
تعداد نشریات | 32 |
تعداد شمارهها | 748 |
تعداد مقالات | 7,264 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,978,890 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,168,410 |
علل درج بنمایه رزم در منظومههای غنایی | ||
پژوهشنامه ادب غنایی | ||
مقاله 1، دوره 22، شماره 42، اردیبهشت 1403، صفحه 5-24 اصل مقاله (963.52 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2023.45110.3145 | ||
نویسندگان | ||
حشمت الله آذرمکان1؛ اسدالله نوروزی2؛ مهدی دهرامی* 3 | ||
1استادیار زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران | ||
2استادیار زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران. | ||
3دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران | ||
چکیده | ||
رزم از بنمایههای اصلی در منظومههای غنایی ادبیات فارسی است که گاه فضای اثر را به آثار حماسی نزدیک میسازد. هدف این مقاله بررسی این بنمایه در منظومههای غنایی است. بر این اساس، نویسندگان با روش توصیفی تحلیلی و با بررسی بیست منظومه غنایی از قرن پنجم تا قرن هشتم به دنبال پاسخدادن به این سؤالات بودهاند که انگیزة کاربرد بنمایة رزمی در آثار غنایی چیست و رزم در آثار غنایی چه تفاوتی با دیگر انواع بهخصوص حماسی دارد و سیر کاربرد آن چگونه بوده است؟ این مقاله نشان میدهد که از اولین منظومههای غنایی فارسی، شاعران به این بنمایه توجه داشتهاند و در مجموع در هجده منظومه بنمایة رزم دیده میشود. رزم در دو کاربرد تزئینی و بنیادین در این منظومهها تکرار میشود. دلایلی چون: شکوهمندساختن عشق، تأثیرپذیری از آثار حماسی، رقابت با فردوسی، اختصاص عشق به طبقه دربار، افزودن شاخ و برگ و مهیج ساختن داستان، آزمون اثبات شایستگی عاشق و اجرای مرحلهای از آیین تشرف به منظور مشرفشدن به همسری از علل کاربرد این بنمایه محسوب میشود. انگیزههای شخصی رزم، از مهمترین خصوصیات کاربرد این بنمایه در متون غنایی است که برحسب آن عشق عامل وقوع جنگ قرار گرفته است. | ||
کلیدواژهها | ||
رزم؛ عشق؛ منظومههای غنایی | ||
مراجع | ||
اسلامی ندوشن، محمدعلی، (1393)، "تفاوت عشق در شاهنامه و سایر منظومههای فارسی"، روزنامه اطلاعات، دوشنبه17 آذر.
اقبالی، ابراهیم،(1383)،" مقایسة داستان خسرو و شیرین فردوسی با نظامی"، نشریه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره 3، صص125-136.
بی نام(1318)، مجملالتواریخ و القصص، تصحیح ملکالشعرای بهار، تهران: خاور.
بینام،(1343)، اسکندرنامه، روایت فارسی کالیستنس دروغی، تصحیح ایرج افشار، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
جعفرپور، میلاد، کهدویی، محمدکاظم و نجاریان، محمدرضا، (1393)، تحلیل ژرفساخت گونه عشق و پیوند در حماسه، نشریه شعر پژوهی، شماره4، صص 47-80.
حسنرضایی، حسین و عبدالرضا سیف،(1395)، "بررسی عشق در دنیای حماسه با نگاهی به شاهنامه"، نشریه متنپژوهی، شماره 70، صص29-45.
حسنلی، کاووس،(1381)، "داستان وامق و عذرا و روایت حسینی شیرازی"، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، شماره 34، صص1-18.
خانلری، پرویز،(1369)، وامق و عذرای عنصری و شاهنامه فردوسی، هفتاد سخن، ج3، تهران: نشر توس.
خزانهدارلو، محمدعلی،(1375)، منظومههای فارسی، تهران: روزنه.
خواجوی کرمانی،(1370)، خمسه خواجوی کرمانی، تصحیح سعید نیازکرمانی، کرمان، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
دهرامی، مهدی، (1401)، سیر مثنویسرایی در ادب فارسی، جیرفت: دانشگاه جیرفت.
دهلوی، امیرخسرو،(1916)، دولرانی و خضرخانی، علیگره: مدرسهالعلوم.
دهلوی، امیرخسرو،(1961) شیرین و خسرو، تصحیح غضنفر علییف، مسکو: ادبیات خاور.
دهلوی، امیرخسرو،(1964)، مجنون و لیلی، تصحیح طاهر احمد اوغلی محرماوف، مسکو: انیستوی خاورشناسی.
دهلوی، امیرخسرو،(1972)، هشت بهشت، تصحیح احمد افتخار، مسکو: ادبیات خاور.
