اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 33 |
| تعداد شماره‌ها | 775 |
| تعداد مقالات | 7,507 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,580,887 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,513,536 |
تأثیر تقسیمات سیاسی فضا بر وضعیت عدالت فضایی در استان لرستان | ||
| مجله جغرافیا و توسعه | ||
| مقاله 5، دوره 22، شماره 76، مهر 1403، صفحه 127-154 اصل مقاله (1.49 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2024.41693.3385 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد رضا ملکشاهی1؛ مصطفی قادری حاجت* 2؛ زهرا احمدی پور3 | ||
| 1دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| 2استادیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| 3استاد گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| سازماندهی سیاسی بهعنوان فرآیند تقسیم سرزمین توسط حکومت، با مرزهای محدود و در راستای کنترل و ادارة سرزمین در قالب تقسیمات کشوری انجام می‌شود. حکومت‌ها برای ادارة بهتر سرزمین، تسهیل در خدمترسانی و دستیابی به عدالت فضایی و توسعة آن، نیازمند تقسیم‌بندی سیاسی فضا هستند. تقسیمات کشوری در ایران ریشة تاریخی دارد، در سال‌های اخیر متأثر از انگیزه‌های سیاسی و نیاز به توسعه، شاهد افزایش تقاضا درخصوص تقسیم‌بندی‌های جدید کشوری در قالب ارتقاء، الحاق و انتزاع هستیم. استان لرستان، یکی از استان‌های غربی کشور است که به دلایلی مانند: عدم توزیع هماهنگ امکانات، خدمات و منابع بهعنوان استانی کمتر توسعهیافته و کم‌برخوردار شناخته می‌شود. بنابرتقسیمات کشوری، این استان در سال 1370 مشتمل بر6 شهرستان، ۲۰ بخش و ۸۰ دهستان بوده اما در سال ۱۳۹۵ به ۱۱ شهرستان، 31بخش و 87 دهستان رسیدهاست. این روند نشان می‌دهد که در طی ۲۵ سال گذشته، سطوح تقسیمات کشوری استان به ارتقاء تمایل بیشتر نشانداده است. پژوهش حاضر، بهروش توصیفی-تحلیلی و ماهیّت کاربردی، با استفاده از تکنیک «ویکور» و در چهارچوب رویکرد عدالت فضایی، درپی بررسی چگونگی اثرگذاری تقسیمات سیاسی کشوری بر عدالت فضایی در استان لرستان است؛ بنابراین، این تحقیق در پی پاسخگویی به این سوالات است که: تقسیمات کشوری در استان لرستان، چه تأثیری بر عدالت فضایی استان داشته؟ و آیا با ایجاد ۵ شهرستان جدید، وضعیت شهرستان‌ها در مؤلفه‌های بهداشتی، اقتصادی و کالبدی بهبود پیدا کرده است یا خیر؟ یافتههای پژوهش حاکی از آن است که وضعیت عدالت فضایی 50 درصد از شهرستان‌های استان در سال 1370، بسیار پایین‌تر از میانگین استانی قرارداشته و این میزان در سال 1395، به 63 درصد رسیدهاست؛ از اینرو میتوان نتیجه گرفت که افزایش سطوح تقسیمات کشوری، تأثیر مطلوبی بر بهبود وضعیت شاخصهای عدالت فضایی و توزیع عادلانة مؤلفه‌های بهداشتی، اقتصادی و کالبدی– زیربنایی در استان لرستان نداشتهاست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سازماندهی سیاسی فضا؛ عدالت فضایی؛ تقسیمات کشوری؛ استان لرستان | ||
| مراجع | ||
|
احمدی‌پور، زهرا؛ حسن جعفرزاده؛ مهدی پورطاهری؛ مهدی کریمی (1395). بررسی نقش تقسیمات کشوری در توسعه ناحیه‌ای (مطالعه موردی: شهرستان‌های بوانات و خرم‌بید)، فصلنامه ژئوپلیتیک. سال دوازدهم. شماره 41. صفحات 82-60.
احمدی‌پور، زهرا؛ محمدرحیم رهنما؛ ابراهیم رومینا (۱۳۹۰). نقش نظام تقسیمات کشوری در توسعه ملی: مورد مطالعه ایران، برنامه‌ریزی و آمایش فضا. دوره پانزدهم. شماره 2.
