اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 32 |
| تعداد شمارهها | 737 |
| تعداد مقالات | 7,135 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,602,791 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,953,136 |
بررسی قابلیت حضورپذیری و عوامل مؤثر بر تعاملات اجتماعی در فضاهای شهری (نمونۀ موردی: بوستان ملت شهر مشهد) | ||
| جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
| مقاله 3، دوره 14، شماره 50، فروردین 1403، صفحه 55-88 اصل مقاله (1.51 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2024.47552.3166 | ||
| نویسندگان | ||
| مصطفی امیرفخریان* 1؛ محمدرضا عرب2؛ محمد جمبرجوقی3 | ||
| 1استادیار گروه آموزشی جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد، ایران | ||
| 2دانشجوی دوره دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد، ایران | ||
| 3دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| قابلیت حضورپذیری، کلیدواژۀ اصلی در دستیابی به تعاملات اجتماعی و رمز موفقیت فضای شهری است. در این راستا، مطالعۀ حاضر تلاش دارد قابلیت حضورپذیری و تعاملات اجتماعی در فضای بوستان ملت شهر مشهد (بهعنوان مهمترین بوستان با عملکرد شهری)، را بررسی کند. مطالعۀ توصیفی-تحلیلی و متغیرهای تحقیق، شامل: موقعیت فضایی عناصر بوستان و میزان اقبال عمومی به آنها در راستای تعامل افراد است. حجم نمونه با توجه به تعداد بازدیدکنندگان و نوع آزمونهای آماری، 200 نفر تعیین شد. پس از مطالعات اسنادی و تدوین مدل مفهومی تحقیق، همۀ عناصر مستقر در بوستان (شامل920 موقعیت)، با استفاده از دستگاه GPS برداشت و در پایگاه اطلاعات مکانی ذخیره شد. بهمنظور تحلیل دادهها از سه دسته مدلهای 1) آمار کلاسیک (جداول فراوانی و آزمون تی)، 2) چیدمان فضایی و معیارهایآن (ارتباط، انتخاب، همپیوندی، طول و عمق) و 3) معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که از منظر قابلیت حضورپذیری، بوستان ملت، تنوع کارکردی را نشان میدهد. از سوی دیگر محاسبۀ معیارهای چیدمان فضایی حکایت از آن داشت که بخشی از فضای بوستان، در مسیر حرکت بازدیدکنندگان قرار نمیگیرد. همچنین نتایج نظرسنجی حاکی از عدمآشنایی افراد با موقعیت برخی عناصر مهم بود. یافتههای مطالعه درخصوص الگوهای تعامل افراد نشان داد باوجود تمایل نسبتاً مناسب تعامل افراد با یکدیگر، این تعامل عمیق نبوده و تنها شامل گپهای کوتاهمدت است؛ همچنین نتایج معادلات ساختاری نشان داد که در بین موقعیتهای بوستان، مزار شهدا، کافیشاپ، تجهیزات ورزشی، دریاچه و فضای سبز بیشترین نقش را در بروز تعاملات اجتماعی نشان میدهند. استنباط از یافتههای تحقیق بیانگر آن بود که سه موضوع تنوع کارکردی، موقعیت مکانی و ارزشمندی عناصر فضا میتوانند بهعنوان سرفصلهای اصلی در تحقق تعاملات اجتماعی گسترده، در بستر فضای شهری مدنظر قرار گیرند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| بوستان ملت؛ قابلیت حضورپذیری فضا؛ تعاملات اجتماعی؛ شهر مشهد | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیمی، حسین؛ یزدانی، وحید. (1392). محاسبۀ تبخیر و تعرق فضای سبز به روش سیال (مطالعۀ موردی: بوستان ملت شهر مشهد)، نشریۀ پژوهشهای حفاظت آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دورۀ بیستم، شمارۀ 3، صص 131-151.https://dorl.net/dor/20.1001.1.23222069.1392.20.3.7.9
اکبری، نعمتالله. (1384). مفهوم فضا و چگونگی اندازهگیری آن در مطالعات منطقهای، فصلنامۀ پژوهشهایاقتصادی ایران، دانشگاه علامه طباطبائی، دورۀ هفتم، شمارۀ 23، صص 39-68.https://ijer.atu.ac.ir/article_3765.html
اکبری ریابی، محمد؛ امیر عضدی، حسین. (1398). راهکارهای طراحی فضاهای عمومی با هدف شکلگیری تعاملات اجتماعی در محلۀ گنبد کازرون، فصلنامۀ علمی-تخصصی مطالعات طراحی شهری و پژوهشهای شهری، میلاد فتحی، سال دوم، شمارۀ 3، صص 1-16.https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1499379/
