اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 32 |
| تعداد شماره‌ها | 757 |
| تعداد مقالات | 7,325 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,141,931 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,291,862 |
بازتاب جلوه های عرفان و تصوف در رمان الأطلسی التائه اثر مصطفی لغتیری | ||
| پژوهشنامه ادب غنایی | ||
| دوره 23، شماره 44، فروردین 1404، صفحه 155-172 اصل مقاله (806.77 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2024.47771.3225 | ||
| نویسنده | ||
| منیره زیبائی* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| گروه‌های صوفیه و فرقه‌های متصوف در جهان اسلام، نقش مهمی در تحولات اجتماعی داشته‌اند و آموزه‌های آنان در ادبیات نیز انعکاس گسترده‌ای داشته و ازاین‌رو در این حوزه، آثار گران‌سنگ فراوانی در مسیر تاریخ فرهنگ و ادب عربی پدید آمده است. مصطفی لِغْتِیری، نویسندۀ تأثیرگذار معاصر مراکشی، ازجمله کسانی است که عرفان و تصوف در فکر و زبان او بازتاب شگرفی داشته و اساس فکر این نویسنده در محیطی عرفانی پایه‌گذاری شده است. او در رمان معروفش به‌نام «الاطلسی التائه»، با استفاده از قالب داستانی، به سیره‌نگاری ابویعزی، از بزرگان صوفیۀ مراکش در قرن ششم هجری پرداخته است و به‌خوبی توانسته مؤلفه‌های عرفانی را در آن به تصویر بکشد. مسئلۀ اصلی پژوهش حاضر این است که چگونه عرفان و تصوف در رمان مذکور بازتاب یافته است. در این جستار، روش تحلیلی-توصیفی به‌کار گرفته شده و نتایج حاصل از بررسی رمان مذکور، حاکی از آن است که نویسنده در این رمان با بیانی ساده ازطریق شخصیت‌های رمان و صحنه‌پردازی ظریف و ارائۀ تصاویر جزئی، به مضامین عرفانی پرداخته است. مؤلفه‌های امساک و سکوت، تجلی انوار الهی، خواب و رؤیا، موسیقی، رقص و سماع و عزلت‌گزینی، نمودهای عرفان و تصوف را در این رمان تشکیل می‌دهند که همگی به‌گونه‌ای هنری مطرح شده و در روایت ماجراهای داستان و جذابیت آن، نقش مؤثری ایفا کرده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رمان معاصر عرب؛ تصوف و عرفان؛ الاطلسی التائه؛ شخصیت‌پردازی | ||
| مراجع | ||
|
آدونیس، علی أحمد سعید. (1986). الثابت والمتحول، مجلد 3، طبعة 5، بیروت: دار الفکر.
ابن الزیات، یوسف بن یحیی التادلی. (۱۹97). التشوف إلی رجال التصوف، طبعة 2، الرباط: منشورات کلیة الآداب.
إلهی ظهیر، إحسان. (1986). التصوف المنشأ والمصادر، طبعة 1، لاهور: إدارة ترجمان السنة.
اویسی کهخا، مهدی؛ تاج‌نیا، کیمیا؛ اسلامی، اسماعیل. (1402). نگارش خودکار، جلوه‌ای از سوررئالیسم در آثار منظوم عرفانی، پژوهشنامۀ ادب غنایی، دورۀ 21، شمارۀ 41، صص 59-74.
بحرالعلوم، سید محمدمهدی طباطبایی. (1418ق). رسالۀ سیر و سلوک، شرح محمدحسین حسینی، مشهد: نور ملکوت قرآن.
بخاری، أبوعبدالله محمد بن اسماعیل. (1991). صحیح بخاری، مجلد 9، طبعة 1، القاهرة: وزارة الأوقاف، المجلس الأعلی للشؤون الإسلامیة.
بوسقطه، السعید. (2008). الرمز الصوفی فی الشعر العربی المعاصر، طبعة 2، الجزائر: مؤسسة بونة للبحوث والدراسات.
بیرک، ادموند؛ لاپیدوس، ایرام. (2000). الإسلام والسیاسة والحرکات الاجتماعیة، ترجمۀ محروس سلیمان، قاهره: مکتبه مدبولی.
