اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 32 |
| تعداد شمارهها | 735 |
| تعداد مقالات | 7,132 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,592,590 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,946,884 |
شناسایی مؤلفههای تأثیرگذار بر تغییر کارکردهای اجتماعی فضاهای شهری با تأکید بر اقتصاد سیاسی و طرحهای توسعه (نمونۀ موردی: مناطق 3 و 12 کلانشهر تهران) | ||
| جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
| مقاله 1، دوره 14، شماره 50، فروردین 1403، صفحه 1-28 اصل مقاله (918.41 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2024.45366.3109 | ||
| نویسندگان | ||
| لیلا امیدیان کلشگرانی1؛ آرش ثقفی اصل* 2؛ حسن ستاری ساربانقلی3؛ مهسا فرامرزی4 | ||
| 1دانشجوی دکتری طراحی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. | ||
| 2استادیار گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران | ||
| 3دانشیار گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. | ||
| 4استادیار گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| کارکرد اجتماعی فضا از مهمترین کارکردهای فضاهای شهری محسوب میشود که امکان درگیری در تعاملات معنادار با اجتماع، اجتماعیشدن، شکلگیری حس مکان و فرصت جمعشدن و لذت تجربه با دیگران را در شهروندان ایجاد میکند. متأسفانه در شهرهای مختلف ایران طی سالیان گذشته این کارکردهای اجتماعی فضاها تحتتأثیر اقتصاد سیاسی و طرحهای توسعه با تغییرات عدیدهای روبهرو شدهاند. بدینمنظور، تحقیق حاضر با هدف شناسایی مؤلفههای تأثیرگذار اقتصاد سیاسی و طرحهای توسعه بر تغییر کارکردهای اجتماعی فضاهای شهری جدید (منطقۀ 3) و قدیم (منطقۀ 12) کلانشهر تهران و ارائۀ راهکارهایی بهمنظور توسعۀ کارکردهای اجتماعی مثبت فضاهای شهری نگارش شده است؛ ازاینرو، روش تحقیق در پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، تحلیلی و اکتشافی است. همچنین تحلیل فضاهای شهری مورد مطالعه با بهرهگیری از روش دلفی (نظر 16 نفر از نخبگان و مدیران) و کاربست تکنیک تحلیل اثرات متقاطع در نرمافزار MICMAC صورت گرفته است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که بیشترین اثرگذاری در راستای تغییر کارکردهای اجتماعی فضاهای شهری تهران (جدید و قدیم) مربوط به مؤلفههای عدمشکلگیری مناسب ارتباط بین اقتصاد، اجتماع و حکومت، عدمانسجام و ارتباط مناسب بین ابعاد و عناصر اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی، عملکردی و کالبدی در طراحی فضاهای شهری و عدمبهرهمندی از افراد با سلیقهها و ترجیحات مختلف در رأس امور است. همچنین نتایج نشان میدهد که تغییرات تدریجی فضاهای شهری قدیمی در سالیان گذشته و معاصرشدن آنها همراه با تأثیرات مدرنیسم، باعث شده این فضاها در پاسخگویی به نیازهای روزمرۀ ساکنان ناتوان شده و نقش اجتماعی آنها کاهش یابد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| فضای شهری؛ کارکردهای اجتماعی؛ اقتصاد سیاسی؛ طرحهای توسعه؛ کلانشهر تهران | ||
| مراجع | ||
|
ابرقوییفرد، حمیده؛ برومند، هدیه؛ طایفه حسینلو، اردلان؛ لطیفی، سید محمدمهدی؛ نبئی، سیده یگانه؛ نیکزاد، غزل. (1399). فضای جمعی مفهومی رو به زوال، ارزیابی کیفیت اجتماعی فضاهای شهری در بافت تاریخی شهر گرگان. هنر و تمدن شرق، پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر، دورۀ هشتم، شمارۀ 28، صص 32-23.https://doi.org/10.22034/jaco.2020.217608.1139
اپلیارد، دونالد؛ لینچ، کوین؛ مِیِر، جان. (1400). دید از جاده. ترجمۀ سیروان بهرامی، شاهو کشاورزی و علیرضا محمودنیا. کردستان: انتشارات جهاددانشگاهی.https://www.16book.ir/Default/BookDetail/14274/
ایمانی شاملو، جواد؛ رفیعیان، مجتبی. (1395). قدرت و بازتعریف نظریۀ برنامهریزی شهری (با تأکید بر دیدگاه اقتصاد سیاسی فضا). راهبرد، پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام، دورۀ بیستوپنجم، شمارۀ 80، صص 319-287.https://dorl.net/dor/20.1001.1.10283102.1395.25.3.10.4
آلتمن، ایروین. (1392). محیط و رفتار اجتماعی، خلوت، فضای شخصی، قلمرو و ازدحام. ترجمۀ علی نمازیان. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.https://press.sbu.ac.ir/book_327.html
بریاسولیس، هلن. (1394). الگوی تحلیلی تغییر کاربری زمین، رویکردهای نظری و مدلسازی. ترجمۀ مجتبی رفیعیان و مهران محمودی. تهران: انتشارات آذرخش.https://www.gisoom.com/book/1648543/
