اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 33 |
| تعداد شماره‌ها | 776 |
| تعداد مقالات | 7,518 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,637,031 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,530,604 |
تاثیر سیاست‌های مذهبیِ دولت عثمانی بر روابط شهابیان با شیعیان شام: مطالعة موردیِ خاندان‌های شیعیِ جَبَل‌عامِل، جَبَلِ‌لُبنان، بَعلبَک و بِقاع | ||
| نشریه پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام | ||
| مقاله 3، دوره 18، شماره 34، فروردین 1403، صفحه 63-88 اصل مقاله (728.75 K) | ||
| نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2024.47845.3668 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم جمالی1؛ قدریه تاج بخش* 2 | ||
| 1دانش‌آموختة کارشناسی‌ارشد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی،دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره)،، قزوین، ایران. | ||
| 2استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی،دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره)، قزوین، ایران | ||
| چکیده | ||
| در دورۀ عثمانی اقدامات حکومت‌های محلّی دست‌نشانده‌شان بر ضد خاندان‌های شیعی شام اوج گرفت. از جملة این حکومت‌ها شهابیان بوده‌اند که تحت حمایت عثمانیان سیاست‌های ضد شیعیِ گسترده‌ای را در پیش گرفتند. این پژوهش ضمن بررسی تأثیر سیاست‌های مذهبی عثمانیان بر روابط شهابیان با خاندان‌های شیعی جبل عامل، جبلِ لبنان، بعلبک و بقاع بدین نتیجه دست‌یافت که:عثمانی‌ها شیعیانِ شام را خطری سیاسی- دینی پنداشته و برای حفظ سلطه‌شان بر مناطق شیعی نشینِ مذکور، خاندان‌های غیر شیعی کاملاً مطیعی را بر آنجا گماشتند؛ انتصابِ خاندان شهابی دروزی در فاصلة سال-های 1108- 1257 ق از آن جمله بود. ازاین‌رو، شیعیان با سه شیوه، نخست: جنگ رویارو، دوم: اتّحاد با دروزیان و سوم: تشکیل دسته‌های چریکی «طِیاح» مقابله با شهابیان و عثمانیان را در رأس امور قرار داده و در دل عثمانی‌ها هراس افکندند. در پی اتحاد شیعیان با دروزیان، دولت عثمانی از شهابیانِ دروزی روی گردانده و حکومت را به شهابیانِ مارونی و مناصب مهم را به مارونیان واگذار کرد. به‌علاوه، شمار زیادی مارونی را باهدف اختلاف‌افکنی میان شیعیان و دروزیان به سکونت‌گاه‌های شیعیان و دروزیان کوچانیدند.تحقیقات نشان داد، سیاست‌های تفرقه‌افکنانه عثمانی‌ها سلطه‌شان را بر خاندان‌های شیعی مناطق مذکور تثبیت نکرد و به سرنگونی شهابیان، جنگ داخلی میان شیعیان، دروزیان و مارونیان، تقسیم جَبَل عامِل و جَبَلِ لُبنان به دو بخش شمالی و جنوبی و سرانجام، اشغال آنجا توسّط فرانسه در 1287ق انجامید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دولت عثمانی؛ خاندان شهابی؛ شیعیان شام؛ جبل عامل؛ جبل لبنان؛ بعلبک و بقاع | ||
| مراجع | ||
|
آشوری، داریوش (1366 ش)، دانشنامه سیاسی، تهران: نشر سهروردی و مروارید.
آل صفا، محمدجابر (1981 م)، تاریخ جبل عامل، بیروت: دارالنهار للنشر.
ابکاریوس، اسکندربن یعقوب (1984 م)، نوادر الزمان فی وقایع جبل لبنان، به کوشش عبدالکریم ابراهیم سمک، لندن.
ابن حمصی، احمد بن محمد (1426 ق)، حوادث الزمان و وفیات الشیوخ و الاقران، بیروت: المکتبه العصریه.
