اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 32 |
| تعداد شماره‌ها | 748 |
| تعداد مقالات | 7,264 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,978,948 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,168,475 |
واکاوی تأثیر بحران رکود بزرگ جهانی ۱۹۲۹ م. بر قرارداد نفتی 1933 م./ 1312 ه.ش با تکیه‌بر روابط بین‌الملل و بررسی مدل نظریه علیه ملی‌گرایی روش‌شناختی | ||
| نشریه پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام | ||
| مقاله 10، دوره 18، شماره 34، فروردین 1403، صفحه 259-283 اصل مقاله (1.32 M) | ||
| نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2024.45845.3574 | ||
| نویسنده | ||
| ربابه معتقدی* | ||
| استادیار گروه تحقیقات آرشیوی پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی، تهران ، ایران | ||
| چکیده | ||
| چکیده: با وقوع بحران اقتصاد جهانی در ۱۹۲۹، هر کشوری راهی برای برون رفت از این بحران را در پیش گرفت. حکومت ایران که برنامه های عمرانی زیربنایی بسیاری را از سال‌های پیش آغاز کرده بود، همزمان با رکود و کاهش درآمد صادارات و واردات، شاهد کاهش درآمد نفتی و بیکاری کارگران نیز بود. تغییرات و اصلاحات اقتصادی همچون انحصار تجارت خارجی، افزودن مالیاتها، کاهش دستمزدها و… تلاشی برای برون رفت از بحران بود. یکی ازین راهکارها تلاش برای اصلاح قرارداد نفتی بود که از ۱۳۰۶ ش در برنامه های دولت قرار گرفته بود. آنچه در اغلب پژوهشهای تاریخی مرتبط با قرارداد ۱۳۱۲/۱۹۳۳ مورد کم توجهی قرار گرفته است، ارتباط این قرارداد با بحران اقتصادی جهانی ۱۳۲۹ ست این پژوهش با استفاده از روش تحلیل تاریخی و با تکیه بر اسناد، روزنامه ها و نشریات کوشیده است تا تأثیر بحران جهانی سال 1929 بر انعقاد قرارداد نفتی ۱۹۳۳/۱۳۱۲ را بررسی و به دستاوردهای نهایی قرارداد و منافع آن برای کارگران صنعت نفت نوری بیفکند. یافته های پژوهش نشان می دهد که حکومت رضاشاه به دلیل فشار بحران اقتصادی و متزلزل و بی ثبات بودن اقتصاد جهانی، موفق نشد برنامه تغییر و اصلاح قرارداد نفتی را چنان که انتظار داشت، به نتیجه برساند. تحت تاثیر مشکلات بحران جهانی بر اقتصاد داخلی و خارجی کشور، او ناچار به انعقاد قراردادی شد که به باور بسیاری، ادامه قرارداد دارسی بود. اگرچه برای کارگران صنعت نفت بیش از اقتصاد کشور فایده داشت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| صنعت نفت؛ بحران جهانی ۱۹۲۹م؛ قرارداد ۱۳۱۲؛ شرکت نفت ایران و انگلیس؛ ملی‌گرایی روش‌شناختی | ||
| مراجع | ||
|
اسناد:
آرشیو ملی ایران: 297037647، گزارش از اداره معارف خوزستان 17/9/1310.
آرشیو ملی ایران: 297037647، گزارش اداره معارف شوشتر 31/4/1310
آرشیو ملی ایران: 297037647، گزارش اداره معارف خوزستان، 2/10/1310
آرشیو ملی ایران: 297037647، گزارش اداره معارف خوزستان، 14 شهریور 1310.
اسنادی از ارز و انحصار تجارت خارجی ایران در دوره رضاشاه (۱۳۱۱-۱۳۰۵ ه.ش) (1380). تهران: وزارت ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
دوهفته‌نامه "پیکار"، سال اول، ش 2، 15 مارس 1931/24 اسفند 1309
روزنامه شفق سرخ، ۹ مهر ۱۳۱۲، ۳۱ سپتامبر ۱۹۳۳. ش ۲۴۶۵، ص ۳
روزنامه شفق سرخ، ۱۰ مهر ۱۳۱۲. شماره ۲۴۶۶، ص ۲.
روزنامه شفق سرخ، ۱۱ مهر ۱۳۱۲/ ۳ اکتبر ۱۹۳۳. ش ۲۴۶۷، ص ۱.
کتاب‌ها و مقالات:
آبراهامیان، یرواند (۱۳۸۷). ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی و محمدابراهیم فتاحی. تهران: نشر نی چ چهاردهم.
آبراهامیان، یرواند؛ اشرف، احمد و همایون کاتوزیان، محمدعلی (۱۳۸۲). جستارهایی درباره تئوری توطئه در ایران، گردآوری و ترجمه محمدابراهیم فتاحی. تهران، نشر نی.
اتابکی، تورج (1392). ناپدیدشدگان، چرا سران توده ایران دچار فراموشی گزینشی در خصوص حذف انقلابیون کمونیست در ایران به دست برادر بزرگ شدند. اندیشه پویا، سال دوم، ش ۱۱، مهر و آبان ۱۳۹۲.
بشیریه، حسین (۱۳۸۰). موانع توسعه سیاسی در ایران. تهران: گام نو.
