اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 33 |
| تعداد شماره‌ها | 772 |
| تعداد مقالات | 7,486 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,490,717 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,482,305 |
نقد و بررسی ساختار تقابلی در رسالۀ «لغت موران» سهروردی | ||
| مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی | ||
| دوره 8، شماره 1، تیر 1403، صفحه 241-270 اصل مقاله (1.4 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jrm.2024.48687.1189 | ||
| نویسندگان | ||
| سکینه عباسی* 1؛ روح الله هاشمی2 | ||
| 1نویسندۀ مسؤول، استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران | ||
| 2دانشجوی دوره دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| نظام تقابلی ـ در سطوح واژگانی و معنایی ـ در جهت آموزش با ابزار خطابه و غیر آن، همواره در ادبیات و دین کاربرد داشته‌است. بسامد چنین ساختاری در ادبیات عرفانی، تعلیمی و دینی دیده‌می‌شود. در ادبیات فارسی، عرفان یکی از بسترهای مهم کاربرد این ابزار زبانی است. در رسالۀ لغت موران شیخ شهابالدینیحیی سهروردی، اندیشه‌های عرفانی و آن‌چه سالک در مسیر به آن نیاز دارد، با استفاده از ابزار تقابل، در بستر ادبی تمثیل (با اشخاص حیوانی و غیر آن) تبیین‌شده‌است. موران، لاک‌پشت‌ها، عندلیب، جنّ، انسان، خفّاش، آفتاب‌پرست، هدهد، بوم و طاووس مهم-ترین نقش‌آفرینان این تمثیل هستند که با استفاده از ابزار کلامی مناظره و محاوره، به طرح پرسش و تبین پاسخ آن دربارۀ موضوع نور و تاریکی می‌پردازند. در این مقاله کوشش شده با هدف ترسیم کارکرد ابزار بیانی تقابل، به روش توصیفی ـ تحلیلی ساختار و محتوای رسالۀ لغت موران بررسی گردد.، حاصل کار نشان‌می‌دهد با این‌که در ظاهر، به لحاظ ساختاری، پیوندی میان دوازده روایت طرح‌شده در رساله وجود ندارد، پیوند موضوعی و اتصال محتوایی میان این سازه‌ها برقرار است. رابطۀ بالقوگی انسان تا رسیدن به کمال، در قالب تمثیل خورشید و ماه، سوژۀ ذهنی شیخ اشراق در محور این رساله است و در قالب دوازده مکالمه به عینییت رسیده‌است. آن‌چه در تقابل‌گرایی سهروردی اهمیت دارد، هنجارشکنی وی در شکل‌دهی به روابط است که سبب‌شده، تمثیل‌ها در عین جدایی، دارای یک وحدت ساختاری و محتوایی در پیشبرد معنا و در نتیجه وحدت موضوعی اثر گردند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عرفان؛ تمثیل؛ اشراق؛ نظام تقابلی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1364)، شعاع اندیشه و شهود در اندیشۀ سهروردی، تهران: انتشارات حکمت.
پارسانسب، محمد (1390)، داستانهای تمثیلی ـ رمزی فارسی (به همراه مقدمه، گلچین قصهها و تحلیل نمونهها)، تهران: نشر چشمه.
پورنامداریان، تقی (1389)، رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی، (چاپ هفتم). تهران: انتشارات علمی ـ فرهنگی.
پورنامداریان، تقی (1390)، عقل سرخ، شرح و تحلیل داستانهای رمزی سهروردی، تهران: نشر سخن.
تایسن، لویز (1392)، نظریههای نقد ادبی معاصر، ترجمه مازیار حسینزاده و فاطمه حسینی، تهران: انتشارات نگاه امروز.
حقیقت، صادق (1391)، روششناسی علوم سیاسی، قم: انتشارات دانشگاه علوم انسانی مفید.
حکیمیفر، خلیل (1398)، «قانون وابستگی متقابل؛ بنیانی برای صلح در دین بودا»، مجله مطالعات شبه قاره دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال یازدهم، شماره 36، ص ص 52-33.
حمیدی، سید جعفر و اکبر شامیان (1384)، «سرچشمههای تکوین و توسعه انواع تمثیل»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال48، شماره 197، ص ص 107-55.
زرینکوب، عبدالحسین (1368)، سرّ نی.(چاپ سوم). تهران: انتشارات علمی ـ فرهنگی.
سلمینیشابوری، ابوعبدالرحمن (1418)، ترجمۀ طبقاتالصوفیه، به تحقیق نورالدین شریبه، (چاپ سوم). قاهره: مکتب الخانجی.
سهروردی، شهابالدینیحیی (1366)، حکمتالأشراق، ترجمۀ سیدجعفر سجادی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
سهروردی، شهابالدین یحیی (1380)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، 3 جلد، تصحیح و تحشیۀ سید حسن نصر و مقدمه هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سید عرب، حسن (1402)، آفاق حکمت سهروردی، تهران: انتشلرات نور اشراق.
شلبورگ، کریستیان (1401)، خیالپردازی ادبی (از کهنالگوها تا بوطیقای سوژه)، ترجمه علی عباسی و فرزانه کریمیان، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی تهران.
شهرزوری، شمسالدین (1365)، نزههالرواح و روضهالأفراح (تاریخ الحکماء)، ترجمۀ مقصودعلی تبریزی، به کوشش محمد سرور مولایی و محمدتقی دانشپژوه، تهران: انتشارات علمی ـ فر هنگی.
صفا ذبیحالله (1372)، تاریخ ادبیات ایران، ج1، تهران: انتشارات فردوس.
فخر رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر (1323)، جامعالعلوم، بمبئی: بینا.
قربانی، قدرتالله (1394)، «نقش و کارکرد نور در فلسفۀ اشراقی سهروردی»، مجله اسفار، سال اول، شماره دوم، ص ص 82- 108.
قشری، ابوالقاسم (1367)، رساله قشیریه،( تصحیح بدیعالزمان فروزانفر). تهران: علمی ـ فرهنگی.
کربن، هانری (1384)، انسان نورانی در تصوف ایرانی. (ترجمه فرامرز جواهری نیا). (چاپ سوم). تهران: انتشارات گلبان.
کربن، هانری (1384)، بنمایههای آیین زرتشت در اندیشۀ سهروردی، ترجمۀ محمود بهفروزی، تهران: انتشارات جامی.
گلدمن، لوسین (1371).جامعهشناسی ادبیات، ترجمۀ محمدجعفر پوینده، تهران: هوش و ابتکار.
نسفی، عبدالعزیز ابن محمد (1344). کشفالحقایق، به اهتمام و تعلیق احمد مهدوی دامغانی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
وکیلیان، احمد (1366). تمثیل و مثل، 2 جلد، تهران: بینا.
هارلند، ریچارد (1386). دیباچهای تاریخی بر نظریۀ ادبی از افلاطون تا بارت، ترجمۀ بهزاد برکت، رشت: انتشارات دانشگاه گیلان. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 267 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 208 |
||