ابوصالح، عباس (1984)، التاریخ السیاسیه للاماره الشهابیه فی جبل لبنان، بیروت: بی نا.
ابی حلقه، فضل الله (2005 م)، الجغرافیه التاریخیه للبنان و سوریا و فلسطین، بیبلوس.
امین، حسن (2002 م)، جبل عامل السیف و القلم، بیروت: دار الامیر.
امین، حسن (1974 م)، عصر حمد المحمود، بیروت: دار التراث الاسلامی.
اسماعیل، عادل (1993)، «عهد الفوضی و الاضطرابات 1840- 1860 التقسیم و الفتن الطائفیّه»، لبنان فی تاریخه و تراثه، به کوشش عادل اسماعیل، بیروت.
بازیلی، قسطنطین (1988 م)، سوریا و لبنان و فلسطین تحت الحکم الترکی، بیروت: دارالحداثه.
بتکوفیتش، قسطنطین (بی تا)، لبنان و اللبنانیون وثیقه تاریخیه نادره طبعت عام 1885 تضمنت مذکرات القنصل الرواسی فی بیروت خلال سنوات 1869-1882، دارالمدی للطباعه و النشر.
بولس، جواد (1972 م)، تاریخ لبنان، بیروت.
تشرشل، تشارلز (1853). جبل لبنان عشر سنوات اقامه 1842- 1852، ترجمه فندی شعار، لندن.
حتّونی، خوری منصور (1987 م)، نبذه تاریخیّه فی المقاطعه الکسروانیّه، به کوشش عبود، بیروت: دارمارون عبود.
حتّی، فیلیپ خلیل (1959 م)، لبنان فی التاریخ، بیروت.
حتّی، فیلیپ خلیل (1968)، مختصر تاریخ لبنان، بیروت.
حکیم، یوسف (1980 م)، سوریا فی العهد العثمانی، بیروت: دارالنهار.
دهخدا، علی اکبر (1377 ش)، لغت نامه، تهران: موسسه چاپ و نشر دانشگاه تهران.
رعد، مارون (1993 م)، لبنان من الاماره الی المتصرفیه 1840– 1861 عهد القائمقامیتین، بی جا.
رکینی، حیدر (1997)، جبل عامل فی قرن: 1163-1247 ق/ 1749-1832 م، بیروت: دار الفکر اللبنانی.
رزق، رامز (2005 م)، جبل عامل تاریخ و احداث، بیروت: دارالهادی.
زغیب، خوری جرجس (1922،1980 م)، عوده النصاری الی جرود کسروان، قاهره: مطبعه المقتطف و المقطم و جروس برس.
زین، شیخ علی (1973 م)، للبحث تاریخنا، بیروت.
سودا، یوسف (1979)، تاریخ لبنان الحضاری، بیروت: دار النّهار.
سوید، یاسین (1993)، «الاماره الشهابیّه فی جبل لبنان»، لبنان فی تاریخه و تراثه، به کوشش عادل اسماعیل، بیروت.
شبیب باشا، اسعد (1990)، العقد المنضّد، نزیه الاسعد.
شدیاق، طنوس بن-یوسف (1995 م)، اخبار الاعیان فی جبل لبنان، به کوشش رعد و بستانی، بیروت.
شرف، جان (1996 م)، الایدیولوجیه المجتمعیه، الجمعیه اللبنانیه، بیروت.
شهابی، امیرحیدر (1969)، ج 1 و 2 لبنان فی عهد الامراء الشهابیین (الغرر الحسان فی اخبار ابناء الزمان)، به کوشش فواد افرام بستانی و اسد رستم و تاریخ الامیرحیدر احمد الشهابی (نزهه الزمان فی تاریخ جبل لبنان) ج 3 و 4 (1993 م)، به کوشش مارون رعد، بیروت.
صالح، حسن محمّد (2000 م)، تاریخ تبنین، بیروت: دار الجمعه للطباعه والنشر والتوزیع.
صفدی، احمد بن-محمّد (1969 م)، لبنان فی عهد الامیر فخرالدّین المعنی الثانی (تاریخ الامیر فخرالدّین المعنی الثانی)، به کوشش بستانی و رستم، بیروت.
