
تعداد نشریات | 33 |
تعداد شمارهها | 764 |
تعداد مقالات | 7,395 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,229,020 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,346,499 |
مکانیابی پناهگاههای شهری مبتنی براصول پدافند غیر عامل (نمونۀ موردی: شهر سنندج) | ||
جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
مقاله 7، دوره 14، شماره 51، خرداد 1403، صفحه 195-218 اصل مقاله (1.57 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2024.48103.3188 | ||
نویسندگان | ||
حجت شیخی* 1؛ فریبا ساترابی2 | ||
1دانشیار گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران | ||
چکیده | ||
مطابق قانون برنامة چهارم توسعه، یکی از محورهای اساسی موضوع امنیّت ملی، بحث پدافند غیر عامل است. فضاهای امن و پناهگاهها، از بخشهای حائز اهمیت در بحث پدافند غیر عامل هستند. در این پژوهش، شهر سنندج با توجه به اینکه یکی از شهرهای مهمّ و دارای اهمیت نظامی در غرب کشور است، بهعنوان نمونة مورد مطالعه انتخاب شدهاست. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روششناسی توصیفی- تحلیلی است. برای مکانیابی پناهگاههای شهری از چهار معیار: کاربریهای سازگار، کاربریهای ناسازگار، کاربری کالبدی و ایمنی و همچنین زیرمعیارهای مؤثر مراکز با عملکرد پشتیبانی(مراکز فرهنگی، آموزشی، درمانی و ورزشی، آتشنشانی، صنعتی و خطرناک، مراکز حساس و مهمّ، تراکم جمعیت، نقاط پرتراکم، فضاهای باز و سبز، معابر اصلی، شیب و فاصله از رودخانه) استفاده شدهاست. با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS و مدل تحلیل سلسلهمراتبی AHP، مکانها در پنج طبقه، با اولویتهای بسیار مناسب تا بسیار نامناسب، جهت استقرار و احداث پناهگاههای شهری بهدست آمدهاند. نتایج نشان میدهد که مناطق مرکزی شهر سنندج دارای وضعیتهای مناسب، نسبتاً مناسب و بسیار مناسب، از حیث استقرار پناهگاه هستند. این مکانها شامل خیابانهای: انقلاب، نمکی، امام، گلشن، چهارباغ، صلاحالدین ایوبی، طالقانی، استقلال، پاسداران، شهدا، قسمتهایی از خیابان کارگر، کمربندی عباسآباد و بلوارهای: بیستوهشت دی، دوازده فروردین، کردستان، بعثت و بلوار علامهحمدی است که میتوانند بهعنوان مکانهای مطلوب برای احداث پناهگاه، مورد توجه قرار گیرند. | ||
کلیدواژهها | ||
آسیبپذیری؛ پناهگاه شهری؛ پدافند غیر عامل؛ شهر سنندج | ||
مراجع | ||
امانپور، سعید؛ محمدی دهچشمه، مصطفی؛ علیزاده، مهدی(1395)، ارزیابی آسیبپذیری زیرساختهای شهری کوهدشت با رویکرد پدافند غیر عامل، آمایش سرزمین، دانشگاه تهران، 1(8)، 154- 133.https://jtcp.ut.ac.ir/article_59145_3ee87be6a73c15eb097e865a43d7b7e1.pdf
امانپور، سعید؛ محمدی دهچشمه، مصطفی؛ پرویزیان، علیرضا(1397)، ارزیابی الزامات پدافند غیر عامل در همجواری صنایع(مطالعة موردی: کلانشهر اهواز)، جغرافیا و آمایش شهری- منطقهای، دانشگاه سیستان و بلوچستان، 62، 244- 217.https://gaij.usb.ac.ir/article_3768_a944c7c593b1176edf142bb62da2c24b.pdf
امانپور، سعید؛ پرویزیان، علیرضا(1399)، مکانیابی پناهگاه،های چندمنظورۀ شهری مبتنی بر اصول پدافند غیر عامل (مطالعۀ موردی: منطقۀ 1 کلانشهر اهواز)، آمایش سرزمین، دانشگاه تهران، 12(2)، 406-385.https://jtcp.ut.ac.ir/article_77550_d6c872657fc54950e64413e0eb8432d4.pdf
پرهیزکار، اکبر (1383)، ارائه مدل و ضوابط مکان گزینی ایستگاه های آتش نشانی، جلد سوم، مرکز پژوهش های شهری و روستایی، معاونت پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس.
