تعداد نشریات | 32 |
تعداد شمارهها | 732 |
تعداد مقالات | 7,041 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,574,123 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,931,168 |
ارزیابی خسارات ناشی از زلزله در مناطق شمال شهر تبریز (مناطق 1، 5 و 10) | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 1، دوره 13، شماره 40 - شماره پیاپی 2، تیر 1403، صفحه 1-22 اصل مقاله (8.25 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2023.45844.1968 | ||
نویسندگان | ||
ابراهیم سامی* 1؛ مرضیه اسمعیل پور1؛ زهرا عبداللهی2 | ||
1استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه مراغه | ||
2کارشناس ارشد، دانشگاه مراغه | ||
چکیده | ||
در پژوهش حاضر آسیبپذیری لرزهای مناطق شمالی شهر تبریز (مناطق 1، 5 و 10) مورد ارزیابی قرار گرفته است. ارزیابی آسیبپذیری لرزهای در طی پنج مرحله شامل: ارزیابی مکانی معیارهای موثر بر آسیبپذیری، فازیسازی معیارهای ارزیابی، استخراج وزن معیارها با استفاده از مدل AHP، رویهمگذاری و ترکیب معیارها و در نهایت محاسبه ضریب آسیبپذیری لرزهای شهر به انجام رسید. نتایج حاصل از مدل AHP نشان داد که معیارهای فاصله از گسل و تراکم مسکونی هر دو با ضریب وزنی 229/0 و معیار تراکم جمعیت با ضریب وزنی 162/0 مهمترین معیارهای موثر بر آسیبپذیری لرزهای مناطق شمالی شهر تبریز میباشند. پهنهبندی آسیبپذیری لرزهای نشان داد که تقریبا تمامی مناطق شمالی شهر نسبت به مخاطره زلزله از آسیبپذیری بالا تا بسیار بالایی برخوردارند. در حالت تطبیقی بالغ بر 6/16 درصد از فضاهای شهری مناطق مطالعاتی در کلاس با آسیبپذیری لرزهای زیاد و 6/5 درصد در کلاس با آسیبپذیری لرزهای بسیار زیاد واقع شدهاند. این فضاها عمدتا شامل کاربریهای مسکونی واقع در محلات غربی منطقه 1 و محلات مرکزی منطقه 10 میباشند. بر اساس ضریب آسیبپذیری لرزهای برای زلزلهای با شدت 10 مرکالی حجم تخریب در این محلات بین 65 تا 100 درصد خواهد بود. از دلایل آسیبپذیری لرزهای بسیار بالای بخشهای غربی منطقه 1 و بخشهای مرکزی منطقه 10 میتوان به مجاورت با گسل بزرگ تبریز، تراکم بالای جمعیتی و مسکونی، فقدان یا محدودیت شدید فضاهای باز شهری، ریزدانه بودن بخش قابل توجهی از ساختمانها، وجود بافت فرسوده و حاشیهنشینی اشاره نمود. | ||
کلیدواژهها | ||
آسیبپذیری لرزهای؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)؛ فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)؛ مناطق شمالی تبریز | ||
مراجع | ||
احد نژاد روشتی، محسن؛ قرخلو، مهدی؛ زیاری، کرامت اله. (1389). مدلسازی آسیبپذیری ساختمانی شهرها در برابر زلزله با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، نمونه موردی: شهر زنجان. جغرافیا و توسعه، دوره 8، شماره 19، صص 171-198.
اشرفی، حمیدرضا؛ یاقوتی، سمیه (1397). بررسی روشهای تخمین خسارت ناشی از زلزله با استفاده از GIS. اولین کنفرانس ملی نقش مهندسی عمران در کاهش مخاطرات، دانشگاه رازی. https://civilica.com/doc/869766
امینی، جمال؛ کرمی، جلال؛ علیمحمدی سراب، عباس؛ صفرزاد، طاهر. (1390). ارزیابی مدل رادیوس در تخمین خسارات ناشی از زلزله در محیط GIS (مطالعه موردی، منطقه یک شهرداری تهران). مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای. دوره 3، شماره 11، صص 23-40.
رامشت، محمدحسین؛ حاتمیفرد، رامین؛ موسوی، سیدحجت. (1392). مکانیابی دفن پسماند جامد شهری با استفاده از مدل AHP و تکنیک GIS (مطالعه موردی: شهرستان کوهدشت). نشریه جغرافیا و برنامهریزی، دوره 17، شماره 44، شماره پیاپی 44، صص 138-119.
زنگیآبادی، علی؛ محمدی، جمال؛ صفایی، همایون؛ قائد رحمتی، صفر. (1387). تحلیل شاخصهای آسیبپذیری مساکن شهری در برابر خطر زلزله، نمونه موردی: مساکن شهر اصفهان. جغرافیا و توسعه، دوره 6، شماره 12، صص 79-61.