پارسا، سید احمد؛ دهمرده، حیدر. (1393). عرفان و عرفان‌نمایی در آیینۀ فرهنگ عامیانه، فصلنامۀ عرفانیات در ادب فارسی، دورۀ پنجم، شمارۀ 3، صص 106-95.
الجعفری، عبدالمنعم. (2003). أعلام ومشاهیر الصوفیة، طبعة 1، القاهرة: الدار الثقافیة للنشر.
جعیط، هشام. (1381). بحران فرهنگ اسلامی. ترجمۀ سید غلامرضا تهامی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
ذبیحی‌فر، احسان؛ محسنی، شاهین. (1400). موسیقی عرفانی: گسترۀ معنایی و مصادیق در متون سنتی، پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، دورۀ 21، شمارۀ 5، صص 148-123.
زروق، عبدالله حسن. (2006). قضایا التصوف الإسلامی، طبعة 2، الخرطوم: هیئة الأعمال الفکریة.
زینعلی، محمدرضا. (1379). نای هفت بند، تهران: دانشگاه هنر.
ستاری، جلال. (1389). عشق صوفیانه، تهران: نشر مرکز.
سجادی، سید علی محمد. (1384). خرقه و خرقه‌پوشی، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
سجادی، سید ضیاء الدین. (1379). مقدمه‌ای بر مبانی عرفان و تصوف، تهران: سمت.
سرامی، قدمعلی. (1384). از خاک تا افلاک (سیری در سروده‌های مولانا جلال‌الدین)، چاپ دوم، تهران: انتشارات ترفند.
سرامی، قدمعلی؛ مرغوب، حوا. (1397). بررسی حس نوستالژی در مثنوی مولانا با نگرش به توابع شوق بازگشت، فصلنامۀ عرفان اسلامی، دورۀ چهاردهم، شمارۀ 56، صص 327-305.
الشرقاوی، حسن (1992). معجم ألفاظ الصوفیة، القاهرة: مؤسسة مختا‌ر.
طبسی، محمد. (بی‌تا). اصطلاحات الصوفیة، مجموعه رسایل عرفانی، به کوشش ایرج افشار و محمدتقی دانش‌پژوه، تهران: خانقاه نعمت اللهی.
طهماسبی، طغرل. (1380). موسیقی در ادبیات، تهران: رهام.
فرید تنکابنی، مرتضی. (1391). رهنمای انسانیت، چاپ هفدهم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
فعالی، محمدتقی. (1390). تجربۀ دینی و مکاشفه عرفانی، چاپ چهارم، تهران: فرهنگ و اندیشه اسلامی.
لاپیدوس، ایرام. (1381). تاریخ جوامع اسلامی، ترجمۀ علی بختیاری‌زاده، تهران: اطلاعات.
لغتیری، مصطفی. (2015). الأطلسی التائة، طبعة 1، بیروت: دارالآداب.
محمود، عبدالحلیم. (د.ت). قضیة التصوف المنقذ من الضّلال، القاهره: دارالمعارف.
مطهری، مرتضی. (۱۳۸۳). مجموعه آثار، جلد ۲۳، تهران: صدرا.
ناصیف، ولید. (1989). الأسماء الحسنی و معانیها، بیروت: دارالکتاب العربی.
نزهت، بهمن. (1388). نماد نور در ادبیات صوفیه، مجلۀ مطالعات عرفانی دانشگاه کاشان، شمارۀ 9، صص 184-155.
واثقی، داود؛ ملک ثابت، مهدی و کهدویی، محمد کاظم. (1400). بررسی سلوک عرفانی در مثنوی مولوی و مثنوی‌های سلطان ولد، پژوهشنامۀ ادب غنایی، دورۀ نوزدهم، شمارۀ 36، صص 278-257.
هیمه، عبدالحمید. (2014). الخطاب الصوفی وآلیات التأویل - قراءة فی الشعر المغاربی المعاصر، قسنطینة: دار الأمیر خالد.
یلمه‌ها، احمدرضا. (1391). صمت و خاموشی از دیدگاه عرفا، فصلنامۀ تخصصی عرفان اسلامی، سال هشتم، شمارۀ 32، صص 62-43. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 223 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 12 |
||