اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 701 |
| تعداد مقالات | 6,850 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,205,823 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,518,113 |
شناسایی عوامل مؤثر بر نارسایی‌های سیاست‌گذاری توسعۀ روستایی در ایران | ||
| نشریه جغرافیا و توسعه | ||
| مقاله 3، دوره 21، شماره 72، شهریور 1402، صفحه 63-90 اصل مقاله (1.24 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2023.44289.3475 | ||
| نویسندگان | ||
| بهرام ایمانی* 1؛ زهرا اکبری2 | ||
| 1دانشیار گروه برنامه‌ریزی شهری و روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری جغرافیاو برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم اجتماعی ، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
| چکیده | ||
| برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری برای دستیابی به توسعه باید مکان‌محور و مردم‌محور باشد؛ اما طراحی برنامه‌های توسعۀ متعارف جهان، خودمحور و ناآگاهانه است که بعضاً نخبگان و برنامه‌ریزان را به سوی تحقق منافع شخصی می‌برد. با وجود سابقۀ دیرینۀ برنامه‌ریزی روستایی در جهان، توسعۀ نامتوازن و نابرابر کاملاً مشهود است. راهکار رفع ناپایداری و عدم تعادل‌های منطقه‌ای بررسی علل و رفع آن است. مطالعۀ حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر نارسایی‌های سیاست‌گذاری توسعۀ روستایی در ایران انجام گرفته که از نظر هدف کاربردی بوده و گردآوری داده‌ها توصیفی-پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. عوامل مورد نظر گردآوری‌شده و مصاحبه با خبرگان و متخصصان با نمونه‌گیری هدفمند انجام و سپس با استفاده از مدل ساختاری تفسیری روابط پیچیده بین مؤلفه‌های سیستم بررسی شد. نهایتاً با بهره‌گیری از تحلیل MICMACنوع مؤلفه‌ها با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر مؤلفه‌ها مشخص شد. نتایج نشان داد که مؤلفه‌های اثرگذار عدم بهره‌مندی از الگوی حکمروایی خوب برای دستیابی به توسعۀ پایدار، غلبۀ نظام برنامه‌ریزی روستایی متمرکز و نظام نظارت و ارزشیابی متمرکز و ناکارآمد و مداخلۀ مستقیم دولت و عدم‌پذیرش نقش ناظر و تسهیلگربودن، با قدرت نفوذ 17، 16 و 16، در سطح ششم قرار گرفته‌اند. این مؤلفه‌ها به‌دلیل تأثیرگذاری زیاد، به‌عنوان زیربنا و بستر مدل عمل می‌کنند و درجهت اصلاح ساختار سیاست‌گذاری توسعۀ روستایی ایران باید روی این عوامل تأکید کرد. عدم‌توانایی سیاست‌های توسعۀ روستایی در ارتقای ارزش افزوده و بهره‌وری مورد انتظار در بخش کشاورزی، عدم‌توجه به شاخص ظرفیت‌های محیطی و ردپای اکولوژیکی در سیاست‌گذاری توسعۀ روستایی و عدم ظرفیت‌سازی و توانمندسازی محیطی (حفظ منابع آب و خاک، ترویج کشاورزی پایدار)، مؤلفه‌های اثرپذیر و با قدرت نفوذ 3، 3 و 4 هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برنامه ریزی روستایی؛ توسعه نا متوازن و نا برابر؛ خودمحوری؛ اثرگذاری و اثرپذیری؛ ایران | ||
| مراجع | ||
|
آذر، علی (1401). معرفی سلسله‌مراتب، قوّت و ضعف طرح‌های شهری در ایران، برنامه وبینار علمی. گروه هنر. معماری و شهرسازی. آذربایجان شرقی.
افشاری‌پور، علی؛ حمید برقی؛ یوسف قنبری (1399). شناسایی چالش‌های سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در نواحی روستایی ایران با استفاده از روش تحلیل مضمون، مجلۀ پژوهش‌های جغرافیای انسانی مؤسسۀ جغرافیا.
اکبری، زهرا؛ محمد باسط قریشی میناباد (1399). اولویت‌بندی استقرار صنایع تبدیلی کشاورزی در استان گیلان با روش Topsis، فصلنامۀ مطالعات نواحی ساحلی دانشگاه گیلان. دوره 1. شماره1 پیاپی. صفحات 78-71.
