تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 710 |
تعداد مقالات | 6,925 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,392,245 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,763,554 |
واکاوی پیوند میان ضخامت جو با شمار روزهای برف پوشان در ایران | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 7، دوره 13، شماره 41 - شماره پیاپی 3، مهر 1403، صفحه 85-102 اصل مقاله (3.14 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2024.47031.1996 | ||
نویسنده | ||
محمدصادق کیخسروی کیانی* | ||
استادیار آب و هواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامهریزی، دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
هدف از این پژوهش واکاوی ارتباط و پیوند میان تغییرات ضخامت جو با شمار روزهای برف پوشان در ایران است. برای این منظور دادههای مقادیر ارتفاع ژئوپتانسیل ترازهای 850، 700، 600 و 500 هکتوپاسکال از پایگاه (ECMWF) به صورت روزانه و در تفکیک مکانی 25/0 × 25/0 درجهی طول و عرض جغرافیایی برای بازهی زمانی 1399-1379 دریافت گردید. مقادیر ضخامت جو متغیّری است که نمایندهی دمای لایهی هواست و هرچه مقادیر ضخامت جو کمتر باشد نشاندهندهی این مسئله است که دمای لایهی هوا نیز سردتر است و هرچه مقادیر ضخامت جو نیز بیشتر باشد دمای لایهی هوا نیز گرمتر است. همچنین دادههای پوشش برف سنجندهی مودیس تررا و مودیس آکوا به صورت روزانه برای دورهی زمانی 1399-1379 و در تفکیک مکانی500 × 500 متر از تارنمای ناسا برداشت شد. با توجه به عدم تفکیکِ مکانیِ یکسان دادههای ضخامت جو و پوشش برف به کمک عملیاتهای برنامهنویسی و روش نزدیکترین همسایه، تفکیک مکانی دادههای پوشش برف به 25/0 × 25/0 درجهی طول و عرض جغرافیایی تبدیل شد. یافتهها نشان میدهد بیشترین مقادیر ضریب همبستگی در فصل زمستان قابل مشاهده است، به گونهای که در بخشهای زیادی از ارتفاعات در ایران مقادیر ضریب همبستگی معنادار به کمتر از 7/0- نیز میرسد و گویای این مسئله است که هرچه مقادیر ضخامت جو کمتر باشد شمار روزهای برف پوشان نیز بیشتر خواهد بود. همچنین در فصول بهار و پاییز شمار یاختههایی که دارای همبستگی معنادار هستند نسبت به فصل زمستان کمتر است که این مسئله به سبب کمتر بودن تعداد روزهای برف پوشان در مقایسه با فصل زمستان است. با توجه به افزایش مقادیر ضخامت جو طی سالهای گذشته در نیمکرهی شمالی و ایران که به نوعی بازتابدهندهی افزایش دما در لایههای جو است، این مسئله میتواند برای پایداری انبارههای برفی به ویژه در ارتفاعات تهدیدی جدی به حساب آید. | ||
کلیدواژهها | ||
ضخامت جو؛ روزهای برفپوشان؛ ارتفاع ژئوپتانسیل؛ سنجنده ی مودیس؛ گرمایش جهانی | ||
مراجع | ||
اکبری، مهری؛ اسدالهی، عنایت (1400). گرمایش جهانی و تغییرات ضخامت جو طی دوره سرد سال در ایران. فصلنامه علمی دانشگاه گلستان، دوره 2، شماره 8، صص 98-83
بهرامی، سعید (1396). بررسی تغییرات زمانی – مکانی ضخامت جو ایران(بین ترازهای 1000 تا 500 هکتوپاسکال)، استاد راهنما: مسعود، جلالی، دانشگاه زنجان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیایی طبیعی.
