تعداد نشریات | 32 |
تعداد شمارهها | 737 |
تعداد مقالات | 7,135 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,601,894 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,952,876 |
ارزیابی ابعاد تاب آوری شهری در برابر سیلاب در شهرهای غرب استان مازندران | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 1، دوره 12، شماره 38 - شماره پیاپی 4، دی 1402، صفحه 1-22 اصل مقاله (1.64 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2023.41127.1866 | ||
نویسندگان | ||
محمد رحیم رهنما* 1؛ محمدعلی الهی چورن2 | ||
1استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی، مشهد | ||
2دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی، مشهد | ||
چکیده | ||
سنجش میزان تابآوری شهرها و مناطق با استفاده از شاخصهای مناسب به برنامهریزان و تصمیمگیرندگان در درک توان و قابلیت مناطق در برابر مخاطرات طبیعی و انسانی بهمنظور تدوین استراتژیها و برنامههای مناسب کمک شایانی میکند.هدف اصلی تحقیق حاضر،ارزیابی تابآوری شهری در برابر سیلاب در منطقه مورد مطالعه میباشد و همچنین تحقیق حاضر در تلاش است تعیین کند که کدام یک از شهرها در وضعیت مناسبی از لحاظ تاب آوری قرار دارد. روش تحقیق در پژوهش حاضر، نوع تحقیق کاربردی و ماهیت انجام، توصیفی – تحلیلی میباشد. برای گردآوری دادهها از روشهای کتابخانهای – میدانی شامل مشاهده و پرسشنامه (بسته و طیفی) استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شهرهای غرب استان مازندران شامل نوشهر، چالوس، هچیرود، کجور، مرزن آباد، کلارآباد و عباسآباد می باشد که طبق فرمول کوکران تعداد 384 تعداد بهعنوان حجم نمونه انتخاب شده است. روایی تحقیق توسط اساتید دانشگاه تایید شده و پایایی آن طبق آزمون آلفای کرونباخ 87/0 درصد شده است برای تجزیه -تحلیل اطلاعات و دادهها در محیط نرمافزاری SPSS از روشهای آماری توصیفی (میانگین توزیع فراوانی) و استنباطی (آزمون تی تک نمونه ای و تحلیل واریانس یک طرفه ) استفادهشده است؛ یافته های تحقیق نشان میدهند که در شهرهای موردمطالعه در شرایط متفاوتی از تابآوری قرار دارند. با در نظر گرفتن هر چهار بعد تابآوری، مشخص گردید. شهر نوشهر با بیشترین میانگین در رتبه اول از لحاظ تابآور بودن در برابر مخاطرات طبیعی قرار دارد.شهرهای چالوس، عباس آباد و سلمان شهر در جایگاه بعدی هستند. با توجه به نتایج به دست آمده شهر کجور با کمترین میانگین در رتبه آخر از نظر تابآوری به دست قرار گرفته است. | ||
کلیدواژهها | ||
تاب آوری شهری؛ تحلیل واریانس یک طرفه؛ غرب استان مازندران | ||
مراجع | ||
ابراهیمی پور، مرضیه؛ زیاری، کرامت اله (1397) پهنهبندی زمینهای شهری در برابر خطر ناشی از سیلاب با رویکرد تاب آوری کالبدی (مطالعه موردی: رودخانه چشمه کیله) ، فصلنامه علمی وپژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی، دوره 11 شماره 1 صص، 56-39.
اردلان، داریوش؛ داودپور، زهره؛ زیاری، کرامت الله (1399)، تحلیل ساختار تاب آوری نهادی برای گذار از مدیریت بحران به مدیریت شهری تاب آور در برابر زلزله( نمونه موردی: شهر قزوین)، فصلنامه مطالعات شهری، دوره 9 شماره 36، صص، 84-96.
اسدی عزیز آبادی، مهسا؛ زیاری، کرامت الله؛ وطن خواهی، محسن (1399) اولویت بخشی به ابعاد تاب آوری بافت فرسوده شهری بر اساس مدل مکانی تاب آوری سوانح (نمونه موردی : بافت فرسوده شهر کرج)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی،سال20، شماره 56، صص328-311.