احمدی‌پور، زهرا؛ علیرضا منصوریان (1387). تقسیمات کشوری و بی‌ثباتی سیاسی در ایران (1357-1285)، فصلنامه ژئوپلیتیک. سال دوم. شماره اول. صفحات 89-62.
احمدی‌پور، زهرا؛ قاسم کرمی؛ قاسم قنبری (1389)، سازماندهی سیاسی فضا، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح،تهران
احمدی‌پور، زهرا؛ میثم میرزایی‌تبار ( ۱۳۸۹). نقش احساس مکانی در سازماندهی سیاسی فضا، فصلنامه جغرافیای آمایش محیط. شماره ۱۲. صفحات 62-47.
افروز، مریم؛ منوچهر طبیبیان؛ بهمن احمدی (۱۳۹۶). سنجش عدالت فضایی به منظور دسترسی برابر به فرصت های اجتماعی (نمونه مطالعه: بافت قدیم شهر قزوین)، فصلنامه مطالعات ساختاری و کارکرد شهری. سال چهارم. شماره چهاردهم. صفحات 74-53.
ایمانی، بهرام؛ میرمحمد رحیمی‌زاد (1398). ابعاد عدالت فضایی مؤثر بر کیفیت زندگی در روستاهای شهرستان اردبیل، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. دوره 34. شماره، 3. صفحات 388- 377.
پوراحمد، احمد؛ محمدعلی خلیجی (1393). قابلیت‌سنجی تحلیل خدمات شهری با استفاده از تکنیک ویکور (مطالعه موردی: شهر بناب)، برنامه‌ریزی فضایی. سال چهارم. شماره 2.
جهانزاد، نریمان (1402). آنری لوفور در مقام فیلسوف؛ مقالۀ :دوم نظریۀ تولید فضا، فضا و دیالکتیک، شماره 25. بهار ١٤٠٢.
http://dialecticalspace.com/henri-lefebvre-as-a-philosopher2
حافظ‌نیا، محمدرضا (۱۳۹۵). جغرافیای سیاسی ایران، انتشارات سمت. تهران
حافظ‌نیا، محمدرضا ؛ زهرا احمدی‌پور؛ ابراهیم رومینا (1397). ساماندهی و مدیریت سیاسی فضا در ایران، انتشارات سمت. تهران.
حافظ‌نیا، محمدرضا؛ مصطفی قادری‌حاجت (1397). تدوین راهکارهای دستیابی به عدالت فضایی/جغرافیایی در ایران، پژوهش پست دکترا. دانشگاه تربیت مدرس تهران. ایران
حافظ‌نیا، محمدرضا؛ مصطفی قادری‌حاجت (1400). عدالت فضایی/عدالت جغرافیایی ابعاد نظری و کاربردی، منتشر نشده.
زیاری، کرامت‌اله؛ محمدسینا شهسواری (1397). بررسی و تحلیل فضایی آسیب‌پذیری اجتماعی شهرهای استان خوزستان (مطالعه موردی: شهرهای بالای 10 هزار نفر)، مطالعه محیطی هفت حصار. شماره بیست و چهارم . سال ششم. صفحات 40- 29.
ضرابی، اصغر؛ ملیحه ایزدی (1392). تحلیلی برتوسعه منطقه‌ای استان های کشور، نشریه برنامه‌ریزی فضایی. شماره 8. صفحات 106-101.
عطایی، محمد (1389). تصمیم‌گیری چندمعیاره، دانشگاه صنعتی شاهرود.
فردی بیرانوند، ابوذر؛ زهرا پیشگاهی‌فرد؛ عزت‌الله عزتی (۱۳۹۳). تحلیلی بر تقسیمات سیاسی- جغرافیایی سده اخیر استان لرستان با تأکید بر نقاط شهری، هفتمین کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران جغرافیای سیاسی شهر. تهران. دانشگاه خوارزمی.