بشیریه، حسین. (1389). جامعهشناسی سیاسی؛ نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی. تهران: نشر نی.https://nashreney.com/product/
چلبی، مسعود. (1385). تحلیل اجتماعی در فضای کنش. تهران: نشر نی.https://nashreney.com/product/
ژاک، شبلینگ. (1385). جغرافیا چیست (تأملی در مسائل بنیادی جغرافیای معاصر). ترجمۀ سیروس سهامی. تهران: انتشارات محقق.https://www.gisoom.com/book/1364567/
ژلنیتس، آندری. (1393). فضا و نظریۀ اجتماعی. ترجمۀ محمود شورچه. تهران: انتشارات پرهام نقش.https://www.gisoom.com/book/1117976/
ستارزاده، داریوش؛ نقیزاده، محمد؛ حبیب، فرح. (1389). فضای شهری، اندیشۀ اجتماعی. علوم تکنولوژی محیطزیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، دورۀ دوازدهم، شمارۀ 4، صص 183-173.https://www.sid.ir/paper/87587/fa
سلطانی، علی؛ نامداریان، احمدعلی. (1390). تحلیل نقش فضاهای شهری در دستیابی به توسعۀ پایدار شهرها، تبیین پارادایم، ارتباط. باغ نظر، پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر، دورۀ هشتم، شمارۀ 18، صص 12-3.https://www.bagh-sj.com/article_459.html
علویتبار، علیرضا. (1388). اقتصاد سیاسی بهعنوان یک برنامۀ پژوهشی. پژوهشهای اقتصادی، دورۀ نهم، شمارۀ 2، صص 192-173.https://ecor.modares.ac.ir/article-18-2343-fa.html
قلمبر دزفولی، مریم؛ نقیزاده، محمد. (1393). طراحی فضای شهری بهمنظور ارتقای تعاملات اجتماعی (مطالعۀ موردی: بولوار بینمحلهای). هویت شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دورۀ هشتم، شمارۀ 17، صص 24-15.https://dorl.net/dor/20.1001.1.17359562.1393.8.17.2.5
گل، یان. (1397). زندگی در فضای میان ساختمانها. ترجمۀ شیما شصتی. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.https://www.gisoom.com/book/1588401
لنگ، جان. (1395). آفرینش نظریۀ معماری: نقش علوم رفتاری در طراحی محیط. ترجمۀ علیرضا عینیفر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.https://www.gisoom.com/book/11200022
لینج، کوین. (1395). سیمای شهر. ترجمۀ منوچهر مزینی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.https://www.gisoom.com/book/11279194
مردعلی، محسن؛ حسینپور، رضا؛ امیری، الهام. (1391). مدخلی بر اقتصاد سیاسی نظام شهری در ایران با تأکید بر کلانشهر تهران. تهران: انتشارات مدیریت فناوری اطلاعات و مرکز اسناد.https://www.shahrsazionline.com/35517
موحد، علی؛ آهنگری، نوید؛ حسینی، فرشته. (1394). بررسی کارکرد فضاهای عمومی شهری و نقش آن در توسعۀ پایدار اجتماعی (مورد مطالعه: شهر بوکان). توسعۀ محلی (شهری-روستایی)، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، دورۀ هفتم، شمارۀ 12، صص 102-79.https://doi.org/10.22059/jrd.2015.58435
نقیزاده، محمد. (1395). تحلیل و طراحی فضاهای شهری. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.https://www.gisoom.com/book/1722681
وایت، ویلیام هالینگزورث. (1392). زندگی اجتماعی در فضاهای شهری کوچک. ترجمۀ میترا حبیبی و محمدهادی غیاثی. تهران: انتشارات دانشگاه هنر.https://www.gisoom.com/book/1975675
Arcade, J., Godet, M., Meunier, F., & Roubelat, F. (1999). Structural analysis with the MICMAC method & Actor's strategy with MACTOR method. Futures Research Methodology, American Council for the United Nations University: The Millennium Project (1999).https://www.semanticscholar.org/
Austin, G. (2014). Green Infrastructure for Landscape Planning, Integrating human and natural systems. London & New York: Routledge.https://www.routledge.com/
Bakır, N.Y., Doğan, U., Güngör, M.K., & Bostanc, B. (2018). Planned development versus unplanned change: The effects on urban planning in Turkey. Land Use Policy 77, 310–321. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2018.05.036
Beatley, T. (2012). Green Urbanism: Learning from European Cities. Washington D.C.: Island Press. https://www.amazon.com/
Bell, S. (2012). Landscape Pattern, Perception and Process. Oxon: Routledge.https://www.amazon.com/
