
تعداد نشریات | 32 |
تعداد شمارهها | 739 |
تعداد مقالات | 7,168 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,710,380 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,036,019 |
پهنهبندی توان سرزمین برای خدمات اکوسیستمی اکوتوریسم (شهرستان قوچان، استان خراسان رضوی) | ||
نشریه جغرافیا و توسعه | ||
مقاله 2، دوره 22، شماره 75، تیر 1403، صفحه 27-49 اصل مقاله (1.29 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2024.46057.3544 | ||
نویسندگان | ||
نرگس دزیانی1؛ سمیه خالقی* 2؛ رومینا سیاح نیا3 | ||
1گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
2استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
3استادیار گروه برنامه ریزی و طراحی محیط، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
طبیعت همواره خدمات متنوعی به انسان ارائه میدهد که خدمات اکوسیستم نام دارد. شناخت توان سرزمین کمک میکند تا برای بهرهوری بهینه از خدمات اکوسیستمی سرزمین، برنامهریزی و مدیریت صحیح شود. یکی از انواع خدمات اکوسیستم، خدمات فرهنگی اکوسیستم نام دارد که اکوتوریسم در این دستهبندی قرار میگیرد. هدف این پژوهش، پهنهبندی توان سرزمین برای خدمت اکوسیستمی اکوتوریسم در شهرستان قوچان است. روش پژوهش براساس تصمیمگیری چندمعیاره است. در این تحقیق، پس از شناسایی معیارهای محیط زیستی مؤثر در پهنهبندی (ارتفاع، شیب، جهت شیب، زمینشناسی، خاک، فاصله از رودخانه، کاربری اراضی، فاصله از جاده و فاصله از سکونتگاه)، لایههای موردنظر وارد نرمافزار آرکمپ شد، سپس ضریب اهمیت معیارها حاصل از روش ایاچپی اعمال و نرمالسازی لایهها با منطق فازی انجام شد. درنهایت با رویهماندازی و تلفیق تمامی لایهها، پهنههای عالی، متوسط و ضعیف برای فعالیتهای اکوتوریستی شهرستان مشخص شد. یافتهها نشان میدهد، 31 درصد از پهنۀ مورد مطالعه بهلحاظ توان اکولوژیکی برای ارائۀ خدمت اکوسیستمی اکوتوریسم در طبقۀ عالی و 47 درصد در طبقۀ متوسط قرار دارد که بیانگر ظرفیت قابلتوجه منطقه برای برنامهریزی اکوتوریستی است که میتوان روی پهنههای با ارزش عالی درجهت بهبود اقتصاد مردم محلی با حفظ محیط زیست بهرهوری پایدار به عمل آورد. | ||
کلیدواژهها | ||
خدمات اکوسیستم؛ پهنه بندی توان؛ اکوتوریسم؛ فرایند تحلیل سلسله مراتبی؛ شهرستان قوچان | ||
مراجع | ||
اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی(بیتا). سیمای شهرستان، معرفی قوچان
اسناد توسعه شهرهای استان خراسان رضوی سازمان برنامه و بودجه کشور(1399). سند توسعه شهرستان قوچان. صفحه253.
اطلاعات خدمات سفر شهرستان قوچان (بیتا).، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. صفحات 10-9. اکبرقلی، فرحناز؛ مهدی وفائی (1398). نقش ظرفیتهای پهنههای گردشگری حوزه نفوذ کلان شهر مشهد در توسعه پایدار شهری. نمونه موردی: دهستان ابرده، دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهشهای بومشناسی شهری. دوره 10. شماره 20. صفحات 96-77.
باعقیده، محمد؛ رسول ابویسانی؛ صادق زمانی (1390). ارزیابی شرایط اقلیم آسایشی منطقه حفاظت شده دربادام قوچان در جهت توسعه اکوتوریسم با استفاده از شاخصهای زیست اقلیمی ترجونگ، بیکر، PET، PMV . همایش گردشگری و توسعه پایدار. همدان.
حسینی، الههسادات؛ مژگان عظیمی؛ حسین بارانی؛ ابوالفضل شریفیان بهرمان (1399). ظرفیت سنجی بومگردی به عنوان یکی از خدمات اکوسیستمهای مرتعی، سومین کنگره بین المللی توسعه کشاورزی و محیط زیست با تاکید بر برنامه توسعه ملل. تهران.
روستایی، شهرام؛ ستاره فرمانیِ منصور (1391). بررسی پتانسیلهای ژئوتوریستی اشکال کارست در منطقه نهاوند. اولین همایش ملی گردشگری وطبیعت گردی ایران زمین، همدان.
رهنما، محمدرحیم؛ حسین آقاجانی (1391). تحلیل نابرابریهای فضایی در استان خراسان رضوی. برنامهریزی و آمایش فضا (مدرس علوم انسانی). دوره 16. شماره 1. پیاپی 73. صفحات 88-63.