آنامرادنژاد، رحیم بردی؛ آروین، محمود؛ فرهادیخواه، حسین (1399) بررسی توان تاب آوری مناطق در برابر مخاطرات (مطالعه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد)، فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای دوره 10، شماره 2 صص، 296-283.
آنامرادنژاد، رحیم بردی؛ آروین، محمود؛ فرهادیخواه، حسین (1399) بررسی توان تاب آوری مناطق در برابر مخاطرات (مطالعه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد) فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای) دوره 10، شماره 2، صص 296-283.
باستانی، مژده؛ حنایی، تکتم(1399) مطالعه تطبیقی تاب آوری اجتماعی در راستای اهداف بازآفرینی شهری نمونه موردی: محلات ایران؛ فیلیپین و مالزی، فصلنامه شهر ایمن، سال 3، شماره 9،صص 16-1 .
بساک،سعید (1399) سنجش تاب آوری اجتماعی و اقتصادی روستاهای در معرض خطر وقوع زلزله (مطالعه موردی: روستاهای دهستان انجیرلو شهرستان بیله سوار)، جغرافیا و روابط انسانی سال 3، شماره 1، صص 421-416.
جعفری، فهیمه؛ شایان، حمید؛ باتقوی سرابی، هما (1399) شناسایی و تحلیل پیشران های کلیدی مؤثر در ارتقاء تاب آوری سکونتگاه های روستایی در برابر مخاطرات محیطی (مطالعه موردی: سکونتگاه های روستایی شهرستان فریمان)، جغرافیا و مخاطرات محیطی، دوره9 ، شماره1، صص، 115-85.
حسینی، سید سجاد؛ صفرنیا، حسن؛ پورسعید، محمد مهدی (1397)، رابطه میان مدیریت دانش مرتبط با زلزله و تابآوری (مطالعه موردی: داوطلبان آموزشدیده محله سرآسیاب کرمان) ، جغرافیا و مخاطرات محیطی، دوره 7 شماره 3، صص، 87-75.
حسینی، علی؛ یدالله نیا، هاجر؛ محمدی، منصوره؛ شکاری، سعید (1399) تحلیل تابآوری اجتماعی بر اساس شاخصهای سرمایه اجتماعی در شهر تهران، فصلنامه شهر پایدار،دوره 3، شماره1،صص39-19.
داداش پور، هاشم، عادلی (1395) سنجش ظرفیت های تاب آوری در مجموعه ی شهری قزوین ،علمی پژوهشی مدیریت بحراندوره 4، شماره (2 )،صص84-73.
دادرس مقدم, امیر, کریم, محمدحسین, رهنما, علی. (1399). عوامل موثر بر تاب آوری اقتصادی در مناطق آزاد تجاری ایران. سیاستهای راهبردی و کلان دوره 8 شماره 30صص 289-264
درستکار، گل خیلی هما؛ یوسفی، یداله؛ رمضانزاده لسبوئی، مهدی؛ رورده، همتاله(1394) ارزیابی میزان تابآوری سکونتگاهها در برابر مخاطرهی سیلاب در روستاهای منتخب حوضهی نکارود،تحلیل فضایی مخاطرات محیطی،سال 2،شماره 4،صص30-15.
رضایی، محمدرضا ؛ کاویان پور، گلشن (1395)ارزیابی میزان تاب آوری اجتماعی و کالبدی-محیطی محلات شهری در مواجهه با سوانح طبیعی (زلزله) مطالعه موردی: کلانشهر مشهد،سومین کنفرانس ملی مدیریت بحران و HSE در شریان های حیاتی، صنایع و مدیریت شهری،تهران. سال 8 شماره 4 صص 128-112.