الیاسی، ابراهیم؛ زندیه، مهدی؛ محمودی، آکام. (1395). بازطراحی بوستانهای شهری با تأکید بر توسعۀ اجتماعپذیری (موردمطالعه: بوستانهای شهر مهاباد)، فصلنامۀ پژوهشهای منظر، انجمن علمی منظر ایران، سال سوم، شمارۀ 6، صص 25-42.https://elmnet.ir/account/login?returnUrl=%2Fversions%2F1734046-36132
امیدیان کلاشگرانی، لیلا؛ ثقفی اصل، آرش؛ ستاری ساربانقلی، حسن؛ فرامرزی، مهسا. (1401). بررسی و تحلیل میزان مطلوبیت کارکردهای اجتماعی فضاهای شهری (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 کلانشهر تهران)، فصلنامۀ مطالعات ساختار و کارکرد شهری، دانشگاه مازندران دورۀ نهم، شمارۀ 31، صص 151-169.https://doi.org/10.22080/usfs.2022.22477.2197
آرام، فرشید؛ قرائی، فریبا؛ حبیبی، میترا. (1396). بررسی نقش فضای سبز بر حضور ساکنان و افزایش تعاملات اجتماعی در محلههای دارای بازار دورهای (نمونۀ موردی: بازار روز شهر همدان)، نشریۀ علمی-پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران دورۀ هشتم، شمارۀ 13، صص 135-146.https://doi.org/10.30475/isau.2018.62053
بخشی، مینا. (1395). شناخت و تحلیل فضای شهری، انتشارات آذربخش، تهران.https://parhambook.com/product/detail/13131/
برغمدی، مجتبی؛ مشکینی، ابوالفضل. (1400). انسان، محوریترین وجه افتراق مفاهیم مکان-فضا با توجه به آرای هایدگر و لوفور، برنامهریزی و آمایش فضا، دانشگاه تربیت مدرس، دورۀ بیستوپنجم، شمارۀ 1، صص 120-90.http://dorl.net/dor/20.1001.1.16059689.1400.25.2.5.2
پاکنهاد، حدیثه؛ پژوهانفر، مهدیه. (1396). بهبود الگوهای کیفیت فضایی پارکهای شهری بهمنظور افزایش تعاملات اجتماعی شهروندان (نمونۀ موردی: پارکهای شهر گرگان)، مجلۀ آمایشجغرافیاییفضا، دانشگاه گلستان، دورۀ هفتم، شمارۀ 26، صص 183-197.
پوراحمد، احمد. (1396). قلمرو و فلسفۀ جغرافیا، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.http://dorl.net/dor/20.1001.1.16059689.1400.25.2.5.2
پیری، عیسی. (1390). تبیین علمی حکمروایی مطلوب و کارایی ارتباطی شهر، مطالعۀ موردی نظام شهری استان آذربایجان شرقی، پایاننامۀ دکتری، دانشگاه تبریز.https://www.virascience.com/thesis/555937/
توسلی، محمود؛ بنیای، ناصر. (1386). طراحی فضاهای شهری، فضاهای شهری و جایگاه آن در زندگی و سیمای شهری، انتشارات شهیدی، تهران. https://www.gisoom.com/book/11031676/
حاتمینژاد، حسین؛ مرادپور، نبی؛ صفایی رینه، مصطفی. (1399). تحلیل عوامل مؤثر بر سرزندگی فضاهای شهری آینده درجهت حضورپذیری زنان، فصلنامۀ چشمانداز شهرهای آینده، انجمن جغرافیایی ایران، دورۀ اول، شمارۀ 3، صص 15-30.http://jvfc.ir/article-1-70-fa.html
حبیبی، عبدالله؛ جاهد قدمی، محمد؛ هدایتنژاد کاشی، سید مصطفی. (1399). بررسی کیفیت فضای شهری با تأکید بر عدالت اجتماعی از طریق تکنیک (ANP). نمونۀ موردی: محله دارآباد تهران، مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، دانشگاه گلستان، سال دهم، شمارۀ 35، صص 239-256.http://jvfc.ir/article-1-70-fa.html
حسنپور، آناهیتا؛ امیدواری، سمیه؛ صدر ارحامی، محمدحسین. (1397). بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی در فضاهای شهری (نمونۀ موردی: میدانچه جلفا - اصفهان)، معماریشناسی، انجمن معماری و شهرسازی ایران، سال اول، شمارۀ 5، صص 1-9.https://ensani.ir/fa/article/387306/
حلیمی، شبنم؛ قنبران، عبدالحمید. (1400). ارائۀ سیاستهای طراحی فضای شهری بهمنظور افزایش انسجام اجتماعی نمونۀ موردی: محوطۀ بوستان تقویشهر اسلامشهر، نشریۀ علمی-تخصصی شباک، موسسه مطبوعاتی مطالعات کاربردی شباک، سال چهارم، شمارۀ 3، صص 139-150.https://ensani.ir/fa/article/474393/