شالبافیان حسینآبادی، علیاصغر؛ پریسا طاهریان (1401). شناسایی محرکها و موانع توسعه گردشگری تجربه محور در اقامتگاههای بومگردی استان سمنان. مجله گردشگری شهری. دوره 9. شماره 3. صفحات 29-15.
شیروزعلیابادی، زهرا (1399). اولویتبندی فعالیتهای اقتصادی فضا در راستای توسعه پایدار روستایی. مورد مطالعه: روستاهای شهرستان قوچان، روستا و توسعه پایدار فضا، دوره 1. شماره 4.
.Doi:10.22077/vssd.2021.4217.1026
طباطبایی، بتول السادات؛ غلامرضا نوری؛ حجت آلله رنجبر (1399). مکانیابی نقاط نمونۀ گردشگری با منطق فازی به منظور توسعۀ گردشگری. مطالعۀ موردی: شمال غرب و غرب استان کرمان. مجله آمایش جغرافیایی فضا. دوره 10. شماره 37. صفحات 142-123.
عارفزاده، محمد امین؛ حسین نژاد عباسی؛ محمدتقی خورشیدی؛ عباس محمودزاده؛ محمدرضا شمسی؛ حسن فرخی؛ طاهره محمدپور؛ ایرج آقاملایی؛ فرامرز نودهی؛ مجتبی شادلو (1394). استانشناسی خراسان رضوی، تهران. شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران.
.http://chap.sch.ir/books/4874
عنابستانی، علی اکبر؛ خدیجه بوزرجمهری؛ ناهید صاحبکار (1391). پیامدهای اجتماعی و اقتصادی توسعۀ گردشگری خانههای دوم در نواحی روستایی مطالعه موردی: دهستان شیرین دره شهرستان قوچان، فصلنامه پژوهش و برنامهریزی روستایی. دوره 1. شماره 1. صفحات 123-97.
فلاح، غلامعباس؛ حسن رضایی؛ محمد سلطانی (1392). تأثیر شاخص اقلیم و آسایش جهت توسعه صنعت گردشگری در قوچان، دومین همایش ملی گردشگری و طبیعتگردی ایرانزمین. همدان.
فرج زاده اصل، منوچهر؛ رفیق کریمپناه (1387). تحلیل پهنههای مناسب توسعه اکوتوریسم در استان کردستان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، پژوهشهای جغرافیای طبیعی (پژوهشهای جغرافیایی سابق). سال چهلم. شماره 65. صفحات 50-35. کریمی، حسین؛ پرویز کردوانی؛ مسعود مهدوی (1397). حکمروایی خوب روستایی راهکاری جهت مدیریت منابع آب کشاورزی مورد مطالعه روستاهای شهرستان قوچان، فصلنامه علمی-پژوهشی جغرافیا (برنامهریزی منطقهای). شماره 1. سال نهم. صفحات 15-7.
گزارش اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهرستان قوچان (1400). سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت و برنامهریزی خراسان رضوی.
محمدی، علی؛ معصومه محرر؛ محمد صادق باباخانی فرد (1395). گردشگری خلاق، ابزاری نوین برای توسعه صنعت گردشگری در ایران، کنفرانس بین المللی نخبگان مدیریت.
معطر، غزاله؛ وحید شالینی امینی؛ سعید تیز قلم زنوزی (1397). گردشگری کشاورزی (اگروتوریسم) در ایران و جهان، دومین همایش ملی مستندنگاری میراث طبیعی و فرهنگی.
SID. https://sid.ir/paper/864734/fa
مخدوم، مجید (۱۳78). شالوده آمایش سرزمین،. تهران. انتشارات دانشگاه تهران.