بمبرگ، ج (۱۳۸۰). ترجمه علیرضا حمیدی یونسی. تهران، انتشارات اداره کل روابط عمومی وزارت نفت.
رحمانیان، داریوش؛ ظریفیان، غلامرضا؛ فصیحی، سیمین و غلامی، شهرام (1390). قانون انحصار تجارت خارجی ایران 1309: زمینه‌ها، اهداف و پیامدها. فصلنامه تاریخ اسلام و ایران، سال بیست و یکم، دوره جدید، ش 11.
رستم‌نژاد نشلی، علی و دیگران (1395). بررسی سیاست‌ها و چالش‌های اقتصادی ایران در بحران اقتصادی ۱۹۲۹، مطالعه اسنادی. فصلنامه گنجینه اسناد، سال بیست و ششم، دفتر سوم، پاییز.
سلیمانی، کریم؛ میکائیل وحیدی‌راد (۱۳۸۹). مذاکرات نفت ایران و انگلیس و تجدیدنظر در قرارداد دارسی در دوره رضاشاه. فصلنامه تاریخ ایران، شماره ۶۴، بهار.
شجاعی دیوکلایی، سید حسن؛ شعبانی، امامعلی (۱۳۹۰). بحران اقتصادی ۱۹۲۹؛ پیامدها و واکنش‌ها در ایران. فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی، پژوهش‌نامه انجمن ایرانی تاریخ، سال دوم، شماره هشتم.
فاتح، مصطفی (۱۳۳۵). پنجاه سال نفت. تهران: انتشارات کاوش.
فرشاد گهر، ناصر (۱۳۸۱). سیری در قراردادهای نفتی ایران. تهران: پژوهشکده امور اقتصادی.
کاتوزیان، محمدعلی همایون (1392). اقتصاد سیاسی ایران، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی. تهران: نشر مرکز.
کاژانوف، نیکلای (۱۳۹۴). زمینه‌ها و عوامل حمله متفقین به ایران در سال، ترجمۀ مرجان برهانی. فصلنامۀ تاریخ روابط خارجی سال شانزدهم، شماره 64.
مصدق، محمد (۱۳۶۵). خاطرات و تألمات دکتر محمد مصدق. تهران: انتشارات علمی.
معتقدی، ربابه (1400). مهندسی شهری آبادان در کوران بیماری‌های واگیر پس از جنگ جهانی اول. تحقیقات تاریخ اجتماعی, 11(1):277-292.
DOI:Shc.2021.36715.2231/10.30465
موحد، محمدعلی (۱۳۹۳). خواب آشفته نفت از قرارداد دارسی تا سقوط رضاشاه. تهران: نشر کارنامه.
اطاق تجارت، شمارة 86، اردیبهشت ۱۳۱۳.
صورت مذاکرات مجلس هشتم، جلسة یازدهم.
وحید مازندرانی، غ (۱۳۱۶). اقتصاد ملی و سیاست اقتصادی ایران.
وزارت اطلاعات، نفت ایران از دوران امتیازات تا حاکمیت، مالکیت، مدیریت و کنترل مطلق (تهران: وزارت اطلاعات، 1352)
Butler, Rohan: British Policy in the Relinquishment of Abadan in 1951, Foreign Office, September 1962.
Bahrier, Julian Economic Development in Iran1900- 1970, Oxford Oxford University Press1971 .
Ahamed, Liaquat,2009. Lords of Finance: The Bankers Who Broke the World. Newbridge University Press. In page 69: chapter: state and capital accumulation1921- 1941.
British Petroleum (BP) Archive, ARC H16/23 and 4308.
Fereidun Fesharaki(1976) Development of the Iranian Oil Industry:
International and Domestic Aspects
Keddie, Nikki (1981): Modern Iran, Roots and Results of Revolution. first published 2003 by Yale University Press. This Updated Edition published 2006 by Yale University Press.
Moghadam, G. R.1975.. “Iran foreign trade policy and economic development in the inter war period”. Ph. D. thesis. Stanford University.
Nicholas H. Dimsdale, Nicholas Horsewood and Arthur van Riel. The Journal of Economic History. Vol. 66, No. 3 (Sep. 2006 pp.778-808. (31 pages). Published By: Cambridge University Press
Praeger special studies in international economics and developmentNew York: Prager, 1976.
Rezun, Miron1981.. The Soviet Union and the Iran: Soviet Policy in Iran from the Beginnings of the Pahlavi Dynasty Until the Soviet Invasion in 1941.. Geneve: Sijthoff & Noordhoff international publishersTipton, Frank. B.1987.. An Economic and Social History of Europe 1890-1939 . Baltimore: Jhns Hopkins University Press..
Unemployment in Interwar Germany: An Analysis of the Labor Market, University Press 1927-1936.
Karshenas, Massoud1990. Oil, state and industrialization in Iran. Cambridge.New York, Cambridge University Press (1990). R.W. Ferrier, The History of the British Petroleum, Vol. 1, The Developing Years 1901-1932 (London: Cambridge University Press, 1982); J.H. Bamberg.
Vneshnyaya Politika, Documenty(uneshney politiki SSSR. XXI : 230)
Bharier, Julian1971. Economic development in Iran, 1900-1970. Oxford, UK: | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 342 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 125 |
||