حم بزی، خدار؛ میرشکاری، محمدعلی. (1394). ارزیابی دیداری محیط و منظر پارک ملت زاهدان با رویکرد ترجیحات مردمی، فصلنامۀ آمایش محیط، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، دورۀ هشتم، شمارۀ 31، صص 1-23.https://ensani.ir/fa/article/519581
داوودپور، زهره؛ صبوری، فرزانه. (1391). بهکارگیری تکنیک (FMEA) در عرصۀ شهرسازی بهمنظور پیشگیری و حل مشکلات فضاهای شهری (موردمطالعه: بوستان دانشجو تهران)، مجلۀ پژوهش و برنامهریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، دورۀ سوم، شمارۀ 10، صص 125-146.https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285229.1391.3.10.7.8
دانشپور، سید عبدالهادی؛ چرخچیان، مریم. (1386). فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی، باغ نظر، دورۀ چهارم، پژوهشکده هنر-معماری و شهرسازی نظر، شمارۀ 7، صص 19-28.https://www.bagh-sj.com/article_64.html
رحیمینژاد، فرزاد؛ تیموریان، محمد؛ پیرمحمدی، محمد. (1395). بررسی نقش عناصر تجمعپذیر در تعاملات اجتماعی محلهای سنتی، مطالعات هنر و معماری، دانشگاه کاشان، دورۀ دوم، شمارۀ 4، صص 195-201.https://www.sid.ir/paper/501835/fa
سجادزاده، حسن؛ محمدی، فائزه. (1394). نقش کیفیت محیطی در ارتقای تعاملات اجتماعی خیابانهای شهری (نمونۀ موردی: خیابان امام خمینی آمل)، فصلنامۀ برنامهریزی توسعۀ شهری و منطقهای، دانشگاه علامه طباطبایی، سال اول، شمارۀ 2، صص 149-175.https://doi.org/10.22054/urdp.2016.7260
سلطانی، علی؛ نامداریان، احمدعلی. (1390). تحلیل نقش فضاهای شهری در دستیابی به توسعه پایدار شهرها، پارادایم ارتباط، فصلنامه علمی ـ پژوهشی باغ نظر، پژوهشکده هنر-معماری و شهرسازی نظر، دوره 8، شماره 18، صص 75-84.http://ensani.ir/fa/article/299807/
سید حسنی پیله رود، لاله؛ قمیشی، محمد. (1397). ارزیابی تعاملات اجتماعی فضاهای شهری در کشورهای اسلامی (نمونۀ موردی: شهر مقدس مشهد)، ششمین کنگرۀ علمی پژوهشی توسعه و ترویج علوم معماری و شهرسازی.https://civilica.com/doc/931754/
شاد دل، لیا. (1397). نقش فضاهای عمومی شهری در تبیین الگوی شهر دوستدار بانوان در مشهد، رسالۀ دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکدۀ ادبیات و علومانسانی، گروه آموزشی جغرافیا.http://geographydept.um.ac.ir/index.php?edugroups
شریفنژاد، جواد؛ عابدینی، اصغر؛ عباسی، سیده هاله. (1395). مدرنیسم و شهر (با تأکید بر شهرهای ایران)، دومین کنفرانس بینالمللی انسان، معماری، عمران و شهر، تبریز.https://civilica.com/doc/657096/
شکویی، حسین. (1392). اندیشههای نو در فلسفۀ جغرافیا، انتشارات گیتاشناسی، چاپ پانزدهم، تهران.https://gitashenasi.com/
صدری، آرش؛ بانکیان تبریزی، آرزو؛ رفایی افشار قزلباش، شادی. (1398). تأثیر پیادهراه بر افزایش تعاملات اجتماعی در فضاهای شهری بجنورد (نمونۀ موردی: خیابان طالقانی، محدودۀ میدان شهید تا مخابرات)، نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی تهران، سال نوزدهم، شمارۀ 54، صص 81-102.https://jgs.khu.ac.ir/article-1-3153-fa.html
صلیبی، ژاسنت (1390). تحلیلی بر سهم ارتباطات غیر کلامی در کنش متقابل اجتماعی، جامعهپژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی، سال دوم، شماره 2، 109-101.https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_243.html
عباسزاده، شهاب؛ رحمانزاده، مصطفی؛ عسکری رابری، اباصلت. (1396). بررسی نقش پلیس بر میزان تعاملات اجتماعی شهروندان در فضاهای عمومی شهری با میانجیگری امنیت اجتماعی، فصلنامة پژوهشهای انتظام اجتماعی، دانشگاه علوم انتظامی امین سال نهم، شمارۀ 3، صص 167-190.https://ensani.ir/fa/article/394984/
عباسزاده، شهاب؛ گوهری، حمید. (1393). فضاهای معنامحور و میادین اجتماعی در شهرسازی اسلامی رکن گمشده (فضاهای تعاملی) در کلانشهرهای ایرانی-اسلامی امروز، نشریۀ شهر پایدار، انجمن جغرافیا و برنامه ریزی شهری ایران دورۀ اول، شمارۀ 1، صص 164-191.http://ensani.ir/fa/article/359092/