امانی، معصومه؛ فرهاد عزیزپور؛ اصغر طهماسبی؛ حسن افراخته؛ حسن دارابی (1399). تحلیلی بر سیاست‌های توسعۀ روستایی در برنامۀ پنج‌سالۀ ششم توسعۀ اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایران، مجلۀ پژوهش‌های روستایی دانشگاه تهران. دوره 11. شماره 1. صفحات 35-24.
ایمانی، بهرام؛ میرمحمد رحیمی‌نژاد (1398). ابعاد عدالت فضایی مؤثر بر کیفیت زندگی در روستاهای شهرستان اردبیل، تحقیقات جغرافیایی. دوره 34. شماره 3. صفحات 388-377.
بدری، سیدعلی؛ محمدرضا رضوانی؛ پروین خدادادی (1398). طراحی الگوی چالش‌های تدوین سیاست‌گذاری فضایی مناطق روستایی کشور، مجلس و راهبرد، سال 26. شماره 99. صفحات 34-5 .
بور، مارک (1397). حکمرانی مقدمه‌ای بسیار کوتاه، مترجمان: عرفان مصلح و زهره کریمیان. نشر کرگدن. چاپ اول.
بوزرجمهری، خدیجه؛ فاطمه اسلام‌فرد (1397). بررسی موانع و مشکلات توسعۀ صنایع بومی روستایی، قالی و گبه در شهرستان زرین‌دشت، مجلۀ پژوهش‌های روستایی. دانشگاه تهران. دوره 8. شماره 2. صفحات 207-194.
تقی‌زاد فانید، ابوالقاسم؛ جلوه جلیلی (1400). بررسی میزان بومی‌سازی سیاست‌گذاری‌های توسعۀ روستایی با تأکید بر برنامۀ اول تا ششم ایران، مجلۀ جغرافیا و روابط انسانی. دانشگاه رازی. دوره 4. شماره 1. صفحات 182-20.
توحید فام، محمد (1397). حکمرانی خوب و نظام تأمین اجتماعی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. چاپ اول.
حاتمی‌نژاد، حسین؛ ابراهیم عمو (1398). آسیب‌شناسی و ارزیابی طرح‌های آمایش سرزمین در کشور ایران، مجلۀ برنامه‌ریزی منطقه‌ای دانشگاه آزاد مرودشت. دوره 34. شماره 9. صفحات 6735-2251.
حیدری‌ساربان، وکیل (1398). سرمایۀ اجتماعی به‌مثابه توسعۀ روستایی، انتشارات دانشگاه محقق اردبیلی. چاپ اول. سرمایۀ اجتماعی به‌مثابه توسعۀ روستایی.
خالقی، عقیل (1398). آسیب‌شناسی برنامه‌ریزی توسعه با تأکید بر برنامه‌ریزی توسعۀ روستایی در ایران، مجلۀ جغرافیا و روابط انسانی. دانشگاه رازی. دورۀ 2. شماره 3. صفحات 261-221.
خالقی، عقیل؛ رباب نقی‌زاده (1400). تحلیل نگرش جامعۀ روستایی به برنامه‌های توسعه در قلمرو جغرافیای فضایی، مطالعۀ موردی: بخش مرکزی شهرستان ورزقان، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ دانشگاه سیستان و بلوچستان. دوره 19. شماره 64. صفحات 290-265.
داداش‌پور، هاشم؛ مهدی علی‌دادی (1398). برنامه‌ریزی توسعۀ یکپارچۀ محلی چارچوب نظری و عملیاتی برای ایران، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. چاپ اول.
ذوالفقاری، امیرعلی؛ سید اسکندر صیدایی (1401). آسیب‌شناسی ساختاری طرح هادی به‌منزلۀ فراگیرترین طرح توسعۀ روستایی در ایران، نمونه: استان کرمانشاه، مجلۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی. دانشگاه تبریز. دوره 33.شماره1. صفحات 88-63.
رستمی‌فادی، علی‌بخش؛ نصرت بخشنده؛ مصطفی رحمانی (1398). آسیب‌شناسی تحقق‌پذیری طرح‌های ملی و منطقه‌ای در مناطق شمالی ایران و ارائۀ سیاست بهبود، مجلۀ نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی. دانشگاه آزاد. واحد گرمسار. دوره12. شماره 1. صفحات 230-213.
رکن‌الدین‌افتخاری، عبدالرضا؛ نشاط امیدوار؛ حسین زنجانیان (1399). تحلیل شبکه‌ای روابط بین سازمانی در مدیریت طرح هادی روستایی، مطالعۀ موردی: روستای اسلام‌رود در شهرستان طرقبه-شاندیز. مجلۀ برنامه‌ریزی و آمایش فضا. دانشگاه تربیت مدرس. دورۀ 24. شماره 3. صفحات 137-105.
