تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 702 |
تعداد مقالات | 6,856 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,209,629 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,520,873 |
ارزیابی و تحلیل روند توسعه فیزیکی نواحی شهری گتوند به سمت مناطق سیلخیز | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 اردیبهشت 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2024.47298.2004 | ||
نویسندگان | ||
مجید گودرزی* 1؛ زهرا سلطانی2؛ اعظم ابراهیمی3 | ||
1دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران | ||
2استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران | ||
3دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران | ||
چکیده | ||
در طی سالهای اخیر، رشد جمعیت سبب توسعه فیزیکی بعضی از شهرها به سمت مناطق سیلخیز شده است. از جمله شهرهایی که با این مسئله مواجه شده است، شهر گتوند در استان خوزستان است. با توجه به اهمیت موضوع، در این پژوهش به بررسی روند توسعه فیزیکی شهر گتوند به سمت مناطق سیلخیز پرداخته شده است. در این تحقیق از مدل رقومی ارتفاعی 30 متر SRTM، تصاویر ماهواره لندست و لایههای رقومی اطلاعاتی بهعنوان مهمترین دادههای تحقیق استفاده شده است. مهمترین نرمافزارهای تحقیق شامل ArcGIS، Expert Choice، ENVI و IDRISI بوده است. همچنین در این تحقیق از مدلهای منطق فازی AHP و LCM استفاده شده است. با توجه به اهداف مورد نظر، این تحقیق در سه مرحله انجام شده است که در مرحله اول، مناطق در معرض سیلاب شناسایی شده است. در مرحله دوم، به بررسی تغییرات کاربری اراضی پرداخته شده است و در مرحله سوم، روند توسعه نواحی سکونتگاهی به سمت مناطق سیلخیز ارزیابی شده است. بر اساس نتایج حاصله، بخش زیادی از شهر گتوند از جمله مناطق شرقی آن، دارای پتانسیل سیلخیزی بالایی است. نتایج بررسی تصاویر ماهوارهای نشان داده است که روند توسعه فیزیکی این شهر به سمت مناطق سیلخیز نیز افزایش یافته است بهطوریکه در سال 1992، حدود 1/1 کیلومترمربع از وسعت محدوده شهری گتوند در منطقه دارای پتانسیل خیلی زیاد قرار داشته است که این میزان در طی سالهای 2002، 2012 و 2022 به ترتیب به 3/1، 6/1 و 8/1 کیلومترمربع افزایش یافته است. همچنین نتایج مدل LCM نشان داده است که وسعت نواحی سکونتگاهی در طبقه با پتانسیل سیلخیزی زیاد تا سال 2050 به 7/2 کیلومترمربع افزایش خواهد یافت که در صورت عدم توجه به آن در برنامهریزیها، بخش زیادی از نواحی سکونتگاهی و جمعیت شهر گتوند با خسارات جانی و مالی ناشی از مخاطره سیلاب مواجه خواهند شد. | ||
کلیدواژهها | ||
سیلاب؛ توسعه فیزیکی؛ گتوند؛ LCM؛ Fuzzy-AHP | ||
مراجع | ||
آبیل، ابوالفضل؛ طاوسی، تقی؛ خسروی، محمود. (۱۳۹۸). تحلیل مناطق بالقوه در معرض مخاطره سیلاب شهری (مطالعه موردی: شهر زاهدان). مجله جغرافیا و توسعه، 17 (54)، ۱۰۶-۹۱.
اسدی، معصومه؛ حیدری، زهرا؛ امامی، کامیار. (1401). ارزیابی روند توسعه فیزیکی شهر پلدختر به سمت مناطق سیلخیز. مجله جغرافیا و مخاطرات محیطی، 11 (2)، 174-159.
جباری، ندا؛ ثروتی، محمدرضا؛ حسینزاده، محمدمهدی؛ توکلینیا؛ جمیله. (۱۳۸۹). بررسی روند توسعة فیزیکی بخش شمالغرب شهر تهران (مطالعة موردی: حصارک). فصلنامه جغرافیای طبیعی، 3 (10)، ۵۲-۳۳.
قنواتی، عزتاله؛ احمدآبادی، علی؛ صادقی، منصور. (۱۳۹۸). جانمایی پهنههای مستعد وقوع سیلاب با تاکید بر ویژگیهای فرمی زمین رو روشهای تصمیمگیری چند معیاره مکانی در حوضه آبخیز قمرود. مجله هیدروژئومورفولوژی، 18 (5)، ۱۵۹-۱۳۹.
گنجائیان، حمید. (1399). مخاطرات ژئومورفولوژیک مناطق شهری، روشهای مطالعه و راهکارهای کنترل آن. نشر انتخاب، 144 صفحه.