رفیعیان، رضا؛ عسگری، پرهیزکار؛ شایان، سیاوش (1391) تبیین مفهومی تابآوری و شاخصسازی آن در مدیریت سوانح اجتماع محور (CBDM)، برنامه ریزی و آمایش فضا،سال 15، شماره 4، 41صص-19.
رئیسیان، میثم؛ ایلانلو، مریم؛ ابراهیمی، لیلا؛ بزرگمهر، کیا(1400) بررسی تاب آوری شهری با استفاده از مدل Fanp نمونه موردی: شهر ساری، فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی ،دوره ،10 شماره 37 ،صص، 241-221.
شریفی نیا، زهرا (1398) ارزیابی میزان تاب آوری اجتماعی نواحی روستایی در برابر سیلاب با استفاده از مدل FANP و WASPAS(مطالعه موردی: بخش چهاردانگه شهرستان ساری،) جغرافیا و مخاطرات محیطی ،دوره 8، شماره 2، صص، 26-1
ضرغامی، تیموری؛ محمدیان، شماعی (1396) سنجش و ارزیابی میزان تابآوری محلههای شهری در برابر زلزله موردپژوهی:(بخش مرکزی شهر زنجان) ، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری سال،7 شماره(27)،صص 77 -9.
علوی، سیدمحسن؛ مسعود، محمد؛ کریمی، اسدالله (1399) تاب آوری زیرساخت آب رسانی شهری: با رویکرد تحلیل زمانی در راستای بازیابی عملکرد خطوط آب رسانی به شهروندان (مطالعۀ موردی: منطقۀ 2 تهران)، پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره 52، شماره 2، صص 550-533.
فرزاد بهتاش، محمدرضا؛ کی نژاد، محمدعلی؛پیربابایی، محمدتقی؛ عسگری، علی (1392) ارزیابی و تحلیل ابعاد و مؤلفههای تابآوری کلانشهر تبریز، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی،دوره 18، شماره 3، صص، 42-33.
فنی، زهره؛ معصومی، لیلا (1395) سنجش و ارزیابی تأثیر سبک زندگی بر میزان تاب آوری شهری (مطالعه ی تطبیقی: محلات قیطریه و شکوفه ی شمالی در مناطق 1 و 19 تهران)، مطالعات جامعه شناختی شهری، دوره 6، شماره 19، صص 84-61.
قرایی، فریبا؛ مثنوی، محمدرضا؛ حاجی بنده، مونا (1396) بسط شاخصهای کلیدی سنجش تابآوری مکانی-فضایی شهری؛ مرور فشرده ادبیات نظری، باغ نظر،دوره14 شماره57، صص، 32-19.
کلانتری، مه سیما؛ اقبالی، مهدی؛ صمدیان، دلباز (1400) ارزیابی کمی شاخص تابآوری لرزهای شهری (مطالعه موردی: مناطق 1 و 3 شهر زنجان)، جغرافیا و مخاطرات محیطی، دوره 10، شماره 3، صص 246-229.
لطفی، حیدر، مفرح،مجتبی، آفتاب، احمد، مجنونی، علی (1397) نقش حکمروایی مطلوب شهری در افزایش تاب آوری سکونت گاه های غیررسمی در ایران (مطالعه موردی: کلان شهر تبریز)، فصلنامه جغرافیا ( برنامه ریزی منطقه ای)، سال 8، شماره2، صص209-224
لطفی، حیدر؛ مفرح، مجتبی؛ آفتاب، احمد؛ مجنونی، علی (1397) نقش حکمروایی مطلوب شهری در افزایش تاب آوری سکونت گاه های غیررسمی در ایران (مطالعه موردی: کلان شهر تبریز)، فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، دوره 8، شماره2، صص 209-224.
لطفی، صدیقه، نیک پور، عامر؛ اکبری، فاطمه (1399) سنجش و ارزیابی ابعاد کالبدی تابآوری شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: منطقه 7 شهر تهران)، فصلنامه علمی وپژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال12، شماره4، صص36-19.