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ وکیل حیدری‌ساربان (1396). توانمندسازی روستایی (اصول بنیادین، رهیافت‌ها، نظریه‌ها و تجارب)، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ طاهره صادقلو (1398). تاب‌آوری اجتماعات محلی در برابر مخاطرات محیطی، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس. چاپ دوم.
زحمت‌کش، ابراهیم؛ عیسی ابراهیم‌زاده؛ نادر زالی (1398). آسیب‌شناسی نظام برنامه‌ریزی منطقه‌ای در استان‌های ساحلی شمال کشور، مجلۀ نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی. دانشگاه آزاد گرمسار. دوره 12. شماره2. صفحات 16-1.
سعیدی، عباس (1399). برنامه‌ریزی کالبدی- فضایی در راستای توسعۀ پایدار منظومه‌های روستایی- شهری، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. معاونت عمران روستایی. دفتر برنامه‌ریزی و هماهنگی طرح‌ها.
شفیعی ثابت، ناصر؛ نگین میر واحدی (1398). الگوی برنامه‌ریزی توسعۀ روستایی با تأکید بر پارادایم‌های نوین، مجلۀ توسعۀ پایدار محیط جغرافیایی. شهید بهشتی. دوره 1. شماره2. صفحات 67-53.
شفیعی‌ثابت، ناصر؛ نگین میر واحدی (1398). سیاست‌ها و رویکردهای برنامه‌ریزی: چالش‌ها و فرصت‌های توانمندسازی ذی‌نفعان محلی و توسعۀ پایدار روستایی. روستاهای جنوب و جنوب شرق تهران، پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی. دانشگاه تهران. دوره 8. شماره 4. صفحات 147-127.
کاستلز، مانوئل؛ پکا هیمانن (1400). بازفهم توسعه در عصر اطلاعات، مترجمان، مجتبی قلی‌پور و سمیه ملک‌مکان، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
گاریه، آنجل (1399). پارادایم نوین توسعۀ روستایی- تجارب جهانی، مترجمان: موسی عنبری و حسن مؤمنی. اندیشۀ احسان. چاپ اول.
گودرزی، مجید؛ محمد علی فیروزی؛ کبری حسنی کوچکی (1399). مدل‌سازی معادلات ساختاری عوامل مؤثر بر تحقق دانایی‌محوری روستایی، روستای دهکده-شهرستان حمیدیه. مجلۀ پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی. فردوسی مشهد. دوره 9. شماره 1. صفحات 16-1.
مؤمنی، فرشاد (1398). اقتصاد سیاسی توسعۀ روستایی: تعامل‌ها و درهم‌تنیدگی‌های توسعۀ ملی و روستایی، مجلۀ برنامه‌ریزی و آمایش فضا. دانشگاه تربیت مدرس. دوره 23. شماره 1. صفحات 15-1.
مختاری‌کرچگانی، علی؛ مرتضی توکلی؛ زهرا احمدی‌پور (1399). تحلیل معرفت‌شناسی طرح‌های آمایش سرزمین ایران، مجلۀ برنامه‌ریزی و آمایش فضا. دانشگاه تربیت مدرس. دوره 24. شماره 3. صفحات 63-27.
مرزبان، سروش؛ داریوش حیاتی (1400). مروری بر رهیافت توسعۀ روستایی نودرون‌زا و بهره‌گیری از آن در برنامه‌های توسعۀ روستایی ایران، مجلۀ توسعۀ محلی (روستایی- شهری). دانشگاه تهران. دوره 13. شماره 2. صفحات 559- 533.
مک‌لئود، تاس.اچ (1400). برنامه‌ریزی در ایران، براساس تجارب گروه مشاورۀ دانشگاه هاروارد در ایران در تهیۀ برنامۀ عمرانی سوم. مترجم: علی اعظم محمد بیگی. نشر نی. چاپ اول.
ملک‌پور هشجین، سهیلا؛ نصراله مولایی؛ تیمور آمار؛ محمدباسط قریشی (1400). تحلیل تطبیقی پیامدهای سیاست‌گذاری‌های کالبدی برنامۀ پنجم توسعه، روستاهای جلگه‌ای و کوهستانی غرب گیلان، طرح هادی روستایی. مهندسی جغرافیای سرزمین. دانشگاه آزاد. واحد رشت. دوره 5. شماره 9. صفحات 124-105.
ورمزیاری، حجت؛ محسن بابایی (1400). بررسی عملکرد دولت، حوزۀ توسعۀ روستایی و عشایری، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. معاونت مطالعات زیربنایی (گروه کشاورزی و توسعۀ روستایی).