حسینیامینی، حسن؛ اسدی، صالح؛ برنافر، مهدی؛ ربانی، طاها(1390)، تحلیل پهنهبندی کاربریهای شهری در منطقة11 شهر تهران بهمنظور ارائة راهکارهای پدافند غیر عامل، مطالعات مدیریت شهری، دانشگاه آزاداسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، 3(3)، 14-1.https://journals.srbiau.ac.ir/article_3659_f9987c707982c4cd8ba5519ebf7f9b7a.pdf
حسینیامینی، حسن؛ موسیزاده، حسین؛ بخشی، امیر؛ سارلی، رضا(1398)، سنجش آسیبپذیری ساختار شـهری از منظـر پدافند غیر عامل در زمان بحران (مطالعة موردی: شهر گمیشان)، مطالعات برنامهریزی سکونتگاه های انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، 14(2)، 530- 509.https://ensani.ir/file/download/article/650e812e81394-10690-1400-443.pdf
حسینحقی، وحید؛ جداری، امیر(1397)، مکانگزینی پناهگاه شهری با رویکرد پدافند غیر عامل(مطالعة موردی: منطقة 4 تبریز)، فصلنامة مطالعات عمران شهری، دکتر پاکزاد آزادخانی با همکاری دانشگاه باختر، 2(7)، 43- 25.https://ensani.ir/file/download/article/1560944227-10162-7-2.pdf
حسینزادهدلیر، کریم؛ ملکی، کیومرث؛ شفاعتی، آرزو؛ حیدریفر، محمدرئوف(1391)، پدافند غیر عامل و توسعة پایدار شهری با تأکید برکاربرهای تهدیدپذیر کلانشهر تبریز از منظر جنگ، جغرافیا و پایداری محیط، دانشگاه رازی، 2(5)، 24- 1.https://ges.razi.ac.ir/article_197_4d87eb9977fe99b58c1a414a2531b851.pdf
حیدریفر، محمدرئوف؛ محمودی، عبدالله (1400)، تحلیل آسیبپذیری کاربری اراضی شهری جوانرود در برابر زلزله با استفاده از تحلیل شبکهای و سیستم اطلاعات جغرافیایی، پژوهشهای جغرافیای انسانی، دانشگاه تهران، 137- 119.https://jhgr.ut.ac.ir/article_74181_992ae1b50960f02bac92b48a2c2c823c.pdf
خزایی، صفا(1397)، مقدمهای بر مکانیابی زیرساختها با رویکرد پدافند غیرعامل، دانشگاه جامع امام حسین، تهران.https://jhgr.ut.ac.ir/article_74181_992ae1b50960f02bac92b48a2c2c823c.pdf
خضرلو، آرام؛ کریمی، رضا (1402)، ارزیابی تهدیدات و آسیبپذیری شهر جدید اندیشه با رویکرد پدافند غیرعامل، اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، سازمان جغرافیایی، 32(128)، 188- 175.https://www.sepehr.org/article_703884_e9c0345707e5e6183148ef428c3e1d2d.pdf
خمر، غلامعلی؛ صالحگوهری، حسامالدین؛ حسینی، زهرا ( 1393)، امکانسنجی مکانگزینی پناهگاه شهری با استفاده از مدل IO و روش AHP مطالعة موردی محلات 13گانة منطقة یک شهر کرمان، فصلنامة مطالعات برنامهریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت با همکاری انجمن علمی ساختمان های پایدار ایران، 2(7)، 41- 29.https://shahr.journals.umz.ac.ir/article_1007_7e78bf2aba59c72774c4f8df5290d8c1.pdf
خمر، غلامعلی؛ راهدارپودینه، سمیه (1399)، مکانیابی بهینۀ کاربریهای اداری- دولتی با استفاده از منطق فازی در محیط GIS مطالعة موردی: شهر زابل، مجلة آمایش جغرافیایی فضا، دانشگاه گلستان، 10(37)، 72-57. https://gps.gu.ac.ir/article_124934.html
رازپور، مهدی؛ عراقیزاده، مجتبی؛ علیالحسابی، مهران(1397)، الگوی تبیین شاخصهای دفاع غیر عامل در راستای کاهش آسیبپذیری شهری، مطالعات شهری، دانشگاه کردستان، 14، 153- 137.file:///C:/Users/Test/Downloads/4020713971410.pdf
زارعی، غلامرضا؛ اباذرلو، سجاد (1397)، بررسی آسیبپذیری شهرها با رویکرد پدافند غیر عامل با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی معکوس(IHWP) و GIS- مطالعة موردی: تهران بزرگ، مجلة شهر ایمن، انجمن علمی پدافند غیرعامل ایران، 1(2)، 16-1.https://www.ispdrc.ir/article_705603_cd950ce23e351d7729128bf11b3bed29.pdf
سعیدپور، شراره؛ کاشفیدوست، دیمن(1396)، مکانگزینی پناهگاه های شهری با رویکرد پدافند غیر عامل(مطالعة موردی: شهر سقز)، اطلاعات جغرافیایی(سپهر)، سازمان جغرافیایی، 26(104)، 144- 129.https://www.sepehr.org/article_30523_3448b286d11635cc3aa6da2afeec16e3.pdf
سعیدی، علی؛ داودی، مجتبی؛ حسینیامینی، حسن(1396)، مکانیابی ساخت پناهگاههای شهری با رویکرد پدافند غیر عامل، فصلنامة انجمن جغرافیایی ایران، انجمن جغرافیایی ایران، 15(39)، 362- 351.file:///C:/Users/Test/Downloads/40813965322.pdf
سیاستهای کلی نظام در امور پدافند غیرعامل (1389)، ابلاغی مقام معظم رهبری، تهران.