سرور، هوشنگ؛ خیریزاده آروق، منصور. (1394). امکانسنجی توسعه فیزیکی بهینه شهر مراغه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS). طرح پژوهشی، دانشگاه مراغه.
سهرابی، وحید؛ عفیفی، محمدابراهیم. (1401). پهنهبندی خطر زلزله در شهرستان بستک با استفاده از مدل FUZZY-AHP. کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی، دوره 13، شماره 3، شماره پیاپی 49، صص 113-99.
عابدینی، موسی؛ سرمستی، نادر. (1395). ارزیابی ضریب آسیبپذیری کلان شهر تبریز در برابر خطر زلزله و برآورد تلفات انسانی. جغرافیای طبیعی، دوره 9، شماره 2، صص 35-56.
مصری علمداری، پریچهر؛ خیریزاده آروق، منصور. (1399). ارزیابی آسیبپذیری لرزهای فضاهای شهری با کاربست تئوری کاتاستروف (مورد: شهر ورزقان). نشریه علمی جغرافیا و مخاطرات محیطی، دوره 9، شماره 3، شماره پیاپی 35، صص 123-99.
نظمفر، حسین؛ علوی، سعیده. (1397). ارزیابی آسیبپذیری ساختمانهای شهری در برابر شدتهای مختلف زلزله مطالعه موردی: منطقه 9 شهرداری تهران. فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، دوره 27، شماره 108، صص 165-181.
Alam, Md. Shaharier., Haque, Shamim Mahabubul. (2018). Assessment of Urban Physical Seismic Vulnerability Using the Combination of AHP and TOPSIS Models: A Case Study of Residential Neighborhoods of Mymensingh City, Bangladesh. Journal of Geoscience and Environment Protection, Vol. 6, No. 2, pp. 165-183. Alcántara-Ayala, I., Goudie, A. S. (2010). Geomorphological Hazards and Disaster Prevention. Cambridge University Press. Armaş, Iuliana. (2006). Earthquake Risk Perception in Bucharest, Romania. Risk Analysis, Vol. 26, No. 5, pp. 1223-34. Duzgun, H.S.B., Yucemen, M.S., Kalaycioglu, H.S, K., Celik, K., Kemec, S., Ertugay, K., Deniz, A. (2011). An integrated earthquake vulnerability assessment framework for urban areas. Natural Hazards 59(2): 917-947. Hyndman, D., Hyndman, D. (2009). Natural Hazards and Disasters, Second Edition. Brooks/Cole, Cengage Learning. Inel, Mehmet., Senel, Sevket Murat., Toprak, Selcuk., Manav, Yasemin. (2008). Seismic risk assessment of buildings in urban areas: a case study for Denizli, Turkey. Natural Hazards, Volume 46, Issue 3, pp 265-285. Liu, Yaohui., Li, Zhiqiang., Wei, Benyong., Li, Xiaoli., Fu, Bo. (2019). Seismic vulnerability assessment at urban scale using data mining and GIS Science technology: application to Urumqi (China). Geomatics, Natural Hazards and Risk, VOL. 10, NO. 1, 958–985. Moradi, Milad., Delavar, Mahmoud Reza., Moshiri, Behzad. (2017). A GIS-based multi-criteria analysis model for earthquake vulnerability assessment using Choquet integral and game theory. Natural Hazards 87 (3): 1377-1398. Nath, S. K., Adhikari, M. D., Maiti, S. K., Devaraj, N., Srivastava, N., and Mohapatra, L. D. (2014). Earthquake scenario in West Bengal with emphasis on seismic hazard micro-zonation of the city of Kolkata, India. Nat. Hazards Earth Syst. Sci., 14, 2549-2575. Oliveira, Carlos Sousa., Roca, Antoni., Goula, Xavier. (2006). Assessing and managing earthquake risk: Geo-scientific and Engineering Knowledge for Earthquake Risk Mitigation: developments, tools, techniques. Springer. Rashed, Tarek., Weeks, John. (2003). Assessing vulnerability to earthquake hazards through spatial multicriteria analysis of urban areas. International Journal of Geographical Information Science, Volume 17, Issue 6, pp. 1-30. Sanders, Miguel H., Clark, Phillip D. (2010). Geomorphology: Processes, Taxonomy and Applications. Nova Science Publishers, Inc. 216 P. Sarris, A., Loupasakis, C., Soupios, P., Trigkas, V., Vallianatos, F. (2010). Earthquake vulnerability and seismic risk assessment of urban areas in high seismic regions: application to Chania City, Crete Island, Greece. Natural Hazards, Volume 54, Issue 2, pp 395-412. Sinha, Nishant., Priyanka, Neena., Joshi, P. K. (2014). Using Spatial Multi-Criteria Analysis and Ranking Tool (SMART) in earthquake risk assessment: a case study of Delhi region, India. Geomatics. Natural Hazards and Risk, Volume 7, Issue 2, pp 680-701. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 324 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 288 |