیاکبر تقیلو؛ فاطمه ساداتکهکی (1397).تدوین سناریوهای تحققپذیری آمایش سرزمین (مطالعۀ موردی: استان خراسان رضوی)، آمایش سرزمین. سال 10. شماره 1. صفحات 95-65.
نظمفر، حسین؛ روحات عسکرزاده، روحان؛ سمیه محمدیحمیدی (1398). استراتژی و اصول رشد هوشمند در توسعۀ شهرها، دومین کنفرانس عمران. معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام. تبریز.
https://civilica.com/doc/1021129.
نوروزی، اصغر (1400). واکاوی شاخصها و امکانسنجی توسعۀ روستای هوشمند (نمونۀ موردمطالعه: روستای آورگان)، فصلنامۀ جغرافیا. سال 19. شماره 68. صفحات 263-251.
References Aaboud, M., Aad, G., Abbott, B., Abbott, D. C., Abeloos, B., Abhayasinghe, D. K., ... & Banas, E (2019). Electron reconstruction and identification in the ATLAS experiment using the 2015 and 2016 LHC proton–proton collision data at TeV. The European Physical Journal C, 79(8), 1-40. http://dx.doi.org/10.1140/epjc/s10052-019-7140-6 Anabestani, A. & Javanshiri, M (2018). Factors Affecting the Formation of Smart Rural Development in Iran. Journal of Rural Development, 37(1), 71-94. https://www.researchgate.net/publication/325087991 Anabestani, A. & Meymari, R. K (2020). Analysis of Key Propellants Affecting the Formation of Smart Rural Development in Iran. Journal of Rural and Community Development, 15(4), 120-150. https://journals.brandonu.ca/jrcd/article/view/1766 Atkočiūnienė, V. & Vaznonienė, G (2019). Europ. Countrys. 11(4), 479-516. Aziiza, A. A. & Susanto, T. D (2020). Information System Department Surabaya, Indonesia, 1. Barca, F., McCann, P., & Rodríguez‐Pose, A (2012). The case for regional development intervention: place‐based versus place‐neutral approaches. Journal of Regional Science, 52(1), 134-152. https://www.researchgate.net/publication/228288106 Batisani NJ (2006). Sprawl dynamics and the development of effective smart growth policies [Dissertation]. Pennsylvania: The Pennsylvania State University. Beg, M.D (2018), Smart and Sustainable Rural Development. Int J Recent Sci Res. 9(1), 23427-23429. http://recentscientific.com/smart-and-sustainable-rural-development Brown, L. J., Dixon, D., & Gillham, O (2014). Urban Design for an Urban Century, Placemaking for People. (S. Bahrainy, Trans.), Tehran: University of Tehran (In Persian). Caragliu, A., & Del Bo, C (2018). Much ado about something? An appraisal of the relationship between smart city and smart specialisation policies. Tijdschrift voor economische en sociale geografie, 109(1), 129-143. https://ideas.repec.org/a/bla/tvecsg/v109y2018i1p129-143.html Chen, Z., Poon, K. T., DeWall, C. N., & Jiang, T (2020). Life lacks meaning without acceptance: Ostracism triggers suicidal thoughts. Journal of personality and social psychology, 119(6), 1423. https://www.researchgate.net/publication/339639224 Chermark, T. & Lynham, S-A (2009). Senario Planning in critical scenario, Research Reserch Quartery, 20(2), 41-60. https://scienceimpact.mit.edu/ Combes, P. P., & Overman, H. G (2004). The spatial distribution of economic activities in the European Union. Handbook of Regional and Urban Economics, 4, 2845-2909. https://www.researchgate.net/publication/222413543 Coșciug, Cristina, Timofti, Elena, & Timofti, Ghenadie (2017). Development trends and promotion methods of the rural tourism in the Republic of Moldova. European Commission, (2010a). Europe 2020: A European Strategy for Smart, Sustainable and Inclusive Growth. European Commission, Brussels European Network for Rural Development (2018). Smart Village European Network for Rural Development (Brussel: ENRD). Fennell, S., Kaur, P., Jhunjhunwala, A., Narayanan, D., Loyola, C., Bedi, J., & Singh, Y (2018). Examining linkages between Smart Villages and Smart Cities: Learning from rural youth accessing the internet in India. Telecommunications Policy, 42(10), 810- 823. https://www.researchgate.net/publication/327776137 Galli, A., Iha, K., Pires, S. M., Mancini, M. S., Alves, A., Zokai, G., ... & Wackernagel, M (2020). Assessing the ecological footprint and biocapacity of Portuguese cities: Critical results for environmental awareness and local management. Cities, 96, 102442. https://doi.org/10.1016/j.cities.2019.102442 Godet, M. & Durance, P (2011). Strategic foresight for corporate and regional development, UNESCO Publishing. Tibbs, H (2011). Changing Cultural Values and the Transition to Sustainability, Journal of Futures Studies, 15(3): 13 – 32. https://www.researchgate.net/publication/268286566 Holmes, J., & Thomas, M (2015). Introducing the smart villages concept. The International Journal on