حمیدیان پور، محسن (1398). واکاوی ساختار همدیدی الگوهای گردشی جو زمان رخداد برف در منطقه خشک (مورد: شمال استان سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی). مجله مخاطرات محیط طبیعی، دوره 8، شماره 19، صص، 262-243
کیخسروی کیانی، محمدصادق (1395). آب و هواشناسی پوشش برف در ایران با بهرهگیری از دادههای دورسنجی. استاد راهنما: مسعودیان، سید ابوالفضل، دانشگاه اصفهان، دانشکدهی علوم جغرافیایی و برنامهریزی، گروه جغرافیای طبیعی.
کیخسروی کیانی، محمدصادق؛ مسعودیان، سید ابوالفضل (1399). واکاوی روند تغییرات آغاز فصل انباشت پوشش برف در ایران با بهرهگیری از دادههای سنجش از دور. مجلهی جغرافیا و برنامهریزی محیطی، دوره 31، شماره 1. صص 14-1.
کیخسروی کیانی، محمدصادق؛ مسعودیان، سید ابوالفضل (1400). آب و هواشناسی انباشت و گدازش پوشش برف در ایران با بهرهگیری از دادههای سنجندهی مودیس. مجلهی پژوهشهای جغرافیای طبیعی، دوره 53، شماره1، صص121-109 .
مسعودیان، سید ابوالفضل؛ منتظری، مجید (1394). گرمایش جهانی و ستبرای نیمهی زیرین هواسپهر. فصلنامهی تحقیقات جغرافیایی، دوره 30، شماره2، صص12-1.
Ahmad, I., Zhaobo, S., Weitao, D., & Ambreen, R. (2010). Trend analysis of January temperature in Pakistan throughout 1961-2006: Geographical perspective. Pakistan Journal of Meteorology, 7(13), 11-22. Asakereh, H., Khosravi, Y., Doostkamian, M., & Solgimoghaddam, M. (2020). Assessment of spatial distribution and temporal trends of temperature in Iran. Asia-Pacific Journal of Atmospheric Sciences, 56, 549-561. Asfaw, A., Simane, B., Hassen, A., & Bantider, A. (2018). Variability and time series trend analysis of rainfall and temperature in northcentral Ethiopia: A case study in Woleka sub-basin. Weather and Climate Extremes, 19, 29-41. Ban, C., Xu, Z., Zuo, D., Liu, X., Zhang, R., & Wang, J. (2021). Vertical influence of temperature and precipitation on snow cover variability in the Yarlung Zangbo River basin, China. International Journal of Climatology, 41(2), 1148-1161. Chattopadhyay, S., & Edwards, D. R. (2016). Long-term trend analysis of precipitation and air temperature for Kentucky, United States. Climate, 4(1), 10. Erlat, E., Türkeş, M., & Güler, H. Analysis of long‐term trends and variations in extremely high air temperatures in May over Turkey and a record‐breaking heatwave event of May 2020. International Journal of Climatology, 42(16), 9319-9343. Fallah-Ghalhari, G., Shakeri, F., & Dadashi-Roudbari, A. (2019). Impacts of climate changes on the maximum and minimum temperature in Iran. Theoretical and applied climatology, 138(3-4), 1539-1562. Fugazza, D., Manara, V., Senese, A., Diolaiuti, G., & Maugeri, M. (2021). Snow cover variability in the greater alpine region in the MODIS era (2000–2019). Remote Sensing, 13(15), 2945. Heppner, P. O. (1992). Snow versus rain: Looking beyond the “magic” numbers. Weather and forecasting, 7(4), 683-691. Hussain, D., Kuo, C.-Y., Hameed, A., Tseng, K.-H., Jan, B., Abbas, N., . . . Imani, M. (2019). Spaceborne satellite for snow cover and hydrological characteristics of the Gilgit river basin, Hindukush–Karakoram mountains, Pakistan. Sensors, 19(3), 531. Javanshiri, Z., Pakdaman, M., & Falamarzi, Y. (2021). Homogenization and trend detection of temperature in Iran for the period 1960–2018. Meteorology and Atmospheric Physics, 133, 1233-1250. Jin, H., Chen, X., Zhong, R., Wu, P., Ju, Q., Zeng, J., & Yao, T. (2022). Extraction of snow melting duration and its spatiotemporal variations in the Tibetan Plateau based on MODIS product. Advances in Space Research, 70(1), 15-34. Lamb, H. (1955). Two‐way relationship between the snow or ice limit and 1,000–500 mb thicknesses in the overlying atmosphere. Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society, 81(348), 172-189. Li, Y., Chen, Y., & Li, Z. (2019). Developing daily cloud‐free snow composite products from MODIS and IMS for the Tienshan Mountains. Earth and Space Science, 6(2), 266-275. Mahmoudi, P., Mohammadi, M., & Daneshmand, H. (2019). Investigating the trend of average changes in annual temperatures in Iran. International Journal of Environmental Science and Technology, 16(2), 1079-1092. Mattar, C., Fuster, R., & Perez, T. (2022). Application of a cloud removal algorithm for snow-covered areas from daily MODIS imagery over Andes Mountains. Atmosphere, 13(3), 392. Mohsin, T., & Gough, W. A. (2010). Trend analysis of long-term temperature time series in the Greater Toronto Area (GTA). Theoretical and applied climatology, 101(3-4), 311-327. Motlagh, O. R. K., Khosravi, M., & Masoodian, S. A. (2023). The effects of snow on albedo in the mountains of Iran using MODIS data. Theoretical and applied climatology, 155, 1103–1112 Ray, L. K., Goel, N. K., & Arora, M. (2019). Trend analysis and change point detection of temperature over parts of India. Theoretical and applied climatology, 138(1-2), 153-167. Rousta, I., Doostkamian, M., Taherian, A. M., Haghighi, E., Ghafarian Malamiri, H. R., & Ólafsson, H. (2017). Investigation of the spatio-temporal variations in the atmosphere thickness pattern of Iran and the Middle East with a special focus on precipitation in Iran. Climate, 5(4), 82. Sahu, R., & Gupta, R. (2020). Snow cover area analysis and its relation with climate variability in Chandra basin, Western Himalaya, during 2001–2017 using MODIS and ERA5 data. Environmental Monitoring and Assessment, 192, 1-26. Stander, J. H. (2013). Synoptic circulation patterns and atmospheric variables associated with significant snowfall over South Africa in winter. University of Pretoria, Tang, Z., Deng, G., Hu, G., Zhang, H., Pan, H., & Sang, G. (2022). Satellite observed spatiotemporal variability of snow cover and snow phenology over high mountain Asia from 2002 to 2021. Journal of Hydrology, 613, 128438. Üneş, F., & Kaya, Y. Z. (2021). Evaluation of long-term air temperature, precipitation, and flow rate parameters trend change using different approaches: a case study of Amik plain, Hatay. Theoretical and applied climatology, 146, 1157-1173. Yacoub, E., & Tayfur, G. (2019). Trend analysis of temperature and precipitation in the Trarza region of Mauritania. Journal of Water and Climate Change, 10(3), 484-493. Yao, J., & Chen, Y. (2015). Trend analysis of temperature and precipitation in the Syr Darya Basin in Central Asia. Theoretical and applied climatology, 120(3-4), 521-531. Younkin, R. J. (1968). Circulation patterns associated with heavy snowfall over the western United States. Monthly Weather Review, 96(12), 851-853. Yuan, Y., Li, B., Gao, X., Liu, W., Li, Y., & Li, R. (2022). Validation of Cloud-Gap-Filled Snow Cover of MODIS Daily Cloud-Free Snow Cover Products on the Qinghai–Tibetan Plateau. Remote Sensing, 14(22), 5642. Yubao, Q., Huadong, G., Duo, C., Huan, Z., Jiancheng, S., Lijuan, S., . . . Zhuoma, L. MODIS daily cloud-free snow cover products over Tibetan Plateau. Sci. Data Bank, 1, 1-11. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 162 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 57 |