لطفی، صدیقه؛ نیک پور، عامر؛ اکبری، فاطمه (1399) سنجش و ارزیابی ابعاد کالبدی تابآوری شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: منطقه 7 شهر تهران)، فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی، دوره 12، شماره 4،صص 36-19.
لطیفی، امین؛ زیاری، کرامت الله؛ نادری، سید مجید(1400) تبیین مولفه های کلیدی افزایش تاب آوری کالبدی شهر تهران در برابر زلزله با رویکرد تحلیل ساختاری، فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی، دوره 10، شماره37، صص، 182-161.
مبارکی، امید؛ لاله پور، منیژه؛ افضلی گروه، زهرا (1394) بررسی وضعیت مناطق چهارگانه شهر کرمان به لحاظ برخورداری از مؤلّفه ها و شاخص های تاب آوری، جغرافیای اجتماعی شهری، دوره 4، شماره 2، صص، 154-139.
محمدی، اکبر؛ آشوری، کسری؛رباطی، محمدبشیر (1396) تبیین و ارزیابی مولفههای تابآوری نهادی و اجتماعی در سکونتگاههای خودانگیخته شهری؛ مطالعه موردی: ناحیه منفصل شهری نایسر؛ سنندج، فصلنامه مطالعات شهری، سال 6 ،شماره 22،صص88-75.
مظلوم، منصوره سادات؛ رجبی، آزیتا؛ اقبالی، ناصر (1398) مشارکت در تاب آوری اجتماعی محلات شهری (مطالعه موردی: محله اوین شهر تهران ) ، فصلنامه جغرافیا ( برنامه ریزی منطقه ای ، سال 10، شماره 2، صص 740-729.
معصومیان، رقیه؛ متولی، صدرالدین؛ جانباز قبادی، غلامرضا؛ خالدی، شهریار (1400) تحلیلی مکانی بر تابآوری کالبدی - زیرساختی شهر چمستان در برابر سیلاب، مخاطرات محیط طبیعی، دوره 1، شماره1، 22-1.
ملکی، سعید؛ امانپور،س؛ صفاییپور، م؛ پورموسوی، س؛ سیدنادر،مودت ،الیاس (1396) ارزیابی طیف تابآوری کالبدی شهرها در برابر زلزله با استفاده از مدلهای برنامهریزی (نمونة موردی شهر ایلام)،فصلنامه علمی ـ پژوهشی برنامه ریزی توسعه کالبدی سال 4، شماره20صص،6-1.
نامجویان، فرخ؛ رضویان، محمد تقی؛ سرور، رحیم (1396) تاب آوری شهری چارچوبی الزام آور برای مدیریت آینده شهرها جغرافیایی سرزمین سال14، شماره ،55 صص 95-81.
هند خاله نصیری، اسماعیل (1397) رتبه بندی تاب آوری کالبدی- زمانی شهری( مطالعه موردی: شهر کرج)، فصلنامه مطالعات و برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی ،دوره ،14 شماره ،3 صص، 660-641 .