دهلوی، حسن،(1352)، دیوان، به اهتمام مسعود علی محوی، حیدرآباد: ابراهیمیه میشن پریس.
ذوالفقاری، حسن،(1392)، یکصد منظومه عاشقانه فارسی، تهران: چرخ.
رادویانی، محمدبن عمر،(1362)، ترجمانالبلاغه. تصحیح احمد آتش و انتقاد ملکالشعرای بهار، چاپ دوم، تهران، اساطیر.
ساوجی، سلمان،(1348)، جمشید و خورشید، به اهتمام ج.پ. آسموسن و فریدون رهنما، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ساوجی، سلمان،(1371)، دیوان، تصحیح ابوالقاسم حالت، تهران: ما.
سعدی، مصلحبنعبدالله،(1385)، کلیات. تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: هرمس.
طبیب، جلال،(2001)، گل و نوروز، تصحیح علی محدث، سوئد: دانشگاه اوپسالا.
عصار تبریزی،(1375)، مهر و مشتری، تصحیح سیدرضا مصطفوی سبزواری، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
عطار نیشابوری[؟]،(2535)، خسرونامه(گل و هرمز). تصحیح احمد سهیلی خوانساری، تهران: زوار.
علیمرادی، معصومه، اشرفزاده، رضا،(1398)"معشوق پهلوان، بازشناخت صورت دوگانه کهنالگوی پری در تقابل با شش شخصیت حماسی". پژوهشنامة ادب غنایی سیستان و بلوچستان، سال17، شماره 33، صص209-232.
عنصری، ابوالقاسم حسن بن احمد،(1966)، مثنوی وامق و عذرا. تصحیح مولوی محمد شفیع، پنجاب: دانشگاه پنجاب.
عیوقی،(1343)، ورقه و گلشاه، تصحیح ذبیح الله صفا، تهران: دانشگاه تهران.
فرخی سیستانی،(1311)، دیوان، تصحیح علی عبدالرسولی. تهران: مجلس.
فردوسی، ابوالقاسم،(1344)، یوسف و زلیخا، تصحیح آقامیرزا محمود ادیب شیرازی، بمبئی: مظفری.
فردوسی، ابوالقاسم،(1962)، شاهنامه. چاپ مسکو. انتشارات دانش شعبه ادبیات خاور.
فروزانفر، بدیع الزمان،(1380)، سخن و سخنوران، چاپ پنجم، تهران: خوارزمی.
کوش، سلینا،(1395)، اصول و مبانی تحلیل متون ادبی، ترجمه حسین پاینده، تهران: مروارید.
گرگانی، فخرالدین اسعد،(1349)، ویس و رامین، تصحیح ماگالی تودوا و الکساندر گواخاریا. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
گلپکه، رودلف، (1347)، "منظومه لیلی و مجنون حکیم نظامی گنجوی"، ترجمه وحید دستجردی، مجله ارمغان، شماره دوم، صص57-65.
متینی، جلال،(1371)، "خسرو و شیرین"، نشریه ایرانشناسی، شماره 15، صص512-527.
محمدی، هاشم،(1388)، "سامنامه و همای و همایون"، مجلة فردوسی، شماره 80، صص57-63.
ناصرخسرو،(1307)، دیوان قصاید و مقطعات حکیم ناصرخسرو به ضمیمه روشنایینامه و سعادتنامه، تصحیح تقیزاده، تهران، مطبعه مجلس.
نزاری قهستانی،(1394)، ازهر و مزهر، تصحیح محمود رفیعی، تهران: هیرمند.
نظامی، الیاس بن یوسف،(1313ب)، لیلی و مجنون، تصحیح وحید دستگردی. تهران: مطبعه ارمغان.
نظامی، الیاسبن یوسف،(1313الف)، خسرو و شیرین، تصحیح حسن وحید دستگردی. تهران: مطبعه ارمغان.
نظامی، الیاسبنیوسف،(1315)، هفتپیکر، تصحیح وحید دستگردی، تهران: مطبعه ارمغان.
الیاده، میرچا،(1368)، آیینها و نمادهای آشناسازی، ترجمه نصرالله زنگویی، تهران: آگه.
یاسمی، رشید،(1313)، "عشق و مناعت در شاهنامه"، مجله مهر، شماره5 و6، صص523-528.
یزدانی، سوسن، روحانی، مسعود و رحماناف، عبدالجبار،(1391) "بررسی جنبههای تاریخی دومنظومه «خسرو و شیرین» نظامی و «شیرین و خسرو» امیرخسرو دهلوی"، پژوهشنامة ادب غنایی، سال دهم، شماره 19، صص167-186. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 435 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 311 |