فرهی، وفادار (1388). تحلیل چالش‌های تقسیمات کشوری و راهبردهای آن، ارائه راهبردها با گرایش برنامه‌ریزی توسعه فضایی کشور، نمونه موردی: استان کرمان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای. به راهنمایی محمدحسین شریف‌زادگان. دانشگاه شهید بهشتی. تهران
قادری‌حاجت، مصطفی؛ زهرا احمدی‌پور؛ محمدرضا ملکشاهی (1401). تبیین نظری رابطه سازماندهی سیاسی فضا و عدالت فضایی، مجله آمایش سیاسی فضا. سال ۴. شماره 4. پاییز 1401. صفحات ۲۷۲-۲۸۷.
قادری‌حاجت، مصطفی (1400) تبیین نقش عدالت فضایی/ جغرافیایی در ارزیابی مدیریت سیاسی بهینه فضا، فصلنامه علمی امنیت ملی. سال یازدهم. شماره چهلم. صفحات 452-419.
قادری حاجت ، مصطفی (1393) طراحی الگوی سنجش عدالت فضایی در کشورها. مطالعه موردی ایران، رساله دکترا رشته جغرافیای سیاسی به راهنمایی محمد رضا حافظ نیا دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس تهران.
کریمی‌پور، یداله؛ محمدرضا عارف (1395). نقش سازماندهی سیاسی فضا در توسعه متوازن منطقه‌ای مورد مطالعه :بندر چابهار، نهمین کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران و اولین همایش انجمن جغرافیا و برنامه‌ریزی مناطق مرزی ایران. زاهدان.
موسوی، سیدجمال؛ هادی ویسی؛ حجت مهکویی؛ احمد خادم‌الحسینی (1401). تحلیلی بر جایگاه عدالت فضایی استان هرمزگان بر اساس شاخصهای سازماندهی سیاسی فضا نسبت به دیگر استان‌های ایران، فصلنامه علمی برنامه‌ریزی منطقه‌ای. سال 12. شماره 45. صفحات 176-157.
میره‌ای، محمد؛ مسلم عارفی؛ آیت رشنوفر (1395). پژوهشی بر توسعه‌یافتگی و نابرابری‌های آن در استان لرستان، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای. سال ششم. شماره دو. صفحات 198-179.
مرکز آمار ایران، سالنامه آماری سال 1370، 1375، 1395، 1397و 1398
میرشکاران، یحیی (1392). الگویابی سازماندهی سیاسی فضا در ساختارهای بسیط با تأکید بر ایران، رساله دکترا رشته جغرافیای سیاسی. به راهنمایی زهرا احمدی‌پور. دانشکده علوم انسانی. دانشگاه تربیت مدرس تهران.
هوشیار، محمدمهدی (1379). تحلیل الگوی تقسیمات کشوری شمال خراسان. نمونه شهرستان اسفراین، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته جغرافیای سیاسی. به راهنمایی زهرا احمدی‌پور. دانشگاه تربیت مدرس تهران.
یار احمدی، داریوش؛ حجت‌اله بیرانوند (۱۳۹۳). جغرافیای طبیعی لرستان، انتشارات دانشگاه لرستان. لرستان.
doi:10.1088/1755-1315/673/1/012024. Shucksmith, M., Madanipour, A., & Brooks, E (2021). The concept of spatial justice and the European Union’s territorial cohesion. European Planning Studies, 30(5), 1-18. DOI: 10.1080/09654313.2021.1928040. Opricovic, S., and Tzeng, G.-H (2002). Multicriteria planning of post-earthquake sustainable reconstruction. Computer Aided Civil andInfrastructure Engineering, 17(3), 211-220. https://doi.org/10.1111/1467-8667.00269 Soja Edward W (2008). The city and spatial justice, Paper prepared for presentation at the conference Spatial Justice, Nanterre, Paris, March 12-14, 2008. Soja, E.W (2012). Spatializing justice, Part II. City, 15(1), 96-102. https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-01108684 Soja, Edward W (1971). The political organization of space, Association of American Geographers, commission on college geography Washington, D. c. 20036. https://books.google.com/books/about/The_Political_Organization_of_Space.html?id=4PNAvwEACAAJ Wang, K., & Chen, T. (2018). Geographical prospects of spatial governance through a review on administrative divisions. Acta Geographical Sinical, 73(4), 688-700. https://www.geog.com.cn/CN/10.11821/dlxb201804008
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 585 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 372 |
||