Ranganathan, M., & Bratman, E. (2021). From urban resilience to abolitionist climate justice in Washington, DC. Antipode, 53(1), 115-137. Ahsan, S. M. M (2013) Resilient Cities for the Poor or by the Poor? A Case Study from Bangkok, MS Thesis, University of Technology, Berlin,8,4,584-604. Amaratunga, D., Haigh, R., Keraminiyage, K., Kulathunga, U., & Pathirage, C (2011) International Conference on Building Resilience34, 104-158. Bahador, S. K., Das, P., Maity, B., Rudra, S., Pramanik, M., Pradhan, B., & Sahana, M. (2021). Understanding future urban growth, urban resilience, and sustainable development of small cities using the prediction-adaptation-resilience (PAR) approach. Sustainable Cities and Society, 74, 103196. Bahadour, S., Bowman, A. O. M., Hannibal, B., Sansom, G., & Portney, K. (2021). Urban resilience: Analyzing the policies of US cities. Cities, 115, 103239. Bahadur, A. V., & Tanner, T. (2014). Policy climates and climate policies: Analysing the politics of building urban climate change resilience. Urban Climate, 7, 20-32. Begiro, M., Meerow, S., & Miller, T. R. (2021). Governing urban resilience: Organisational structures and coordination strategies in 20 North American city governments. Urban Studies, 58(6), 1262-1285. Büyüközkan, G., Ilıcak, Ö., & Feyzioğlu, O. (2021). A REVIEW OF URBAN RESILIENCE LITERATURE. Sustainable Cities and Society, 103579. Capasa, A. S., Lucke, C. M., Nelson, K. M., & Stallworthy, I. C. (2021). Resilience in development and psychopathology: Multisystem perspectives. Annual Review of Clinical Psychology, 17, 521-549. Cutter, S. L., Ash, K. D., & Emrich, C. T. (2011) The geographies of community disaster resilience. Global environmental change, 29, 65-77. Falcao G., Li, D., Zhu, X., & Zhu, J. (2021). Influencing factors and their influencing mechanisms on urban resilience in China. Sustainable Cities and Society, 74, 103210. Gibson Smith, K., Cunningham, K. B., Cecil, J. E., Laidlaw, A., Cairns, P., Scanlan, G. M., ... & Walker, K. A. (2021). Supporting doctors' well‐being and resilience during COVID‐19: A framework for rapid and rigorous intervention development. Applied Psychology: Health and Well‐Being. Hac, G., Faggian, A., & Caldarice, O. (2021). Bridging the gap: the measure of urban resilience. Sustainability, 13(3), 1113. Hillmann, J., & Guenther, E. (2021). Organizational resilience: a valuable construct for management research? International Journal of Management Reviews, 23(1), 7-44. Iftekhar, A (2014) Factors in building resilience in urban slums of Dhaka, Bangladesh, Procedia Economics and Finance, Vol. 18, 1, 745- 753 Mealer, M., Jones, J., & Moss, M (2012) A qualitative study of resilience and posttraumatic stress disorder in United States ICU nurses. Intensive care medicine, 38,(9), 1445-1451. Paton, D (2010) Making sense of natural hazard mitigation Personal, social and cultural influences Environmental Hazards, 9, pp: 183-196. Paton, D (2010) Making sense of natural hazard mitigation: Personal, social and cultural influences, Environmental Hazards, 9, pp: 183-196. Pitrenaite-Zleniene, B., & Torresi, F (2014) Integrated approach to a Resilient City: Associating social, environmental and infrastructure resilience in its Whole, European Journal of Interdisciplinary Studies, 6,(2), 1. Rebeyro M., Frantzeskaki, N., Newton, P., Pineda-Pinto, M., Witheridge, J., Cook, S., & Glackin, S. (2021). Accelerating a green recovery of cities: Lessons from a scoping review and a proposal for a mission-oriented recovery towards post-pandemic urban resilience. Developments in the Built Environment, 7, 100052. Rezvani, S. M., de Almeida, N. M., Falcão, M. J., & Duarte, M. (2021). Enhancing Urban Resilience Evaluation Systems Through Automated Rational And Consistent Decision-Making Simulations. Sustainable Cities and Society, 103612. Smit-Albers, P., Ugolini, F., La Rosa, D., Grădinaru, S. R., Azevedo, J. C., & Wu, J. (2021). Building green infrastructure to enhance urban resilience to climate change and pandemics. Landscape ecology, 36(3), 665-673. Tung, K. S., Ning, W. W., Kris, L. T. Y. A., & Alexander, T. Y (2014) Effect of resilience on self-perceived stress and experiences on stress Symptoms a surveillance report, Universal Journal of public health, 2,(2), 64-72. Wa, L., & Baravikova, A. (2021). Understandings of urban resilience meanings and principles across Europe. Cities, 108, 102985. Zhang, Y., Zhao, W., Chen, X., Jun, C., Hao, J., Tang, X., & Zhai, J. (2021). Assessment of the effectiveness of urban stormwater management. Water, 13(1), 4. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 827 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 471 |