تعداد نشریات | 30 |
تعداد شمارهها | 690 |
تعداد مقالات | 6,762 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,995,252 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,407,510 |
استعاره مفهومی عشق در غزلیات خاقانی | ||
پژوهشنامه ادب غنایی | ||
مقاله 23، دوره 22، شماره 42، اردیبهشت 1403، صفحه 235-254 اصل مقاله (1.04 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2023.43228.3081 | ||
نویسندگان | ||
سونیا نوروزی جعفرلو* 1؛ محمد حسین نیکدار اصل2 | ||
1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یاسوج. یاسوج. ایران | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یاسوج. یاسوج. ایران. | ||
چکیده | ||
در مطالعاتِ زبانشناختی معاصر، کارکردِ استعاره ادراک و شناخت مفاهیم است. استعارة مفهومی عبارت است از درک مفاهیم انتزاعی بر اساس تجربة موجود از مفاهیم عینی. پژوهش حاضر به شیوة توصیفی-تحلیلی و در چهارچوب نظریة استعارة مفهومی لیکاف و جانسون به بررسی چگونگی و چرایی ادراک مفهومِ عشق در اندیشة خاقانی با تمرکز بر بخش غزلیات از دیوان وی میپردازد. طبق بررسیها استعارههای هستیشناختی عشق در غزلیات خاقانی از بیشترین فراوانی برخوردار هستند و نمونهای از استعارة جهتی در متن یاد شده وجود ندارد. یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهد، طرح استعارههای هستیشناختی عموماً در پیوند با استعارههای ساختاری و ناظر بر جنبة دشواریآفرین عشق است. به طور کلّی تجربة عشق در نگاه خاقانی امری دشوار اما ارزشمند است. چنان که بیشتر استعارهای متن با تأکید بر ماهیتِ نابودگر و دشواریآفرین عشق و تمرکز بر جنبة ارزشمند و مقتدر آن شکل گرفتهاند. نگارندگان معتقدند شرایط زندگی شخصی و اجتماعی شاعر، روحیات، تمنّیات و تجربیات وی زمینة خلق و پرداخت استعارههای متن را فراهم آوردهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
استعاره؛ استعارة مفهومی؛ عشق؛ غزلیات خاقانی | ||
مراجع | ||
اسپرهم، داوود، تصدیقی، سمیه،( 1397 )،" استعارة شناختی عشق در مثنوی مولانا"، متن پژوهی ادبی، سال22، شمارة 76، صص87-114.
خاقانی، بدیل بن علی،( 1382)، دیوان خاقانی شروانی، تصحیح ضیاءالدین سجادی، تهران: زوار.
خاقانیشروانی، افضلالدین،( 1349)، منشآت، به کوشش محمد روشن، چاپ اول، تهران: دانشگاه تهران.
دشتی، علی،( 1357)، خاقانی، شاعری دیر آشنا، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر.
زرینکوب، عبدالحسین،( 1370)، باکاروان حله، چاپ ششم، تهران: علمی.
سجادی، سیدضیاءالدین،( 1386)، "سبک شناسی نظم در قرن ششم"، پژوهشنامة فرهنگ و ادب، شمارة 4، صص 47-75.
شمیسا، سیروس، ( 1370)، سیر غزل در شعر فارسی از آغاز تا امروز، چاپ سوم، تهران: فردوس.
شیری، قهرمان، ( 1389)، "روانشناسی ابهام در شعر خاقانی"، مجلة تاریخ ادبیات، شمارة 3/62 ، صص123-149.
شیری، قهرمان،( 1391)، "نقش محیط سیاسی و جغرافیایی بر دشواری شعر خاقانی"، مجله تاریخ ادبیات، شماره 3/67، صص133-154.
صفا، ذبیحالله،( 2536)، تاریخ ادبیات ایران، ج2، تهران: امیرکبیر.
صفوی، کورش،( 1398)، استعاره، چاپ دوم، تهران: نشر علمی.
عبدی، حامد، وثوقی، حسین، روشن، بلقیس و سمائی، سید مهدی،( 1396)، "سنجه ای برای بازشناسی استعاره با تکیه بر زبان شناسی شناختی"، فصلنامة بلاغت کاربردی و نقد بلاغی، سال دوم، شماره سوم ، صص9-27.
فتوحی، محمود،( 1398)، سبک شناسی( نظریهها، رویکردها و روشها)، چاپ چهارم، تهران: سخن.
کندلی هریسچی، غفّار،( 1374)، خاقانی شروانی(حیات، زمان و محیط او)، ترجمة میرهدایت حصاری، چاپ اول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
لیکاف، جورج، جانسون، مارک،( 1399)، استعارههایی که با آنها زندگی میکنیم، ترجمة جهانشاه میرزا بیگی، چاپ سوم، تهران: آگاه.
موحدی، محمدرضا،( 1388)، "عقل در کوی عشق: دیدگاه شیخ نجم الدین رازی در باره عقل و عشق"، پژوهش های فلسفی-کلامی، سال یازدهم، شمارة1 (پیاپی 41)، صص167-194.
موسوی ثابت، فاطمه، خلیلی جهانتیغ، مریم و بارانی، محمد،( 1399)، "استعارة شناختی عشق در"کاش حرفی بزنی" از مصطفی رحماندوست(بر اساس نظریة جورج لیکاف و مارک جانسون)"، دانشگاه سیستان و بلوچستان: پژوهشنامة ادب غنایی ، سال 18، شمارة34، صص226-203.
میرحسینی، مژگان، کنعانی، ابراهیم،( 1399)، "تحلیل شناختی استعارههای دل در مرصادالعباد"، متنپژوهی ادبی، دورة 24، شمارة 86، صص284-263.
نوروزی، زینب، محسنی، فاطمه،( 1393)، "بررسی سبک شناسانة غزلیات خاقانی شروانی"، سبک شناسی نظم و نثر فارسی(بهار ادب)، سال هفتم، شماره چهارم، پیاپی26، صص369-389.
نیکدار اصل، محمدحسین، فرهمند، رویینتن،( 1394)، فرهنگ توصیفی_ انتقادی خاقانیپژوهی، چاپ اول، یاسوج: دانشگاه یاسوج.
هاشمی، زهره،( 1389)، "نظریة استعارة مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون"، ادب پژوهی، شمارة12، صص119-140،
Lakoff, G. (2006). Cognitive linguistics: basic readings, edited by Dirk Geeraerts. p. cm. (Cognitive linguistics research; 34), Berlin - New York.
Lakoff,G. (1980). “Conceptual Metaphor in Everyday Language”, The Journal of Philosophy, 77(8), pp 452- 487. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 307 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 146 |