محمدخان، شیرین؛ گنجائیان، حمید؛ شهری، سمیه؛ عباسزاده، امیرعلی (۱۳۹۸)، پیشبینی روند توسعه شهری به سمت مناطق مخاطرهآمیز با استفاده از تصاویر چندزمانه (مطالعه موردی: شهر مریوان)، مجله سپهر، 28 (110): ۱۱۷-۱۰۷.
مرکز آمار کشور. (1395). گزارش جمعیتی استان خوزستان، شهر گتوند.
مقیمی، ابراهیم. (۱۳۹۴). دانش مخاطرات (برای زندگی با کیفیت بهتر). انتشارات دانشگاه تهران، ۲۶۰ صفحه.
نصیری، اسماعیل؛ ناصرمقبل، مهدی. (۱۳۹۵). تحلیل عوامل موثر بر توسعه فیزیکی شهرهای کوچک در طی دو دهه اخیر (مطالعه موردی: شهر گرمدره). مطالعات مدیریت شهری، 6 (19)، ۵۳-۴۳.
نگهبان، سعید؛ گنجائیان، حمید؛ فریدونی کردستانی، مژده؛ چشمهسفیدی، زیبا. (۱۳۹۸). ارزیابی توسعه فیزیکی شهرها و گسترش به سمت مناطق ممنوعه ژئومورفولوژیکی با استفاده از LCM (مطالعه موردی: شهر سنندج). مخاطرت محیط طبیعی، 8 (20)، ۵۲-۳۹.
نورالدینموسی، فاطمه؛ محمودی، رضا؛ امامی، کامیار. (1402). ارزیابی روند توسعه فیزیکی نواحی سکونتگاهی به سمت مناطق سیل خیز (مطالعه موردی: شهر سنندج). جغرافیا و روابط انسانی، 5 (4)، 664-653.
Chen. C., Peihua. X., Yihong. W., Jianping. C., Lianjing. Z., Cencen. N. 2016. Flash Flood Hazard Susceptibility Mapping Using Frequency Ratio and Statistical Index Methods in Coalmine Subsidence Areas, Sustainability, 8, 948. Dewan, A.M., Yamaguchi. Y., 2009. Land use and land cover change in Greater Dhaka, Bangladesh: Using remote sensing to promote sustainable urbanization. Applied Geography 29: 390–401. Fernández, D. S., Lutz, M. A. 2010. Urban flood hazard zoning in Tucumán Province, Argentina, using GIS and multicriteria decision analysis, Engineering Geology, 111 (4): 90-98 Green, C. H., Parker, D. J., Tunstall, S. M. 2000. Assessment of flood control and management option", Flood Hazard Research Centre, Middlesex University (A Report prepared for the World Commissions on Dams (WCD). Gutman, Garik. Janetos, Anthony. C. Justice, Christopher. O. Moran, Emilio. F. Mustard, John. F. Rindfuss, Ronald. R. Skole, David. Turner, Billy Lee. Cochrane, Mark. A., 2004. Remote sensing and digital image processing, land change science: observing, monitoring and understanding trajectories of change on the earth’s surface. Springer. Hassan, M.D., Anzum, N., Shaibur, M.R., Nahar, N., Akber, A., Sabbir Hossain, M.D., Al Mamun., 2023. Changing dynamics of river ecosystem from aquatic to terrestrial: A case of Bhairab River, Jashore, Bangladesh. Watershed Ecology and the Environment 5 (1), 1-27. Kim, J., Gim, T.H.T., 2020. Assessment of social vulnerability to floods on Java, Indonesia, Natural Hazards, 102: 101–114. Leta, M. K., Demissie, T. A., Tränckner, J., 2021. Modeling and prediction of land use land cover change dynamics based on Land Change Modeler (LCM) in Nashe Watershed, Upper Blue Nile Basin. Ethiopia. Sustainability, 13(7). Qiang, Y., Nina, S. N., Lam, H. C., Lei, Z. 2017. Changes in Exposure to Flood Hazards in the United States, Annals of the American Association of Geographers, 107 (6). Rinat, Y., Marra, F., Zoccatelli, D., Morin, E. 2018. Controls of flash flood peak discharge in Mediterranean basins and the special role of runoff-contributing areas, Journal of Hydrology, 565 (1): 846-860. Shafie, N., Javid, A.M., Irani Behbahani, H., Darabi, H., Hosseinzadeh Lotfi, F., 2023. Modeling land use/cover change based on the LCM model for a semi-arid area in the Latian Dam Watershed (Iran). Environmental Monitoring and Assessment, 195(363). Xingyuan, Z., Fawen, L., Yong, Z., 2023. Impact of changes in river network structure on hydrological connectivity of watersheds. Ecological Indicators 146. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 110 |