References Azadi, H., Ghazali, S., Ghorbani, M., Tan, R., & Witlox, F (2022). Contribution of Small‐Scale Farmers to Global Food Security: A Meta‐Analysis. Journal of the Science of Food and Agriculture. Dezhman, A., & Daneshfard, K. Keshishyan Siraki, G (2021). Investigating the Obstacles to the Implementation of Iran's Rural Development Policies. International Journal of Political Science, 11(2), 1-22. https://journals.iau.ir/article_685084_10185e1e1f8781895e11cd67114cfee5.pdf Diogo, V., Helfenstein, J., Mohr, F., Varghese, V., Debonne, N., Levers, C., ... & Bürgi, M (2022). Developing context-specific frameworks for integrated sustainability assessment of agricultural intensity change: An application for Europe. Environmental Science & Policy, 137, 128-142. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1462901122002611 Fayet, C. M., Reilly, K. H., Van Ham, C., & Verburg, P. H (2022). What is the future of abandoned agricultural lands? A systematic review of alternative trajectories in Europe. Land Use Policy, 112, 105833. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264837721005561 Gupta, J., Liverman, D., Bai, X., Gordon, C., Hurlbert, M., Inoue, C. Y. A., & Ciobanu, D (2021). Reconciling safe planetary targets and planetary justice: Why should social scientists engage with planetary targets?. Earth System Governance, 10, 100122. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2589811621000264 Helfenstein, J., Diogo, V., Bürgi, M., Verburg, P. H., Schüpbach, B., Szerencsits, E., ... & Herzog, F (2022). An approach for comparing agricultural development to societal visions. Agronomy for sustainable development, 42(1), 1-17. https://link.springer.com/article/10.1007/s13593-021-00739-3 https:tme/Ruralresearchs.2017 https:tme/SpatialPlanning TMU.2017 Kusio, T., Kudełko, J., Borges, A., Delic, A., & Stroila, I (2022). Are there any differences in rural development challenges within European countries? Social and economic contexts from EU rural leaders. International Food and Agribusiness Management Review, 1-20. https://www.wageningenacademic.com/doi/abs/10.22434/IFAMR2021.0147 Leadley, P., Gonzalez, A., Obura, D., Krug, C. B., Londoño-Murcia, M. C., Millette, K. L. & Xu, J (2022). Achieving global biodiversity goals by 2050 requires urgent and integrated actions. One earth, 5(6), 597-603. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2590332222002640 Li, J., & Gong, Y (2022). Spatial location differentiation and development decision optimization of characteristic villages and towns in China. Geography and Sustainability, 3(1), 21-31. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666683922000098 Li, M., Verburg, P. H., & van Vliet, J (2022). Global trends and local variations in land take per person. Landscape and Urban Planning, 218, 104308. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0169204621002711 Meyfroidt, P., de Bremond, A., Ryan, C. M., Archer, E., Aspinall, R., Chhabra, A., ... & Zu Ermgassen, E. K (2022). Ten facts about land systems for sustainability. Proceedings of the National Academy of Sciences, 119(7), e2109217118. https://www.pnas.org/doi/abs/10.1073/pnas.2109217118 Raja, S. S., Raju, V., Husnain, M., Sarfraz, S., Malik, F., & Raja, S. S (2022). Framework for Sustainable Rural Development through Entrepreneurial Initiatives in Emerging Economies. Sustainability, 14(19), 11972. https://www.mdpi.com/2071-1050/14/19/11972 Rammelt, C. F., Gupta, J., Liverman, D., Scholtens, J., Ciobanu, D., Abrams, J. F., ... & Zimm, C (2022). Impacts of Meeting Minimum Access on Critical Earth Systems amidst the Great Inequality. https://osf.io/preprints/socarxiv/tj2d3/ Sisto, R., Fernández-Portillo, L. A., Yazdani, M., Estepa-Mohedano, L., & Torkayesh, A. E (2022). Strategic planning of rural areas: Integrating participatory backcasting and multiple criteria decision analysis tools. Socio-Economic Planning Sciences, 101248. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S003801212200026X Shi, J., & Yang, X (2022). Sustainable development levels and influence factors in rural China based on rural revitalization strategy. Sustainability, 14(14), 8908. https://www.mdpi.com/2071-1050/14/14/8908 Wu, W., Li, Y., & Liu, Y (2022). What constrains impoverished rural regions: A case study of Henan Province in central China. Habitat International, 119, 102477. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0197397521001661
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 477 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 343 |
||