
تعداد نشریات | 33 |
تعداد شمارهها | 772 |
تعداد مقالات | 7,486 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,490,523 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,482,226 |
عرفان صوفیان ایرانی تبارهند از منظر تحفة النظار فی غرائب الأمصار وعجائب الأسفار | ||
مطالعات شبه قاره | ||
مقاله 3، دوره 16، شماره 46، خرداد 1403، صفحه 45-60 اصل مقاله (686.69 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jsr.2023.45122.2330 | ||
نویسندگان | ||
رضا رضایی* 1؛ پریسا کریمیان زاده2 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران | ||
2دانشجوی دکتری تاریخ ایران دورۀ اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
سفرنامۀ ابنبطوطه (703-779 ه.ق) علاوهبر اینکه منبعی غنی بهلحاظ تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، جغرافیایی و... است؛ دربردارندۀ اطلاعات ارزشمندی پیرامون تصوف و عرفانِ عارفان قرن هشتم است که میتواند به شناخت بیشتر علمای تصوف و نیز روش و طریقت سیروسلوک آنها کمک شایانی کند. در حوزۀ عرفان و تصوف در سفرنامۀ ابن بطوطه مطالعهای جدی صورت نگرفته است؛ بر این مبنا پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیهبر منابع کتابخانهای در پی اثبات همین ادعاست که تصوف عرفای ایرانیالاصل هند را در سفرنامۀ ابنبطوطه بررسی و تحلیل کند. دستاوردهای پژوهش حاکی از آن است که سفرنامۀ ابنبطوطه میتواند تصویری شفاف از عرفان و تصوف شیوخ و عرفای ایرانی سدۀ هشتم که در هند میزیستهاند، ارائه کند؛ زیرا ابنبطوطه در طول سفر خود از شخصیتهای بسیاری در این زمینه نام میبرد و طریقت آنان را با زبانی ساده و صریح بیان میکند که در دیگر کتب عرفانی کمتر به چشم میخورد. ابنبطوطه از عرفا و شیوخ این دوره با نام «ولی خدا»، «اولیاءالله»، «مرد خدا» و... یاد میکند. سیر و سلوک عرفانی، عبادت و روزهداری، بخشش، کرامات و... ویژگی بارز آنهاست. | ||
کلیدواژهها | ||
سفرنامه؛ ابنبطوطه؛ تصوف؛ عرفای ایرانی هند | ||
مراجع | ||
ابنبطوطه (اللواتی الطنجی)، محمدبن عبدالله. (1407ه.ق). رحلۀ ابنبطوطه: تحفۀ النظّار فی غرائب الأمصار و عجائب الأسفار. گردآوری و تألیف: الشیخ محمد عبدالمُنعِمُالعِریان، بیروت: دارالحیاءالعلوم.
ابنبطوطه. (1376). سفرنامۀ ابنبطوطه. ترجمۀ محمدعلی موحد، 2 جلدی، چاپ ششم، تهران: سپهر نقش.
البستانی، فؤاد أفرام. (1986). الروائع. بیروت: دارالمشرق.
امیری، کیومرث. (1374). زبان و ادبیات فارسی در هند، تهران، انتشارات شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی.
پروینی، خلیل؛ کنجوریان، فرشته. (1388). بررسی سفرنامۀ ابن بطوطه از منظر ادبیات تطبیقی، نشریۀ ادبیات تطبیقی، 1(1): 19-37.
جابرینسب، نرگس. (1388). مهاجرت ایرانیان به هند، مطالعات شبهقاره، 1(1): 25-65.
چند، تارا. (1374). ﺗﺄثیر اسلام در فرهنگ هند، ترجمۀ علی پیرنیا و عزالدین عثمانی، تهران: پاژنگ.
چودهری، ممتازبیگم. (1350). تأثیر صوفیان ایران در شبهقاره پاکستان و هند، مجموعه مقالات ﺗﺄثیر معنوی ایران در پاکستان، جعفر قاسمی، ثیر معنوی ایران در پاکستان، بیجا: اداره اوقاف پنجاب لاهور.
