اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 33 |
| تعداد شماره‌ها | 764 |
| تعداد مقالات | 7,395 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,232,075 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,348,070 |
بررسی استعارۀ مفهومی دریا و متعلّقات آن در دیوان عطّار | ||
| پژوهشنامه ادب غنایی | ||
| مقاله 1، دوره 22، شماره 43، مهر 1403، صفحه 5-26 اصل مقاله (888.06 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2024.46467.3193 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه تقدّمی غفاریان1؛ سید جواد مرتضایی* 2؛ سید محسن حسینی وردنجانی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه مشهد، مشهد، ایران. | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مشهد، مشهد، ایران. (نویسنده مسئول) | ||
| 3دانش آموخته ی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد،مشهد، ایران | ||
| چکیده | ||
| تا پیش از پیدایشِ زبان‌شناسی، استعاره فقط یک ویژگی زبان ادبی- به‌ویژه شعر- محسوب می‌شد؛ امّا مطالعات شناختی در زمینۀ استعاره این دیدگاه سنّتی را گسترش داده است. در این پژوهش که با روش تحلیلی و توصیف زبان‌شناختی و با تحلیل ابیاتی از دیوان عطار انجام شده است، پس از معرفی رویکرد شناختی به استعاره، برخی از استعاره‌‌های مفهومی با قلمرو مبدأ «دریا و وابسته‌‌های آن»، به‌عنوان یکی از پرکاربردترین تصاویر شعری در دیوان عطار، براساس نظریۀ استعارۀ مفهومی مطابق با تقسیم‌‌بندی قاسمزاده، در قالب استعاره‌‌های «ساختاری»، «هستی‌شناختی»، «جهت‌‌یابی»، «ظرفی» و «شخصیت‌بخشی» بررسی شده است. سؤال اصلی این پژوهش این است که نوع و شیوۀ کاربرد استعارۀ دریا و متعلّقات آن در دیوان عطار براساس نظریّۀ استعارۀ مفهومی چگونه است و هدف عطار از کاربرد این استعاره ها چیست. بیشتر استعاره‌‌های اصلی عطار شامل سه «نگاشت» است: «انسان قطره است»، «دل دریاست» و «عشق دریاست». مراحل شناخت و دریافت اندیشة عطار، حول محور مفهومی‌‌سازی «انسان»، «دل» و «عشق» جریان دارد. فراوانی قلمروهای مقصد از آن جهت است که از نظرگاه عرفا و ازجمله عطار، همة احوال بر «دل انسان عاشق» وارد می‌‌شود. انتخاب قلمروهای مبدأ دریا نیز بیانگر دیدگاه عرفانی عطار دربارۀ دریاست. تمایلات عرفانی عطار در انگیزش استعاره‌‌های او بسیار مؤثر بوده؛ به همین دلیل جانب زیبایی‌‌شناسی این استعارهها بسیار کم‌‌رنگ است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زبان‌شناسی شناختی؛ استعارۀ مفهومی؛ دریا؛ دیوان عطار | ||
| مراجع | ||
|
قرآن.
آقاحسینی، حسین؛ معینی‌فرد، زهرا. (1389). «بررسی بینامتنی تصویر دریا در غزلیّات شمس». پژوهش‌‌های ادب عرفانی (گوهر گویا). شمارة 3، صص 1-28.
بارانی، محمد؛ خلیلی جهانتیغ، مریم؛ حکیمی‌‌فر، محمد. (1395). «کاربرد استعارة مفهومی در قصاید ناصرخسرو». پژوهشنامة ادب غنایی، شمارۀ ۲7، صص ۶۲-4۱.
حامدی، رباب؛ کاویانی، حسین. (1383). «بررسی ارتباط بین استعارهها و خلق افسرده»، تازه‌های علوم‌شناختی، سال ششم، شمارۀ 21، صص 50-45.
داویدیان، هاراطون. (1376). «تحلیلی روانشناختی از دریا در آثار عطار». نشریۀ کلک. شمارۀ 85 و 86، صص 167 -178.
رحیمی، غلامرضا. (1394). «تحلیل جلوههای طبیعت در مثنویهای عرفانی سنایی، عطار و مولوی» پایان‌‌نامۀ کارشناسی‌ارشد دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس تهران.
عطار نیشابوری، فریدالدّین محمّد. (1366). دیوان عطار. تصحیح تقی تفضّلی. تهران: علمی و فرهنگی.
فتوحی، محمود. (1385). بلاغت تصویر، تهران: سخن.
فتوحی، محمود. (1390). سبک شناسی (نظریه‌ها، رویکردها و ورش‌ها)، چاپ دوّم، تهران: سخن.
قاسمزاده، حبیب‌الله. (1379). استعاره و شناخت، چاپ اوّل، تهران: فرهنگان.
گیررتس، دیرک. (1393). نظریه‌‌های معنی‌شناسی واژگانی، ترجمۀ کورش صفوی، تهران: انتشارات علمی.
محمودی، مریم. (1389). «بررسی و تحلیل نماد «دریا» در آثار عطار». پژوهشنامۀ ادبیات تعلیمی. شمارۀ 8، صص 173-193.
هاوکس، ترنس. (1377). استعاره، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران: انتشارات نشر مرکز.
همتی، سیروس. (1388). «مقایسۀ تصویرآفرینی از طبیعت در مثنویهای عرفانی قرن هفتم (حدیقه سنایی، مثنویهای تمثیلی عطار نیشابوری و مثنوی مولوی»). نشریۀ ادبیات فارسی. دورۀ پنجم. شمارۀ 21، صص 166-179.
ولی‌نژاد، شریفه. (1388). «جلوههای نمادین طبیعت در غزلیات عرفانی با تکیه بر غزلیات سنایی، نظامی، عطار و مولوی». پایان‌‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ارومیه.
Geeraerts, D. & Cuyckens, H. (Eds.). (2007). The Oxford handbook of cognitive linguistics. Oxford University Press.
Lakoff, G. & Johnson, M. (1980). Metaphors We Live By. Chicago: Chicago University Press.
Lakoff, G. (1992). The Contemporary Theory of Metaphor and Thought. Cambridge: Cambridge University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 306 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 216 |
||