اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 702 |
| تعداد مقالات | 6,856 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,209,598 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,520,833 |
ظرافت گزینش واژگان و ترکیبات غزلیات حافظ در نقد کردار زاهدان و صوفیان | ||
| پژوهشنامه ادب غنایی | ||
| مقاله 10، دوره 22، شماره 43، مهر 1403، صفحه 189-208 اصل مقاله (703.28 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2023.46356.3185 | ||
| نویسندگان | ||
| ارکان عبدالله محمود1؛ تیمور مالمیر* 2 | ||
| 1دانشجوی دورۀ مشترک دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سلیمانیه عراق و دانشگاه کردستان،کردستان،ایران | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان،کردستان،ایران(نویسنده مسئول) | ||
| چکیده | ||
| حرفۀ اصلی حافظ شاعری است، اما تعداد اشعار باقی‌مانده از وی چندان زیاد نیست. بیشتر وقت و مساعی حافظ صرف گزینش واژگان و ترکیبات، متناسب با کلیّت و بافت غزل شده‌است. یکی از مهم‌ترین عواملی که موجب‌شده دربارۀ دیدگاه حافظ نسبت‌به صوفیه و مفاهیم و مصطلاحات خانقاهی در اشعار وی اختلاف‌نظر به‌وجودآید، عدم‌دقت در حُسن انتخاب و شیوۀ کاربرد این تعابیر است. در این پژوهش، براساس دیدگاه فرمالیست‌ها و ساخت‌گرایان به مواردی توجه کرده‌ایم که محققان و شارحان غزل حافظ، متعرض حُسن انتخاب تعابیر حافظ دربارۀ نقد کردار زاهدان و صوفیان نشده‌اند یا اینکه سخن حافظ را درموردِ زاهد، صوفی و شیخ در وجه مثبت تلقی‌کرده‌اند و از طنز گزندۀ حافظ غافل شده‌اند. مسئلۀ اصلی مقاله مبتنی‌بر لزوم دقت در شیوۀ انتخاب تعابیر و مفردات حافظ در حوزۀ زهد و عرفان است. نتیجۀ تحقیق نشان می‌دهد بسیاری از ظرافت‌های سخن حافظ ازجمله ایهام یا ترکیب عناصر صوفیانه با عناصر میخانه، برای ایجاد تأثیر بیشتر در طنز نسبت‌به صوفی، زاهد یا مدعیانی است که از امور معنوی سوء‌استفاده می‌کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گزینش واژگان و ترکیبات؛ طنز حافظ؛ مصطلاحات صوفیان؛ نقد عناصر خانقاه؛ عناصر میخانه | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
احمدی، بابک. (1370). ساختار و تأویل متن (نشانه شناسی و ساختارگرایی)، چاپ اول، تهران: مرکز.
استعلامی، محمد. (1386). درس حافظ (نقد و شرح غزل‌های حافظ)، چاپ دوم، تهران: سخن.
اسکولز، رابرت. (1379). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمۀ فرزانه طاهری، چاپ اول، تهران: آگه.
اشرف‌زاده، رضا. (1381). پیغام اهل راز (شرح شصت غزل از حافظ‌شیرازی براساس دیوان حافظ چاپ قزوینی)، چاپ اول، تهران: اساطیر.
بهشتی شیرازی، احمد. (1371). شرح جنون (تفسیر موضوعی دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی)، چاپ اول، تهران: روزنه.
بیرونی، ابوریحان محمد بن احمد. (1352). التفهیم لاوائل صناعة التنجیم، تصحیح جلال همایی، چاپ دوم، تهران: انجمن آثار ملی.
پورنامداریان، تقی. (1384). گمشدۀ لب دریا (تأملی در معنی و صورت شعر حافظ)، چاپ دوم، تهران: سخن.
پورنامداریان، تقی. (1391). «حافظ و خلاف عادت در صورت و معنی غزل»، زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، دورۀ بیستم، شمارۀ 73، صص 7-32.
ثروتیان، بهروز. (1380). شرح غزلیات حافظ، چاپ اول، تهران: پویندگان راه دانش.
جاوید، هاشم. (1377). حافظ جاوید (شرح دشواری‌های ابیات و غزلیات دیوان حافظ)، چاپ دوم، تهران: فرزان‌روز.
جلالیان، عبدالحسین. (1378). شرح جلالی بر حافظ، چاپ اول، تهران: یزدان.
حافظ، شمس‌الدین محمد. (1378). حافظ به سعی سایه، تصحیح امیرهوشنگ ابتهاج، چاپ ششم، تهران: نوروز.
حافظ‌شیرازی، شمس‌الدین محمد. (1390). دیوان، تصحیح قزوینی و غنی، چاپ دهم، تهران: زوّار.
حسنلی، کاووس. (1383). «زلف تاب‌دار حافظ، به‌گزینی‌های حافظ در پیوند با زلف»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی، دورۀ دوازدهم، شمارۀ 45-46، صص 107-128.
حسینی، صالح. (1371). «نظم کائناتی کلمات در شعر حافظ»، نشر دانش، دورۀ سیزدهم، شمارۀ 72، صص 4-10.
حمیدیان، سعید. (1392). شرح شوق (شرح و تحلیل اشعار حافظ)، چاپ دوم، تهران: قطره.