Cao, J., & Kang, J. (2019). Social relationships and patterns of use in urban public spaces in China and the United Kingdom. Cities, 93, 188-196.https://doi.org/10.1016/j.cities.2019.05.003
Carmona, M. (2019). Principles for public space design, planning to do better. Urban Design International, 24, 47-59.https://doi.org/10.1057/s41289-018-0070-3
Carmona, M., Heath, T., Oc, T. & Tiesdell, S. (2003). Public Spaces Urban Spaces: The dimension of urban design. 1st edn. London, Architectural Press.https://www.routledge.com/
Cheliotis, k. (2020). An agent-based model of public space use. Computers, Environment and Urban Systems, 81, 1-12.https://doi.org/10.1016/j.compenvurbsys.2020.101476
Collins, D. & Stadler, S. L. (2020). Public Spaces, Urban. International Encyclopedia of Human Geography (Second Edition), 2020, 103-111.https://shop.elsevier.com/
Galan, J. (2015). Landscape in Green Infrastructures & Interscalar Planning. Aalto, Finland: Aalto University.
Haase, D., Pauleit, S., & Randrup, T. B. (2020). Urban open spaces and the urban matrix: elements, form and functions. In M. Jansson, & T. B. Randrup, Urban Open Space Governance and Management (pp. 30-50). Oxon: Routledge.https://www.taylorfrancis.com/
Harvey, D. (2006). The political economy of public space. In S.Low & N. Smith (Eds). The politics of public space. pp. (17-34) Routledge. London.https://www.routledge.com/
Latham, A., & Layton, J. (2019). Social infrastructure and the public life of cities: Studying urban sociality and public spaces. Geography Compass, 13(7), 1-14.https://doi.org/10.1111/gec3.12444
Mehta, V. (2014). Evaluating Public Space. Journal of Urban Design, 19(1), 53–88.https://doi.org/10.1080/13574809.2013.854698
Perovic, S., & Kurtovic Folic, N. (2012). Visual Perception of Public Open Spaces in Niksic. Social and Behavioral Sciences, 68, 921-933.https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.12.277
Praliya, S., & Garg, P. (2019). Public space quality evaluation: prerequisite for public space management. The Journal of Public Space, 4(1), 93-126.https://doi.org/10.32891/jps.v4i1.667
Ramlee, M., Omar, D., Mohd Yunus, R., & Samadi, Z. (2015). Revitalization of Urban Public Spaces: An Overview. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 201, 360-367.https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.08.187
Scheiber, S. (2020). A Mixed Method Approach to develop proposals for Malta's Urban Open Spaces to act as Green Infrastructure. In: K. Hannes, R. Falzon, A. Benozzo, M. Gemignani, P. Issari, C. Taylor, & J. Wyatt (Ed.), Qualitative Inquiry towards Sustainability. European Congress of Qualitative Inquiry Proceedings. Malta. Retrieved June 19, 2020. https://www.researchgate.net/publication/339999244_Qualitative_Inquiry_towards_Sustainability_European_Congress_of_Qualitative_Inquiry_ Proceedings_2020#fullTextFileContent .
Scheiber, S. (2022). Re-designing urban open spaces to act as green infrastructure – the case of Malta. Transportation Research Procedia, 60, 148–155.https://doi.org/10.1016/j.trpro.2021.12.020
Tian, L., & Shen, T. (2011). Evaluation of Plan Implementation in the Transitional China: A Case of Guangzhou City Master Plan. Cities, 28(1), 11-27. https://doi.org/10.1016/j.cities.2010.07.002
Toth, A., & Damyanovic, D. (2019). Planning and Implementation of Green Infrastructure in Austrian Cities. Vienna: University of Natural Resources and Life Sciences, Vienna.https://www.researchgate.net/publication/335000113
Winkel, R., & Sasanoff, G. H. (1966). An Approach to an Objective Analysis of Behavior in Architectural Space. Seattle, University of Washington.https://search.worldcat.org/title/766191 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 290 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 364 |
||