علیمردانی، مسعود؛ مهدینژاد، جمالالدین؛ افهمی، طلیعه. (1395). رشد کیفی فضای شهری بهمنظور ارتقای تعاملات اجتماعی (نمونۀ موردی خیابان احمدآباد مشهد)، فصلنامۀ هنرهای کاربردی، دانشگاه سمنان، دورۀ چهارم، شمارۀ 7، صص 5-14.https://aaj.semnan.ac.ir/article_2594.html
غفوری، سمیه؛ کهنسال، محمدرضا؛ قربانی، محمد. (1393). بررسی ارزش تفرجی و زیباییشناختی بوستانها و فضای سبز (مطالعۀ موردی: بوستان ملت مشهد). اولینهمایشبینالمللیعلمیراهبردیتوسعۀ گردشگریجمهوریاسلامیایرانچالشها و چشماندازها، مشهد.https://civilica.com/doc/337888/
قدس، حسین؛ بمانیان، محمدرضا؛ مرادینسب، حسین. (1397). واکاوی مؤلفههای ساختاری تعاملات اجتماعی در فضاهای اجتماعپذیر (خیابان ستارخان، فلکۀ اول تا فلکۀ دوم صادقیه)، فصلنامۀ برنامهریزی توسعۀ شهری و منطقهای، دانشگاه علامه طباطبایی، سال سوم، شمارۀ 5، صص 55-80.https://doi.org/10.22054/urdp.2020.42908.1129
قلمبر دزفولی، مریم؛ نقیزاده، محمد. (1393). طراحی فضای شهری بهمنظور ارتقای تعاملات اجتماعی (مطالعۀ موردی: بولوار بین محلهای)، نشریۀ هویت شهر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، سال هشتم، شمارۀ 17، صص 15-24.https://journals.srbiau.ac.ir/article_3164.html
کالن، گوردون، (1395). گزیده منظر شهری، ترجمه منوچهر طبیبیان، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.https://www.gisoom.com/book/11235793
کوزهگرکالچی، لطفعلی؛ ضرغامی، سعید؛ آقایی، پرویز. (1393). سنجش میزان احساس امنیت اجتماعی در فضاهای سبز عمومی (موردپژوهی: پارک ملت تهران)، پژوهشنامۀ جغرافیای انتظامی، پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی-پژوهشکده انتظامی، امنیتی، اجتماعی، دورۀ دوم، شمارۀ 7، صص 139-156.https://ecc.isc.gov.ir/showJournal/26363/61607/794942
لطیفی، امین؛ سجادزاده، حسن. (1393). ارزیابی تأثیر مولفههای کیفیت محیطی بر الگوی رفتاری در پارکهای شهری، نشریۀ مطالعات شهری، دورۀ سوم، دانشگاه کردستان، شمارۀ 11، صص 3-18.https://urbstudies.uok.ac.ir/article_9563.html
لنگ، جان. (1381). آفرینش نظریۀ معماری، ترجمۀ علیرضا عینیفر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.https://www.gisoom.com/book/11200022/
منصور ماهانی، سوگل. (1394). تأثیر تعاملات اجتماعی بر معماری و فضای عمومی شهری، اولین کنفرانس سالانۀ پژوهشهای معماری، شهرسازی و مدیریت شهری، ایران، یزد.https://civilica.com/doc/544300/
منصوری، تاجالدین؛ جهانبخش، حیدر. (1395). سنجش مؤلفههای مؤثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی و اجتماعپذیری، در فضای شهری (مطالعۀ موردی: خیابان مدرس کرمانشاه)، نشریۀ علمی-پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، دورۀ هفتم، شمارۀ 11، صص 69-95.https://doi.org/10.30475/isau.2017.62017
مؤذنی، محسن؛ قربانی پارام، افشین. (1399). بررسی تأثیر معماری مدرن بر افزایش تعاملات اجتماعی (نمونۀ موردی: تهران)، چهارمین کنفرانس بینالمللی مطالعات نوین مهندسی عمران، معماری، شهرسازی و محیطزیست در قرن ۲۱، تهران.https://civilica.com/doc/1143493/
مهدویان، فاطمه؛ کلانتری، عبدالحسین. (1399). بررسی نقاط گسست تعاملات اجتماعی در شهر تهران، بررسی مسائل اجتماعی ایران، دورۀ یازدهم، شمارۀ 1، صص 161-190.https://ijsp.ut.ac.ir/article_79198.html
هنرخواه، رؤیا؛ افضلی، کوروش؛ قائدی، عبدالکریم. (1401). بررسی مؤلفههای تأثیرگذار بر تعاملات اجتماعی در فضاهای باز شهری با استفاده از تکنیک متاآنالیز، فصلنامۀ علمی-پژوهشی جغرافیا و برنامهریزی منطقهای، موسسه آموزش عالی قشم دورۀ دوازدهم، شمارۀ 47، صص 84-97.https://www.jgeoqeshm.ir/article_130163.html
Askarizad, R., & He, J., (2022), post-pandemic urban design: The equilibrium between social distancing and social interactions within the built environment. Cities, 124, 103618.https://doi.org/10.1016/j.cities.2022.103618