صلیبی، کمال (1991 م)، تاریخ لبنان الحدیث، بیروت.
ضوء، اب بطرس (1972 م)، تاریخ الموارنه الدینی والسیاسی والحضاری، بیروت: دار النهار.
طرابلسی، نوفل بن نعمه الله (1990)، کشف اللثام عن محیا الحکومه والأحکام فی إقلیمی مصر و برّ الشام، طرابلس- لبنان: جروس برس.
طلوعی، محمود (1372)، فرهنگ جامع سیاسی، تهران.
عاملی، سید محسن امین (1403)، اعیان الشیعه، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
عاملی، سید محسن امین (2015)، خطط جبل عامل، دار المحجه البیضاء.
عکّاوی، نقولا صبّاغ (2018)، تاریخ الشیخ ظاهر العمر الزیدانی، نوابغ الفکر.
عمر، عمر عبد العزیز (1424/ 2004)، تاریخ لبنان الحدیث: 1516- 1915، بیروت: بی نا.
عوره، عادل ابراهیم بن حنا (1900)، تاریخ ولایه سلیمان باشا، بیروت: دار لحد خاطر.
غنّام، ریاض (1998)، المقاطعات اللبنانیه فی ظلّ الحکم الامیر بشیر الشهابی الثانی و نظام القایمقامیتین: 1788- 1861، بیروت: بی نا.
غنّام، ریاض (2000 م)، مقاطعات جبل لبنان، بیروت: بیسان للنشر و التوزیع و الاعلام.
فقیه، محمد تقی (1947 م)، جبل عامل فی التاریخ، بیروت: دار الاضواء.
قرالی، بولس (1937 م)، فخرالدین المعنی الثانی امیر لبنان ادارته و سیاسته، حریصا.
همو (1938 م)، فخرالدین المعنی الثانی امیر لبنان و فردیناندو الثانی امیر توسکنا، حریصا.
کابن، هلنا (1985)، لبنان 400 سنه من الطائفیه، به کوشش سمیر عطاالله، لندن.
کرامه حمصی، الاب میخائیل (بی تا)، حوادث لبنان و سوریا، جروس برس.
کردعلی، محمّد (1403 ق)، خطط الشام، بیروت: دارالعلم للملایین.
مجهول المولّف (1971 م)، تاریخ الامراء الشهابیین، بیروت.
مرادی، محمد خلیل (1408 ق/ 1988 م)، سلک الدرر فی أعیان القرن الثانی عشر، بیروت: دارالکتب العلمیه.
مَشّاقه، میخائیل (1955 م)، منتخبات من الجواب علی اِقتراح الاحباب، بیروت: المکتبه البولیسیه.
معلوف، عیسی اسکندر (1969 م)، تاریخ الامیر فخرالدین المعنی الثانی حاکم لبنان من سنه 1590 الی سنه 1635 م، بیروت: المطبعه الکاثولیکیه.
مُنیِّر، حنانیا (1984)، الدر المرصوف فی تاریخ الشوف، بی جا.
یازجی، ناصیف (بی تا)، رساله تاریخیه فی احوال جبل لبنان الاقطاعی، به کوشش محمدخلیل باشا و ریاض-حسین غنام، بی جا.
Adel, Ismail, Histoire du liban du XVIII siècle a nos jours, Paris.Ibid (1848), Documents Diplomatiques et Consulaires relatives a l histoire du Liban, D.D.C.
Churchill, Charles H (1973), Druzes and the Maronites, Arno Press, New York.
Firro, Kais (1992), M.A History of the Druzes, Leiden.
Idem (1997), EI2, s.v,“Al- Shuf”, Leiden.
Salibi, Kamal (1989), A House of Mansions, London.
Touma, Toufic (1971), Paysans et institutions féodales chez les Druses et les Maronites du Liban du XVIIe siècle à 1914, Beyrouth: Librairie orientale. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 407 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 141 |
||