چوهدری، شاهد. (1379). سیر تصوف و عرفان از ایران به شبهقاره و سهم عارفان تبریزی در آن شیخ جلالالدین تبریزی، نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، 177: 61-102.
چوهدری، شاهد. (1384). گسترش تصوف و عرفان در شبهقاره و زبان فارسی در سدۀ هفتم بهوسیلۀ چشتیه، ادیان و عرفان سال چهارم، 11: 13-33.
دادخواه، حسن، غلامی، کلثوم. (1391). بررسی تطبیقی سفرنامۀ ناصرخسرو و ابنبطوطه، ششمین کنفرانس همایش پژوهشهای ادبی، 1-22.
رضایی، رضا؛ شیخ، محمد. (1394). زبان فارسی در هند براساس ملاحظات ابنبطوطه؛ براساس کتاب تحفۀ النظّار فی غرائب الأمصار وعجائب الأسفار معروف به رحلۀ ابنبطوطه». مطالعات شبهقاره، 7(24): 47-67.
شمیسا، سیروس. (1376). سبکشناسی شعر، چاپ سوم، تهران: انتشارات فردوس.
شیخ عطّار، علیرضا. (1381). دین و سیاست: مورد هند، تهران: انتشارات وزارت خارجه.
طاهری، سید مهدی. (1389). بررسی جریان تصوف در شبهقاره، مطالعات شبه قاره، 2(5): 29-54.
عباس رضوی، سید اطهر. (1389). تصوف در شبهقاره هند، مترجم علی آقانوری، فصلنامۀ اقوام و مذاهب، 4(15): 134-154.
عرفانی واحد، فاطمه؛ واثق عباسی، عبدالله؛ مشهدی، محمدامیر. (1394). مرشدیه و بازتاب آن در شبهقاره، مطالعات شبهقاره، 7(23): 77-96.
عطار، فریدالدین. (1366). تذکره الاولیاء، به کوشش محمد استعلامی، تهران.
عطایی، عبدالله. (1392). نقش و جایگاه میرشمس الدین عراقی در گسترش تشیع در کشمیر بر اساس تحفه الاحباب، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پرتال جامع علوم انسانی.
قبول، احسان؛ رادمرد، عبدالله؛ شریعتپناه، زهرا. (1397). تصویرشناسی زنان در سفرنامۀ ابنبطوطه. زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، 4: 595-612.
قلعه آقابابایی، زهرا. (1397). بررسی تطبیقی سفرنامههای ابنبطوطه و ابنجبیر. رشد آموزش تاریخ، 20(2): 50-56.
کراچکوفسکی، ایگناتى یولیانوویچ. (1376). تاریخ نوشتههای جغرافیایی در جهان اسلامی. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، چاپ اول، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
گنجی، نرگس؛ اشراقی، فاطمه. (1393). تصویر ایران و ایرانیان در سفرنامه ابنبطوطه. کاوشنامۀ ادبیات تطبیقی، 15: 157-180.
گوهرین، سید صادق. (1376). شرح اصطلاحات تصوف، جلد اول، چاپ دوم، تهران: انتشارات زوار.
محمدیافشار، هوشنگ. (1388). سفر در متون نثر عرفانی، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، 14: 50-27.
محمود، سید فیاض؛ عابدی، سید وزیر الحسن. (1380). تاریخ ادبیات فارسی در شبهقاره، ترجمۀ مریم ناطق شریف، تهران: نشر رهنمون.
منتظری، محمد؛ پازوکی، شهرام؛ اسفندیار، محمودرضا. (1400). گونهشناسی روابط صوفیان با هندوها از دورۀ میانه تا سلطنت گورکانیان هند، پژوهشنامۀ ادیان، 15(30): 240-264.
هاشمپور سبحانی، توفیق. (1377). نگاهی به تاریخ ادب فارسی در هند، چاپ اول، تهران: دبیرخانۀ شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی.
هندوشاه استرآبادی، محمدقاسم. (1378). تاریخ فرشته، همراه با تصحیح و تعلیقات محمدرضا نصیری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
یکتایی، مجید. (1353). نفوذ فرهنگ و تمدن ایران و اسلام در سرزمین هند و پاکستان، تهران: اقبال | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 594 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 297 |