Beier, R., (2018), Towards a new perspective on the role of the city in social movements: Urban Policy after the ‘Arab Spring’. City, 22(2), 220-235.https://doi.org/10.1080/13604813.2018.1451135
Cao, J., & Kang, J., (2019), Social relationships and patterns of use in urban public spaces in China and the United Kingdom. Cities, 93, 188-196.https://doi.org/10.1016/j.cities.2019.05.003
Carmona, M., Heath, T., Oc, T. & Tiesdell, S. (2003). Public Place- Urban Space. Nottingham: Architectural press.https://link.springer.com/article/10.1057/
Enssle, F., & Kabisch, N., (2020), Urban green spaces for the social interaction, health and well-being of older people—An integrated view of urban ecosystem services and socio-environmental justice. Environmental science & policy, 109, 36-44.https://doi.org/10.1016/j.envsci.2020.04.008
Extevez, E., Cenci, K., Fillottrani, P., & Janowski, T., (2021), Review of International Standards and Policy Guidelines for Smart Sustainable Cities. Smart Cities and Smart Governance: Towards the 22nd Century Sustainable City, 69-99.https://link.springer.com/book/10.1007/
Gehl, J., (1987), life between buildings: using public space, Van nostrand reinhold company, New York.https://pdfroom.com/books/life-between-buildings-using-public-space
Germann-Chiari, C., & Seeland, K., (2004), Are urban green spaces optimally distributed to act as places for social integration? Results of a geographical information system (GIS) approach for urban forestry research. Forest Policy and Economics, 6(1), 3-13.https://doi.org/10.1016/S1389-9341(02)00067-9
Hajer, M., & Reijndorp, A., (2001), In search of new public domain, Rotterdam. NAi Publishers. Hanson, J. (2000). Urban transformations: A history of design ideas. Urban Design International, 5, 97122.https://link.springer.com/article/10.1057/
Latham, A., & Layton, J. (2019). Social infrastructure and the public life of cities: Studying urban sociality and public spaces. Geography Compass, 13(7), e12444. https://doi.org/10.1111/gec3.12444
Özgüner, H. (2011). Cultural differences in attitudes towards urban parks and green spaces. Landscape Research, 36(5), 599-620.https://doi.org/10.1080/01426397.2011.560474
Peters, K., Elands, B., & Buijs, A., (2010), Social interactions in urban parks: Stimulating social cohesion? Urban forestry & urban greening, 9(2), 93-100.https://doi.org/10.1016/j.ufug.2009.11.003
Purwanto, E., & Harani, A. R., (2020), Understanding the place attachment and place identity in public space through the ability of community mental map. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 402, No. 1, p. 012024). IOP Publishing.https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1755-
Sheng, Q., Wan, D., & Yu, B., (2021), Effect of space configurational attributes on social interactions in urban parks. Sustainability, 13(14), 7805.https://doi.org/10.3390/su13147805
Zhang, C., Jin, J., Qiu, X., Li, L., & He, R. (2022), Regional social relationships evaluation using the AHP and entropy weight method: A case study of the Qinghai–Tibet Plateau, China. Sustainability, 14(9), 5321.https://doi.org/10.3390/su14095321 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 447 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 431 |
||