سیّداحمدی ممقانی، زهرا؛ ثبوتی، هومن؛ ترابی، زهره (1401)، شناسایی مدل علی مکانی فضاهای عمومی شهری با رویکرد پدافند غیر عامل. مطالعة موردی: شهر تبریز، شهر پایدار، انجمن جغرافیا و برنامه ریزی شهری ایران، 5(1)، 97- 81.https://www.jscity.ir/article_143480_75c4a90b9a7c5e1edf519b203ac84415.pdf
شیعه، اسماعیل(1387)، مقدمهای بر مبانی برنامهریزی شهری، تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، چاپ سوم.
صالحی، اسماعیل؛ آقابابایی، محمدتقی؛ سرمدی، هاجر؛ فرزادبهتاش، محمدرضا (1390)، بررسی میزان تابآوری محیطی با استفاده از مدل شبکة علیت، مجلة محیطشناسی، دانشگاه تهران، 59(3)، 112-99
عربی، زهرا، حاتمی، داود(1392)، برنامه ریزی و ارتقاء کیفیت محیط زیست شهری با تاکید بر فضای سبز شهری، مطالعه موردی: مناطق 6 و 7 شهر مشهد، همایش ملی معماری، مرمت، شهرسازی و محیط زیست پایدار.
قنبری، میلاد؛ عابدی، محسن(1401)، مکانیابی بهینة پناهگاههای شهری با رویکرد پدافند غیر عامل بهروش FAHP و نرمافزار ARCGIS، فصلنامة پدافند غیر عامل، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، 13(3)، 36- 25.https://journals.ihu.ac.ir/article_207578.html
کرمی، فریبا؛ کریمزاده، حسین؛ احمدی، محمدجواد(1400)، مکانیابی پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران با رویکرد پدافند غیر عامل در مناطق مرزی(مطالعة موردی: شهرستان بانه)، فصلنامة اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، سازمان جغرافیایی، 30(118)، 201- 185.https://www.sepehr.org/article_246149_9e2025e72167b6d43a36f4769e8a66f0.pdf
کلانتریخلیلآباد، حسین؛ اباذرلو، سجاد؛ حیدری، علیاکبر(1401)، شناسایی فرآیند آسیبپذیری شهرها با رویکرد پدافند غیر عامل، تهران: انتشارات دانشگاه هنر، چاپ اول.
محمدی دهچشمه، مصطفی؛ علیزاده، مهدی؛ پرویزیان، علیرضا(1398)، مکانیابی پناهگاههای شهری مبتنی بر اصول پدافند غیر عامل(مورد مطالعه: شهر کوهدشت)، آمایش جغرافیایی فضا، دانشگاه گلستان، 9(32)، 162-149.
https://gps.gu.ac.ir/article_91914_f748f876d1f23d9ea227547066f6b51e.pdf
نوروزی، اصغر؛ فرهادی، مریم(1396)، سنجش آسیبپذیری و برنامهریزی راهبردی مدیریت بحران (زلزله) در نواحی روستایی، مطالعة موردی: شهرستان شهرکرد، فصلنامة مدیریت بحران، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، 6(11)، 45- 31.https://www.joem.ir/article_27882_0a86eea29f5e8b7c7f15cba5da1d17a6.pdf
وحدانی چرزهخون، حسن؛ هراسانی، امین؛ عابدیبیزکی، ولی؛ قادی، محمدحسین(1400)، مکانیابی پناهگاههای چندمنظورة شهری با رویکرد پدافند غیر عامل (نمونة مطالعاتی: شهر بجنورد)، فصلنامة پدافند غیر عامل، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، 12( 45)، 58-49.https://journals.ihu.ac.ir/article_205819_94abe29f01dd9c92e7f13b32de3975b4.pdf
یزدانی، محمد حسن؛ پارسای مقدم، مهدی؛ سیدین، افشار(1398)، مکانیابی پناهگاههای عمومی و چندمنظوره با رویکرد پدافند غیر عامل (مطالعة موردی: شهر اردبیل)، آمایش جغرافیایی فضا، دانشگاه گلستان، 9(34)، 172-153.https://ensani.ir/file/download/article/1651984036-10548-1400-379.pdf
Bin, LIU. (2003), The Restoration Planning of Road Network in Earthquake Disasters, Proceedings of the Eastern Asia Society for Transportation Studies, Vol.4, October, page 526-539.