حیدری، علی؛ رحیمی هرسینی، بهنوش. (1399). ««بدل بلاغی» بستری برای آفرینش طنز در غزلیات حافظ»، پژوهشنامۀ ادب غنایی، دورۀ هجدهم، شمارۀ 35، صص 47-64.
خدایار، ابراهیم؛ حاجیان، خدیجه. (1389). «بازشناسی سیمای محبوب حافظ با تکیه بر غزل: آن سیه چرده که شیرینی عالم با اوست»، مشرق موعود، دورۀ چهارم، شمارۀ 14، صص 141-165.
خرّمشاهی، بهاءالدین. (1367). حافظ‌نامه (شرح الفاظ، اعلام، مفاهیم کلیدی و ابیات دشوار حافظ)، چاپ دوم، تهران: علمی و فرهنگی و سروش.
دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغت‌نامه، چاپ دوم از دورۀ جدید، تهران: دانشگاه تهران.
راستگوفر، محمد. (1383). «مهندسی سخن در سروده‌های حافظ»، پژوهش‌های ادبی، دورۀ اول، شمارۀ 3، صص 65-82.
رجایی بخارایی، احمدعلی. (1368). فرهنگ اشعار حافظ، چاپ پنجم، تهران: علمی.
شریعتمداری، جعفر. (1374). شرح و تفسیر لغات قرآن براساس تفسیر نمونه، جلد دوم، چاپ اول، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (1368). موسیقی شعر، تهران: آگه.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (1391). رستاخیز کلمات (درس‌گفتارهایی دربارۀ نظریۀ ادبی صورتگرایان روس)، چاپ سوم، تهران: سخن.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (1397). این کیمیای هستی (دربارۀ حافظ)، جلد سوم (درس‌گفتارهای دانشگاه تهران)، چاپ اول، تهران: سخن.
شمیسا، سیروس. (1388). یادداشت‌های حافظ، چاپ اول، تهران: علم.
طبری، محمد بن جریر. (1356). ترجمۀ تفسیر طبری (فراهم آمده در زمان سلطنت منصور بن نوح سامانی)، جلد 5، ترجمۀ علمای ماوراء النهر، تصحیح حبیب یغمائی، چاپ دوم، تهران: توس.
طهماسبی، فرهاد. (1389). اسرار عشق و مستی (تأملی بر سبک و ساختار غزل حافظ با تکیه بر بافت، لحن و خوشه‌های تداعی‌گر)، چاپ اول، تهران: علم.
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد بن ابراهیم. (1383). منطق‌الطیر، تصحیح محمدرضا شفیعی‌کدکنی، چاپ اول، تهران: سخن.
عمران‌پور، محمدرضا. (1386). «اهمیّت عناصر و ویژگی‌های ساختاری واژه در گزینش واژگان شعر»، پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا)، دورۀ اول، شمارۀ 1، صص 153-180.
فروزانفر، بدیع‌الزمان. (1371). شرح مثنوی شریف، جلد اول، چاپ پنجم، تهران: زوّار.
قشیری، ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن. (1379). ترجمۀ رساله قشیریه، تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، چاپ ششم، تهران: علمی و فرهنگی.
کاکویی، صالح؛ ضیایی، حسام؛ یزدانپناه، مهرعلی. (1401). «بررسی و تحلیل هرمنوتیکی اشعار حافظ»، پژوهشنامۀ ادب غنایی، دورۀ بیستم، شمارۀ 38، صص 221-252.
کلیگز، مری. (1388). درسنامۀ نظریۀ ادبی، ترجمۀ الهه دهنوی، جلال سخنور و سعید سبزیان‌مراد‌آبادی، چاپ اول، تهران: اختران.
مالمیر، تیمور. (1396). «کارکرد ردیف در فرم و ساختار غزلیات حافظ»، شعرپژوهی (بوستان ادب)، دورۀ نهم، شمارۀ 34، صص 162-143.
مالمیر، تیمور؛ دهقانی یزدلی، هادی. (1390). «نقد و بررسی قرائت‌‌های تاریخی و زندگی‌‌نامه‌‌ای غزلیات حافظ»، متن‌شناسی ادب فارسی، دورۀ سوم، شمارۀ 2، صص 63-86.
مرتضوی، منوچهر. (1365). مکتب حافظ یا مقدمه بر حافظ‌شناسی، چاپ دوم، تهران: توس.
مستملی بخاری، ابو ابراهیم اسماعیل بن محمد. (1365). شرح التّعرف ِلمذهب التّصوف، ربع سوم، تصحیح محمد روشن، چاپ اول، تهران: اساطیر.
مولوی، جلال الدین. (1368). مثنوی، تصحیح رینولد نیکلسون، چاپ اول، تهران: مولی.
میهنی، محمد بن منور. (1371). اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ سوم، تهران: آگاه.
نجفی، ابوالحسن. (1360). حافظ: نسخۀ نهایی، نشر دانش، دورۀ دوم، شمارۀ 7، صص 30-39.
هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان. (1389). کشف‌المحجوب، تصحیح محمود عابدی، چاپ ششم، تهران: سروش.
هروی، حسینعلی. (1367). شرح غزل‌های حافظ، چاپ اول، تهران: نو. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 154 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 16 |
||