References
Ahmadi, M., Darabkhani, M., & Ghanavati, E (2014). A GIS-based Multi-criteria Decision-making Approach to Identify Site Attraction for Ecotourism Development in Ilam Province, Iran. Tourism Planning & Development, 12, 1-14. https://doi.org/10.1080/21568316.2014.913676 Aliani, H.; BabaieKafaky, S.; Saffari, A.; Monavari, S.M. Land evaluation for ecotourism development-An integrated approach based on FUZZY, WLC, and ANP methods. Int. J. Environ. Sci. Technol. 2017, 14. https://doi.org/10.1007/s13762-017-1291-5 Bali, A., Monavari, S., RIAZI, B., Khorasani, N., & Kheirkhah Zarkesh, M(2015). A spatial decision support system for ecotourism development in caspian hyrcanian mixed forests ecoregion. Boletim de Ciências Geodésicas, 21, 340-353. 10.1590/S1982-21702015000200001 Blamey, R. K. (2001). Principles of ecotourism. The Encyclopedia of Ecotourism, 2001, 5-22. https://doi.org/10.1079/9780851993683.0005 Bunruamkaew, K., & Murayam, Y (2011). Site suitability evaluation for ecotourism using GIS & AHP: A case study of Surat Thani province, Thailand. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 21, 269-278. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.07.024 Costanza, R., de Groot, R., Sutton, P., van der Ploeg, S., Anderson, S. J., Kubiszewski, I., Farber, S., & Turner, R. K (2014). Changes in the global value of ecosystem services. Global Environmental Change, 26, 152-158. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2014.04.002 Daniel, T. C., Muhar, A., Arnberger, A., Aznar, O., Boyd, J. W., Chan, K. M. A., Costanza, R., Elmqvist, T., Flint, C. G., Gobster, P. H (2012). Contributions of cultural services to the ecosystem services agenda. Proceedings of the National Academy of Sciences, 109(23), 8812-8819. Dashti, S., Monavari, S. M., Hosseini, S. M., Riazi, B., & Momeni, M (2013). Application of GIS, AHP, Fuzzy and WLC in island ecotourism development (Case study of Qeshm Island, Iran). Life Science Journal, 10(1), 1274-1282. Ebrahimi, M., Nejadsoleymani, H., & Mansouri Daneshvar, M. R (2019). Land suitability map and ecological carrying capacity for the recognition of touristic zones in the Kalat region, Iran: a multi-criteria analysis based on AHP and GIS. Asia-Pacific Journal of Regional Science, 3(3), 697-718. https://doi.org/10.1007/s41685-019-00123-w Englund, O., Berndes, G., & Cederberg, C (2017). How to analyses ecosystem services in landscapes-A systematic review. Ecological Indicators, 73, 492-504. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2016.10.009 Gigović, L., Pamučar, D., Lukić, D., & Marković, S (2016). GIS-Fuzzy DEMATEL MCDA model for the evaluation of the sites for ecotourism development: A case study of “Dunavski ključ” region, Serbia. Land Use Policy, 58, 348–365. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2016.07.030 Ghorbanzadeh, O., Pourmoradian, S., Blaschke, T., & Feizizadeh, B (2019). Mapping potential nature-based tourism areas by applying GIS-decision making systems in East Azerbaijan Province, Iran. Journal of Ecotourism, 18(3), 261-283. DOI:10.1080/14724049.2019.1597876 Hasan, S. S., Zhen, L., Miah, M. G., Ahamed, T., & Samie, A (2020). Impact of land use change on ecosystem services: A review. Environmental Development, 34, 100527. https://doi.org/10.1016/j.envdev.2020.100527 Kiper, T (2013). Role of ecotourism in sustainable development. InTec. DOI: 10.5772/intechopen.108264 Mahdavi, A., & Niknejad, M (2014). Site suitability evaluation for ecotourism using MCDM methods and GIS: Case study-Lorestan province, Iran. Journal of Biodiversity and Environmental Sciences, 4(6), 425-437. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.07.024 Parron, L. M., Fidalgo, E. C. C., Luz, A. P., Campanha, M. M., Turetta, A. P. D., Pedreira, B. C. C. G., Prado, R. B (2019). Research on ecosystem services in Brazil: a systematic review. Ambiente e Agua - An Interdisciplinary Journal of Applied Science, 14(3), 1. https://doi.org/10.4136/ambi-agua.2263 Roque Guerrero, J. V., Teixeira Gomes, A. A., de Lollo, J. A., & Moschini, L. E (2020). Mapping Potential Zones for Ecotourism Ecosystem Services as a Tool to Promote Landscape Resilience and Development in a Brazilian Municipality. Sustainability, 12(24), 10345. https://doi.org/10.3390/su122410345 Sahani, N (2019). Assessment of ecotourism potentiality in GHNPCA, Himachal Pradesh, India, using remote sensing, GIS and MCDA techniques. Asia-Pacific Journal of Regional Science, 3(2), 623-646. https://doi.org/10.1007/s41685-019-00116-9 Sayyed, M. R. G., Mansoori, M. S., Jaybhaye, R. G (2013). SWOT analysis of Tandooreh National Park (NE Iran) for sustainable ecotourism. Proceedings of the International Academy of Ecology and Environmental Sciences, 3(4), 296-305. The World Tourism Organization, Ecotourism And Protected Areas (2002). https://www.unwto.org/sustainable-development/ecotourism-and-protected-areas Weaver, D. B (2001). Ecotourism in the context of other tourism types. Queensland. https://doi.org/10.1079/9780851993683.0073 Zarkesh, M.M., Almasi, N., & Taghizadeh, F (2011). Ecotourism land capability evaluation using spatial multi criteria evaluation. Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 3, 693-700. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 360 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 412 |