Brooke, S. (2017). Location: An Analysis of Safe Haven Siting in New York City partial fulfillment of the requirement for the degree of Master of Arts in Department of Urban and Environmental Policy and Planning, Tufts University.
Brown, Gerald G. Matthew Carlyle W., Salmer´on ,J & Wood, K. (2017). Analyzing the Vulnerability of Critical Infrastructure to Attack and Planning Defenses, Institute for Operations Research and the Management Sciences (INFORMS), USA, 120-135.http://doi.org/ 10.1287/educ.
Chang, S.E (2014). Infrastructure resilience to disasters. The Bridge, 44. 36-41.https://trid.trb.org/view.aspxid=1328262
Dash, B., Walia, A., (2020). Role of multi-purpose cyclone shelters in India: Last mile or neighbourhood evacuation, Tropical Cyclone Research and Review, 9 (4), 206-217.https://doi.org/10.1016/j.tcrr.2020.11.002
Emergency Action Plan for Transportation system. (2011). Federal Transit Administration, USA Retrieved from: www.fta.gov.
Jinghai, X., Xiaozhe, Y., Dingchao, Ch., Jiwen, A., Gaozong, N., (2016). Multi-criteria location model of earthquake evacuation shelters to aid in urban planning, International Journal of Disaster Risk Reduction, 20, 51- 62.http://dx.doi.org/10.1016/j.ijdrr.2016.10.009
Rahayu, P., Hari Mardiansjah, F., Rukmana, D., (2021). New Patterns of Urbanization in Indonesia: Emergence of Non-statutory Towns and New Extended Urban Regions, National Institute of urban affairs, 12 (1), 1-14.https://doi.org/ 10.1177/0975425321990384
Li, Zh. & Linyu, X. (2010). “Evaluation indicators for urban ecological security based on ecological network analysis”, Journal of Procedia Environmental Sciences, N. 2. p. 7.https://doi.org/10.1016/j.proenv.2010.10.151
Millazzo, M &, Maschio, G. (2013). Resilience of Cities to Terrorist and other Threats, NATO Science for Peace and Security Series C: Environmental Security, Risk Evaluation of Terrorist Attacks against Chemical Facilities and Transport Systems in Urban Areas, ISSN: 1874-6519, 37-53.
Ni'mah, N M , Lenonb, S. (2017). Urban green space for resilient city in the future: Case study of Yogyakarta City, IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, Volume 70, 3rd International Conference of Planning in the Era of Uncertainty 6–7 March 2017, Malang, Indonesia.doi :10.1088/1755-1315/70/1/012058
Shi, P., (2019). Hazards, Disasters, and Risks, Nature Public Health Emergency Collection, 5, 1-48.doi: 10.1007/978-981-13-6689-5_1
Unal, Muge & Uslu, Cengiz. (2016). GIS-BASED ACCESSIBILITY ANALYSIS OF URBAN EMERGENCY SHELTERS: THE CASE OF ADANA CITY. ISPRS - International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences. XLII-2/W1. 95-101. 10.5194/isprs-archives-XLII-2-W1-95-2016.doi:10.5194/isprs-archives-XLII-2-W1-95-2016
Xiaodong, Zh. Jia, Y., Yun, Ch., Jiahong, W., Jiayan, Ch., Zhan’e, Y., (2020). Supply Demand Analysis of Urban Emergency Shelters Based on Spatiotemporal Population Estimation, International Journal of Disaster Risk Science, 11(3), 16-25.http://doi.org/10.1007/s.13753-020-00284-9
Xiang, Zh. Ying, L., (2020). Hierarchical Location of Urban Emergency Shelters under Multi-Flow Pattern, IOSR Journal of Business and Management (IOSRJBM), 22(2), 6-11.http://doi: 10.9790/487X-2202010611
Zhao, X., Chen, J., Xu, W., Lou, Sh., Du, P., Yuan, H., Peng, K., (2019). A Three-Stage Hierarchical Model for an Earthquake Shelter Location-Allocation Problem: Case Study of Chaoyang District, Beijing, China, Sustainability, 11, 45-61.http://doi:10.3390/su11174561 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 322 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 254 |