Green Growth and Development, 2(2), 151-54. https://www.researchgate.net/publication/360963908 ICMA (2007). Getting to Smart Growth: 100 Policies for Implementation. International City/County Management Association. Retrieved from Karrholm, M (2011). The Scaling of Sustainable urban form: a scal-related issuesand Sustainable planning Malmo, Sweden. European planning Studies, 19(1), 97-112. https://doi.org/10.1080/09654313.2011.530394 Litman, T (2005), “Evaluating Criticism of Smart Growth”, Victoria Transport Policy Institute, (www.vtpi.org). Kalinka, M., Geipele, S., Pudzis, E., Lazdins, A., Krutova, U., & Holms, J (2020). Indicators for the smart development of villages and neighbourhoods in Baltic Sea coastal areas. Sustainability, 12(13), 5293. https://doi.org/10.3390/su12135293 McCann, P., & Ortega-Argilés, R (2015). Smart specialization, regional growth and applications to European Union cohesion policy. Regional Studies, 49(8), 1291-1302. Retrieved 10 February 2015 from http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/0034 3404.2013.799769. McGuire, R., Longo, A., & Sherry, E (2022). Tackling poverty and social isolation using a smart rural development initiative. Journal of Rural Studies, 89, 161-170. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2021.11.010 Michaud, W (2013). Financing Strategies to Overcome Barriers to Smart Growth in Rural Communities. Smart Growth Network: National Conversation on the Future of Our Communities. Naldi, L., Nilsson, P., Westlund, H., & Wixe, S (2015). What is smart rural development? Journal of rural studies, 40, 90-101. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2015.06.006 Paul Cowie a, Leanne Townsend b, Koen Salemink c(2020)/ Journal of Rural Studies 79(2020)169-176/ journal homepage: www/elsevier/com/locate/jrurstud Peiser, R (2001). Decomposing Urban Sprawl, Town planning Review. 72(3), 275-298. https://www.jstor.org/stable/40112455 Randhawa, A., & Kumar, A (2017). Exploring sustainability of smart development initiatives in India. International Journal of Sustainable Built Environment, 6(2), 701-710. https://doi.org/10.1016/j.ijsbe.2017.08.002 Ratcliffe, J. & Krawczyk, E (2011). Imagineering city futures: The use of prospective through scenarios in urban planning, Futures, 43(7), pp. 642-653. https://doi.org/10.1016/j.futures.2011.05.005 Sardar, Z (2010). The Namesake: Futures; futures studies; futurology; futuristic; foresight—What's in a name?, Futures, 42(3), 177-184. https://doi.org/10.1016/j.futures.2009.11.001 Singh, A. & Patel, M (2018) Achieving Inclusive Development Through Smart Village, PDPU Journal of Energy and Management, 3(1), 37-43. https://www.pdpu.ac.in/downloads/SPM%20JEM%20Oct18-Editorial%20Chap4.pdf Smart Growth Network (SGN) (2012). available at: www.smartgrowth.org access: 2014-6-22 Somwanshi, R., Shindepatil, U., Tule, D., Mankar, A. & Ingle, N (2106). Study and development of village as a smart village, International Journal of Scientific & Engineering Research, 7(6), 395-408. https://www.ijser.org/researchpaper/Study-and-development-of-village-as-a-smart-village.pdf Souvik R. & Joseph, D (2021). Psychology and Education (2021) 58(2): 254-265 An Interdisciplinary Journal/www/Psychologyandeducation/net/ Tregear, A/, & Cooper, S/ (2016). Embeddedness, social capital and learning in rural areas: The case of producer cooperatives. Journal of Rural Studies, 44, 101-110. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2016.01.011 Tsimpo, C., & Wodon, Q (Eds.) (2019). Residential piped water in Uganda. World Bank Publications. Visvizi, A., & Lytras, M. D (2020). Sustainable smart cities and smart villages research: Rethinking security, safety, well-being, and happiness. Sustainability, 12(1), 215. https://doi.org/10.3390/books978-3-03928-219-7 Ye, L., Sumedha Mandpe, Meyer, B. P (2005). What Is “Smart Growth?” Really?, Journal of Planning Literature, 19(3), 301-315. https://www.researchgate.net/publication/258155047 Zavratnik, V., Kos, A., & Stojmenova Duh, E (2018). Smart villages: Comprehensive review of initiatives and practices. Sustainability, 10(7), 2559. https://doi.org/10.3390/su10072559 Zavratnik, V., Podjed, D., Trilar, J., Hlebec, N., Kos, A., & Stojmenova Duh, E (2020). Sustainable and community-centred development of smart cities and villages. Sustainability, 12(10), 3961. https://doi.org/10.3390/su12103961
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 406 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 391 |